İçeriğe atla

Cezayir Çölü

Cezayir Çölü
Cezayir Çölü kumulları
Yerli adıArapçaالصحراء الجزائرية
Coğrafya
Ülke(ler)Cezayir
KonumKuzey Afrika
Koordinatlar27°19′K 3°58′D / 27.317°K 3.967°D / 27.317; 3.967
Özellikler
BiyomKurak çöl
Biyocoğrafik bölgePalearktik
Doğal kaynak(lar)Altın, Bakır, Demir, Manganez, Petrol, Uranyum
Yüzölçümü3.500.000 km2 (1.400.000 sq mi)
İklimÇöl iklimi
Yağış miktarı100 mm
Wikimedia Commons
Cezayir üzerinde Cezayir Çölü
Cezayir Çölü
Cezayir Çölü
Afrika üzerinde Cezayir Çölü
Cezayir Çölü
Cezayir Çölü

Cezayir Çölü (Arapçaالصحراء الجزائرية), merkezi kuzey Afrika'da bulunan ve Büyük Sahra Çölü'nun bir kısmıdır. Cezayir Çölü Cezayir'de bulunmakta ve bu ülkenin beşte dördünü kapsamaktadır. Çölün yüzölçümünün yaklaşık 3.500.000 km² olduğu haritalardan hesaplanmıştır.

Bu çöl Sahra Atlas Sıra Dağları güney eteklerinden başlar. Bu kısmı tipik bir taşlı çöl şeklindedir. Fakat daha çok kara içine girildikçe çöl bu niteliğini tedricen kaybedip kumlu kumullardan oluşan çöl tipine dönüşür.

Çölün güney batı kısmında Cezayir'in "İllizi" ve "Tamanghasset" vilayetleri içinde Tassili n'Ajjer adı verilen bir sıradağlar silsilesi ve yüksek plato bulunur. Bu bölgede bulunan 15,000'den daha yüksek sayıda tarih-öncesi mağara sanatı resimler dolayısıyla bölge gayet kesif arkeolojik çalışmalara sahne olmuştur. Ayrıca bu bölge erozyona uğramış olan kumtaşının "kaya ormanları" oluşturması nedeniyle hem görsel manzara hem de bilimsel jeoloji bakımdan çok ilgi çekicidir. Bu nedenlerle 1982'de UNESCO Dünya Mirası listesine konulmuştur.[1]

Bu çölde resmi gözlemlenen en yüksek ısı "İn Salah"'da 50.6 °C olmuştur.[2]

Kaynakça

  1. ^ "Tassili n'Ajjer - UNESCO World Heritage Centre". Whc.unesco.org. 12 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2013. 
  2. ^ MHerrera.org ve Burt, Christopher C. (2007) Extreme Weather: A Guide and Record Book W.W. Norton Press, 2007. Arşiv:10.1.2010

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cezayir</span> Kuzey Afrikada bulunan bir ülke

Cezayir, resmî adıyla Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da bir ülkedir. 2,381,741 kilometre karelik yüzölçümü ile Afrika'nın yüzölçümü olarak en büyük ülkesi olan Cezayir, dünyanın onuncu, Arap Dünyası ve Afrika Birliği içerisinde ise en büyük ülkedir. Aynı zamanda, 44 milyonluk nüfusuyla da Afrika'nın en kalabalık sekizinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çöl</span> Çok az yağışın gerçekleştiği arazi alanı

Çöl, Yerküre'de yer alan ana biyom tiplerinden birisidir. Çöl, yıllık 250 mm'den az yağış alan bölgeler için kullanılan bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Namibya</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Namibya ya da resmî adıyla Namibya Cumhuriyeti, eski adıyla Güney Batı Afrika, batı sınırı Atlantik Okyanusu olan güney Afrika'da bir ülkedir. Kuzeyinde Zambiya ve Angola, doğusunda Botsvana, güney ve doğusunda Güney Afrika Cumhuriyeti ile sınır paylaşmaktadır. Zimbabve ile sınırı olmamasına rağmen, Zambezi Nehri'nin 200 metreden daha az bir kısmı iki ülkeyi en yakın noktalarında ayırır. Namibya Kurtuluş Savaşı sonrasında, 21 Mart 1990 tarihinde Güney Afrika Cumhuriyeti'nden bağımsızlığını kazandı. Başkenti ve en büyük şehri Windhoek'tir. Namibya Birleşmiş Milletler (BM), Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC), Afrika Birliği (AU) ve İngiliz Milletler Topluluğu'na üye bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Fas</span> Kuzey Afrikada yer alan bir ülke

