İçeriğe atla

Chaim Eiss

Chaim Eiss
Chaim Eiss
Doğum16 Eylül 1876(1876-09-16)
Ustrzyki Dolne, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
Ölüm1 Kasım 1943 (67 yaşında)
Zürih, İsviçre
Meslektüccar
EvlilikAdele Holles
Ödüller

Chaim Yisroel Eiss, İbranice חיים ישראל אייז (16 Eylül 1876, Ustrzyki Dolne – 1 Kasım 1943, Zürih), Zürih'te yaşayan Polonyalı-Yahudi tüccar, ultra-ortodoks yahudi diasporası aktivisti, Agudat Israel hareketinin kurucularından ve liderlerinden biri, II. Dünya Savaşı sırasında, "Bern grubu" olarak da bilinen "Ładoś Grubu" ile işbirliği içinde sahte Latin Amerika pasaportları üreterek Yahudileri Holokost'tan kurtarma girişimlerinde yer aldı.[1][2] Pasaportların düzenlenmesinde Latin Amerika konsolosları ve Bern'deki Polonya Cumhuriyeti Elçisi ile işbirliğinden yararlandı. Eiss, işgal altındaki Polonya'ya belgeleri kaçırma işiyle uğraştı, aynı zamanda pasaportlardan yararlanacak kişilerin listelerinin tedarikçisi ve Yahudilere yönelik insani yardımın koordinatörüydü. Faaliyetlerinin birkaç bin kişiyi kurtardığı tahmin edilmektedir. Eiss'in ifadeleri, Elçi Aleksander Ładoś ve İsviçre'deki diğer Polonyalı diplomatların Holokost kurbanlarını kurtarmak adına yaptıklarıyla ilgili temel bilgi kaynaklarından biridir.[3]

Çocukluğu ve kişisel yaşamı

Chaim Yisroel Eiss, 1876 yılında Ustrzyki'de Israel adıyla, ultraortodoks Yahudiler Musa ve Kessler'lerin kızı Myria'nın oğlu olarak dünyaya geldi. Babası bir tüccardı. Hepsi çocuklukta ölen on kardeşi vardı. "Hayat" anlamına gelen Chaim (חַיִּים) ismi sembolik olup – hayatta kalan tek çocuk olan Eiss'e verildi. Herhangi bir formal eğitim almaksızın kendi kendini yetiştirdi. Sonraları – "Babam haham olmamı istediği için, ben de meslek öğrenmedim, – bu yüzden sadece Yahudi dinini inceledim" – diyecekti . Eiss, 1900 yılında, üniversiteye gitmek istediği İsviçre'ye geldi. Ancak okumak yerine seyyar satıcı olarak çalışmaya başladı ve 1901'den itibaren Zürih'teki Müllerstrasse'de kendi mağazasına sahip oldu.[4]

Adele Holles ile evlendi ve on çocukları oldu. 1916 itibarıyla ailesiyle Winterthur'da yaşadı.

Eiss'in torunları, İsviçre ve İsrail'de yaşamaktadır.

Yahudileri katliamdan kurtarma girişimi

Dini parti Agudat Israel'in kurucularından biri ve partinin İsviçre şubesinin lideri olan Eiss, Orta Avrupa'daki ultra ortodoks Yahudilerle mükemmel temaslar kurmuştu ve Yahudilere yönelik Üçüncü Reich politikasının hedeflerini çok hızlı bir şekilde fark etmişti. 1940 yılından başlayarak, işgal altındaki Polonya'daki gettolar ile Londra, New York ve İstanbul'daki Agudat ofisleri arasındaki koordinasyon ve gizli yazışmaları yürüttü. Asıl hedefi mümkün olduğunca çok sayıda Yahudiyi Nazilerin yönetiminden çıkarmaktı.

Eiss, direniş hareketleri, Yahudi diasporası ve Alman yönetiminin yozlaşmış üyeleri aracılığıyla işgal altındaki Polonya'daki gettolara, pasaport fotoğrafları, listeler ve gayri resmi vatandaşlık belgeleri kaçırma ağı oluşturdu. 1941–1943 yılları arasında Latin Amerika ülkelerinin yasadışı pasaportlarının satın alınmasını finanse edenlerden biriydi. Pasaport kopyası olan kişiler, imha kamplarına sürülmekten muaf tutuldular ve bunun yerine diğerlerinin yanı sıra Fransa'daki Vittel kampına ya da Müttefik Devletlerde gözaltına alınan Almanların olası değişimi bekledikleri Bergen-Belsen'deki gözaltı kampına gönderildiler.

