İçeriğe atla

Charles Eastman

Charles Eastman

Charles Alexander Eastman, (d. 19 Şubat 1858, Ohiyesa - 8 Ocak 1939, Detroit), Amerika yerlisi hekim, fizikçi ve sosyal reformcu.

Politikada da aktifti. Kızılderili haklarını savunmuştur ve Boy Scouts of America'nın kurulmasına yardım etmiştir.

Hayatı

Ohiyesa Redwood Falls, Minnesota yakınlarında 19 Şubat 1858'de bir rezervasyonda doğdu. Dakota dilindeki adı "Ohíye S’a"dır. İsminin Türkçe karşılığı 'Galip'tir. Sonraları kabilesini bırakıp şehre göçen Many Lightnings ve Mary Nancy Eastman'ın oğludur.

Beş kardeşin arasında en küçüğüdür. Gençliğinde 'Ohiyesa' ismini midilli yarışlarında kazanmıştır.

Şef Oturan Boğa (Tatanka İyotaka) ve Şef Çılgın At (Tȟašúŋke Witkó)'ın 3500 kişilik bir Siu ordusuyla 7. süvari alayını darmaduman ettiği savaşta bir tüy kazanmıştır.

Erken gençliğinde babası onu okuması için şehre getirmiştir. Okulda yerli isimlerini kabul etmeyen öğretmeni Ohiyesa'ya Hristiyan isimleri kitabından bir isim seçmesini istemiştir fakat Ohiyesa kitabı sertçe kapatmıştır. Bir gün öğretmeni bir şefin ismini yanlış söylemiş Ohiyesa da bunun şefin onurunu zedelediğini düşünüp söz istemiş öğretmeni de ona; "Size ne diye hitap edeyim?" demiştir. Bunun karşılığında şefin onurunu 'kurtarmak' isteyen Ohiyesa, "Charles" demiştir. Sonraları da annesinin soyadı olan Eastman soy adını kendine seçmiştir.

Dartmount Koleji ve Boston Üniversitesi'ni başarıyla bitirip doktor oldu. Başlarda Kızılderililerin haklarını rezervasyonları büyüterek ve iyileştirerek daha iyi sağlayacağını düşünmüştür. Daha sonraları tanıştığı Elaine Goodele'ın Pine Ridge Siu Rezervasyonuna gidince şartların berbat olduğunu, aynı anda boğmaca ve kızılderililer için öldürücü nitelikte 2 hastalığın daha yaygın olduğunu görmüştür. Ayrıca rezervasyonlardaki yetkililerin Kızılderililere hayvan muamelesi yaptığını da görmüştür (Pine Ridge Rezervasyonu o dönemde en iyi şartlardaki rezervasyondu!).

Onun doktorluk yaptığı zaman içinde Wounded Knee deresi yakınlarında bir Şaman'ın dediğine göre ölüleri geri getiren bir dans yaptıkları için kış ortasında katledilmişlerdir. Aynı zamanda da "Oturan Boğa" evinden zorla çıkarılmaya çalışılmış ve zamanında beraber savaştığı bir kızılderili polis tarafından kazara vurulmuştur. Bu da Wounded Knee katliamının yaşanmasına sebep olmuştur. Bu olaydan sonra hayatını Kızılderili haklarını savunmak için harcamıştır.

İlgili Araştırma Makaleleri

1890 bir yıldır.

<span class="mw-page-title-main">Calvin ve Hobbes</span>

Calvin ve Hobbes, Bill Watterson tarafından 1985 ve 1995 arasında yayımlanmış çizgi roman dizisidir. Tüm dünyada 2400'ün üzerindeki gazetede yayınlanan karikatürler Calvin isminde 6 yaşındaki zeki ve hayalgücü kuvvetli Amerikalı bir çocuk ile başkaları tarafından cansız, fakat Calvin tarafından canlı olarak görülebilen en yakın arkadaşı Hobbes ismindeki oyuncak kaplanının maceralarını anlatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Virginia</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Virginia, ABD'nin Atlas Okyanusu sahilindeki bir eyaletidir. Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri arasında 8,5 milyon kişiyle nüfus açısından 12., yüzölçümü açısından 35. sıradadır. Washington'a yakınlığından dolayı stratejik önemi yüksektir. CIA ve Pentagon'a ev sahipliği yapan eyaletin kodu VA'dır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Kızılderilileri</span>

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri veya kısaca Yerliler, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Kızılderililer için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan en az iki ayrı grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.