Fas, resmî adıyla Fas Krallığı, yaklaşık 37 milyon nüfusa ve 720.000 km² yüzölçümüne sahip bir Kuzey Afrika ülkesidir. Başkenti Rabat ve en büyük şehri de Kazablanka'dır. Mağrip ülkelerinden biri olan Fas'ın, Atlantik Okyanusu'dan Cebelitarık Boğazı'nı çevreleyip Akdeniz'de son bulan uzun bir sahil şeridi vardır. Doğuda Cezayir, kuzeyde İspanya, güneyde ise Moritanya ile komşudur. Aynı zamanda ülke, Batı Sahra adı verilen bölgede, 1975'te koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra hak iddia etmiş ve günümüzde de bölgenin dörtte üçünü fiilen yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Afrika</span> kıta

Afrika, yüzölçümü ve nüfus yoğunluğu açısından dünyanın en büyük ikinci kıtasıdır. Kendisine bitişik kabul edilen adalar ile birlikte 30,8 milyon km²'lik alanı ile dünya yüzölçümünün %6'sını ve dünya üzerindeki toprakların %24,4'ünü kapsar. 1 milyar kişilik nüfusuyla dünya nüfusunun %15'ini barındırır. Afrika, kuzeyde Akdeniz, güneyde Hint Okyanusu, batıda Atlas Okyanusu, doğuda Sina Yarımadası, Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı ile çevrelenmiştir. Madagaskar'ı ve çeşitli takımadaları bünyesinde barındırır. Kıtada 54 adet diplomatik olarak tanınmış bağımsız devlet, dokuz bölge ve 3 adet de sınırlı tanınmış devlet bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Nijer</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Nijer, resmî adıyla Nijer Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batısında denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke adını büyük bir Afrika nehri olan Nijer Nehri'nden almıştır. Kuzeybatıda Cezayir, kuzeydoğuda Libya, doğuda Çad, güneyde Nijerya güneybatıda Benin ve Burkina Faso, batıda ise Mali ile komşudur. Nijer yaklaşık 1,27 milyon km²'lik alanıyla Batı Afrika'nın en büyük ülkesidir. Bu alanın %80'i Sahra'dadır. Çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu yaklaşık 22 milyon nüfus ülkenin güney ve batısındaki kırsal bölgelere yoğunlaşmıştır. Başkent ve en büyük şehir Niamey de ülkenin güneybatı köşesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Moritanya</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Moritanya ya da resmî adıyla Moritanya İslam Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batısında yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Fas tarafından ilhak edilen Batı Sahra ile aynı bölge üzerinde Polisario tarafından tek taraflı bağımsızlığı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Cezayir, Mali ve Senegal oluşturmaktadır. Bunun haricinde ülkenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Nuakşot'tur.

<span class="mw-page-title-main">Palearktik biyocoğrafik bölgesi</span>

Palearktik biyocoğrafik bölgesi ya da Palearktik ekozon, Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika'yı içine alan bölge. Güney çöl kuşağına kadar uzanır. Büyük Sahra, Arabistan ve İran çölleriyle Çin bu bölgenin içindedir. Wallace'ye göre dört alt bölgeye ayrılır:

<span class="mw-page-title-main">Batı Sahra</span> Afrikanın kuzeybatısındaki Fasın hak iddia ederek üçte ikisini fiilen yönettiği bölge

Batı Sahra, Afrika kıtasının kuzeybatısında yer alan ve 1975 yılında koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra Fas tarafından hak iddia edilen ve günümüzde de üçte ikisini Fas'ın fiilen yönettiği bölgedir. Bölgenin tümü üzerinde 1976 yılında bağımsızlığı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin bu ilanı Fas tarafından kabul edilmemektedir. Bölgenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sahra</span> Afrikada bir çöl

Sahra ya da Büyük Sahra, Afrika'nın kuzeyinde yer alan, kıtanın ortası ile kuzeyini ayıran 9 milyon km² büyüklüğünde bir çöl. Dünyanın en büyük sıcak çölüdür. Antarktika ve Arktika'nın ardından en büyük üçüncü çöldür. Yaklaşık olarak Afrika kıtasının %30’u kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak kuşak iklimleri</span>

Sıcak iklim tipleri ve özellikleri, bulunan bölgedeki yıllık sıcaklık ortalaması 20°yi bulan iklim türleridir. Yani dünya geneline baktığımızda ekvator çizgisi ile 30° enlem arasında görülen iklim tipleri, sıcak iklim tipleridir.

