İçeriğe atla

Charles Lyell

Sir Charles Lyell
Doğum14 Kasım 1797
Kinnordy House, Angus, İskoçya
Ölüm22 Şubat 1875 (77 yaşında)
Harley Street, Londra, Büyük Britanya
Milliyetİskoç
VatandaşlıkBüyük Britanya
EğitimKing's College London
Kariyeri
DalıJeoloji
Avukatlık
EtkilendikleriJames Hutton
John Playfair
Jean-Baptiste Lamarck
EtkiledikleriCharles Darwin
Alfred Russel Wallace
Thomas Henry Huxley
Roderick Impey Murchison
Joseph Dalton Hooker
Charles Lyell

Charles Lyell, (Kinnordy House, Angus, İskoçya, 14 Kasım 1797 – Harley Street, Londra, Büyük Britanya, 22 Şubat 1875) Jeolojinin babası sayılan İskoç jeolog.

Bilim insanlarının jeolojiyle hiç ilgilenmediği zamanda Lyell bu ilimle ilgilenmeye başlamıştı. O zamanda dünyanın küresel bir şekli olduğuna hatta ovuk bir top gibi olduğu sanılırdı. Sadece bunu henüz kimse ispatlamamıştı. Charles Lyell bu sorulara ilk insan olarak bilimsel metotlarla cevap bulmuştur. Avrupa'da jeolojinin babası olduğu söylenir ve bu isimle ona hürmet edilir.[1][2]

Biyografi

Lyell, 14 Kasım 1797'de İskoçya'da, Kirriemuir yakınlarındaki Kinnordy House'da emlakçı zengin bir ailede doğdu. On kardeşin en büyüğüydü. Yine Charles Lyell adına sahip babası, Dante'nin çevirmeni ve akademisyeni olarak bilinir ve bir botanikçidir. Lyell'in büyükbabası, Montrose'daki Kraliyet Donanması'nı tedarik ederek Kinnordy House'u satın almalarını sağlayan aile servetini yapmıştı.[3]

Günümüzde ailenin koltuğu, Strathmore'da Yayla Sınırı Fayının yakınında yer almaktadır.[4] Evin etrafında, iyi tarım arazileri vardır. Ancak kuzeybatısında, Grampian Dağları vardır. Ailesinin ikinci kır evi tamamen farklı bir jeolojik ve ekolojik bir alandaydı ve çocukluğunun çoğunu burada; güney İngiltere'deki Hampshire'daki New Forest'daki Bartley Lodge'da geçirdi.[5]

Doğduyu ülke İskoçya'nın temel bölgeleri

Lyell, 1816'da Oxford'daki Exeter College'a girdi ve Profesör William Buckland'ın jeolojik söyleşilerine katıldı. Aralık 1819'da klasikler ikinci sınıf derecesi, 1821'de de Master of Arts kazandı.[6] Mezun olduktan sonra meslek olarak hukuk aldı ve 1820'de Lincoln's Inn'e girdi. Jeolojik olayları gözlemleyebileceği yerlerden biri olan İngiltere'nin kırsalından bir devre tamamladı. 1821'de Edinburgh'daki jeolog Robert Jameson ile tanıştı. Görme yeteneği bozulmaya başladığında, yan-dal olarak yaptığı jeolojiye tam zamanlı bir meslek olarak yapmak istedi. Yoğun çalışmaları sonucunda ilk makalesi: "Son zamanlarda Forfarshire'da tatlı su kireçtaşının oluşumu üzerine" 1822'de yayımlandı. 1827 yılına gelindiğinde ise, hukuku ve avukatlığı terk etmiş ve üniformiteryanizmin genel kabulü ile sonuçlanacak bir jeolojik kariyere başlamıştı.

Jeoloji çalışmaların başlangıcı

1827'de Charles Lyell avukat bürosunu kapattı ve sadece jeolojiyle ilgilenmeye başladı ve James Hutton'nun teorileriyle ilgilenmeye başladı. Boyle James Hutton'la beraber modern jeolojinin kurucusu sayılıyor.

En çok araştırdığı dal stratigrafidir. 1828'de güney Fransa'da araştırmalarını devam ederken, "strata"nın midye kabukların dağıtımıyla sınıflandırılabildiğini buldu. Bu fikrin temeliyle tersiyer devrini üç sınıfa ayırdı: Pliyosen, Miyosen ve Eosen çağı.

Kaynakça

  1. ^ Cannon (1961), pp. 301–314.
  2. ^ Crutzen, Paul. "The 'Anthropocene'" (PDF). Retrieved 16 May 2019.
  3. ^ Darwin, Charles. "On the Origin of Species". Complete Works of Charles Darwin Online. John Murray. Retrieved 16 May 2019.
  4. ^ Bailey, Sir Edward (1962). Charles Lyell. London: Thomas Nelson.
  5. ^ Wilson, Leonard G. (1973). "Charles Lyell". In Gillispie, Charles Coulston (ed.). Dictionary of Scientific Biography. VIII. Pennsylvania: Charles Scribner's Sons.
  6. ^ No. 20905". The London Gazette. 13 October 1848. p. 3692.

