İçeriğe atla

Charles Dickens

Charles Dickens
DoğumCharles John Huffam Dickens
7 Şubat 1812
Portsmouth, İngiltere
Ölüm9 Haziran 1870 (58 yaşında)
Higham, Kent, İngiltere
MeslekYazar
Milliyetİngiliz
TürRoman
EvliliklerCatherine Dickens (1836–1858)
Etkiledikleri
Etkilendikleri

Charles John Huffam Dickens (İngilizce telaffuz: [ˈtʃɑrlz_ˈdɪkɪnz]; 7 Şubat 1812 – 9 Haziran 1870), İngiliz yazar ve toplum eleştirmeni. En unutulmaz kurgusal karakterlerden bazılarını yaratmasının yanında Victoria devrinin en iyi romancısı olarak kabul edilir. Yaşadığı sürede eserleri benzeri görülmemiş bir üne sahip oldu ve yirminci yüzyılda edebi dehası eleştirmenler ve ilgili kişiler tarafından kabul gördü. Romanları ve kısa öyküleri dünya çapında tanınmaya devam ediyor.

İngiltere'nin Portsmouth şehrinde doğan Dickens babasının borçları yüzünden hapishaneye düşmesi sonrasında fabrikada çalışabilmek için okuldan ayrıldı. Düzgün bir eğitim almamış olsa da erkenden yoksullaşması ona başarıya giden yolda yardım etti. Kariyeri boyunca 20 yıllık bir süre içerisinde haftalık olarak çıkan bir gazeteyi yönetti, 15 roman, 5 uzun öykü, yüzlerce kısa öykü ve kurgu dışı makale yayımlayıp yorulmak nedir bilmeden çalıştı ve çocuk hakları, eğitim ve diğer toplumsal konularda yenilikler için mücadele verdi.

1836'da yayımlanan The Pickwick Papers romanı ile şöhrete kavuştu. Birkaç yıl içerisinde uluslararası tanınan bir edebiyatçı oldu, kişilik ve toplum üzerine mizahi, satirik ve keskin gözlemleri ile ünlü oldu. Romanlarının çoğunlukla haftalık ya da aylık yayımlar şeklinde çıkması Viktorya döneminde en yaygın basım şekli olan dizi yayımlara öncülük etti. Dizi olarak çıkan eserler Dickens'a okuyucuların tepkisini iyi değerlendirme fırsatı verdi ve o da sık sık konuları ve karakterlerin gelişimini aldığı yorumlara göre şekillendirdi. Örneğin eşinin pedikürcüsünün David Copperfield'daki Bayan Mowcher'ın kusurlarının fazla ön planda olduğu konusundaki ifadelerinden sonra karakterin iyi özelliklerini geliştirdi. Görünüşe göre Oliver Twist'teki Fagin için ünlü suçlu Ikey Solomon'dan esinlenmişti. Leigh Hunt'tan ilham alarak yarattığı Bleak House''taki Bay Skimpole karakterinin kitabın bölümlerini takip eden arkadaşlarının tavsiyesiyle geliştirdi. Aynı romandaki Lawrence Boythorne ve kilise görevlisi Mooney için de gerçek hayattan kişilerden örnek almıştı. Boythorne için Walter Savage Landor'dan ve Mooney için de Salisbury Square'deki Looney isimli kilise görevlisinden esinlenmişti. Konularını özenle oluştururdu ve hikâyelerine sıklıkla güncel olaylardan unsurları serpiştirirdi.

Dickens kendi çağının en önemli edebiyatçılardan biri olarak görülür. 1843 tarihli romanı A Christmas Carol yazılan en etkili eserlerden biridir. Her zaman popüler kalmıştır ve hâlâ her sanat tarzında uyarlanmaya devam ediyor. Gerçekçiliği, mizahı, yazım şekli, benzersiz karakterleri ve toplum eleştirileri sayesinde yaratıcı dehası Leo Tolstoy'tan G. K. Chesterton ve George Orwell'a kadar pek çok yazar tarafından övülmüştür. Fakat Oscar Wilde, Henry James ve Virginia Woolf ise psikolojik derinlik eksikliği, gevşek yazım tarzı, duygusal mizacından şikayet etmişlerdir.

Hayatı

Memur bir babanın oğlu olarak 1812 yılında doğan[1] Dickens'ın ilk yılları refah içinde geçse de babasının borçları yüzünden hapse girmesiyle sefaletle tanıştı. Henüz 11 yaşında iken bir boya fabrikasında çalışmak zorunda kaldı. 15 yaşında bir avukatın yanına giren genç Dickens, öğrenmeye meraklı olduğu için boş zamanlarında stenografi öğrendi. 1835 yılında Morning Chronicle gazetesine stenograf olarak girdi ve 1835'te “Boz” takma adıyla Boz'un Karalamaları başlığında notlar yayımlamaya başladı.

