İçeriğe atla

Chemtrail komplo teorisi

Yüksekte uçarak duman izi bırakan bir jet uçağı

Chemtrail komplo teorisi ([ˈkɛmtreɪl]) ya da kimyasal püskürtme kuramı, yüksekten uçan uçakların semada uzun süre bıraktıkları izlerin gizli olarak planlanmış sinsi hedefler için kasten püskürtülen kimyevî veya biyolojik madde olduğuna ilişkin komplo teorisi.[1] Bu teoriye inananlar, normal jet duman izlerinin nispeten çabuk yok olduğunu, bu şekilde yok olmayan izlerinse ilave maddeleri içerdiğini iddia ederler.[2][3] Bu görüşler, bazı bilimsel topluluklar tarafından reddedilmiştir ancak sayılı bilim insanı konunun varlığı hakkında uyarılar ve bilgilendirmelerde bulunmuştur:[] Bu şekildeki izler, sadece normal su tabanlı yoğunlaşma izleri olup rutin olarak yüksekten uçan uçaklarca belli atmosferik şartlar altında bırakılmaktadır.[4] Savunucularınca kimyevî püskürtmenin yapılmakta olduğunu ispata teşebbüs etmesine rağmen yaptıkları incelemeler kusurlu bulunmuş veya yanlış anlaşılmalara dayandırılmıştır. Fakat bu yanlış anlaşılmalar kurgulandırma projesine dahil edilebilir.[5][6]

Komplo teorisinin yaygın popülerliğinden dolayı resmî kurumlar, açıklama isteyen birçok kişi tarafından sorular almışlardır.[2] Dünya'nın her tarafındaki bilim insanları ve hükûmet yetkilileri, sözde kimyevî izlerin aslında normal duman izleri olduğunu defalarca teyit etmişlerdir.[][7]

Chemtrail kelimesi, "İngilizce: condensation trail" kelimelerinden İngilizce: contrail kelimesinin türetilmesine benzer şekilde "İngilizce: chemical" (kimyasal) ve "İngilizce: trail" (iz) kelimelerinin kaynaşmasıyla türetilmiştir.[8] Bu teoriye inananlar, iddia edilen kimyevî püskürtmenin sebebinin Güneş radyasyonunu kontrol etmek,[2] psikolojik manipülasyon, nüfus kontrolü, hava durumunu değiştirme, biyolojik veya kimyevî savaş olabileceğini ve bu izlerin teneffüs hastalıkları ve başka sağlık problemlerine sebebiyet verdiğini öne sürerler.[1][9][10] Duman izleri büyük yüksekliklerde (8–16 kilometre) meydana gelir. Bu yüksekliklerde hangi kimyevî madde olursa olsun püskürtülürse bir zarar vermeden dağılıp yüzlerce kilometre uzağa düşer veya yere inmeden bozunur iddiasına karşın; içerdiği nano partiküller Doğa'ya ve canlılara büyük zararlar verdiği iddia edilmektedir.

Yayılma ve tepki

Çoklu ve kalıcı duman izleri

1996'da chemtrail komplo teorisi, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'ne uçaklardan "A.B.D. nüfusunun üzerine ne olduğu bilinmeyen maddeler püskürtmesi" ve böylece "garip yoğunlaşma izi desenleri meydana getirmesi" ile suçlanmasıyla yayılmaya başladı.[4][11] ABD Hava Kuvvetleri, bu suçlamaların kısmen kendi Havacılık Üniversitesi tarafından hazırlanan Kuvvet çarpanı olarak hava durumu: 2025'te hava durumuna sahip olmak (İngilizce: Weather as a Force Multiplier: Owning the Weather in 2025) adlı makaleden dolayı körüklendiğini ileri sürdü.[12][13] Makale, bir askerî direktife cevap olarak ve 2025'te askerî üstünlüğü sağlamayı amaçlayan istikbaldeki stratejik hava durumu değiştirme sistemini ana hatlarıyla ortaya koymak için sunulmuş ve "gelecekteki durumlar/senaryoların hayalî temsili" ("İngilizce: fictional representations of future situations/scenarios") olarak bilinir.[13] Hava Kuvvetleri, ayrıca makalenin "mevcut askerî politika, uygulama veya imkânları yansıtmadığı"nı ve "hava durumunu değiştirme yönelik herhangi bir deneyin yapmadığını, bu gayeyi hedefleyen programların yürütmediğini ve gelecekte de böyle planların olmadığını" açıkladı.[4][14] Buna ilaveten Hava Kuvvetleri, "'Chemtrail' şakasının incelenip birçok kabul görmüş ve akredite edilmiş üniversite, bilimsel kuruluş ve önemli yayınlarca reddedildiğini" ifade etmiştir.[4]