<span class="mw-page-title-main">Siyular</span> Kızılderili kabilesi

Siyular ya da Siular, Kuzey Amerika'da önceleri Superior Gölü çevresinde yaşayan, Kızılderili kabilesi. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler. Avrupalı sömürgecilerle yaptıkları savaşlar sonucunda yenildiler ve Minnesota ile Dakota'ya sürüldüler. 19. yüzyıl ortalarında toplama kamplarına yerleştirildiler. 1876 yılında ayaklanarak bağımsızlık ve özgürlük savaşını yeniden başlattılar. Liderleri Oturan Boğa öldürüldü. 1890 yılında da ABD güçlerinin düzenlediği büyük bir katliamla direnişleri kırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Miskitolar</span>

Miskitolar Orta Amerika'da yaşayan yerli Amerikalılardandır. Toprakları Miskito Sahili dahil Honduras Cameron Burnu'ndan, Nikaragua Rio Grande'e kadar yayılmaktadır. Yerli Miskito dili olmasına rağmen, Miskito Creole İngilizce, İspanyolca, Rama ve diğer diller konuşan büyük topluluklar bulunmaktadır. Creole İngilizce Britanyalılarla sık karşılaşmalar sayesinde ortaya çıkmıştır, çoğunluğu Hristiyandır.

<span class="mw-page-title-main">Wounded Knee Katliamı</span> Lakota Siyuları ile Birleşik Devletler arasındaki son büyük çatışma

Wounded Knee Katliamı , Lakota Siyuları ile Birleşik Devletler arasındaki son büyük çatışma. Güney Dakota'da Pine Ridge Kızılderili Rezervasyonunda Wounded Knee Deresi yakınlarında 29 Aralık 1890'daki olaylarda 62'si kadın ve çocuk en az 153 Kızılderili öldürülmüştür. General Nelson A. Miles tarafından Yerli İşleri Komisyonu'na yazılan bir mektupta çatışma sonrasındaki olaylar katliam olarak nitelendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Atı</span>

Amerikan Atı 1870'lerdeki Siu Savaşları boyunca Oglala Lakotalarının şefiydi. Ayrıca ihtiyar Amerikan Atı'nın yeğeni ve Kızıl Bulut'un damadıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çılgın At</span> Kızılderili siyasî aktivist

Çılgın At, Oglala Lakotalarının Oglála Thiyóšpaye kolunun Húŋkpathila bandından Siu lideri. Beyazlara karşı elde ettiği zaferlerle dikkat çeken Crazy Horse yine beyazlar tarafından 1877 yılında pusuya düşürülerek öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Irkçılık-Turancılık Davası</span> Dava

Irkçılık-Turancılık Davası, 7 Eylül 1944'te başlayan ve 29 Mart 1945'e kadar süren, Türk siyasetinde önde gelen 23 ismin Irkçılık-Turancılık suçlamasıyla yargılandığı sürecin adıdır. Toplam 65 oturum sürmüştür. Yargılama sonucunda Zeki Velidi Togan, Hüseyin Nihal Atsız, Alparslan Türkeş, Reha Oğuz Türkkan, Cihat Savaş Fer, Nurullah Barıman, Fethi Tevetoğlu, Nejdet Sançar, Cebbar Şenel ve Cemal Oğuz Öcal çeşitli cezalara çarptırıldılar.

Amerikan yerlilerinin asimilasyonu, 1790-1920 yılları arasında ABD Kızılderililerinin Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti tarafından Batılı kültür uyarınca dönüştürülmesi için yapılan uygulamaların tümüdür. Konu ilk kez George Washington ve Henry Knox tarafından dile getirilmiştir. ABD'nin Avrupa'dan yoğun göç aldığı dönemde Amerikan yerlilerinin kültürel değerlerinin yükseltilmesi olarak tanımlanan süreç çok farklı alanlarda ilerlemiştir. ABD Kızılderili yatılı okulları bu kültürel asimilasyonda en etkili odaklardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hunkpapa Lakotaları</span>

Hunkpapa Lakotaları ya da Hunkpapalar, ABD'de daha çok Kuzey ve Güney Dakota eyaletlerinde ve Kanada'da yaşayan Lakota Siyularının ayrıldığı yedi alt kabileden (band) biri. Karaayak Lakotaları ile birlikte Kuzey Lakotaları adı altında toplanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili savaşları</span> Kuzey Amerika yerlilerinin beyaz yerleşimciler tarafından boyunduruk altına alınması

Kızılderili savaşları ya da ABD Kızılderili savaşları, Yeni Dünya'da Kuzey Amerika'nın yerlisi ABD Kızılderilileri ile Eski Dünya'dan gelen Avrupalı göçmen yerleşimciler arasında patlak veren ve 1622-1924 yıllarında aralıklı olarak asırlara yayılan Amerikan Bağımsızlık Savaşı öncesi ve sonrası bir dizi çatışmalar silsilesidir. Savaşın ana sebebi, keşfedildiği andan itibaren Amerika kıtasını doğudan işgal etmeye başlayan Avrupalı sömürgecilerin sürekli artması ve bu artış sonunda yerlileri batıya sürmeleridir. Bu savaşlar Amerika kıtasının doğu kıyısından batı kıyısına kadar genişlemenin mukadder olduğunu ifade eden Kader Manifestosu gibi ideolojiler tarafından teşvik edildiği gibi, politik kaygıyla zorla ya da antlaşmalarla Kızılderili Tehciri gibi etnik temizlik hareketleri de savaşların tetikleyici unsurlarıdır. Bu savaşlar sırasında ABD Kızılderili katliamları da görülür.