İlgili Araştırma Makaleleri

Jeoloji ya da yer bilimi, geniş anlamda Yerküreyi, dar anlamda yerkabuğunu oluşum, bileşim, yapı, hareket, değişiklikler ve değişiklikleri yaratan nedenler ve tarihsel evrim açısından inceleyen, yeraltı zenginliklerinin bulunması, doğal afetlerle savaşımda katkı sunulması gibi amaçları olan bir bilimdir. Jeolojinin temel konusu Dünya olmakla birlikte yer benzeri gezegenler ve doğal uyduların incelenmesini de içerir. Yer bilimleri bünyesinde ele alınır.

<span class="mw-page-title-main">Charles Darwin</span> İngiliz biyolog ve doğabilimci (1809-1882)

Charles Robert Darwin evrimsel biyolojiye yaptığı katkılarla tanınan İngiliz doğa bilimci, jeolog ve biyologdur. Tüm yaşam türlerinin ortak bir atadan türediği yönündeki önermesi günümüzde genel kabul görmekte ve bilimde temel bir kavram olarak kabul edilmektedir. Alfred Russel Wallace ile ortak bir yayında, evrimin bu dallanma modelinin, var olma mücadelesinin seçici üremede yer alan yapay seçilime benzer bir etkiye sahip olduğu doğal seçilim adını verdiği bir süreçten kaynaklandığına dair bilimsel teorisini ortaya koymuştur. Darwin insanlık tarihinin en etkili isimlerinden biri olarak tanımlanmış ve Westminster Abbey'e gömülerek onurlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Henry Huxley</span> İngiliz biyolog

Thomas Henry Huxley, İngiliz biyolog. Darwin'in evrim kuramının en önemli savunucularından, felsefede agnostisizm kavramını ilk kez ortaya atan, Darwin'in buldoğu lakabıyla bilinen İngiliz biyoloji bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Senozoyik</span> 66 milyon yıl öncesinden günümüze kadar süregelen Fanerozoyikin üçüncü zamanı

Senozoyik, yerküre tarihinin son 66 milyon yılını temsil eden şu anki jeolojik zamandır. Memelilerin, kuşların, kozalaklı ağaçların ve çiçekli bitkilerin baskınlığı, soğuyan, daha kuru bir iklim ve kıtaların günümüzdeki hâline gelmiş olması gibi özellikleri, Senozoyik Zaman'ı diğer jeolojik zamanlardan ayırır. Karmaşık canlıların evrimleşmesinden bu yana süregelen jeolojik zamanların sonuncusudur ve Senozoyik'ten önce Mezozoyik ve Paleozoyik olmak üzere iki jeolojik zaman vardır. Senozoyik Zaman, çoğu uzman tarafından bir asteroit veya başka bir gök cisminin Dünya'ya çarpmasıyla Chicxulub Krateri'nin oluşmasına sebep olduğu düşünülen bir olay ile; kuş harici dinozorlar da dahil birçok canlı türünün neslinin tükendiği Kretase-Paleojen yok oluşuyla başladı.

<span class="mw-page-title-main">II. Charles (İngiltere kralı)</span> İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı

II. Charles, İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı. I. Charles ve Fransa kralı IV. Henri ile Marie de' Medici'nin kızı Henrietta Maria'nın ikinci oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Dünya'nın yaşı</span> Dünyanın yaşının bilimsel olarak belirlenmesi

Jeologların edindiği kapsamlı ve geniş bilimsel kanıtlara dayanarak, Dünya'nın yaşının yaklaşık 4,54 milyar yıl (4,54×109 yıl) olduğuna karar verilmiştir. Bu sayı, bilinen en eski dünya kabuğuna ait minerallerin yaşı (Batı Avustralya'nın Jack Hills bölgesinde) küçük zirkon kristalleri ve Güneş Sistemi'nin yaşı meteor parçacıkları ve Ay'dan gelen örnekler üzerinde jeologların yaptığı radyometrik yaş tayini ölçümleri sonucunda ortaya çıkartılmıştır. Bu ölçümler göktaşı malzemesinin radyometrik yaşla tarihlendirilmesine ait kanıtlara dayanır ve bilinen en eski yeryüzü ve Ay örneklerinin radyometrik yaşlarıyla tutarlıdır.

Christian Johann Heinrich Heine, 19. yüzyılın en ünlü Alman şairlerinden biri.

Katastrofizm veya kıyamet kuramı, paleontoloji'yi büyük oranda geliştiren Fransız anatomist Georges Cuvier (1769-1832) tarafından ileri sürülen ve katmanlar arasındaki her bir sınırın, zaman olarak, sel baskınları ve kuraklık gibi felaketlere karşılık geldiğini ve o dönemde yaşayan türlerin çoğunun ortadan kalkmış olduğunu savunan hipotezdir.