İngilizce: Skeptical Inquirer 'de yayınlanan bir makale, komplo teorisinin ilk olarak 1990'larda William Thomas gibi "araştırmacı gazeteciler"ce yayılmaya başlandığını ve sonra Art Bell'in gece yarısı şovunda tanıtıldığını yazar.[6] Bu teorisi ana medyaca ender olarak konu edilir, edilince de hükûmet karşıtı paranoyaya örnek teşkil eder.[3]

Birleşik Krallık'ta çevre, gıda ve kırsal işler devlet bakanına "uçak chemtrail'lerinin kirletici sonuçları konusunda ne gibi araştırmalar yapıldığı" sorulduğunda "Bakanlık, chemtrail'ler bilimsel olarak kabul edilmiş bir fenomen olmadığından bu konuda araştırma yapmamaktadır" şeklinde cevaplandırılmış ve o çalışmanın "chemtrail'lerin nasıl meydana geldiğini ve atmosfer üzerindeki etkilerini anlamak için yapıldığı"nı bildirilmiştir.[11][15]

Endişeli Kanadalıların "havadan ilaçlamada kullanılan kimyevî maddeler, Kanadalıların sağlığını olumsuz etkiliyor" dilekçesine cevaben Hükûmet Konağı Lideri (İng. İngilizce: Government House Leader) şöyle demiştir: "Kanada hava sahasında havadan ilaçlama yapıldığı konusunda bilimsel ya da başka şekilde hiçbir hatırı sayılır delil mevcut değildir. 'Chemtrails' kelimesi popülerleşmiş bir ifade olup varlığını teyyit edecek hiçbir bilimsel delil yoktur."[16][17][18][19] Parlamento başkanı devamla "dilekçeyi imzalayanların normal uçak yoğunlaşma izlerini, yani yoğuşma izleri gördüklerine inanıyoruz" demiştir.[16]

Bilim insanları ve federal kurumlar, chemtrail'lerin varlığını devamlı reddederek izlerin sadece kalıcı yoğunlaşma izleri olduğunu ifade ettiler.[7] Chemtrail'lerin var olmadığı konusunda yapılan resmî açıklamalar, komplo teorisi yandaşlarını yıldırmamıştır.[11] Chemtrail komplo teorisinin muhtelif sürümleri İnternet üzerinden ve radyo programları ile yayılmıştır.[2] Komplo teorisini konu alan Web siteleri mevcut olup hükûmete karşı derin şüpheyle dolu olduğundan bilhassa sağ kesimce tercih edilmektedir.[3] 2011'de ABD, Birleşik Krallık ve Kanada'da yapılan bir çalışmaya göre sorulanların %2,6'sı tamamen, %14'ü kısmen komplo teorisine inanmaktadır.[20][21] Chemtrail komplo teorisi yayıldıkça federal bürolar, vatandaşların kızgın çağrı ve mektuplarıyla dolup taştı.[7] İklim mühendisliğinde çalışan akademisyenlere chemtrail eylemcilerince tehditler yöneltildi, ayrıca sözel tacize de uğradılar.[21] Söylentileri gidermek için birkaç kurumun birden verdiği cevap 2000 yılı açıklama yazısı (İngilizce)20 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. olarak Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı (EPA), Federal Havacılık Kurulu (FAA), NASA ile NOAA tarafından yayınlanmış, bu adım birçok chemtrail inanıcısı tarafından hükûmetçe yapılış bir örtbasın başka bir delili olarak görülmüştür.[7]

Bu konudaki inançlar

Chemtrail komplo teorisini müdafileri, chemtrail'lerin yoğunlaşma izlerinden havada uzun kalışlarıyla ayırdedildiklerini ifade ederek chemtrail'lerin uçaklarca bırakılan ve havada yarım gün kadar kalan veya sirrüs-benzeri bir buluta dönüşen izler olduğunu ileri sürerler.[3] Müdafiler, 1995'ten sonra yoğuşma izlerinin farklı bir kimyasal bileşimi olduğunu ve gökyüzünde daha uzun kaldıklarını iddia ettiler; savunucular, hiçbir zaman uzun süreli yoğuşma izlerini gösterip II. Dünya Savaşı'na kadar geriye uzanan fotoğrafların varlığını asla kabul etmediler.[6] Bâzı kaynaklarda kimyevî maddelerin baryum ve alüminyum tuzları, polimer elyafları, toryum veya silisyum karbür olduğu ifade edilir.[7] Başka kaynaklar, HAARP tabanında büyük çaplı elektromanyetik süper silahlar programı için gökyüzünün elektrik akımını ileten maddeler bırakıldığını iddia eder.[22] Komploya inananlar, chemtrail'lerin zehirli olduğunu söyler,[23] fakat muhtelif teori yandaşlarınca gösterilen sebepler askerî silah testinden kimyevî nüfus kontrolüne ya da iklim kontrolüne kadar çok farklıdır.[1]

