İçeriğe atla

Charles Texier

Charles Texier
DoğumFélix Marie Charles Texier
29 Ağustos 1802(1802-08-29)
Varşova, Polonya
Ölüm1 Temmuz 1871 (68 yaşında)
Paris, Fransa
MilliyetFransız
EğitimParis Güzel Sanatlar Yüksek Okulu
MeslekMimar, kaşif, tarihçi, arkeolog, yazar
İşverenCollège de France[1]
ÖdüllerMédaille d'or royale pour l'architecture (1867)

Félix Marie Charles Texier (d. 29 Ağustos 1802, Versay - ö. 1 Temmuz 1871, Paris), Fransız mimar, arkeolog ve gezgin.

Kariyeri

Paris Güzel Sanatlar Yüksek Okulu'nu bitirmiş; Fransız Bilimler Akademisi ve Paris Arkeoloji Enstitüsü üyelikleri yapmıştır. Bayındırlık İşleri Müfettişliği görevi esnasında Fransız Hükûmeti tarafından Anadolu'ya gönderilmiştir. İlki 1833 ve ikincisi 1843 yılında olmak üzere Anadolu'da yıllarca süren seyahat ve incelemeleri sırasında Türkiye'nin çok büyük bir kısmını baştan başa gezip dolaşmış, kazılar yapmış, araştırmalarda bulunmuş ve bütün bu çalışmalarının sonuçlarını yayınlamıştır.[1] Bu eserin, Türkiye Arkeolojisi için belki de en orijinal kısmı, topografik haritasını çıkartıp birçok yerini resimlediği Hititler'in başşehri Hattuşaş (Boğazköy) ile buranın açık hava tapınağı olan Yazılıkaya'yı bulmuş ve dünyaya tanıtmış olmasıdır.[2][3] Gezip dolaştığı yerlerde sadece antik devirlere ait değil, daha sonraki devirlere ait (Selçuklu, Beylikler, Osmanlı vb.) de önemli şehirlerin, yapı ve anıtların çizimlerini yapmış, uzmanlar tarafından gravürlerle durumlarını tespit etmiştir. Bunlarla da yetinmemiş, Anadolu'nun jeolojik yapısı, coğrafi özellikleri, yer altı ve yer üstü kaynakları ve kültür merkezlerinin tarihi ve o günkü halkın etnik, demografik, kültürel, ekonomik vb. durumu hakkında bilgi vermiş, gözlemlerini aktarmıştır. Texier ilmi merak ve özel ilgileri ile Osmanlı Devletinin hakim olduğu topraklarda seyahat ve araştırma yapmak isteyenleri caydırıcı, kasıtlı ve yanlış propaganda ve görüşleri, kendi çalışmalarına ve görüp yaşadıklarına dayanarak, gerek basın-yayın yoluyla, gerekse aydınlatıcı konferanslarıyla, etkisiz kılmak için de gayret sarf etmiştir.

Yazarın Türkiye'ye ilk seyahatinin (1833-1837) sonuçlarını ihtiva eden Fransızca orijinali, büyük boyda 862 sayfa metin, 239 gravür ve plan ile 5 haritadan oluşmaktadır. Texier ilk seyahatinden on yıl sonra (1843 yılında) Türkiye'ye yaptığı ikinci seyahatini takiben bu eserini, yeni bilgi ve belgeler eklemek suretiyle, daha da olgunlaştırarak yeni bir versiyonunu, yine Paris'te önce 1862, sonra 1882 yıllarında olmak üzere iki kez daha bastırmıştır. Bu defa tek cilt halinde ve 757 sayfa (fakat küçük punto ile çift sütun/1514 sayfa) olarak yayınlanan bu yeni baskı, yukarıda anılan üç ciltlik ilk baskıdan daha az hacimli değildir. Ancak gravürler ve çizimler bakımından ilk baskı daha zengindir.

Ali Suat Bey'in son baskıdan yaptığı tercümeyi esas almakla birlikte, ilk baskıdaki gravür ve çizimlerle bu eseri zenginleştirildi. Ali Suat Bey'in Arap harfli Türkçe tercümesinde 63 gravür, çizim ve resim varken son bu neşride 300 dolayında fazla gravür, çizim ve resim vardır.