Bu nedenle, Mayıs 1943'te İsviçre polisi tarafından sorgulandı. İfadesi, pasaport üretimindeki ana rolü Bern'deki Polonya Cumhuriyeti Elçiliği diplomatlarının üstlendiğini vurgularken pasaport üretim şemasının yeniden şekillendirilmesinde en önemli kaynaklardan birini teşkil ediyor. Eiss, Paraguay Fahri Konsolosu için rüşveti, kendisine elden teslim ederek boş pasaport defterlerini satın alan Polonya Konsolosu Konstanty Rokicki'ye ilettiği yönünde ifade vermişti. Ancak diğer ifadelere bakıldığında, bunu doğrudan değil, ancak, Konsolosluğun Yahudi bir çalışanı olan Juliusz Kühl'ün vasıtasıyla yapmış olduğu anlaşılıyor. Bu sonuncusu, aynı zamanda Polonya Cumhuriyeti Elçiliği Konsolosluğu'na ulaşan ve Eiss tarafından iletilen listelerdeki kişilerin isimleriyle Rokicki tarafından doldurulan pasaportların taşınmasında da yer aldı. Daha sonra, profesyonel olarak doldurulmuş defterler, Hügli'nin onları mühürlediği, imzaladığı ve sonrasında noter olarak aslına uygun bir nüshasını düzenlediği Paraguay Fahri Konsolosluğu'na geri dönüyordu. Gettolara pasaportların asılları değil, sadece nüshaları kaçırıldı.[4]

Polis Eiss'i yakalamadan önce (Ocak 1943'te) eyleme katıldıklarını itiraf eden Paraguay Fahri Konsolosu Rudolf Hügli ve Juliusz Kühl'ü sorguladı (Hügli, ayrıca, Polonyalılardan rüşvet aldığı için sorgulandı). Operasyonun sekteye uğramasının olası nedenleri arasında Gestapo'nun Będzin gettosuna ilişkin bilgi edinmesi, Paraguay'daki diğer konsoloslardan birinin ihbarı, Almanlar tarafından İsviçre'ye iletilen bilgiler veya bazı pasaport sahiplerinin İsviçre'ye girmiş olması yer alıyor.

Rüşvetlerin kademeli olarak aktarılmasını içeren plan, operasyonun yeraltı doğasını birkaç ay boyunca korumayı kolaylaştırmış ve bunun yanında – sekteye uğramasının ardından – Polonya Elçisi Aleksander Ładoś'a İsviçre makamlarına karşı bu iş ilişkisini savunmasına imkân tanımıştır. Ładoś, sahteciliğin Polonya yargı yetkisi altındaki bölgede ve büyük bir gereklilik adına gerçekleştirildiğini ve sahte pasaportların onaylı kopyalarının gönderilmesinin İsviçre yasalarına göre bir suç teşkil etmediğini iddia etmiştir. Polonya Elçisinin müdahalesinin ardından yetkililer, operasyonun Polonyalı ve Yahudi katılımcılarına karşı harekete geçmekten imtina ettiler. Bununla birlikte, 1943 sonbaharında Almanya'nın savaşı kaybedeceğine kesin gözüyle bakıldığına dikkat çekmek gerekir.[5]

Ölümü ve Mirası

Chaim Israel Eiss, Kasım 1943'te geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Bu süre zarfında, Almanya Latin Amerika ülkelerinden vatandaşlıkların teyit edilmesini istemiş ve Eiss'in işbirliği yaptığı Latin Amerika konsoloslarından birçoğunun buyrultu belgeleri geri çekilmiş ve pasaport operasyonu güç kaybetmişti. Holokost kurbanları için pasaport düzenlenmesi işi ile hala ilgilenen tek kişi, daha sonra Uluslararası Dürüstler Unvanına layık görülen Cenevre'deki El Salvador Fahri Konsolosu José Castellanos idi. Bununla birlikte, Elçi Ładoś, sürgündeki Polonya hükümetine yazdığı kriptoda, hükûmetin Latin Amerika ülkeleri üzerindeki baskıyı arttırması ve onları pasaportları geçici olarak tanımaya zorlaması hususunu belirtti.[6]

Polonya (ve Kutsal Makam – Vatikan) tarafından harekete geçilmesine rağmen, çoğu ülke bunu reddetti veya büyük bir gecikmeyle yerine getirdi. Vatandaşlıkları El Salvador ve Paraguay tanıdı. Böylece, büyük çoğunluğu El Salvador Konsolosluğu vasıtasıyla olmak üzere, bir kısmı da Bern'deki Polonya Elçiliği tarafından düzenlenen sahte Paraguay pasaportları sayesinde kurtarılanlar hayatta kaldılar.