İkilim Mühendisliği - Jeomühendislik alanında yüzlerce patent[24] olduğu iddia ediliyor. Chemtrail grupları bu patentlerin Hava Modifikasyonu kapsamında yürütülen operasyonlar ile bağlantılı olduğunu düşünüyor. Söz konusu patentleri yalanlayan veya doğrulayan herhangi bir bilimsel açıklama yapılmamışken, ilgili gruplar bu patentlerin Chemtrail ile doğrudan ilişkili olduğunu savunuyor. 07.11.1966 Tarih ve 10A Sayılı Hava Durumunu Değiştirme Çalışmalarına Yönelik Tavsiye Edilen Ulusal Program[25] başlıklı raporda; kurumların yürütmekte olduğu hava durumunu değiştirme faaliyetleri; hava durumunu değiştirme kapsamında geleceğe yönelik planlamaları; kurumlar arası ilişkiler; bu alandaki araştırmalarda sorumlulukların kurumlar arasında paylaşımı gibi konulara yer verilmiştir. Rapor, Komite tarafından etraflıca değerlendirilmiş ve onaylanarak Bilim ve Teknoloji Federal Konseyi’ne sunulmuştur.

Chemtrail'ler için yanlış delil

Bir Boeing 747 prototipinde balast variller. Uçuş test varillerinin fotoğraflarını bazen chemtrail uçaklarını gösterdiği söylenir.

Uçuş testi gayesiyle yolcu bölmesine yerleştirilmiş varillerin aerosol ilaçlama sistemleri olduğu iddia edilmiştir. Varillerin asıl gayesi, kargo ya da yolcuları test edilmekte olan uçakta simülasyonu olup bunun için su ile doldurulmuşlardır. Bu su, her zaman varilden varile pompalanarak uçuş esnasında muhtelif çekim merkezleri ile nasıl uçtuğunu test edilebilir.[26]

2007'de Jim Marrs, Louisiana televizyonunun bir raporunu chemtrail'ler için bir delil olarak göstermiştir. Raporda içinde sözde chemtrail maddelerinin bulunduğu bir crosshatch'in altındaki havada tehlikeli seviyede baryum bulunmuş olduğu yazılıdır: Ölçülen milyonda 6,8 birim, ABD'nin en yüksek millî tavsiye sınırının üç katıdır. Fakat akabinde bahsedilen çekimin analizi yapıldığında aletlerin kötü kullanıldığı ve okunan değerlerin 100 katı fazla gösterildiği anlaşılmıştır. Kısacası burada ölçülen baryum değerleri hem emin, hem de normaldi.[5]

Mayıs 2014'te İnternet üzerinden çok çabuk yayılan ve sisli bir gecede inişe geçen bir yolcu uçağını gösteren bir video, sözde chemtrail'ler yayıyordu.[27] [[Discovery News|İngilizce: Discovery News]], kanat arkasında oturan yolcuların açık ve seçik olarak yapılan sözde ilaçlamayı görebileceklerini, bunun da gizliliği ihlal edeceğini, iddia edilen kimyevî yayılmanın sis dolayısıyla görünebilen hâle gelmiş normal kanat hava türbülansları olduğunu söyledi.[27]

2001'de ABD Kongresi üyesi Dennis Kucinich, H.R. 2977 (107.) 2001'in Uzay Koruma Kanunu tasarısını takdim etti. Uzay'da silahların konuşlandırılmasını kalıcı olarak yasaklayan bu tasarıyla chemtrail'ler de "egzotik silahlar" kapsamına alındı.[28][29][30] Komplo teorisi taraftarları, chemtrail'leri doğrudan zikretmekle resmî hükûmetin onların varlıklarını kabul ettiği şeklinde yorumladı.[31][32] Şüpheciler, aynı tasarının "dünyadışı silahlar" ve "çevreci, iklimsel ve tektonik silahlar"ı da zikrettiğine işaret ederler.[33] Tasarı, Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı'nca uygun olmadığı şeklinde değerlendirildi ve komitede kaldı;[34] Kucinich'in akabinde Uzayı Koruma Kanunu'nu kongreye kabul ettirmek için yaptığı üç teşebbüsündeki metinlerde artık chemtrail'ler zikredilmiyordu.

