İçeriğe atla

Chatham House

Chatham House
Kuruluş5 Temmuz 1920
TürDüşünce kuruluşu
AmaçDünya çağındaki meseleler hakkında siyasî ve ekonomik analizler yapmak
MerkezLondra, Birleşik Krallık
Üyeler3,195
Resmî sitehttps://www.chathamhouse.org/

Chatham House veya diğer adıyla Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü, 1920'de kurulan, dünya çapındaki güncel meseleleri analiz etmek amacıyla hareket eden, Londra merkezli kâr amacı gütmeyen düşünce kuruluşudur. Bu kuruluşun oluşturduğu bir kurala göre Chatham House toplantılarında konuşulan her şey kamuoyuna açıktır ancak konuşmacıların kimliği gizli tutulur. Misyonlarının sürdürülebilir, güvenli, müreffeh ve adil bir dünya kurmaya yardım etmek olduğunu açıklamışlardır.

Chatham House, 2009'da Foreign Policy dergisi tarafından ABD dışındaki en iyi düşünce kuruluşu seçildi. Pennsylvania Üniversitesi'nin 2015 yılında yayımladığı bir rapora göre ise, Brookings Enstitüsünden sonra dünyadaki en etkili ikinci düşünce kuruluşu seçilmiştir.[1]

I. Dünya Savaşı'ndan sonra Almanya ile imzalanan Versay Antlaşması ile birlikte dünyada tekrar büyük ölçekli bir savaşın çıkmasını engellemek için ülkeler arasındaki uluslararası diyaloğu etkin kılmak amacıyla kurulmuştur. İlk önce Uluslararası İlişkiler Enstitüsü adıyla kuruldu. 1926 yılında İngiltere Kraliyet ailesinin imtiyazını aldı. Bu imtiyazdan sonra ismine "Kraliyet" ibaresi eklendi ve "Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü" adını aldı. Fakat ilerleyen yıllarda kuruluş, bulunduğu binasının ismiyle anılmasından dolayı Chatham House adı daha yaygın hale geldi.

Hiçbir resmi kuruma bağlı olmadıklarını ve düşünce ve ifade özgürlüğüne önem verdiklerine belirten bu kuruluş, 2005 yılından itibaren uluslararası ilişkilerde önemli katkılar veren kişilere veya sivil toplum kuruluşlarına/liderlerine ödül vermektedir. Ayrıca her yıl çeşitli konferanslar düzenleyip raporlar yayımlamaktadırlar.[2][3]

Tarihçe

Margaret Thatcher, Chatham House'ta düzenlenen ‘Suudi Arabistan: Toplum, Ekonomi ve Savunma’ başlıklı konferanstan ayrılırken, Ekim 1993.

Ocak 1919'da Paris Barış Konferansı'na katılan Amerikalı ve Britanyalı diplomatlar, konferasın ardından 30 Mayıs 1919'da Lionel Curtis tarafından düzenlenen bir toplantıda, gelecekte çıkabilecek savaşları önlemek amacıyla uluslararası sorunları incelemek ve politikacıları yönlendirici analizler yapmak niyetiyle Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nü kurmayı kararlaştırdı. Ancak Britanyalı diplomatlar, enstitüyü diğerlerinden ayrı olarak Temmuz 1920'de Londra'da ayrı olarak kurdu. Amerikalılar ise New York'ta, Dış İlişkiler Konseyi'ni kardeş enstitü olarak kurdu.[4]

1923 yılında Albay RW Leonard, Westminster'da bulunan bir evi yeni kurulan enstitüye bağışladı. Böylece bu bina enstitünün merkezi olmuştur. Chatham House ismi de adını o binadan aldı.