<span class="mw-page-title-main">Çimmesyanlar</span> anasoylu, şamanist ve Hristiyan Alaska ve Kanada Kızılderilileri

Çimmesyanlar ya da Çimşiyanlar, Tsimşiyanlar veya Çimmesyan halkları, Kanada'nın Britanya Kolombiyası eyaletinde ve Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinde yaşayan anasoylu, şamanist ve Hristiyan Alaska ve Kanada Kızılderilileridir. Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler. Sanatları hem Alaska yerli sanatı hem de Pasifik Kuzeybatısı sanatı içinde değerlendirilir. Çimmesyan dilleri Penuti dilleri ailesinde sınıflandırılır. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska'daki 1.500 kişilik nüfustan 30 kadarı, Kanada'daki 8.600 kişilik nüfustan ise 1.400 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">James Mooney</span>

James Mooney, İrlanda kökenli Amerikalı etnograf, halkbilimci ve antropolog. Birkaç yıl Çerokiler arasında yaşamıştır. Güneydoğu Kızılderilileri ve Ova Kızılderilileri üzerine etnografik çalışmalarıyla tanınmıştır. En önemli etnoğrafik çalışması Oturan Boğa'nın 1890'da ölümünden sonra Hayalet Dansı üzerine yapmış olduğu çalışmadır ve 1885 yılında çalışmaya başladığı Bureau of American Ethnology kurumu tarafından yayımlanmıştır. Kızılderililerin 3.000 kabile adını derlemiştir. Wounded Knee Katliamı'ndan sonra görevi sona ermiştir. Mooney, ABD Kızılderilileri üzerine uzman olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Amerika'daki Kızılderili katliamları listesi</span>

Kuzey Amerika'daki Kızılderili katliamı, Amerika'nın Avrupalılarca sömürgeleştirilmesi sürecinde çoğunlukla Amerika Birleşik Devletleri topraklarında ABD Kızılderililerine karşı Avrupa'dan göç eden Beyaz yerleşimciler ile bunların soyundan gelen Amerikalılar tarafından gerçekleştirilen katliamları nitelendirdiği gibi, Kızılderililer tarafından diğer Amerika yerlilerine ya da Beyaz yerleşimcilere karşı yapılan katliamları da belirtir. Katliamların bir kısmı ABD Kızılderili savaşlarının parçası olarak gelişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Teksas Kızılderilileri</span>

Teksas Kızılderilileri, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Teksas eyaletinde yaşayan Kızılderili halkları. Alaska'dan sonra en büyük araziye sahip ikinci eyalet olan Teksas'ta günümüzde federal olarak tanınan ve Teksas dışından tehcir edilen yalnızca iki Kızılderili rezervasyonu bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili soykırımları</span> Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve Karayiplerdeki Kızılderili halklarının soykırımı

Kızılderili soykırımları, Kristof Kolomb'un 1492'de Amerika Kıtası'na ulaşmasından sonraki beş asır boyunca Avrupalılar tarafından kıtanın yerlileri olan Kızılderililere karşı yapılan soykırımlardır.

<span class="mw-page-title-main">Yuki Soykırımı</span>

Yuki Soykırımı, Kuzeybatı Kaliforniya'da Round Valley vadisinde yaşayan Kaliforniya Kızılderililerinden avcı ve toplayıcı Yukilere karşı 1851–1910 yıllarında valilerin direktifleri doğrultusunda Beyaz Amerikalılar tarafından uygulanan Kızılderili soykırımı. 19. yüzyılın ikinci yarısında Kaliforniya'daki Avrupalı-Amerikalılar tarafından kendi özel çıkarlarını korumak ve geliştirmek için demokratik süreçleri ve mekanizmaları kullanarak yerli Kaliforniya Kızılderililerine karşı cinayet, tecavüz ve binlerce yerli Kızılderilinin köleleştirilmesi gibi araçlar kullanılarak kitlesel soykırım uygulamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili Yasası (Kanada)</span>

Kızılderili Yasası veya "Indian Act", uzun adı Kızılderililere ilişkin yasaları değiştirme ve birleştirme yasası) Kanada'da kayıtlı Kızılderilileri, onların gruplarını ve Kızılderili rezervleri sistemini ilgilendiren bir Parlamento yasasıdır. İlk olarak 1876 yılında kabul edilen ve yapılan değişikliklerle halen yürürlükte olan yasa, Kanada Hükûmeti'nin Kanada'daki 614 Birinci Ulus grubu ve onların üyeleriyle nasıl etkileşim kuracağını tanımlayan birincil belgedir. Yasa, uzun tarihi boyunca tartışmalara konu olmuş ve hem Yerli Kanadalılar hem de Yerli olmayan Kanadalılar tarafından farklı şekillerde yorumlanmıştır. Mevzuat, 2002 yılında yapılan "beşten fazla büyük değişiklik" de dahil olmak üzere birçok kez değiştirilmiştir.