İçeriğe atla

Chainlink

Chainlink
Menkul değer sembolüLINK
Gelişim
Orijinal yazar(lar)Sergey Nazarov, Steve Ellis, Dr. Ari Juels
Beyaz kitapChainlink Whitepaper.pdf
Kod deposuChainlink GitHub
Programlama lisanıSolidity, Go
İşletme sistemiBlockchain-agnostic
Kaynak modeliAçık kaynak
LisansMIT Lisansı
Websitechainlinklabs.com
Ana muhasebe
Tedarik limiti1,000,000,000

Chainlink, Ethereum üzerine inşa edilmiş merkezi olmayan bir blockchain oracle ağıdır.[1] Ağın, kurcalamaya dayanıklı verilerin zincir dışı kaynaklardan zincir üstü akıllı sözleşmelere transferini kolaylaştırmak için kullanılması amaçlanmıştır. Yaratıcıları, sözleşmeyi doğrudan gerçek dünya verilerine, olaylara, ödemelere ve diğer girdilere bağlayarak akıllı bir sözleşmenin parametrelerinin sözleşmenin herhangi bir hissedarından bağımsız bir şekilde karşılanıp karşılanmadığını doğrulamak için kullanılabileceğini iddia etmektedir.[2]

Tarih

Chainlink, 2017 yılında Sergey Nazarov ve Steve Ellis tarafından oluşturulmuştur.[3] Chainlink, blockchain ve zincir dışı ortamlar arasında bir "köprü" görevi görür.[4] Akıllı sözleşmelere hizmet veren ağ, 2019'da resmi olarak kullanıma sunulmuştur.[5]

2018'de Chainlink, Juels'in de üzerinde çalıştığı, güvenilir bir yürütme ortamı tabanlı blockchain oracle'ı olan Town Crier ile entegrasyon kurdu. Town Crier, Ethereum blok zincirini HTTPS kullanan web kaynaklarına bağlar.[6]

Chainlink'in ticari markası Cayman Adaları'nda 12 Mart 2019 tarihinde tescil edildi, şirket Smartcontract Chainlink Sezc, Ltd. olarak kuruldu.[7]

2020'de Chainlink, Juels tarafından ortaklaşa oluşturulan bir Cornell projesi olan DECO'yu entegre etti. DECO, yazarları tarafından, kullanıcıların doğum tarihleri gibi hassas bilgileri ifşa etmeden bilginin bir blockchain oracle'a göre doğru olduğunu kanıtlamasına izin vermek için sıfır bilgi kanıtlarını kullanan bir protokol olarak tanımlanmaktadır.[8] Chainlink, Nisan 2021'de ikinci bir teknik inceleme yayınladı. Bu makalede, merkezi olmayan oracle ağlarının rolünü ve yeteneklerini, oracle ağları tarafından sağlanan zincir içi kod ve zincir dışı hizmetleri kullanan hibrit akıllı sözleşmeleri içerecek şekilde genişletme vizyonu ayrıntılı olarak açıklandı.[9]

Teknoloji

Chainlink'in "akıllı bağ mimarisinin" temsili görseli

Chainlink'in merkezi olmayan oracle ağı, herhangi bir blok zincirinin zincir dışı verilere ve hesaplama kaynaklarına güvenli bir şekilde bağlanmasına izin veren açık kaynaklı bir teknoloji altyapısıdır. Ağ düğümleri, akıllı sözleşmeleri yürütmek için birden fazla kaynaktan blok zincirlerine veri alır, doğrular ve iletir.[10]

Harici bilgilerin bir blok zincirine aktarılmasına ek olarak, Chainlink, doğrulanabilir bir rastgele işlev (VRF) ve veri beslemeleri dahil olmak üzere birkaç farklı zincir dışı hesaplama işlevi için de kullanılabilir.[11]

Chainlink'in VRF'si, merkezi olmayan oyunlarda kullanılabilen rastgele sayı üretimi için kullanılabilir. ZDNet, rastgele sayı üretiminin doğrulanabilirliğinin oyun içi sonuçların kurcalamaya karşı korumalı olduğunu bildirmiştir.[12]