Polonya Kültür Bakanlığı'nın Eiss arşivine ilişkin çalışmaları

Kültür ve Ulusal Miras Bakanlığı, Ağustos 2018'de tüccarın ailesinden Eiss arşivlerini satın aldı. Bu, soykırım tehdidi altındaki Yahudiler için Polonya diplomasisinin kurtarma operasyonlarını belgeleyen en büyük koleksiyonlardan biridir. Savaştan önce çoğu Polonya Cumhuriyeti vatandaşı olmayan 2.200 kişi kurtarıldı. Arşivde pasaportlar, fotoğraflar ve Almanya tarafından işgal edilmiş ülkelerden kaçışları organize edilen kişilerin listeleri bulunuyor.[7]

Arşivin elde edildiği bilgisi Kültür ve Ulusal Miras Bakanlığı ve Oświęcim'deki Auschwitz-Birkenau Devlet Müzesi tarafından verilmiştir.[8] Polonya Cumhuriyeti'nin İsviçre Büyükelçisi Dr. Jakub Kumoch’un belirttiği üzere, 2017’de Dziennik Gazeta Prawna'da yayınlanan Zbigniew Parafianowicz ve Michał Potocki’in yazısı Kültür ve Ulusal Miras Bakanlığı’nı Eiss Arşivini geri almak için harekete geçmeye teşvik etmiştir.[9]

Nişanlar

  • Madalya Virtus ve Fraternitas - 2019, ölümünden sonra[10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Potocki, Michał (23 Ağustos 2018). "Grupa Ładosia ratująca Żydów, to był sprawny mechanizm. "Badacze ustalają nazwiska ocalonych i ich potomków"" (Lehçe). wiadomosci.dziennik.pl. 22 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020. 
  2. ^ "Końcowe prace nad listą ocalałych z tzw. Grupy Ładosia" (Lehçe). thenews.pl. 5 Aralık 2018. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020. 
  3. ^ Grünberger-Elbaz, Rachel (31 Ağustos 2017). "Die bewegenden Enthüllungen des Eiss-Archivs: Über eine bisher unbekannte Schweizer-Rettungsaktion für Juden im 2. Weltkrieg" (Almanca). audiatur-online.ch. 15 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. 
  4. ^ a b Protokół przesłuchania Chaima Yisroela Eissa, Szwajcarskie Archiwum Federalne E4320 (B) 1990/266; tom 237, Prokuratura Federalna – dossier Rudolfa Hügliego, Zurych, 13 maja 1943 r.
  5. ^ Notice du Chef du Département politique, M. Pilet-Golaz, E 2809/1/3, Berne, 13 października 1943 r., dodis.ch/47624.
  6. ^ Poselstwo RP w Bernie do MSZ RP, Depesza Nr. 727/4/2, Bern, 4 stycznia 1944 r.
  7. ^ "Polska odzyskała tzw. Archiwum Eissa, dokumentujące starania polskich dyplomatów na rzecz ratowania Żydów [ZDJĘCIA]" (Lehçe). polskieradio.pl. 6 Ağustos 2018. 6 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. 
  8. ^ "Po blisko 75 latach Polska odzyskała tzw. Archiwum Eissa" (Lehçe). dzieje.pl. 6 Ağustos 2018. 6 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. 
  9. ^ Michał Potocki, Zbigniew Parafianowicz (8 Ağustos 2017). "Tak ratowano polskich Żydów. Szwajcarskie archiwa pokazują przebieg humanitarnej akcji" (Lehçe). gazetaprawna.pl. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. 
  10. ^ "Prezydent wręczył Medale Virtus et Fraternitas" (Lehçe). prezydent.pl. 19 Temmuz 2019. 19 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. 