1837'de ise esas onu ünlendirecek olan Bay Pikvik'in Serüvenleri adlı kitabını yayımladı. Aynı yıl içinde Catherine Hogarth ile evlendi. 1840 yılında ölen baldızı Mary'e ithaf ettiği Antikacı Dükkanı romanını yayımladı.

1840'ta Amerika'ya gitti ve burada büyük bir coşkuyla karşılandı, ama Genel Okur İçin Amerika Notları kendisini o kadar içtenlikle ağırlamış olanlarda şiddetli tepkilere yol açtı. 1843 ile 1846 arasında bol bol seyahat eden Dickens, bu seyahatlerde dönemin ünlü yazarlarıyla tanışma fırsatı buldu. Bu dönemde yine Daily News gazetesini ve Household Words dergisini çıkardı.

1858 yılında karısından ayrılan Dickens, bu dönemden itibaren yine sık sık seyahate çıktı, konferanslar verdi. Ama sonunda çok yoruldu ve Gadshill'deki evinde istirahate çekilmek zorunda kaldı. 1870'te de şöhretinin zirvesindeyken öldü. Mezarı Londra'daki Westminster Kilisesi'nde bulunmaktadır.

Eserleri

Kaynakça

  1. ^ "Charles Dickens kimdir". Ensonhaber. 26 Eylül 2022. 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2023. 
  2. ^ "Charles Dickens kimdir? - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Roman</span> bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, onların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik, mantıksal, duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen uzun kurgusal anlatı

Roman, genellikle düzyazı biçiminde yazılan, kurgusal, görece uzun, insanın (ya da insan özellikleri atfedilen varlıkların) deneyimlerini bir olay örgüsü içinde aktaran ve genellikle kitap halinde basılan bir edebî tür. Uluslararası ve akademik platformlarda beşinci sanat olarak kabul gören edebiyatın bir alt türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Victor Hugo</span> French romancı ve şair (1802–1885)

Victor Marie Hugo Romantizm akımına bağlı Fransız şair, romancı ve oyun yazarı. En büyük ve ünlü Fransız yazarlardan biri kabul edilir. Hugo'nun Fransa'daki edebi ünü ilk olarak şiirlerinden sonra da romanlarından ve tiyatro oyunlarından gelir. Pek çok şiirinin içinde özellikle Les Contemplations ve La Légende des siècles büyük saygı görür. Fransa dışında en çok Sefiller ve Notre Dame'ın Kamburu romanlarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Kemal</span> Türk romancı ve oyun yazarı

Mehmet Raşit Öğütçü, yazar olarak Orhan Kemal, aydınlık gerçekçi Türk roman ve oyun yazarıdır.

<i>Antikacı Dükkanı</i>

Antikacı Dükkanı, İngiliz yazar Charles Dickens'ın bir romanı.

<span class="mw-page-title-main">İvan Turgenyev</span> Rus yazar

İvan Sergeyeviç Turgenyev Rus şair, yazar, oyun yazarı, çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Selim İleri</span> Türk yazar, senarist, eleştirmen

Ali Selim İleri, Türk yazar, senarist, eleştirmen.

<i>İki Şehrin Hikâyesi</i> Charles Dickensın 1859da yayımlanan romanı

İki Şehrin Hikâyesi, Charles Dickens'ın 1859 yılında gazetelerde tefrika edilmek üzere yazdığı, konusu Fransız Devrimi esnasında ve öncesinde Paris ve Londra'da geçen romandır. 200 milyonun üzerindeki satışı ile tüm zamanların en meşhur edebiyat eserleri arasındadır.

Faik Baysal, Türk yazar ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Erhan Bener</span> Türk yazar

Erhan Bener, Türk yazar ve bürokrattır.

<span class="mw-page-title-main">John O'Hara</span> Amerikalı gazeteci ve yazar (1905 – 1970)

John Henry O'Hara, Amerikalı yazar.

<i>Büyük Umutlar</i> İngiliz yazar Charles Dickensın romanı

Büyük Umutlar, Charles Dickens'ın romanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Charles Dickens Müzesi</span>

Charles Dickens Müzesi, İngiltere'nin başkenti Londra'da bulunan müzedir. 48 Doughty Caddesi'nde yer alan müze İngiliz yazar Charles Dickens'ın evliliğinin 1 yıl sonrasında taşındığı 1837'den 1839'a kadar yaşadığı ev günümüzde Charles Dickens Müzesi olarak ziyaretçilere açılmıştır. Yazar ve karısı bu evde yaşamış, on çocuklarının en büyük ikisi bu evde dünyaya gelmiştir. Charles Dickens ekonomik varlığı arttığında daha büyük evlere taşınmıştır. Ancak bu ev Charles Dickens'ın yaşadığı ve günümüze kadar gelebilen tek evdir. Müzede yazarın kullandığı eşyalar, mobilyalar, çalışmaları ve tablolar bulunmaktadır. Ayrıca müzede yazarın en önemli portesi Dicken'ın Rüyası tablosu sergilenmektedir. Dickens bu evde yaşadığı dönemde oldukça üretken olmuştur. Bu dönemde Oliver Twist, Bay Pikvik’in Serüvenleri (roman) kitaplarını yazmıştır. Ev 1925'te müze haline dönüştürülmüştür.