Düğüm operatörleri, ağın yerel kripto para birimi LINK ile telafi edilir. Chainlink'in LINK tokeni, ERC-20'nin bir uzantısı olan bir ERC677 tokenidir. Tokenler, gerekli verileri zincir dışı kaynaklardan akıllı sözleşmelere besleyen ve daha sonra token tarafından sağlanan verilere yanıt olarak buna göre hareket eden veri yükleri olarak işlev görür.[13] Chainlink'e göre, bu tokenlerden elde edilen gelirler, akıllı sözleşmelerden veri almak için düğüm operatörlerine ve ayrıca sözleşme oluşturucuların gerektirdiği şekilde düğüm operatörleri tarafından yatırılan depozitolara ödeme yapmak için kullanılır. ERC677 tokeni bir ERC-20 tokeninin tüm işlevlerini koruduğundan, tokenler herhangi bir ERC-20 cüzdanında da saklanabilir.[14]

Kaynakça

  1. ^ "Chainlink 2.0. The Next Steps in the Evolution of Decentralized Oracle Networks 9 Economics and Cryptoeconomics Staking" (PDF). chain.link. research.chain.link. 15 Nisan 2021. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  2. ^ The Emerald Handbook of Blockchain for Business. Emerald Publishing Limited. 9 Mart 2021. ISBN 9781839821981. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. 
  3. ^ "Chainlink Nedir?". coinotag.com. 10 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023. 
  4. ^ Arrowsmith (1 Aralık 2020). "Tech, accelerated; 2020 was a hothouse for technology, speeding up the already rapid pace of development and adoption". Accounting Today (34). s. 30. 
  5. ^ "Chainlink launches Mainnet to get data in and out of Ethereum smart contracts". ZDNet. 30 Mayıs 2019. 18 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021. 
  6. ^ "Blockchain smart contracts are finally good for something in the real world". MIT Technology Review. 19 Kasım 2018. 18 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021. 
  7. ^ "Chainlink - Cayman Islands" (PDF). higgsjohnson.com. 27 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mart 2023. 
  8. ^ "Chainlink acquires DECO from Cornell". Enterprise Times. 4 Eylül 2020. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021. 
  9. ^ "Chainlink 2.0 brings off-chain compute to blockchain oracles, promotes adoption of hybrid smart contracts". ZDNet. 15 Nisan 2021. 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021. 
  10. ^ "Chainlink launches Mainnet to get data in and out of Ethereum smart contracts". ZDNet. 30 Mayıs 2019. 18 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021. 
  11. ^ "How To Track Official Election Results On Ethereum And EOS". Forbes. 3 Kasım 2020. 29 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021. 
  12. ^ "Chainlink VRF makes blockchain games more trustworthy by using verifiable on-chain source of randomness". ZDNet. 10 Kasım 2020. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021. 
  13. ^ "Looking beyond Bitcoin and Ethereum — Here's a list of top 15 altcoins you should keep an eye on". Business Insider India. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023. 
  14. ^ Financial Cryptography and Data Security. FC 2021 International Workshops. Springer Berlin Heidelberg. 16 Eylül 2021. ISBN 9783662639580. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Blok zinciri</span> sanal para aktarımlarının dağıtık olarak depolandığı veritabanı

Blok zinciri, blokzincir ya da özgün İngilizce tabiriyle blockchain, kriptografi kullanılarak bağlanan ve güvenli hale getirilen, bloklar adı verilen, sürekli büyüyen bir kayıt listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ethereum</span> Programlanabilir işlem fonksiyoneli ile halka açık blok zinciri platformu.

Ethereum, ERC-20 kod sistemi sayesinde birçok kripto para biriminin altyapısını oluşturan merkeziyetsiz ve açık kaynak kodlu bir blok zinciridir. Ethereum blok zincirinin kurumsal kripto para birimi ise Ether'dir. Ether, Bitcoin'den sonra en büyük piyasa değerine sahip sanal paradır.

Bancor Protokolü, kripto para birimi belirteçlerinin, takası kolaylaştırmak için bir emir defterine veya karşı tarafa ihtiyaç duymadan blok zincirleri dahil diğer belirteçlere otomatik olarak dönüştürülmesine izin vermek için kullanılan merkezi olmayan değişim ağları için bir standarttır. Bancor, dünyanın ilk blok zinciri tabanlı otomatik likidite havuzunu veya otomatik piyasa yapıcısını (AMM), ağındaki herhangi bir token için otomatik olarak verilmesini veya değiştirilmesini sağlayan gömülü bir dönüştürücü ile dijital bir para birimi olan Smart Token'i icat etti. Bancor Ağı, Bancor Protokolünü kullanan ve BNT, Bancor Ağ Jetonu aracılığıyla bağlanan ve herhangi bir jetonun başka bir jetona dönüştürülebildiği ağ için hub jetonu görevi gören tüm farklı jetonlardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">TRON (kripto para birimi)</span>