Daha fazlası

  • Rachel Grünberger-Elbaz, Die bewegenden Enthüllungen des Eiss-Archivs: Über eine bisher unbekannte Schweizer-Rettungsaktion für Juden im 2. Weltkrieg, www.audiatur-online.ch
  • Mordecai Paldiel, Saving One’s Own: Jewish Rescuers During the Holocaust, University of Nebraska Press 2017
  • Monty Noam Penkower, The Jews Were Expendable: Free World Diplomacy and the Holocaust, Wayne State University Press, 1987
  • Chaim Shalem, “Remember, there are not many Eisses now in the Swiss market”: Assistance and Rescue Endeavors of Chaim Yisrael Eiss in Switzerland, w: „Yad Vashem Studies”, Vol 33, 2005
  • Agnieszka Haska: „Proszę Pana Ministra o energiczną interwencję”. Aleksander Ładoś (1891–1963) i ratowanie Żydów przez Poselstwo RP w Bernie, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 11 (2015), s. 299–309.
  • Stanisław Nahlik: Przesiane przez Pamięć, Kraków 2002.
  • Michał Potocki, Zbigniew Parafianowicz: Tak polska ambasada ratowała Żydów. System berneński działał jak zegarek 8 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Gazeta Prawna, 2018. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Litvanya</span> Kuzeydoğu Avrupada yer alan Baltık ülkesi

Litvanya, resmî adıyla Litvanya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'daki Baltık bölgesinde yer alan bir ülkedir. Baltık Devletlerinden biri olup Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer alır. Kuzeyde Letonya, doğu ve güneyde Belarus, güneyde Polonya ve güneybatıda Rusya ile sınırı vardır. Batıda ise İsveç ile deniz sınırı bulunur. Litvanya, 65.300 km²'lik bir alanı kaplar ve 2,86 milyon nüfusa sahiptir. Ülkenin başkenti, aynı zamanda en büyük şehri de olan Vilnius'tur. Diğer büyük şehirler sırasıyla Kaunas, Klaipėda, Šiauliai ve Panevėžys'dir. Litvanlar, etnolinguistik olarak Balt halklarının bir parçasıdır ve Hint-Avrupa dil ailesinin Baltik kolunda hayatta kalan birkaç dilden biri olan Litvanca dilini konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Franz Kafka</span> Bohemyalı roman ve öykü yazarı (1883–1924)

Franz Kafka, Almanca konuşan Bohemyalı, roman ve hikâye yazarı. 20. yüzyıl edebiyatının en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Gerçekçilik unsurlarını ve fantastik unsurları birleştiren eserleri tipik olarak tuhaf veya sürrealist ön yargılarla ve anlaşılmaz sosyal-bürokratik güçlerle karşı karşıya kalan izole kahramanlara sahiptir ve yabancılaşma, varoluşsal kaygı, suçluluk ve saçmalık temalarını keşfetme olarak yorumlanmıştır. "Dönüşüm", Dava ve Şato en bilinen eserleridir. "Kafkaesk" terimi, Kafka'nın yazdıklarındaki gibi durumları tanımlamak için üretilmiştir.

<i>Schutzstaffel</i> Koruma Timi

Schutzstaffel, Adolf Hitler ve Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) altında Nazi Almanyası'nda ve daha sonra Alman işgali altındaki Avrupa'da önemli bir paramiliter örgüttü. Örgüt, Münih'teki parti toplantılarına güvenlik sağlaması için NSDAP gönüllülerinden oluşan ve Saal-Schutz olarak bilinen küçük bir koruma birimi olarak başladı. 1925'te Heinrich Himmler birime katıldı, bu zamana kadar birim reforme edilmiş ve son adı verilmişti. Himmler'in yönetimi (1929-1945) altında örgüt Weimar Cumhuriyeti içerisinde küçük bir paramiliter kuruluştan Nazi Almanyası'ndaki en güçlü örgütlerden birine dönüştü. NSDAP'nin yükselmesinden 1945'te yönetimin çökmesine kadar, SS Almanya'nın ve Alman işgali altındaki Avrupa'nın en önemli güvenlik, gözetim ve terör organıydı.

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

Latin Amerika'daki Yahudilerin tarihi, bazı bakış açılarına göre Christopher Columbus'un İspanya'dan yola çıkıp Atlantik Okyanusu'nu geçtiği tarih olan 3 Ağustos 1492'de başlar. Onun yola çıktığı tarih, Katolik Monarklar olan I. Isabel ve II. Fernando'nun İspanya'daki Yahudilere ya Katolisizm'e geçmelerini ya da ülkeyi terk etmelerini emreden bildirgeyi yayınladığı tarihe denk gelir.