Chemtrail'ler ve yoğunlaşma izleri

1940'ların başlarında pervaneli uçaklardan çıkan yoğunlaşma izleri

Yoğunlaşma izleri (İng. İngilizce: contrails), "yüksek irtifada seyreden bir roket ya da uçak tarafından havada yapılan yoğunlaşmış su buharı izlerdir."[4] İngilizce: Chemtrail kelimesi, "İngilizce: chemical" (kimyevî) ve "İngilizce: trail" (iz) kelimelerin bitiştirilmesiyle oluşmuş bileşik bir kelimedir.[8] Bu izler, pistonlu ya da jet motorlarının normal olarak yaydıkları su buharının yüksek irtifalarda yoğunlaşması sonucu bulutlaşmayla meydana gelirler. Yoğunlaşma izleri, motorlardan çıkan sıcak ve nemli havanın soğuk havayla karışması sonucu oluşurlar, yok olma hızları da tamamen hava durumu ve yüksekliğe bağlıdır. Atmosferde doyum noktasına yakın durumda yoğunlaşma izleri bir süre görünmeye devam edebilir. Aksine atmosfer kuruysa yoğunlaşma izi hızlıca kaybolacaktır.[4]

Kanat ucu yoğunlaşma izleri

Atmosfer bilimcilerinin araştırmalarına göre yoğunlaşma izlerinin saatlerce havada görünmesi normal olduğu gibi onların sirüs bulutlarına dönüşmesi de onların normal karakteristiği olarak görülüyor. Yoğunlaşma izlerindeki muhtelif ebatlardaki buz kristalleri farklı hızlarla yere doğru düştüklerinden yoğunlaşma izleri dikey olarak yayılır. Değişik yüksekliklerdeki rüzgâr hızının farklılığı (wind shear), yoğunlaşma izlerinin gökyüzünde kilometrelerce yayılmasına sebep olur. Bu mekanizma, sirrüs unkinus bulutlarının oluşmasına benzemektedir. 7600 ila 12200 metre arasındaki yoğunlaşma izleri, "neredeyse katılaşmış" girift bir kumaş gibi olurlar.[35] İzlerin lateral hızı saatte birkaç kilometre olabilir. Yeteri kadar hava trafiği olması hâlinde yoğunlaşma izlerinin tamamen kapalı bir gökyüzünü oluşturarak her izin buz oranını arttırması ve bu durumun saatlerce böyle kalması mümkündür.[36]

Atmosfer fenomenleri uzmanları chemtrail'lerin mevcut olmadığını, onlara atfedilen özelliklerin sadece yoğunlaşma izlerinin Güneş ışığı, sıcaklık, dikey ve yatay wind shear'ler ve uçakların irtifalarındaki değişik nem oranlarından dolayı farklı şekiller alan izlerin özellikleri olduğunu söylerler.[2][4][7][9][31] ABD'de gökte Millî Hava Sahası Sistemi'nin uçuş koridorlarında meydana gelen bu tabii kafes gibi desenler, crosshatch şeklinde izler bırakma eğilimindedir. Genelde üst üste gelen bu izlerin aynı irtifada olup olmadığını yerden ayırt etmek zordur.[4] 2000 yılında chemtrail'ler konusundaki heyecan üzerine EPA, FAA, NASA ve NOAA tarafından ortaklaşa yayınlanan açıklama yazısında yoğunlaşma izlerinin meydana gelişi bilimsel olarak detaylı biçimde açıklanıyor, onların sıcaklık ve iklim üzerinde bilinen ve başka muhtemel etkileri açıklanıyor.[14] ABD Hava Kuvvetleri de bir açıklama yazısı yayınlayarak 1953'ten beri gözlenip incelendiği şekliyle yoğunlaşma izleri fenomenini açıklar. Yazı, ayrıca chemtrail teorilerini delillerle daha doğrudan reddederek bu teorinin bir oyun olduğunu tespit edip delillerle chemtrail'lerin mevcut olmadığını ispatlar.[4][7]

Airbus A340 ve çok daha eski Boeing 707 ile yoğunlaşma izleri testi yapılırken[4]

NASA'nın Virginia'nın Hampton şehrinde bulunan Langley Araştırma Merkezi atmosfer bilimcilerinden Patrick Minnis'in "Eğer bu kişilerin yanlışını ortaya koymaya çalışırsan 'Eh, sen de sadece bu komplonun bir parçasısın' cevabını alırsın" dediği "USA Today" gazetesine zikredilmektedir.[2]

Yolcu uçaklarının yoğunlaşma izlerinin iklim mühendisliği için kullanılabilirliği incelenmiş, fakat genelde bunun için münasip olmadığı anlaşılmıştır.[37]