TRON, TRX olarak bilinen, sisteme özgü bir kripto para birimine dayalı, Blockchain tabanlı merkezi olmayan bir işletim sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Akıllı sözleşme</span>

Akıllı sözleşmeler anonim taraflar arasındaki işlemleri ve anlaşmaları güvenilir ve tutarlı bir şekilde yürütülebilen, geriye dönük değişimin mümkün olmadığı bilgisayar programlarıdır. Merkezi otoriteye, yasal sisteme veya harici icra mekanizmasına ihtiyaç duymamaktadır Akllı sözleşmeler aracı kurum ve kuruluşları ortadan kaldırdığı için hızlı ve düşük maliyetlidir. Yazılımsal algoritmalar ile şifrelenip dağıtık defterlerde tutulduğu için yüksek güvenliklidir. Akıllı sözleşmeler blok zinciri kavramından ayrı düşünülemezse de ilk olarak 1990'ların başında avukat ve kriptoloji uzmanı Nick Szabo tarafından geliştirilmiştir. Madeni veya kağıt para ile çalışan ve temelde bir takas sözleşmesi amacı üzerine kurulmuş otomat makineleri, akıllı sözleşmelerin atası olarak bilinir. Blok zincirlerine gömülü olan akıllı sözleşmeler, bir anlaşmanın sözleşme şartlarının güvenilir üçüncü tarafın müdahalesi olmadan otomatik olarak uygulanmasını sağlar. Bitcoin ilk kripto para olması dolayısıyla basit akıllı sözleşmelerin de ilk örneğidir. Fakat yapısı gereği bitcoin sadece para transferi amacıyla kullanılmaktadır. Ethereum akıllı sözleşmeleri bu noktada Bitcoinden ayrılır. Ethereum blok zinciri üzerinde daha farklı bir algoritmik yol izleyerek birçok amaca hizmet edebilecek akıllı sözleşmeler geliştirmede öncü olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dağıtılmış defter teknolojisi</span>

Dağıtılmış defter teknolojisi, ekonomi, toplum ve endüstride organizasyon ve işbirliğini değiştirme potansiyeline sahip bilgi teknolojileri alanında en umut verici yeniliklerden biridir. Dağıtılmış defter teknolojileri, değer yaratma ve yakalama için yeni imkanlar yaratarak, klasik hale gelen ticari işlem kavramlarını yeniden oluşturmaktadır. DLT; verilerin, bir ağ üzerinde bulunan birden fazla alanda erişilebilir, güncellenebilir, doğrulanabilir olmasına imkan sağlayan, merkeziyetsiz, teknolojik altyapıdır. Bir tür konsensüs mekanizması olarak tanımlanır. Merkeziyetsiz yapılarda herhangi bir otorite söz konusu olmadığı için verilerin fikir birliği içerisinde saklanması, erişilmesi, güncellenmesi ve doğrulanması gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Uniswap</span>

Uniswap, kripto para birimlerini takas etmek için kullanılan merkeziyetsiz finans protokolüdür. Uniswap aynı zamanda Uniswap protokolünü oluşturan şirketin de adıdır. Protokolün faaliyeti, akıllı sözleşmeler aracılığıyla Ethereum blok zincirindeki kripto para birimleri arasındaki otomasyonu kolaylaştırmaktır. Ekim 2020 itibarıyla, Uniswap, günlük işlem hacmine göre en büyük merkeziyetsiz borsa ve tüm borsalar içerisinde dördüncü en büyük kripto para borsası olduğu tahmin edilmektedir. Uniswap borsasının Eylül 2021 itibarıyla yaklaşık olarak günlük likit alım satım işlemleri karşılığında 4,7 milyon dolar ortalama işlem ücreti geliri bulunmaktadır.

EOS.IO, kripto para birimi EOS'a dayalı olan blok zinciri protokolüdür. Protokol'e ait akıllı sözleşme platformu, işlem ücretlerini ortadan kaldırdığını ve saniyede milyonlarca işlem gerçekleştirdiğini iddia etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ethereum Classic</span> kripto para

Ethereum Classic, akıllı sözleşme işlevselliğine sahip açık kaynaklı, blok zinciri tabanlı dağıtılmış bir bilgi işlem platformudur. Halka açık bir Ethereum Sanal Makinesi'nde (EVM) yürütülen işlem tabanlı durum geçişleri aracılığıyla Satoshi Nakamoto fikir birliğinin değiştirilmiş bir sürümünü destekler. Ethereum Classic, Ethereum ağının orijinal, değiştirilmemiş geçmişini korur.