Enstitü, kurulmasının ardından ilk olarak altın standardının uluslararası kambiyo problemini ele aldı. Bu amaçla iktisatçılardan oluşan bir kurul toplandı. John Maynard Keynes gibi önde gelen ekonomistleri içeren bu grup, I. Dünya Savaşı sonrası gittikçe bozulan uluslararası para standartları konusunda 3 yıllık bir çalışma yaptı. Tam da bu çalışmaların sona erdiği tarihte, Eylül 1931'de Birleşik Krallık, altın standardından çekildiğini ilan etti ve bundan böyle İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinde İngiliz sterlininin standart olarak kabul edileceğini açıkladı.[5]

Bu süre zarfında Chatham House, dünya siyasetinde önde gelen devlet adamlarının İngiltere'yi ziyaret ettikleri zaman sıklıkla uğradıkları bir düşünce kuruluşa dönüştü. Örneğin Mahatma Gandi, enstitüyü 20 Ekim 1931'de ziyaret etmiş ve burada ‘Hindistan'ın Geleceği’ üzerine ünlü konuşmasını yapmıştır.

1933 yılında Chatham House, o yıllarda bağımsızlık taleplerini daha güçlü bir şekilde dile getiren eski sömürge ülkeleri ile Birleşik Krallık arasında iletişim kuran bir rol üstlendi. Bu doğrultuda ilki 1933'te başlatılan ve 1955'e değin süren bir dizi konferans düzenlendi.[6]

İkinci Dünya Savaşı sonrası

İkinci Dünya Savaşı'nın ve The Blitz bombardımanlarının başlamasının ardından kuruluş başkanı Lord Astor, Enstitü'nün Londra'dan uzaklaştırılmasına ve kırsal kesimde bulunan Oxford'da taşınmasına karar verdi. Savaş yılları boyunca Enstitü, düşmanların tarihsel ve siyasi geçmişine ve çeşitli diğer konularda uluslararası basına analizler ve raporlar yazdı. Enstitü ayrıca akademisyenlere ve silahlı kuvvetlere ek hizmetler de sağladı. Örneğin Nazilerden kaçıp mülteci statüsünde olan akademisyenlere araştırma merkezleri açtı.

Savaş boyunca Britanya'dan ayrılan bazı enstitü üyeleri, ABD'ye giderek orada IMF ve BM gibi kuruluşlarda aktif rol aldı. Savaş bittikten sonra bu üyelerin enstitüye geri dönmesi, Chatham House'un yeni bir ivme ve itibar kazanmasını sağladı.

Chatham House Ödülleri, 2005 yılında başlatıldı ve her sene, önceki yılda uluslararası ilişkilere önemli katkıda bulunan kişilere verilmeye başlandı. Ekim 2005'te Kraliçe II. Elizabet, dönemin Ukrayna Cumhurbaşkanı Victor Yuşçenko'ya ilk ödülü sundu.

Ocak 2013'te Enstitü, her ülkeden siyasetçilere yönelik olarak, uluslararası ilişkiler odaklı ve 12 aylık özel bir eğitim programı alabilmelerini sağlayan Liderlik Akademisi kurduğunu ilan etti.[]

Chatham House Ödülü kazananlar

Ödül töreninde Hillary Clinton, 2013
Yıl İsim Ülke Kaynak
2005 Cumhurbaşkanı Viktor Yuşçenko Ukrayna[7]
2006 Devlet başkanı Joaquim Chissano Mozambik[8]
2007 Katar Emiri eşi Moza bint Nasser  Katar[9]
2008 Devlet başkanı John Kufuor Gana[10]
2009 Devlet başkanı Lula da Silva Brezilya[11]
2010 Cumhurbaşkanı Abdullah Gül Türkiye[12]
2011 MUDB lideri Ang San Su Çi Myanmar[13]
2012 Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi Tunus[14]
2013 ABD Dışişleri Bakanı Hillary ClintonAmerika Birleşik DevletleriABD[15]
2014 Bill Gates'in eşi Melinda GatesAmerika Birleşik DevletleriABD[16]
2015 Sınır Tanımayan Doktorlar  İsviçre[17]
2016 Dışişleri bakanı Muhammed Cevad Zarifİranİran[18]
Dışişleri bakanı John KerryAmerika Birleşik DevletleriABD[18]