Chemtrail'lerin varlığı teorisi taraftarları bu fenomeni saatlerce devam eden ve çaprazlama ya da paralel desenleriyle zamanla birleşip büyük bulutlar teşekkül ettiren akımlar olarak nitelendirirler. Taraftarları görünür renkli tayfların varlığını, bir bölgede izlerin fevkalade şekilde yoğunlaşmasını veya işaretsiz ya da askerî uçakların tipik olmayan yer ya da yüksekliklerde bıraktıkları kalıcı izleri chemtrail belirtisi olarak görürler.[2][7][9][31][38][39]

Astronom Bob Berman, chemtrail komplo teorisini Ockham'ın usturasını uygulayamamanın bir örneği olarak görür: İzlerin donmuş su buharından meydana geldiğini ileri süren ve uzun zamandan beri kabul görmüş "basit çözüm"ü kabulleneceğine "komplo teorisi Web siteleri bu fenomenin on yıl önce başladığını, karanlık bir plan çerçevesinde kendi çocuklarını zehirlemek için 40.000 yolcu uçağı pilotu ve hava trafik kontrolcüsünün dahil olduğunu ileri sürer."[40]

Kaynakça

  1. ^ a b c Fraser, Stephen (2009). "Phantom menace? Are conspirators using aircraft to pollute the sky?". Current Science, a Weekly Reader Publication. 94 (14). ss. 8-9. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015. Some theorists speculate that the goal is population control; some say it's climate modification; others say it's military weapons testing.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "currsci" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  2. ^ a b c d e f g Watson, Traci (7 Mart 2001). "Conspiracy theories find menace in contrails". USA Today. 14 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2011. The theory: The white lines of condensed water vapor that jets leave in the sky, called contrails, are a toxic substance the government deliberately sprays on an unsuspecting populace.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "usatoday" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  3. ^ a b c d James, Nigel (2003). Knight, Peter (Ed.). Contrails. Conspiracy Theories in American History: An Encyclopedia. ABC-CLIO. ss. 197-199. ISBN 978-1-57607-812-9. 17 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "knight" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  4. ^ a b c d e f g h i j "Contrails Facts" (PDF). US Air Force. 13 Ekim 2005. 6 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "air force" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  5. ^ a b Radford, Benjamin (Mart–Nisan 2009). "Curious contrails: death from the sky?". Skeptical Inquirer. 33 (2). s. 25. 28 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "barium" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  6. ^ a b c Thomas, Dave (Eylül 2008). "The 'Chemtrail Conspiracy'". Skeptical Inquirer. 18 (3). 14 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "origin" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  7. ^ a b c d e f g h Downing, Bob (16 Mart 2002). "Conspiracy theorists look up: Some argue jet contrails are U.S. chemical spray". Beacon Journal News. 11 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2008.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "beacon" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  8. ^ a b "chemtrail". Oxford English Dictionary (Third bas.). Oxford University Press. Aralık 2011. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "oed" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  9. ^ a b c Schlatter, Thomas (9 Mart 2001). "Weather Queries: Chemtrail Controversy". Weatherwise. 9 Mart 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "weatherwise" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  10. ^ Pilkington, Mark. "Plane Truth on the Conspiracy Tale". Fortean Bureau of Investigation. 3 Mart 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2010. 
  11. ^ a b c Paul Simons (27 Eylül 2013). "Weather Eye: contrail conspiracy". The Times. 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015. This conspiracy idea took hold in 1996 when the US Government was accused of trying to modify the weather for military means 
  12. ^ "The "Chemtrail" Hoax". Air Force. 2 Aralık 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2010. 
  13. ^ a b "Weather as a Force Multiplier: Owning the Weather in 2025". Fas.org. 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2009. 
  14. ^ a b "Aircraft Contrails Factsheet" (PDF). United States Environmental Protection Agency. 20 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008. 
  15. ^ "House of Commons Hansard - 8 November 2005: Column 314W-315W". United Kingdom Parliament. 8 Kasım 2005. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2009. Mr. Morley: The Department is not researching into chemtrails from aircraft as they are not scientifically recognised phenomena. 
  16. ^ a b "A Petition to the Canadian House of Commons: The Government's Response". Response. Holmestead.ca. 28 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2009. 
  17. ^ "37th PARLIAMENT, 2nd SESSION EDITED HANSARD • NUMBER 110 CONTENTS". Publications:Debates:-Committees of the House:Petitions:The Environment 1030. Parliament of Canada. 3 Haziran 2003. 28 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2009. Mr. John Herron (Fundy—Royal, PC): Mr. Speaker, I am presenting a petition on behalf of Mr. Brian Holmes of Ontario regarding aerial spraying. Mr. Holmes has collected signatures from across the country from concerned Canadians who believe that chemicals used in aerial sprayings are adversely affecting the health of Canadians. The petitioners call upon Parliament to stop this type of high altitude spraying. The petition has been duly certified by the clerk and I present it at this time. 
