İçeriğe atla

Cezayir İç Savaşı

Cezayir İç Savaşı

Cezayir sokaklarında konuşlandırılan ordu.
Tarih1991-2002
Bölge
Sonuç

Cezayir hükûmetinin zaferi.

  • İslami Selamet Cephesi'nin galip çıktığı 1991 seçimleri, askeri darbe ile iptal edildi.
  • FIS taraftarı AIS, 1997'de artan sivil ölümleri sonucu tek taraflı ateşkes ilan etti.
  • Cezayir yönetiminin 2000 yılında yürürlülğe koyduğu barış planı sonrası çatışmalar azaldı.
  • 2002'de savaş büyük ölçüde sona erdi fakat Mağrip İsyanı tetiklendi.
Taraflar

Cezayir Cezayir hükûmeti

Destekleyenler :

İslami Selamet Cephesi (FIS)

  • İslami Selamet Ordusu (AIS) (1994-1999)

Silahlı İslami Hareket (MIA) Destekleyenler :

Silahlı İslami Grup (GIA) Destekleyenler :

Komutanlar ve liderler
CezayirAli Kafi
CezayirLiamin Zerval
CezayirAbdülaziz Buteflika
CezayirMuhammed Budiaf
CezayirMuhammed Lamari
CezayirMuhammed Mediene
Abbasi Madani
Ali Benhadj
Abdülkadir Hakani
Enver Haddam
Mustafa Kartali
Abdülhak Layada
Anter Zuabri
Güçler
140,000 (1994)[7]
124,000 (2001)
100,000–300,000 yerel milis savaşçıları[8]
2,000 (1992)
40,000 (1994)
10,000 (1996)[9]
Kayıplar
44,000–150,000 toplam ölü[10]

Cezayir İç Savaşı, (Arapça: الحرب الأهلية الجزائرية) 1991 yılında İslami Selamet Cephesi (FIS)'in Cezayir seçimlerini kazanmasıyla ordunun darbe ile yönetime el koyarak FIS iktidarına son vermesi sonucu darbe yönetimine karşı başlatılan çatışmalardır.[11][12][13] FIS'in galip geldiği 1991 seçimlerinin iptalinden sonra FLN destekli darbe girişimi başarıya ulaştı. Daha sonra FIS liderliğindeki darbe karşıtı İslami gruplar İslami Selamet Ordusu (AIS)'i oluşturdu ve yönetime karşı cihad ilan etti. Bu sırada Silahlı İslami Grup (GIA) "Anlaşma yok, ateşkes yok, diyalog yok" mottosuyla hem Cezayir hükûmetine hem de hükûmetle barış görüşmeleri gerçekleştirdiği gerekçesiyle AIS'e karşı savaş ilan etti. 1997 sonrası halkın FIS bağlantılı İslami direnişçilere desteği azaldı ve 2002'de savaş sona erdi.[14] 2002'den sonra El-Kaide bağlantılı gruplar askeri mücadeleye devam etti.[15]

Arka Plan

1960'lardan 1988'e kadar Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN) ülkeyi tek parti olarak yönetti. 1988'de Cezayir gençliği tarafından organize edilen protestolar sonrası tek partili sistem sona erdi ve 1991'de ilk çok partili genel seçim yapıldı. Yapılan seçim sonrası İslami yapısıyla öne çıkan İslami Selamet Cephesi (FIS) seçimlerde çoğunluğu sağladı fakat ordu 1992'de yönetime el koyarak FIS'in tüm faaliyetlerini yasakladı. Daha sonrasında FIS destekçisi gruplar ve darbe yönetimi arasında çatışmalar patlak verdi.

Kaynakça

  1. ^ a b Rex Brynen; Bahgat Korany; Paul Noble (1995). Political Liberalization and Democratization in the Arab World. 1. Lynne Rienner Publishers. s. 289. ISBN 978-1-55587-579-4. 
  2. ^ a b c d Sidaoui, Riadh (2009). "Islamic Politics and the Military: Algeria 1962–2008". Jan-Erik Lane; Hamadi Redissi; Riyāḍ Ṣaydāwī (Ed.). Religion and Politics: Islam and Muslim Civilization. Ashgate. ss. 241-243. ISBN 978-0-7546-7418-4. 
  3. ^ a b Karl DeRouen, Jr.; Uk Heo (2007). Civil Wars of the World: Major Conflicts Since World War II. ABC-CLIO. ss. 115-117. ISBN 978-1-85109-919-1. 
  4. ^ Arms trade in practice 29 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hrw.org, October 2000
  5. ^ "Торговля оружием и будущее Белоруссии — Владимир Сегенюк — NewsLand". newsland.com. 27 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ United States. Congress. House. Committee on International Relations. Subcommittee on International Terrorism and Nonproliferation (2005). Algeria's Struggle Against Terrorism. U.S. Government Printing Office. s. 32. ISBN 9780160746789. 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023. 
  7. ^ Martinez, Algerian Civil War, 1998: p.162
  8. ^ Paul Collier, Nicholas Sambanis (2005). Understanding Civil War: Africa. World Bank Publications. s. 235. ISBN 978-0-8213-6047-7. 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018. 
  9. ^ Martinez, Algerian Civil War, 1998: p.215
  10. ^ Hagelstein, Roman (2007). "Where and When does Violence Pay Off? The Algerian Civil War" (PDF). HICN. Households in Conflict Network. s. 24. 31 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2012. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cezayir</span> Kuzey Afrikada bulunan bir ülke