2023 (MMXXIII) pazar günü başlayan bir yıldır. Gregoryen takvimindeki Milat ve Rab'bin Yılı'nın 3. milenyumunun 23. yılı ve 21. yüzyılının, 2020'lerinin 4. yılı.

<span class="mw-page-title-main">Ładoś Grubu</span> II. Dünya Savaşı sırasında, Avrupalı Yahudileri katledilmekten kurtarmak için İsviçrede sahte Güney Amerika pasaportları basmak üzere ortaklaşa bir sistem oluşturan Polonyalı diplomatlar ve Yahudi aktivistlere verilen isim

Vadoş Grubu, diğer adıyla Bern grubu – II. Dünya Savaşı sırasında, Avrupalı Yahudileri katledilmekten kurtarmak için İsviçre'de sahte Güney Amerika pasaportları basmak üzere ortaklaşa bir sistem oluşturan Polonyalı diplomatlar ve Yahudi aktivistlere verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Aleksander Ładoś</span>

Aleksander Wacław Ładoś, Polonyalı diplomat, konsolosluk memuru, gazeteci ve politikacı. 1941–1943 yıllarında işgal altında olan Polonya'daki gettolardan Yahudilere yasadışı Latin Amerika pasaportu düzenleyen, soyadıyla anılan “Ładoś Grubu” olarak adlandırılan grubun üyesi ve gayri resmi lideri.

<span class="mw-page-title-main">Adolf Henryk Silberschein</span>

Adolf Henryk Silberschein – Abraham Silberschein olarak da bilinir – Polonyalı-Yahudi avukat, Dünya Yahudi Kongresi aktivisti, siyonist, Ulusal Azınlıklar Bloğu'ndan ilk dönem Sejm üyesi (1922–1927), yasadışı Latin Amerika pasaportları düzenleyip işgal altındaki Polonya'ya kaçırarak pasaport sahipleri ve ailelerini derhal imha kamplarına götürülmekten kurtaran Yahudi örgütler ve Polonyalı diplomatlar arasında gayri resmi bir işbirliği olan aynı zamanda "Bern Grubu" olarak da bilinen "Ładoś Grubu" üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Konstanty Rokicki</span> Lados Grubu üyesi

Konstanty Rokicki, Polonya konsolosluk memuru, Riga ve Bern'deki Polonya Cumhuriyeti Konsolos Yardımısı, 1941–1943 yıllarında Yahudileri imha kamplarına gönderilmekten kurtaran sahte Latin Amerika pasaportlarını düzenleyen "Bern grubu", olarak da bilinen Yahudilerin Holokost'tan kurtarılması hareketi olan "Ładoś grubu” üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Juliusz Kühl</span>

Juliusz Kühl, Polonyalı konsolosluk memuru, ekonomist ve Yahudi diasporası aktivisti, 1941–1943 yıllarında, Yahudileri Holokost'tan kurtarmak için topluca yasadışı Latin Amerika pasaportları düzenleyen Aleksander Ładoś önderliğindeki “Bern grubu” da denilen „Ładoś Grubu"nun etkin üyesi. Yahudi ve İsrail gazeteciliğinde, sıklıkla grup lideri olarak bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Stefan Ryniewicz</span> Polonyalı diplomat ve müsteşar

Stefan Ryniewicz – Polonyalı diplomat, müsteşar ve 1938–1945 yıllarında Bern'deki Polonya Elçiliği Müsteşarı ve Misyon Şef Yardımcısı, "Bern grubu" olarak da adlandırılan, Yahudilere yasadışı Latin Amerika pasaportları düzenleyerek onları Holokost'tan kurtarma operasyonuna katılan “Ładoś Grubu” nun dört Polonyalı diplomatından biriydi. Ryniewicz, diğer ülkelerden diplomatların ikna edilmesinde önemli bir rol oynamıştır ve bu konuda Elçilik ile işbirliği yapan Yahudi örgütlerinin temsilcileriyle yazışmaları yürütmüştür. Muhtemelen, Emniyet Müdürü Heinrich Rothmund'u, tutuklanan Yahudi aktivistlere karşı harekete geçmemeye o ikna etmişti. Ayrıca, yasadışı pasaport çıkarmaktan serbest bırakılan ve daha sonra Yad Vaşem Enstitüsü tarafından Uluslararası Dürüstler Unvanı tanınan Peru Konsolosu José María Barreto'nun savunmasına başarısız bir müdahale girişiminde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kindertransport Operasyonu</span>