<span class="mw-page-title-main">MetaMask</span> Yazılım kripto para cüzdanı

MetaMask Ethereum blok zinciri ile etkileşim kurmak için kullanılan bir kripto para cüzdanıdır. Kullanıcıların, daha sonra merkeziyetsiz uygulamalarla etkileşim kurmak için kullanılabilecek bir tarayıcı eklentisi veya mobil uygulama aracılığıyla Ethereum cüzdanlarına erişmelerine olanak tanır. MetaMask, Ethereum tabanlı araçlara ve altyapıya odaklanan bir blok zinciri yazılım şirketi olan ConsenSys Software Inc. tarafından geliştirilmiştir.

USD Coin (USDC), ABD dolarına sabitlenmiş; Ethereum, Stellar, Algorand, Solana, Tron ve Hedera Hashgarph sisteminde çalışan sabit kripto para birimidir. USD Coin, Circle tarafından kurulan ve kripto para borsası Coinbase ve Bitcoin madencilik şirketi Bitmain'den üyeleri içeren Centre adlı konsorsiyum tarafından yönetilmektedir.

Solana, halka açık, açık kaynak kodlu ve merkezi olmayan blok zinciri platformudur. Hisse ispatı ve geçmiş ispatının birlikteliği ile sağlanır. Dahilî kripto para birimi SOL'dur. 2018 yılında Anatoly Yakovenko ve Raj Gokal tarafından kurulan Solana Labs tarafından 2020 yılında piyasaya sürülmüştür.

Kripto Para Karıştırıcı, kullanıcıların gizliliklerini korumak için kripto paralarını diğer kullanıcılarla karıştırmasına izin veren yazılım veya hizmetlerden oluşan çözümlerdir. Kripto paraları karıştırarak, Bitcoin adresleri ve gerçek dünya kimlikleri arasındaki bağları gizlemek ise mümkün.

Basic Attention Token, Ethereum blockchain ağına bağlı ERC-20 tabanlı ve kısaltması BAT olan bir kripto para birimidir. Dijital reklamcılık alanında faaliyet gösterme amacıyla Javascript, Mozilla ve Netscape kurucularından Brendan Eich öncülüğünde piyasaya sunulmuştur.

Yetki ispatı ya da otorite ispatı, blockchain ağlarına pratik ve verimli bir çözüm sunan, itibar bazlı bir mutabakat algoritmasıdır. Bu terim 2017 yılında Ethereum kurucu ortağı ve eski Teknolojiden Sorumlu Başkan’ı Gavin Wood tarafından öne sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Merkezsiz finans</span>

Merkezsiz finans,, geleneksel finansal araçları sunmak için brokerler, borsalar veya bankalar gibi merkezî finansal hizmet sağlayıcılarına güvenmeyen, bunun yerine blok zincirler aracılığıyla akıllı sözleşmeler kullanan blok zinciri tabanlı bir finans sistemidir. DeFi, esnek bir şekilde bir araya getirilebilen çok katmanlı bir mimarî ve yapı taşları kullanır.

Joseph Lubin, Kanada asıllı Amerikalı girişimci ve iş insanıdır. Merkezi olmayan kripto para birimi platformu Ethereum'a büyük katkıda bulunan, İsviçre merkezli EthSuisse dahil olmak üzere birçok şirket kurdu ve ortaklıklar edindi. Lubin ayrıca, Brooklyn merkezli bir yazılım üretim stüdyosu olan ConsenSys'in kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">BNB</span> Kripto para birimi

BNB, Binance borsası tarafından İlk para arzı teklifi (ICO) yoluyla piyasaya 2017 yılında sürülmüştür. Başlangıçta Ethereum ağı üzerinde ERC-20 tokeni olarak başlatılan BNB, daha sonra 2019 yılındaki Binance Chain mainnet yükseltmesi ile kendi blok zincir ağına geçmiştir. Maksimum arz sınırı 200 milyon tokendir, bu miktarın 100 milyonu İlk para arzı teklifi (ICO) sırasında sunulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">NEO (kripto para birimi)</span>

Neo, 2014 yılında Da HongFei ve Erik Zhang tarafından kurulmuştur. NEO, Ethereum blok zinciri platformuna benzerliklerinden dolayı genellikle “Çin Ethereumu” olarak anılmaktadır. Ethereum gibi, NEO da geliştiricilerin merkezi olmayan uygulamalar (dApp'ler) ve akıllı sözleşmeler oluşturmasına ve dağıtmasına izin veren merkezi olmayan bir platformdur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.