Bu, Jeolog bilim insanlarının makale bağlantılarının yer aldığı eksik bir Jeologlar listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Peter Higgs</span> İngiliz teorik fizikçi (1929–2024)

Peter Ware Higgs, İngiliz teorik fizikçi.

<span class="mw-page-title-main">Üniformitaryanizm</span>

Tekdüzelik Doktrini veya Tekdüzen İlkesi olarak da bilinen Tekdüzencilik, günümüz bilimsel gözlemlerimizde işleyen aynı doğal yasaların ve süreçlerin geçmişte evrende her zaman işlediği ve her yerde uygulandığı varsayımıdır.Tekdüzelik veya değişmezlik ilkesi, deney ve gözleme dayalı bilim dallarının tamamında; nedensellik, sebep sonuç ilişkisi ve fizik kanunları gibi temel ilkelerin, zaman ve mekanla değişmediğini kabul eden, ancak kendisinin bilimsel metotlarla doğrulanması imkânı olmayan önermedir. Tek düzelik ve değişmezlik ilkesinin kendisinin bilimsel yöntemlerle doğrulanması mümkün olmasa da, tüm bilim dallarında vazgeçilmez bir ilk kabul, aksiyomdur.

<span class="mw-page-title-main">George Robert Waterhouse</span>

George Robert Waterhouse İngiliz doğa tarihçisi. Londra Zooloji Topluluğu müzesinin jeoloji bölümünün müdürlüğünü yaptıktan sonra küratörlüğünü de yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Giovanni Arduino</span>

Giovanni Arduino, "İtalya'da jeolojik araştırmalarının babası" olarak bilinen İtalyan jeologdur.

Tarihsel jeoloji, yeryüzü ve üzerindeki tüm yapıların uzun jeolojik zaman içerisinde geçirdikleri değişim ve dönüşümleri inceleyen bir jeoloji disiplinidir. Tarihsel jeoloji modern bilimsel esasa göre paleontoloji, paleoklimatoloji ve paleosismoloji gibi alt disiplinlere sahiptir. Geniş anlamda tarihsel jeoloji, jeolojik zaman boyunca dünyanın gelişimini anlamlandırabilmek için gerekli bilimsel temeli sunması yanında, geniş iklimsel değişimler, volkanik püskürmeler ve depremler gibi gelecekte yaşanabilecek afetlerin nitelik ve niceliği hakkında yapılacak tahminlerde kullanılacak ipuçları sağlayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Janet Browne</span> İngiliz bilim tarihçisi

Elizabeth Janet Browne, İngiliz bilim tarihçisidir. Özellikle 19. yüzyıl biyoloji tarihi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmaktadır. Harvard'da çalışmaya başlamadan önce önce Londra'daki University College London'da Wellcome Trust Tıp Tarihi Merkezi'nde dersler verdi. Günümüzde Harvard Üniversitesi'nde Aramont Bilim Tarihi Profesörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Darwin'in teorisinin yayınlanması</span>

Darwin'in teorisinin yayımlanması, Charles Darwin'in yirmi yılı aşkın bir çalışmasının doruk noktası olan "doğal seçilim yoluyla evrim" teorisini açığa çıkardı.

<span class="mw-page-title-main">Leonard Darwin</span> İngiliz siyasetçi

Leonard Darwin İngiliz siyasetçi, ekonomist ve öjenik idi. Doğa bilimci Charles Darwin'in oğlu ve aynı zamanda bir istatistikçi ve evrimsel biyolog olan Ronald Fisher'ın akıl hocasıydı.

HMS <i>Beagle</i>ın ikinci yolculuğu

HMS Beagle'ın ikinci yolculuğu, Robert FitzRoy'un kaptanı olduğu HMS Beagle gemisinin 27 Aralık 1831'den 2 Ekim 1836'ya kadar süren ikinci araştırma gezisidir. FitzRoy, jeolojik araştırmalar yürütebilecek birinin gemide olmasının fayda getireceğini düşünmüş ve ayrıca fazladan bir doğa bilimcinin yanlarında olmasını istemişti. Yeni mezun olmuş 22 yaşındaki Charles Darwin bir papaz olmadan önce tropikleri görmeyi umut ediyordu ve bu fırsatı değerlendirdi. Yolculuğu sırasında okuduğu Charles Lyell'ın Principles of Geology kitabından çok etkilenmişti. Araştırma gezisinin sonunda Darwin, adını jeolog ve fosil koleksiyoneri olarak duyurmuş ve günlüğünü yayınlayarak yazarlığıyla da büyük bir ün kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">William Conybeare</span>

William Daniel Conybeare FRS – 12 Ağustos 1857), Llandaff dekanı, İngiliz jeolog, paleontolog ve din adamı. Genellikle 1820'lerde fosiller ve kazılar üzerine yaptığı çığır açıcı çalışmaları ile tanınır. Bunlar arasında Londra Jeoloji Topluluğu için iktiyozor anatomisi üzerine önemli makaleler ve bir plesiosaur'un ilk yayınlanmış bilimsel tanımı da bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.