Kindertransport operasyonu - İkinci Dünya Savaşından 9 ay önce gerçekleştirilen kurtarma operasyonu. Operasyonun amacı, Nürnberg'in ırk yasalarına göre Yahudi olarak kabul edilen çocukların Nazi Almanyası, Avusturya, Çekoslovakya, Polonya ve Danzig Serbest Şehri'nden çıkarılarak Birleşik Krallık'ta yerleştirilmesiydi. Operasyon Kristal gece olayından hemen sonra planlanmaya başlandı ve Almanya'nın Polonya'ya müdahale ettiği gün sona erdi.

Yidiş edebiyatı, Aşkenaz Yahudilerinin Yidiş dilinde üretilmiş yazılı eserler bütünü.

<span class="mw-page-title-main">Belarus'taki Polonyalılar</span>

Belarus'taki Polonyalılar, 2019 nüfus sayımına göre resmi olarak 288.000 kişidir. Ancak Polonya Dışişleri Bakanlığı'na göre bu sayı 1.100.000 kadar yüksektir. Toplam nüfusun yaklaşık %3,1'i ile Ruslardan sonra ülkedeki en büyük ikinci etnik azınlığı oluşturuyor. Tahminen 205.200 Belarus Polonyalısı büyük yerleşim yerlerinde ve 82.493'ü daha küçük yerleşim yerlerinde yaşıyor ve kadınların sayısı erkeklerin sayısını 33.905 kişi kadar aşıyor. ABD'deki Polonyalı sivil toplum kaynakları tarafından yapılan bazı tahminler, 1989'da Sovyet yetkilileri altında 413.000 Polonyalı ile yapılan bir önceki ankete atıfta bulunarak daha yüksek sayıda olduklarını belirtiyor.

Belarus direniş hareketleri, çağdaş Belarus topraklarındaki direniş hareketleridir. Belarus'ta direnişin ortaya çıkmasındaki en büyük etken bölgedeki savaşların bölgesel ekonomiye büyük bir darbe vurmasıydı. Ayrıca Rus orduları, kaçak köylülerin geri dönmesi bahanesiyle Polonya-Litvanya Birliği altındaki Belarus topraklarına akınlar düzenliyordu. 18. yüzyılın ortalarında, modern Belarus topraklarında direniş neredeyse kalıcı hale geldi.

Polonya'nın 1945'ten 1989'a kadar olan tarihi, II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Polonya'daki komünist yönetim dönemini kapsar. Bu yıllar, genel sanayileşme, kentleşme ve yaşam standardında pek çok iyileştirmeyi barındırırken, erken dönem Stalinist baskılar, toplumsal huzursuzluk, siyasi çekişmeler ve şiddetli ekonomik zorluklarla gölgelendi. II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, ilerleyen Sovyet Kızıl Ordusu, Doğu'daki Polonya Silahlı Kuvvetleri ile birlikte, Nazi Alman kuvvetlerini işgal altındaki Polonya'dan püskürttü. Şubat 1945'te Yalta Konferansı, savaş sonrası seçimlere kadar bir uzlaşma koalisyonundan Polonya'da geçici bir hükûmet kurulmasını onayladı. Sovyetler Birliği lideri Josef Stalin, bu kararın uygulanmasını manipüle etti. Varşova'da, 1940'tan beri Londra'da bulunan sürgündeki Polonya hükümeti görmezden gelinerek, fiili olarak komünistler tarafından kontrol edilen Ulusal Birlik Geçici Hükümeti kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Franceska Mann</span> Polonyalı dansçı (1917-1943)

Franceska Manheimer-Rosenberg, daha çok Franceska Mann olarak bilinir. Bazı rivayetlere göre Auschwitz toplama kampında tutukluyken Josef Schillinger adlı bir Nazi askerini öldüren, Wilhelm Emmerich adlı diğer bir askeri yaralayan Polonyalı bir Yahudi balerindi. Eylemleri, kendisi öldürülmeden önce Yahudi kadın mahkûmlar arasında bir ayaklanmaya yol açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Krystyna Żywulska</span>

Krystyna Żywulska,, Yahudi kökenli Polonyalı yazar, köşe yazarı, söz yazarı ve grafik tasarımcısıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.