Fotoğraf galerisi

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Chatham House ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ "2015 Global Go To Think Tank Index Report" (İngilizce). Pensilvanya Üniversitesi. 3 Şubat 2016. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2016.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ "İngiltere'den Gül'e Chatham House ödülü". CNN Türk. 11 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  3. ^ "Chatham House nedir?". Vatan. 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  4. ^ "Chatham House resmî sitesi, tarihçe bölümü". 10 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2016. 
  5. ^ KURUÇ, Bilsay (2016). "BRETTON WOODS ANTLAŞMASI'NIN 70. YILI". Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 34 (1). s. 8. 28 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2016. 
  6. ^ "The Unofficial Commonwealth Relations Conferences, 1933–59". tandfonline.com. Erişim tarihi: 4 Aralık 2008. 
  7. ^ "Chatham House Prize 2005 - Victor Yushchenko". ChathamHouse.org. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  8. ^ "Chatham House Prize 2006 - Joaquim Chissano". ChathamHouse.org. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  9. ^ "Chatham House Prize 2007 - HH Sheikha Mozah". ChathamHouse.org. 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  10. ^ "Chatham House Prize 2008 - John Kufuor". ChathamHouse.org. 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  11. ^ "Chatham House Prize 2009 - Luiz Inácio Lula da Silv". ChathamHouse.org. 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  12. ^ "Chatham House Prize 2010 - Abdullah Gül". ChathamHouse.org. 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  13. ^ "Chatham House Prize 2011 - Aung San Suu Kyi". ChathamHouse.org. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  14. ^ "Chatham House Prize 2012 - Rached Ghannouchi and Moncef Marzouki". ChathamHouse.org. 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  15. ^ "Chatham House Prize 2013 - Hillary Clinton". ChathamHouse.org. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  16. ^ "Winner 2014 - Melinda Gates". ChathamHouse.org. 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  17. ^ "Médecins Sans Frontières (MSF) Awarded 2015 Chatham House Prize". ChatHamhouse.org. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  18. ^ a b "John Kerry and Mohammad Javad Zarif named winners of the Chatham House Prize 2016". ChathamHouse.org. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Gül</span> 11. Türkiye cumhurbaşkanı (2007–2014)

Abdullah Gül, Türk ekonomist, akademisyen, siyasetçi ve Türkiye'nin 11. cumhurbaşkanı. Cumhurbaşkanlığı görevini 2007 - 2014 yılları arasında sürdürmüştür. Bu görevinden önce 4 aylığına 2002 - 2003 yılları arasında Türkiye Başbakanı olarak görev almıştır. 2003 - 2007 yılları arasında Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı olarak görev almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

İstanbul Üniversitesi (İÜ), ana yerleşkesi İstanbul'un Fatih ilçesinde bulunan, Türkiye'nin en eski devlet üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dışişleri Bakanlığı (Türkiye)</span> Türkiyede bir bakanlık

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı bağlı olarak çalışan, dışişlerinden sorumlu olan bakanlık. Türkiye'nin diğer ülkeler ve uluslararası örgütlerle olan ilişkilerinin yürütülmesinden sorumlu olan bakanlığın başında şu an Hakan Fidan bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler</span> toplumsal, ekonomik ve kültürel bir iş birliği oluşturmak amacıyla kurulan bir örgüt

Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma 26 Haziran 1945'te 50 ülke tarafından imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.

Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi, Avrasya Bir Vakfı bünyesinde 1999 yılında kurulmuş olan düşünce kuruluşudur. Özellikle Türkiye'nin çevre bölgesi hakkında çalışmalar yürütmüştür. Türkiye'de kurulan ilk düşünce kuruluşudur. Halen İstanbul merkezli olarak araştırma faaliyetlerine devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Edinburgh Üniversitesi</span> İskoçyada hizmet veren devlet üniversitesi

Edinburgh Üniversitesi, İskoçya'nın başkenti, Edinburgh'da bulunan bir üniversitedir. 14 Nisan 1582 tarihinde Kral VI. James tarafından yasalaştırılan Edinburgh Üniversitesi 1583 yılında kurulmuştur. Edinburgh Üniversitesi dünyanın en saygın üniversiteleri arasında yer almaktadır. 2010 yılında uluslararası üniversiteler arasında dünyanın en iyi 9. üniversitesi seçilmiştir. 20 Nobel Ödülü, 1 Fields madalyası, 1 Abel Ödülü ve Olimpiyatlarda birçok altın madalya çıkaran Edinburgh Üniversitesi, Harvard, Oxford ve Cambridge gibi dünyaca ünlü ve prestijli üniversiteler arasında yer almaktadır. 2013-2014 eğitim yılında araştırma ve diğer faaliyetlerden elde ettiği £780.6 milyonluk gelir ve £1.717 milyarlık aktifleri ile Birleşik Krallık'ın ve dünyanın en varlıklı üniversiteleri arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Standardları Enstitüsü</span>