Texier'in bu dev eseri, yayınlanır yayınlanmaz ilim dünyasında büyük yankı uyandırmıştır. İçeriği bakımından özellikle Anadolu'yu ilgilendirmesi sebebiyle Türk aydınlarının da dikkatini çekmiş ve daha Milli Mücadele devam ederken, Ali Suat Bey (1869-1932) tarafından Türkçeye tercüme edildi.

Eserleri

  • Asie mineure: description géographique, historique et archéologique des provinces et des villes de la Chersonnèse d'Asie, 1862 - Küçük Asya
  • Historique et Archéologique des Provinces et des Villes de la Chersonnése d'Asie (Paris, Typoqraphie de Firmin Didot Frères, Fils et C., Editeurs de L'Institut de France, 1862, 1882)
  • Description de l'Arménie et de la Perse, de la Mesapotamie (Paris, 1842-1845) - Armeniya, şran ve Mezopotamya'nın Tasviri
  • Edesse et ses Monuments (Paris, 1859) - Urfa ve Anıtları
  • L'Architecture Bizantine ou Recueil de Monuments, des Premiers Temps du Christianisme ou Orient (Londra, 1864, R.P Pullar ile birlikte) - Bizans Mimarlığı
  • The Principal Ruins of Asia Minor (Londra, 1865, R.P Pullar ile birlikte) - Küçük Asya'nın En Önemli Harabeleri

Kaynakça

  1. ^ a b 1833 - Quondam 27 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (biographical & bibliographical information)
  2. ^ Texier, Charles (1835). "Rapport lu, le 15 mai 1835, à l'Académie royale des Inscriptions et Belles-lettres de l'Institut, sur un envoi fait par M. Texier, et contenant les dessins de bas-reliefs découverts par lui près du village de Bogaz-Keui, dans l'Asie mineure" [Report read on 15 May 1835 to the Royal Academy of Inscriptions and Belle-lettres of the Institute, on a dispatch made by Mr. Texier and containing drawings of bas-reliefs discovered by him near the village of Bogaz-Keui [now: Boğazkale] in Asia Minor]. Journal des Savants (Fransızca). ss. 368-376. 28 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2024. 
  3. ^ Texier, Charles (1839). Description de l'Asie Mineure: faite par ordre du gouvernement français en 1833–1837 … [Description of Asia Minor: done by order of the French government in 1833–1837 …] (Fransızca). 1. Paris, France: Didot Frères. ss. 209ff.  Available at: University of Heidelberg, Germany 8 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Honoré de Balzac</span> Fransız oyun yazarı ve romancı (1799 – 1850)

Honoré de Balzac, Fransız yazar.

<span class="mw-page-title-main">Adrien-Marie Legendre</span> Fransız matematikçi (1752 – 1833)

Adrien-Marie Legendre, Fransız matematikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Andre Marie Ampere</span> Fransız fizikçi ve matematikçi (1775–1836)

André Marie Ampère, Fransız fizikçi ve matematikçi. Elektromanyetizmayı ilk bulan kişiler arasında gösterilir. Ayrıca solenoid ve elektrikli telgraf gibi sayısız uygulamanın mucididir. Bir otodidakt olarak Ampère, Fransız Bilimler Akademisi üyesiydi ve Ecole Polytechnique ile Collège de France'da profesördü.

<span class="mw-page-title-main">Pyotr Çihaçov</span>

Pyotr Aleksandroviç Çihaçov(Pierre de Tchihatchef) Altay dağları, Avrupa ve Orta Doğu'da doğa bilimi çalışmaları yapmış Rus doğa tarihçisi, coğrafyacı ve yerbilimci.

<span class="mw-page-title-main">Zafer Takı (Paris)</span> Paris, Fransada bir yapı

Zafer Takı, Fransa'nın başkenti Paris'te bulunan tarihi anıttır. Charles de Gaulle Meydanı'nın ortasında, Şanzelize Caddesi'nin batı kısmında yer almaktadır. Boyu 45, eni 22 ve yüksekliği 49 metredir.