<span class="mw-page-title-main">Mağrip</span> Kuzey Afrikada coğrafi bölge; Arap dünyasının batı yarısı

Mağrip, Arap dünyasının batı kısmıdır. Bölge, Cezayir, Libya, Moritanya, Fas ve Tunus dahil olmak üzere Batı ve Orta Kuzey Afrika'yı kapsar. Mağrip ayrıca Batı Sahra'nın tartışmalı bölgesini de içerir. 2018 itibarıyla bölgenin nüfusu 100 milyondan fazlaydı.

<span class="mw-page-title-main">Orta Afrika</span> Afrika kıtasının Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruandayı barındıran orta kısmı

Merkezi Afrika Afrika kıtasının ana çekirdeği olarak kabul edilip, Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruanda'yı içerir.

<span class="mw-page-title-main">Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti</span> Afrikada kısmen tanınan bir ülke

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti (SDAC), Afrika kıtasının batısında yer alan ve bütün Batı Sahra'da egemenliğini iddia eden ancak kısmen tanınan devlet. Ülkenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin anayasal başkenti Layun olarak belirlenmesine rağmen Fas idaresi altında bulunan kısımda kaldığı için 2011 yılından bu yana başkent geçici olarak Tifariti'dir.

<span class="mw-page-title-main">Gat, Libya</span>

Gat, Libya'da bir şehir. Gat ilinin başkentidir. Sahra Çölü'nde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Tassili n'Ajjer</span>

Tassili n'Ajjer Sahra Çölü'nün Cezayir bölümünde yer alan sıradağlardır. Güney-doğu Cezayir'de, Libya ve Nijer sınırında bulunan geniş bir platodur ve 72.000 km2'lik bir alanı kapsar. Geçmiş dönemde bu yer, nehirleri ve gölleri içerdiğinden sulak alan idi. Bu nehir sularının şekil verdiği tepeler günümüze de ulaşarak bu bölgeyi ilginç kılmaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 2250 metredir. Bölge UNESCO Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">M'Zab</span> vadi

M'zab veya Mzab, Cezayir'in Gardaya Vilayeti sınırları içinde, Sahra Çölü'nün kuzeyinde yer alan doğal bir bölgedir. Cezayir'in 600 km güneyinde bulunur ve yaklaşık 360.000 nüfusu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Uvs Nuur Havzası</span>

Ubsunur Çukuru, Moğolistan ile Rusya'daki Tuva Cumhuriyeti sınırı arasında bulunan, adını, merkezinde yer alan sığ ve çok tuzlu bir göl olan Uvs Nuur Gölü'nden alan kırılgan dağ endorheik havzadır. Havzada birkaç küçük göl dağılmış durumdadır. Tannu-Ola ve Altay dağlık bölgelerinde bulunan yüksek arazilerin ve çukurların bileşiminin bir parçasıdır. Burada, dünyanın en kuzeyde yer alan çölü ile Kuzey Yarımküre'nin en güneydeki tundra bölgesi karşılaşmaktadır. Uvs Nuur Havzası, 2003 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Libya Çölü</span>

Libya Çölü, Sahra Çölü'nün kuzey ve doğu kısmını oluşturan çöl. Sahra'nın bugünkü Libya içinde kalan kısmını ifade etmektedir; aynı zamanda tarihsel olarak, günümüz devletinin doğusunda kalan bir bölge olan Eski Libya'nın güneyindeki çölü tanımlamaktadır. Libya Çölü, dünyanın en büyük sıcak çölü olan Sahra'nın en kurak, en sert ve en uzak bölgelerinden biridir. Bu geniş çöl ülkesi çorak, kurak ve yağmursuzdur.

<span class="mw-page-title-main">Djanet</span>

Djanet bir vaha şehridir ve Cezayir'in güneydoğusundaki Djanet Bölgesi ile Djanet Eyaletinin başkentidir. Illizi'nin 412 kilometre (256 mi) güneyinde bulunmaktadır. 2008'deki nüfus sayımına göre nüfusu 14.655', 1998'deki nüfus sayımına göre ise 9.699'dur ve yıllık %4.3'lük bir nüfus artış hızına sahiptir. Kel Ajjer Tuareg halkının yaşadığı yerdir.