Cezayir, resmî adıyla Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da bir ülkedir. 2,381,741 kilometre karelik yüzölçümü ile Afrika'nın yüzölçümü olarak en büyük ülkesi olan Cezayir, dünyanın onuncu, Arap Dünyası ve Afrika Birliği içerisinde ise en büyük ülkedir. Aynı zamanda, 44 milyonluk nüfusuyla da Afrika'nın en kalabalık sekizinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Cezayiri</span> 1830 - 1962 yılları arasında Cezayirde varolmuş Fransız sömürgesi

Fransız Cezayiri veya Fransa Cezayir Mandası b 1830 - 1962 yılları arasında Cezayir'de var olmuş Fransız sömürgesi.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir Bağımsızlık Savaşı</span>

Cezayir Bağımsızlık Savaşı, Cezayirli Müslüman Araplar ile Avrupalı Cezayirlilerin arasındaki sürtüşmenin, 130 yıllık koloni yönetimine karşı bir isyana dönüşmesiyle başladı. Demokratik Özgürlüklerin Zaferi Hareketi (MTLD) adını alan Cezayir Halk Partisi 1950'de Fransız yönetimine karşı eylemlere başladı. 1952'de önemsiz bir suçtan yargılanan Ferhat Abbas'ın davası yönetimi hedef alan bir propaganda aracına dönüştü. MTLD ve Cezayir Ulema Cemiyeti yöneticileri de Arap devletlerinden destek sağlama çabalarını yoğunlaştırdı.

<span class="mw-page-title-main">İslami Selamet Cephesi</span>

İslami Selamet Cephesi, Cezayir'de 1989-1992 yılları arasında faaliyet gösteren İslamcı bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir'deki Yahudilerin tarihi</span>

Yahudiler ve Yahudiliğin Cezayir'de uzun bir geçmişi vardır fakat 20.yy'ın sonlarına doğru gelişen politik gerginlik sebebiyle ülkedeki Yahudi nüfusu tükenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir-Türkiye ilişkileri</span>

Türkiye-Cezayir ilişkileri, Türkiye'nin Cezayir'le 1962 yılından bu yana sürdürdüğü uluslararası politikaları içerir. Türkiye, Cezayir’i 31 Temmuz 1962 tarihinde tanıdı. Büyükelçilik 30 Haziran 1963 tarihinde faaliyetlerine başladı.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir tarihi</span>

Cezayir tarihi, genellikle Mağrip denilen Kuzey Afrika'nın verimli kıyı ovalarının tarihidir. Avrupa ve Orta Doğu'ya hareket eden insanlar için bir geçiş bölgesi olan Kuzey Afrika'da yaşayan halklar, diğer bölgelerden gelen halklardan etkilenmiştir. Bu karışımdan ortaya çıkan Berberiler dil ve kültür bakımından İslam'ın yayılması ve Arapların gelişine kadar bölgeye büyük ölçüde hakim oldular.

İstihbarat ve Güvenlik Dairesi (DRS) Cezayir devlet istihbarat servisidir.

<span class="mw-page-title-main">2016 Yaz Olimpiyatları'nda Cezayir</span>

Cezayir Rio de Janeiroda (Brezilya) 5 - 21 Ağustos 2016 tarihleri arasında düzenlenen 2016 Yaz Olimpiyat Oyunlarına katılım göstermiştir. 1976 Yaz Olimpiyat Oyunlarının Afrika ülkelerince boykot edilmesi dolasılıyla katılmamasının dışında 13. kez yaz olimpiyatlarında mücadele etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Danièle Djamila Amrane-Minne</span>

Danièle Minne, Fransız kadın hakları savunucusu aktivisttir. 2. Dünya Savaşı esnasında Fransız-Cezayir Savaşı'nda Cezayir Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN) 'ye yardım etmekle suçlanmıştır. Annesş Jacqueline Netter-Minne-Guerroudj ve Cezayirli üvey babası Abdelkader Guerroudj, hem mahkûm edilmiş hem de Cezayir isyanında aktif görev alan Fernand Iveton'a ortaklık yapmaktan suçlu bulunmuşlar ancak anne ve üvey babası yazar Simone de Beauvoir'in çabalarıyla hapisten kurtulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmecid Tebbun</span> Cezayirli siyasetçi