<i>Fransız Teğmenin Kadını</i> John Fowlesin 1969 tarihli romanı

Fransız Teğmenin Kadını İngiliz yazar John Fowles tarafından yazılmış ve 1969 yılında yayınlanmış bir dönem romanıdır. Kitap, yazarının The Collector(1963) ve The Magus(1965) kitaplarının ardından yayınladığı üçüncü romanıdır. Bu romanla birlikte, yazar John Fowles, Viktorya Dönemi'ne dair yazınlarda kendine has bir yer edinmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Oliver!</span>

Oliver! İngiliz tiyatro müzikali. Sözleri ve müziği Lionel Bart tarafından üretilmiştir. Müzikal, Charles Dickens'ın Oliver Twist romanına dayanarak yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Hardy</span>

Thomas Hardy, İngiliz yazar ve şair.

Bildungsroman, Alman edebiyatında bireyin oluşum dönemini ve sonunda ulaştığı ideal durumu ele alan roman türü. Safdil kahramanın serüven peşinde dünyayı dolaşmaya çıkması ve uğradığı yenilgilerle yavaş yavaş olgunlaşarak bilgelik kazanmasını konu alan halk masalları, Wolfram von Eschenbach’ın Orta Çağ destanı Parzival ve Hans Grimmelshausen’in pikaresk öyküsü Simplicissimus’da (1669) edebi niteliğe kavuştu. Bu temayı roman düzeyinde ilk kez Wilhelm Meisters Lehrjahre adlı yapıtıyla Goethe ele aldı. Yapıt günümüzde de bu türün klasik örneği sayılmaktadır. Türün öbür örnekleri arasında Adalbert Stifter’in Der Nachsommer ve Gottfried Keller’in Der grime Heinrich adlı romanları yer alır. Oluşum romanı nostalji ve teslimiyet gibi temalara yer verse de, kahramanın olgunlaşmasıyla mutlaka olumlu bir havada sona erer. Roman kahramanının gençliğindeki büyük düşler yok olmuştur, ama ona acı veren düş kırıklıkları ve hatalar da geride kalmıştır. Oluşum romanının sık rastlanan bir türü, bir sanatçının gençliğini ve gelişimini konu alan Künstlerroman dır. Öteki türlerinden Erziehungsroman kahramanın yetişme/eğitim sürecini, Entwicklungsroman ise karakter gelişimini konu alır. Bu terimler bazen birbirinin yerine kullanılabilirse de, oluşum romanının gelişim romanından temel farkı, kahramanının içinde yaşadığı toplumla bütünleşmesini, olgunluğa ve uyuma erişmesini anlatmasıdır. Arap edebiyatında bildungsroman kültürünün köklü bir geçmişi bulunmaktadır. Bu alanın öncülerinden birisi İbn Tufeyl'dir. Modern Arap edebiyatında ise, Tayyib Sâlih’in Mevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl adlı eseri çok tanınan bir bildungsromandır.

Çağdaş edebiyatın tarihi veya çağdaş edebiyat tarihi, Aydınlanma Çağı'nda Avrupa'da başlayıp 18. yüzyıldaki Barok dönem ile sonuçlanan süreci kapsayan tarihî gelişimdir. Bu gelişimi olgunlaştıran düşünsel temeller, Rönesans ve Erken Modern Dönem'de atılmıştır.

<i>Efruz Bey</i> Ömer Seyfettin tarafından yazılan roman

Hürriyete Layık Bir Kahraman veya Efruz Bey, Türk yazar Ömer Seyfettin'in romanıdır. İlk olarak 10 Aralık 1919 tarihinde yayımlanmış, beğenilmesi üzerine öykünün ana kahramanı Efruz Bey'in yer aldığı beş hikâye daha yayımlanmıştır. Çoğu eleştirmen tarafından bu öykü dizisi bir roman olarak görülür. Bunu 1942 yılında ilk belirten, önde gelen edebiyat araştırmacısı Pertev Naili Boratav olmuştur.

Leon Garfield, İngiliz kurgu yazarıdır. Çocuklar için yazdığı tarihi romanlarla tanınmaktadır ancak yetişkinler için de yazmıştır. Otuzdan fazla kitap yazmıştır ve televizyon için Shakespeare: The Animated Tales'in senaryosunu yazmıştır.

<i>David Copperfield</i> (film, 1935)

David Copperfield, 1935 yılında Metro-Goldwyn-Mayer tarafından Charles Dickens'ın eserinden uyarlanan bir Amerikan filmidir. Hikâye Hugh Walpole tarafından Dickens'ın romanından uyarlandı ve film Howard Estabrook ve Lenore J. Coffee'nin senaryosundan George Cukor tarafından yönetildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.