Charles Perrault
Charles Perrault | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 12 Ocak 1628 Paris, Fransa |
| Ölüm | 16 Mayıs 1703 (75 yaşında) Paris, Fransa |
| Meslek | Yazar |
Charles Perrault (Telaffuz: [şarl pero], 12 Ocak 1628 - 16 Mayıs 1703), Fransız şair, yazar, edebiyat teorisyeni.
Yaşamının son yıllarında çocukları için derlediği ve Kaz Ana’nın Öyküleri (1697) adlı kitabında yayımladığı masallar (Uyuyan Güzel, Kırmızı Başlıklı Kız, Mavi Sakal, Çizmeli Kedi, Külkedisi) birer dünya klasiği haline gelmiştir. Perrault, yaşadığı dönemde Avrupa’da çok bilinen ve bir sözlü edebiyat ürünü olarak anlatılan çocuk masallarını bu kitapta bir araya getirmiş; yazıya geçirdiği masallar daha sonra başta Grimm Kardeşler olmak üzere başkaları tarafından da yeniden yazılmış; opera, bale (Çaykovski’nin Uyuyan Güzel balesi gibi), tiyatro ve filme (Walt Disney şirketinin Külkedisi ve Uyuyan Güzel animasyon filmleri gibi) uyarlanarak günümüze gelmiştir. Bunun için Perrault “çocuk kitaplarının babası” olarak anılır.
XIV. Louis devrinin Fransız Akademisi üyesi önemli bir edebiyatçı olan Perrault, yaşadığı dönemde önce Fransa’yı sonra tüm Avrupa’yı saran “Eskiler - Yeniler Kavgası”nın ortaya çıkmasındaki rolü ile tanınmış bir entelektüeldir.[1] Eskileri taklit eden çağdaş yazarları bu tutumlarından ötürü eleştiren Perrault, insan düşüncesinin zaman içinde olgunlaştığını, eskilere öykünmenin bir yararı olmayacağını ve yeni yapıtların daha üstün olduğunu öne sürmüştür.[2]
Devrin ünlü mimarlarından Claude Perrault’nun kardeşidir.
Hayatı
12 Ocak 1628'de Paris'te varlıklı bir ailenin yedinci çocuğu olarak doğdu. Babası tanınmış bir avukat olan Pierre Perrault, annesi Paquette Le Clerc’dir.
Beavuais Koleji'nde öğrenim gördükten sonra bir süre vergi tahsildarlığı yaptı; ardından Orléans'ta hukuk öğrenimi gördü. 1651'de Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Öğrenciliği sırasında hiciv şiirleri yazarak edebi kariyerine başladı. Güneş Kral XIV. Louis’yi öven şiirleri sarayda ilgi ile karşılandı.[3]
Hukuk öğrenimini tamamladıktan sonra Paris Barosu'na kaydoldu ve kısa bir süre avukatlık yaptı; çeşitli resmi görevlerde yer aldı. Kral XIV. Louis’nin Maliye başmüfettişi Jean Baptiste Colbert için çalıştı; imar işlerinden sorumlu idi. Bu sırada kardeşi Claude Perrault ile birlikte klasik mimarlık kuramıyla ilgili birçok önemli yapıtı çevirdi ve yayına hazırladı; onun Louvre Sarayı’ndaki düzenlemelerine yardımcı oldu.[4] Fransız Bilimler Akademisi’nin kuruluşuna katkıda bulundu, 1671’de kendisi de akademinin bir üyesi oldu. 1672’de Marie Guichon ile evlendi. Eşi, 1678’de üçüncü çocuklarını dünyaya getirdikten sonra hayatını kaybetti.[5]
Maliye Bakanı Colbert’in ölümünden sonra saraydaki gücünü yitiren Perrault, kralın tarihçileri Jean Racine ve Nicolas Boileau-Despréaux ile Eskiler-Yeniler Kavgasına girişmiştir. Kavga, 27 Ocak 1687’de Fransız Akademisi’nin Dictionaire (Fransız Dilinin Büyük Sözlüğü) çalışması için düzenlenmiş kamuya açık özel bir oturumda ortaya çıktı.[1] Oturumun sonunda La Fontaine’in “Eskilerin Modernlere Nispetle Ne Kadar Üstün Oldukları Hakkında” başlıklı yazısının ardından Charles Perrault, kendisinin tam tersi bir düşünceyi savunan “Büyük Louis’nin Asrı” başlıklı şiirini okumuş ve bu şiirdeki düşünceler Racine ile Despréaux’u kızdırmıştı. Perrault, şiirdeki savlarını kanıtlamak için dört ciltlik Parallèles (Koşutluklar) adlı eseri kaleme aldı.[1] Eserin ilk cildinin basımı 30 Ekim 1688’de gerçekleşti. 27 Ocak Olayının ardından pek çok yazar Perrault’ya savaş açmıştı. Perrault, eserinde bu tepkileri ele aldı ve eleştirilere yanıt vermeye çalıştı. Louis’nin asrında mükemmele ulaşıldığını göstermek üzere dünyanın başlangıcından itibaren üretilen bilgileri gözden geçirmeye girişti.[1] Eserin ikinci cildi 15 Şubat 1690’da, üçüncü cildi 20 Eylül 1692’de, son cildi ise 1697’de yayımlandı.
Çocuklarına anlatacak, okuyacak bir masal beğenememesi onu masal yazmaya yöneltti[]. 1694’te üç manzum peri masalı yayımladı, bunu 1697’de yayımladığı Kaz Ana’nın Öyküleri adlı kitap takip etti. Yüzyıllardır anlatılan Kül Kedisi, Çizmeli Kedi, Mavi Sakal gibi masalları yazılı hale getirdiği kitabı kendi adıyla değil oğlunun adı (Pierre) ile yayımladı. Masallarda genelde çevresindeki bilinen mekanları kullandı (örneğin Uyuyan Güzel’in mekanı Usse Şatosu, Çizmeli Kedi’nin mekanı Oiron Şatosu’dr). Eser, büyük ilgi gördü.
16 Mayıs 1703 tarihinde Paris’te öldü.
Kitapları
- Eskilerle Modernler Arasındaki Koşutluklar (Fr: Parallèles des anciens et des modernes, 1688-1697))
- Kaz Ana’nın Öyküleri (Fr: Contes de ma mère l'Oye, 1697)
Kaynakça
- ^ a b c d Yılmaz, Levent. "Modern Zamanın Tarihi:Batıda Yeninin Değer Haline Gelişi" (PDF). Metis Yayınları, Ocak 2010. 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2016.
- ^ "Fransız Edebiyatı" (PDF). abs.kafkas.edu.tr. Kafkas Üniversitesi Akademik Bilgi Paylaşımı. 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Ocak 2016.
- ^ "Perrault, Charles (1628-1703)". encyclopedia.com. 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2016.
- ^ Michelle, Jennifer (10 Ocak 2014). "Art, Science, and the Fairy Tales of Charles Perrault". blog.bookstellyouwhy.com. 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2016.
- ^ Knapp, Bettina L. (2003). French Fairy Tales: A Jungian Approach. SUNY Press.