Türk Standardları Enstitüsü (TSE), 16 Ekim 1954 tarihinde Türkiye'de kurulmuş, çeşitli alanlarda standardizasyon ve uygunluk değerlendirmesi yapan bir kurumdur. TSE, 26 Mayıs 1955 tarihinde Uluslararası Standardizasyon Teşkilatına (ISO), 1 Ocak 1956 tarihinde de Uluslararası Elektroteknik Komisyonuna (IEC) asil üye olmuştur ve bu kuruluşların Türkiye temsilcisi konumuna gelmiştir. 18 Kasım 1960 tarih ve 132 Sayılı Kanunla tüzel kişiliği haiz, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen bir kurum olarak kuruluş sürecini tamamlamıştır. Her türlü standartları hazırlamak ve hazırlatmak, bünyesinde ve hariçte hazırlanan standartları tetkik etmek, kabul edilen standartları yayımlamak gibi görevleri ifa eden TSE'nin kabul ettiği standartlara Türk Standardı adı verilmektedir. Enstitünün ilgili bulunduğu bakanlık, Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hillary Clinton</span> Amerikalı diplomat ve siyasetçi

Hillary Diane Rodham Clinton, Amerikalı siyasetçi, Amerika Birleşik Devletleri'nin 67. Dışişleri bakanıdır. ABD'nin 42. devlet başkanı Bill Clinton'la evli olan Hillary Rodham Clinton, 1993-2001 yılları arasında eşinin başkanlığı sırasında First Lady olarak görev yapmıştır. Ardından 2001-2009 arasında ABD Senatosunda New York'u temsil etmiştir. 20 Ocak 2007 tarihinde 2008 ABD başkanlık seçimlerine adaylığını koymuş ancak ön seçimleri az farkla Barack Obama'ya kaybetmiştir. 2016 ABD başkanlık seçimleri için Demokrat Parti'den başkan adayı olmuş ve ön seçimleri kazanmıştır. Fakat seçimler sonucunda, ülke genelinde daha fazla oy almış olsa da, delege üstünlüğünü Donald Trump kazanmış ve Clinton seçimlerden yenilgi ile ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gönüllü</span> çıkar beklemeksizin bir iş yapmayı üstlenen kişi

Gönüllü, içinde bulunduğu toplulukta herhangi bir karşılık ya da çıkar beklemeksizin bir işi yapmayı kendiliğinden üstlenen kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Kraliyet Donanması</span> Birleşik Krallıkta askerî örgütlenmenin denizcilik kolu

Kraliyet Donanması, Birleşik Krallık'ta askerî örgütlenmenin denizcilik koludur. Denizlerde ulusal güvenliği sağlamak, ticareti korumak ve uluslararası anlaşmaları uygulamakla görevlidir.

<span class="mw-page-title-main">Çağ Üniversitesi</span> Mersinde kurulu vakıf üniversitesi

Çağ Üniversitesi, Mersin ilinde yerleşik bir vakıf üniversitesi. 9 Temmuz 1997 tarihinde, Yaşar Bayboğan öncülüğünde 4282 Sayılı Yasayla ve 2547 Sayılı Yasanın Vakıf Yükseköğretim Kurumları'na ilişkin hükümlerine tabi, kamu tüzel kişiliğini haiz olarak kurulmuştur. Ankara ve İstanbul illerinden sonra Türkiye'de kurulan ilk Vakıf Üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Melinda Gates</span> Amerikalı iş insanı ve hayırsever

Melinda French Gates Amerikan hayırsever. Bill & Melinda Gates Vakfı'nın kurucusu ve başkan yardımcısıdır. Microsoft'un eski ürün birim yönetimi görevlisiydi. Publisher, Microsoft Bob, Encarta ve Expedia gibi ürünlerin yönetiminde görev almıştır. 1994 yılında Bill Gates ile evlendi. Jennifer Katharine Gates, Rory John Gates ve Phoebe Adele Gates adlarında üç çocukları bulunmaktadır. Çift 3 Mayıs 2021 tarihinde Twitter'den boşanma kararı aldıklarını duyurdular.