<span class="mw-page-title-main">George Sand</span> Fransız romancı (1804 – 1876)

Amandine Aurore Lucile Dupin, Fransız yazar ve romancı. Bazılarınca feminist olarak görülse de, kendisi bu harekete dahil olduğunu kabul etmemiştir. Büyük çapta ünlenen ilk kadın Fransız yazar olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Karabel Geçidi</span>

Karabel Geçidi, İzmir iliinin Kemalpaşa ve Torbalı ilçeleri arasındaki yol üzerinde ve Bozdağlar sıradağlar kütlesi içinde, bu dağ silsilesinin en batıdaki kısmını oluşturan Nif Dağı ile daha doğuda uzanan kalan kısmı arasında yer alan bir geçittir. İzmir'den yaklaşık 20 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Augustus Tapınağı</span> Ankarada tarihi bir tapınak

Augustus Tapınağı; Ankara'nın Altındağ ilçesinde, Hacı Bayram Camii'nin hemen bitişiğinde bulunan, tahminen MÖ 25-20 yılları arasında inşa edilmiş bir tapınaktır.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Baptiste Biot</span> Fransız bilim insanı (1774 – 1862)

Jean-Baptiste Biot, Fransız bilim insanı. Meteoroitlerin gerçek yapısını ortaya çıkarmış, bir balon yolculuğu yapmış ve ışığın polarizasyonu hakkında araştırmalarda bulunmuştur.

Ernest Chaput, Fransa'dan davet edilmiş ve Türkiye'de modern coğrafya biliminin kurucularından birisi olmuş coğrafyacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Georges Louis Duvernoy</span> Fransız hayvan bilimci (1777 – 1855)

Georges Louis Duvernoy bir Fransız zoologdu. Yaptığı çalışmalar ile 1847'de Fransız Bilimler Akademisi'ne ve 1851'de İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'ne üye olarak seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Edmond Gustave Camus</span> Fransız bitki bilimci

Edmond Gustave Camus, orkidelerle ilgili yaptığı çalışmalarla tanınan Fransız eczacı ve botanikçi. Bitki bilim mahlası E.G.Camus'dur.

<span class="mw-page-title-main">Jean Henri Jaume Saint-Hilaire</span> Fransız bitki bilimci (1772 – 1845)

Jean Henri Jaume Saint-Hilaire, Fransa'nın Grasse kentinde doğan Fransız doğa bilimci ve sanatçı. Bitki bilim mahlası J.St.-Hil.'dir.

<span class="mw-page-title-main">Vital Cuinet</span>

Vital Cuinet veya doğum adıyla Vital-Casimir Cuinet Fransız coğrafyacı ve oryantalist. Osmanlı İmparatorluğu'nun Asya'daki sosyo-ekonomik durumunu ele aldığı La Turquie d'Asie, géographie administrative: statistique, descriptive et raisonnée de chaque province de l'Asie Mineure isimli çalışmasıyla tanınmaktadır. 1880-1893 yılları arasında Düyûn-ı Umûmiye'de genel sekreter olarak görev yapmıştır.

Nikolas de Nikolay, Sieur d'Arfeville & de Belair (1517-1583), Fransız bir coğrafyacıydı.

Auguste Charpentier ya da Philippe Auguste Cazier- Charpentier, 29 Ocak 1813'te Paris'te doğdu ve 15 Mayıs 1880'de Paris'te öldü. Kendisi Fransız ressam, oymacı ve tasarımcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jean Baptiste François Pierre Bulliard</span> Fransız bitkibilimci (1742-1793)

Jean Baptiste François Pierre Bulliard, Fransız doktor ve botanikçidir. Bitki bilim mahlası Bull.'dur.

<span class="mw-page-title-main">Louis Vivien de Saint-Martin</span> Fransız yazar (1802 – 1896)

Louis Vivien veya yaygın olarak bilinen adıyla Vivien de Saint-Martin, Fransız coğrafyacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Isidore Geoffroy Saint-Hilaire</span> Fransız hayvan bilimci (1805 – 1861)

Isidore Geoffroy Saint-Hilaire Fransız zoolog ve normal yapıdan sapmalar üzerine otoritedir. 1854 yılında éthologie (etoloji) terimini icat etti.

Paul Lucas, Fransız bir tüccar, doğa tarihçisi, hekim, yazar ve gezgindi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.