  18. ^ "Points to Ponder: Access to Information Act". Chemtrails - spraying in our sky. Holmestead.ca/. 11 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2009. 
  19. ^ "A Petition to the Canadian House of Commons". Chemtrails - spraying in our sky. Holmestead.ca/. 10 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2009. 
  20. ^ Mercer, A. M., Keith, D. W., & Sharp, J. D. (2011). "Public understanding of solar radiation management". Environmental Research Letters. 6 (4). doi:10.1088/1748-9326/6/4/044006. 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015. 
  21. ^ a b Cairns, Rose (2014). "Climates of suspicion: 'chemtrail' conspiracy narratives and the international politics of geoengineering" (PDF). The Geographical Journal. ss. 4-5. doi:10.1111/geoj.12116. 10 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015. 
  22. ^ Hodapp, Christopher; von Kannon, Alice (2008). "Conspiracy Theories & Secret Societies for Dummies". 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2015. 
  23. ^ Perlingieri, Ilya; Dr. Ilya Sandra Perlingieri (11 Şubat 2009). "The Worldwide Environmental Crisis Gone Missing: The Precautionary Principle". Global Research. 21 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2009. 
  24. ^ "Patentler". 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ "NASA" (PDF). 30 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  26. ^ Haenggi, Michael (2003). Boeing Widebodies. Zenith Press. s. 15. ISBN 1610607074. 
  27. ^ a b Benjamin Radford for Discovery. May 1, 2014. Viral Video Claims to Prove 'Chemtrails' Conspiracy 4 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  28. ^ "Bill Text - 107th Congress (2001-2002) - THOMAS (Library of Congress)". 1 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2015. 
  29. ^ "Space Preservation Act of 2001 (2001; 107th Congress H.R. 2977) - GovTrack.us". 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2015. 
  30. ^ "Many Kucinich backers are out there – way out". Cleveland.com. 13 Mart 2001. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2010. 
  31. ^ a b c Thomas, William (Yaz 2002). "Stolen Skies: The Chemtrail Mystery". Earth Island Journal. 2 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008. 
  32. ^ Bethel, Brian (1 Temmuz 2008). "Abilene man wants to warn you about the dangers of 'chemtrails'". Abilene Reporter-News. 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2008. 
  33. ^ "H.R.2977, The Library of Congress". Thomas.loc.gov. 1 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2015. 
  34. ^ "H.R.2977, The Library of Congress". Thomas.loc.gov. 1 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2009. 
  35. ^ Kuhn, P. M. (Eylül 1970). "Airborne Observations of Contrail Effects on the Thermal Radiation Budget". Journal of the Atmospheric Sciences. 27 (6). ss. 937-942. doi:10.1175/1520-0469(1970)027<0937:AOOCEO>2.0.CO;2. 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2015. 
  36. ^ R.G. Knollenberg (Ekim 1972). "Measurements of the Growth of the Ice Budget in a Persisting Contrail" (PDF). Journal of the Atmospheric Sciences. 29 (7). ss. 1367-1374. Bibcode:1972JAtS...29.1367K. doi:10.1175/1520-0469(1972)029<1367:MOTGOT>2.0.CO;2. 20 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Mayıs 2015Şablon:İnconsistent citations 
  37. ^ DOI:10.1088/1748-9326/7/3/034021
  38. ^ Hamilton, Dan (7 Nisan 2009). "Contrails vs. Chemtrails". Fox12 news at nine. Fox12 Idaho KTRV-TV. 12 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2009. 
  39. ^ Ferrell, Jeff (21 Aralık 2007). "CHEMTRAILS: Is U.S. Gov't. Secretly Testing Americans 'Again'?". SHREVEPORT, LA. 31 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009. 
  40. ^ Berman, Bob (2009). "Applying Occam's razor: problem solving isn't always a clean shave". Astronomy. 37 (9). s. 14. 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hava durumu</span> atmosferin fiziksel koşulları

Hava durumu ya da kısaca hava, yaşam ve insan aktiviteleri üzerindeki etkisini de göz önüne almak koşuluyla atmosferin belirli bir anda, belirli bir bölgedeki hali. Bazen çoğul olarak havalar şeklinde kullanılır. Hava durumu kavramı ile genellikle uzun dönemde gerçekleşen yani iklimsel değişimler değil, atmosferdeki kısa dönemde gerçekleşen değişimler kastedilir. Gökyüzünün görüş, bulutluluk, nem, yağış, sıcaklık ve rüzgâr durumu gibi çeşitli özelliklerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Komplo teorisi</span> bir komployu çağrıştıran bir olay veya durumun açıklaması

Komplo teorisi, bir olayın veya durumun, diğer açıklamalar daha olanaklı iken genellikle farklı politik güdülere sahip, kötücül ve güçlü grupların komplolarına başvurularak açıklanması. Terim aynı zamanda komplolara başvurmanın ön yargıların ve yetersiz bulguların üzerine bina edildiğine yönelik küçümseyici bir yan anlamı da bünyesinde barındırır. Komplo teorileri, yanlışlanmaya direnirler ve döngüsel akıl yürütme ile pekişirler: hem teoriyi yalanlayan bulgular, hem de teoriyi doğrulayan bulguların yokluğu; teorinin doğruluğuna dair kanıt olarak yorumlanır ve bu da komploların kanıt alanından inanç alanına geçmelerine yol açar.