<span class="mw-page-title-main">Bill & Melinda Gates Vakfı</span> Kâr amacı gütmeyen kuruluş

Bill & Melinda Gates Vakfı, Bill Gates ve Melinda Gates tarafından yönetilen sıtma, açlık gibi küresel sorunları çözmeyi amaçlayan kâr amacı gütmeyen bir vakıftır. Vakıf 2000 yılında ABD'nin Washington eyaletinde bulunan Seattle şehrinde kurulmuştur. Zengin vakıflar listesinde bağış miktarına göre ikinci sırada yer almıştır. Amerika'nın ise en büyük varlığa sahip vakfıdır.

<span class="mw-page-title-main">Karolinska Enstitüsü</span>

Karolinska Enstitüsü,, İsveç'te 1810'da kurulan eğitim kurumu, Avrupa'nın en büyük ve en prestijli tıp üniversitelerinden biridir. Ana kampüsü Stockholm kentinin Solna ilçesinde bulunuyor, ikinci bir kampüsü ise Stockholm'ün güneyindeki Huddinge ilçesinde, Flemingsberg'in içindedir. Bu kurum fizyoloji ve tıp alanındaki olağanüstü başarılarına göre kişiler veya kuruluşlara Nobel Ödülü'nü vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetleri</span> Askeri güç

Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetleri, resmi adıyla Majestelerinin Silahlı Kuvvetleri, diğer adı Kraliyet Silahlı Kuvvetleri, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı'nı dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı korumakla görevli silahlı kuvvetlerdir. Silahlı Kuvvetler, Donanma, Kara Kuvvetleri ve Hava Kuvvetleri'nden oluşur. Bu üç birim de profesyonel askerlerden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">ADA Üniversitesi</span>

"ADA" Üniversitesi, Azerbaycan'da yüksek eğitim kurumu. Azerbaycan Diplomatik Akademisi adı altında 2006 yılının Mart ayında Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı bünyesinde kurulan uluslararası ilişkiler üniversitesidir. Azerbaycan Cumhurbaşkanının 13 Ocak 2014 tarihli kararı ile Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Akademisi ve Bilgi Teknolojileri Üniversitesi temelinde "ADA" Üniversitesi kuruldu.

Kamu diplomasisi, bir ülke hükûmetinin başka bir ülkenin vatandaşlarını ve aydınlarını kendi politik ve ideolojik düşünceleri doğrultusunda etkilemeye çalışmasını anlatan bir süreçtir. Bu anlayışta hükûmetler kendi ulusal hedeflerine, çıkarlarına ve amaçlarına ulaşabilmek için doğru bilgileri yayarak yabancı bir kamuoyu oluşturmayı hedefler. Gifford Malone hükûmetlerin kendi toplumlarını ve politikalarını anlatabilmeleri için öncelikli olarak karşı ülkenin kültürünü, tarihini, psikolojisini ve dilini öğrenmek gerektiğini söylemiştir. Kamu diplomasisi kavramını ilk kullanan kişi 1965 yılında Tufts Üniversitesi'nde Fletcher School of Law and Diplomacy'nin Dekanı olan Edmund Gullion olmuştur. Kavram uluslararası ilişkilerin geleneksel diplomasi dışında kalan kısımları kapsamaktadır.

Metin Aksoy, Türk akademisyen.

Gavi İttifakı, yoksul ülkelerin aşılamaya erişimini artırmak amacıyla 2000 yılında kurulmuş uluslararası bir kamu-özel ortaklığıdır.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), Stockholm merkezli uluslararası bir enstitüdür. 1966 yılında kurulmuştur ve silahlı çatışma, askeri harcamalar ve silah ticareti ile silahsızlanma ve silah kontrolü konularında veri, analiz ve tavsiyeler sunmaktadır. Araştırmalar açık kaynaklara dayanmaktadır ve karar vericilere, araştırmacılara, medyaya ve ilgili kamuoyuna yöneliktir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.