Abdülmecid Tebbun 17 Aralık 2019 tarihinden beri Cezayir'in 8. Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Cezayirli bir siyasetçi. Eski Cumhurbaşkanı Abdülaziz Buteflika ve eski Devlet Başkanı Abdülkadir bin Salih'in iktidarını devraldı. Daha önce, Mayıs 2017'den Ağustos 2017'ye kadar Cezayir Başbakanı idi. Daha önce 2001-2002 yılları arasında Konut Bakanı, 2012-2017 yılları arasında ise yine Konut Bakanı olarak görev yaptı.

Silahlı İslami Grup (GIA), Cezayir İç Savaşı sırasında faaliyet gösteren bir radikal İslamcı bir silahlı örgüttü. Örgüt, 1990'ların başında 1992 darbesinin ardından küçük silahlı örgütlerin birleşmesiyle kuruldu ve savaş sırasında hükûmet karşıtı iki büyük örgütten biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Halk Meclisi</span> Cezayir Parlamentosunun alt meclisi

Ulusal Halk Meclisi, kısaltması APN, Cezayir Parlamentosu'nun alt meclisidir. Doğrudan halk tarafından seçilen 407 üyeden oluşur. 407 koltuktan 8'i yurtdışında yaşayan Cezayirliler için ayrılmıştır. Ulusal Halk Meclisi üyeleri, çok üyeli bölgelerde nispi temsil yoluyla doğrudan seçilir ve her seferinde beş yıl süreyle görev yapar. Bu organ için son seçim 12 Haziran 2021'de yapıldı. Cezayir Parlamentosu; sınırlı yasama yetkileri, genel etkisizliği ve yetersiz temsili nedeniyle Cezayir halkının çıkarlarını temsil etmemektedir. Meclise seçilmek için asgari yaş 28'dir.

<span class="mw-page-title-main">Assia Djebar</span>

Fatima-Zohra Imalayen, Assia Djebar mahlası ile bilinen Cezayirli romancı, çevirmen ve film yapımcısıdır. Eserlerinin çoğu kadınların karşılaştığı engelleri ele almaktaydı ve kendisi de feminist duruşuyla dikkat çekiyordu. "Sık sık kadınların yazı hareketleriyle ilişkilendirilir, romanları açıkça Cezayirli kadınların soy ağacının oluşturulmasına odaklanır ve politik duruşu sömürge karşıtı olduğu kadar ataerkillik karşıtıdır." Djebar, Kuzey Afrika'nın önde gelen ve en etkili yazarlarından biri olarak kabul edilir. 16 Haziran 2005'te Académie française'de, Mağrip'ten böyle bir tanınma elde eden ilk yazar seçildi. Çalışmalarının tamamı için 1996 Neustadt Uluslararası Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü. Sık sık Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Eymen bin Abdurrahman</span> Cezayirli siyasetçi

Eymen bin Abdurrahman, 30 Haziran 2021'den 11 Kasım 2023'e kadar Cezayir Başbakanı ve 23 Haziran 2020'den beri Maliye Bakanı olarak görev yapan Cezayirli bir politikacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir mutfağı</span>

Cezayir mutfağı, Cezayir'e özgü yemek pişirme tarzıdır. Cezayir mutfağı, Berberi kökenli bir Akdeniz ve Kuzey Afrika mutfağı olup Cezayir'in yüzyıllar boyunca diğer kültürler ve milletlerle olan etkileşimlerinden ve alışverişlerinden etkilenmiştir. Hem kara hem de deniz ürünlerinden elde edilen bir zenginlik ile karakterizedir. Cezayir topraklarına yönelik fetihler veya demografik hareketler, farklı halklar ve kültürler arasındaki alışverişin ana faktörlerinden ikisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Saadi Yacef</span>

Saadi Yacef, Cezayirli asker, aktivist ve oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Şadli Bencedid</span> Cezayirli siyasetçi (1929 – 2012)

Şadli Bencedid Cezayir'in üçüncü Cumhurbaşkanıdır; 9 Şubat 1979 ile 11 Ocak 1992 arasında görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir cumhurbaşkanı</span> Cezayirin devlet başkanı

Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Cezayir'in devlet başkanıdır ve aynı zamanda Cezayir Halk Ulusal Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ali La Pointe</span>

Daha çok Ali la Pointe lakabıyla bilinen Ali Ammar, Cezayir Savaşı sırasında Fransız sömürge rejimine karşı Cezayir'in bağımsızlığı için savaşan Cezayirli devrimci bir savaşçı ve Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin gerilla lideriydi.