<span class="mw-page-title-main">Yoğunlaşma izleri</span>

Yoğunlaşma izleri, genellikle seyir irtifasında jet motorlarının arkasında görünen buz parçacıklarından oluşan çizgi biçimli bulutlardır. Yoğunlaşma izleri, jet uçaklarının uçuşlarında ilk günlerden beri görülen normal bir etkidir. Sıcaklığa ve hava aracının bulunduğu irtifadaki neme bağlı olarak yoğunlaşma izleri hızlıca buharlaşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Dolu</span> katı bir yağış türü

Dolu, bir yağış türü. Kule tipi bulutlardaki düşey hava sirkülasyonuna kapılan bulut damlacıklarının bulut içindeki 0 ile -40 derece santigrat seviyelerini geçerken tabaka tabaka büyümesi ile oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Roswell Kazası</span> 1940larda New Mexicoda UFO enkazının kurtarılması hakkında çok sayıda çelişkili hikaye

Roswell kazası veya Roswell UFO olayı, 1947'de New Mexico'daki Corona köyü yakınlarındaki bir çiftlikten, Roswell Ordusu Hava Sahası'ndan ABD Hava Kuvvetleri subaylarınca balon enkazının kurtarılmasından onlarca yıl sonra, enkazın bir uçan daire içerdiğini ve gerçeğin ABD hükûmeti tarafından örtbas edildiğini iddia eden komplo teorileridir. 8 Temmuz 1947'de Roswell Ordu Hava Sahası bir "uçan disk" bulduklarını belirten bir basın açıklaması yayınladı. Ordu ifadeyi hızla geri aldı ve bunun yerine düşen nesnenin geleneksel bir hava balonu olduğunu söyledi.

<span class="mw-page-title-main">Rúben Amorim</span>

Ruben Filipe Marques Amorim Portekizce telaffuz: [ˈʁubɛn ɐmuˈɾĩ](d. 27 Ocak 1985, Lizbon), orta saha pozisyonunda oynamış eski Portekizli millî futbolcudur. Şu anda Sporting Lizbon teknik direktörlüğünü yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Dünya Düzeni (komplo teorisi)</span> Tek dünya devleti

Yeni Dünya Düzeni, monarşileri yıkmayı ve dini inançları yok etmeyi, ulus devletleri ve vatanseverliği sonlandırarak totaliter bir tek dünya devleti kurmayı planladığı öne sürülen, etkinliği ya da varlığı doğrulanamamış bir komplo teorisi. Aynı teorinin bir uzantısı olarak Rockefeller ailesiyle özdeşleşen İlluminati, zihin kontrolü ve bilinmeyen ya da gizli olan sistemleri uygulayarak, hükûmetleri ve kuruluşları ele geçirerek yeni dünya düzeni kurmayı planladığı iddia edilen örgüt olup yine bir görüşe göre de İlluminati, bilinenin aksine, karanlık ve bilinmeyen organizasyonların yöneticisidir.

<span class="mw-page-title-main">Asya'da LGBT hakları</span>

Asya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları dünyanın diğer bölgelerine göre daha sınırlıdır. Eşcinsellik bu kıtanın on bir ülkesinde yasa dışı kabul edilmektedir. Dokuz ülke eşcinsel kişilerin orduda bulunmalarına izin vermektedir. Yalnızca İsrail LGBT kişilere daha fazla hak sağlamaktadır.

<i>Fantastik Canavarlar Nelerdir, Nerede Bulunurlar?</i> (film)

Fantastik Canavarlar Nelerdir, Nerede Bulunurlar?, J. K. Rowling'in aynı adlı kitabından esinlenilerek çekilen fantezi drama türündeki ABD-Birleşik Krallık filmi. Harry Potter film serisi ile bağlantılı olan ve David Yates tarafından yönetilen filmin senaryosu Rowling tarafından yazıldı. Rowling filmin yapımcılığını David Heyman, Steve Kloves ve Lionel Wigram ile birlikte üstlendi. Filmin başrollerinde Eddie Redmayne, Katherine Waterston, Dan Fogler, Alison Sudol, Ezra Miller, Samantha Morton, Jon Voight, Carmen Ejogo ve Colin Farrell yer almaktadır. Çekimleri 17 Ağustos 2015'te başlayan film, 18 Kasım 2016'da vizyona girdi.

<span class="mw-page-title-main">Ricky Steamboat</span> Amerikalı güreşçi

Richard Henry Blood Sr. ya da bilinen adıyla: Ricky Steamboat, Amerikalı emekli profesyonel güreşçi. Günümüzde WWE'de efsane kontratı altında çalışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nikki Bella</span>

Stephanie Nicole Garcia-Colace ya da bilinen adıyla: Nikki Bella, Amerikalı profesyonel güreşçidir. Günümüzde WWE güreşçisidir. WWE Divas Championship kemerini en uzun sürede elinde tutan sporcuydu. 24 Mart 2019'da sağlık sorunları nedeniyle sporu bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">The Godfather (güreşçi)</span> Amerikalı güreşçi

Charles Wright ya da bilinen adıyla: The Godfather, Amerikalı yarı emekli profesyonel güreşçi. 1991-1993 ve 1995-2002 yılları arasında WWE'de çalışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna Hava Kuvvetleri</span>

Ukrayna Hava Kuvvetleri, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin hava kuvvetleridir. Hava kuvvetleri, 1992 yılında ülkenin bağımsızlığını ilan etmesinin ardından kurulmuştur. Başlıca görevi Ukrayna hava sahasının egemenliğini korumak, hava desteği sağlamak ve kara ve deniz kuvvetlerine yardımcı olmaktır.

Fransa futbol şampiyonları listesi, Fransa'daki en üst düzey futbol ligi olan Ligue 1'de şampiyon olan takımların yer aldığı listedir.

<span class="mw-page-title-main">Pizzagate</span>

"Pizzagate", 2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri sürecinde ortaya çıkmış bir komplo teorisidir. Bu süreçte, Washington DC polisi dahil olmak üzere birçok kurum güvenilirliğini kaybetmiştir.

Reptilianlar – olarak da adlandırılan reptoidler, kertenkele insanlar, arkonlar, reptiloidler, sürüngenler, kertenkeleler veya draconianlar fantezi, bilimkurgu, ufoloji ve komplo teorilerinde önemli bir rol oynayan sürüngen insansılardır. Reptilian fikri, şekil değiştiren sürüngen uzaylıların insan biçimini alarak ve insan toplumlarını manipüle edip siyasi güç kazanarak Dünya'yı kontrol ettiğini iddia eden komplo teorisyeni David Icke tarafından popülerleştirildi. Icke, birçok dünya liderinin sözde reptilian olduğunu veya bunlar tarafından ele geçirildiğini defalarca belirtti.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi Bolşevizmi</span>

Yahudi Bolşevizmi, ayrıca Yahudi-Bolşevizm, Yahudilerin 1917 Rus Devrimi'nin yaratıcıları olduğunu ve devrime önderlik eden Bolşevikler arasında birincil gücü ellerinde tuttuklarını iddia eden anti-komünist ve antisemitik bir iddiadır. Benzer şekilde, Yahudi Komünizminin komplo teorisi, Yahudilerin dünyadaki Komünist hareketlere hakim olduğunu iddia eder ve Yahudilerin dünya siyasetini kontrol ettiğini iddia eden Siyonist İşgal Hükümeti komplo teorisi (ZOG) ile ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Kalergi Planı</span>

Kalergi Planı, bazen Coudenhove-Kalergi Komplosu olarak adlandırılır, Avusturyalı-Japon politikacı Richard von Coudenhove-Kalergi'nin, beyaz Avrupalıları göç yoluyla diğer ırklarla karıştırmak için bir komplo olduğunu iddia eden aşırı sağ, antisemitik, beyaz soykırımcısı komplo teorisidir. Aristokrat Avrupa sosyal çevrelerinde terfi etti. Komplo teorisi çoğunlukla Avrupalı grup ve partilerle ilişkilendirilir, ancak aynı zamanda Kuzey Amerika siyasetine de yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Komplo teorileri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu, kayda değer komplo teorilerinin bir listesidir. Birçok komplo teorisi, gizli hükûmet planları ve ayrıntılı cinayet planları hakkındadır. Komplo teorileri, genellikle fikir birliğini reddeder ya da tarihsel veya bilimsel yöntem ile kanıtlanamaz. Bununla birlikte Almanya'nın II. Dünya Savaşı'nda Polonya'yı işgal etme iddiası gibi doğrulanmış komplolarla ilgili araştırmalarla karıştırılmamalıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.