II. Dünya Savaşı, 1939'dan 1945'e kadar süren küresel savaştır. Savaşa dönemin büyük güçleri ve dünya ülkelerinin büyük çoğunluğu katıldı, Müttefikler ve Mihver olmak üzere iki karşıt askerî ittifak kuruldu. 30'dan fazla ülkeden gelen 100 milyondan fazla personelin doğrudan katıldığı bu topyekûn savaşta, savaşın büyük tarafları tüm ekonomik, endüstriyel ve bilimsel kapasitelerini savaş için seferber ettiler. 70 ila 85 milyon ölümle sonuçlanan II. Dünya Savaşı, insanlık tarihindeki en ölümcül savaştı ve savaş boyunca askerî personelden daha çok sivil kayıp verildi. Milyonlarca insan soykırımdan, planlanmış açlık ölümlerinden, katliamlardan ve hastalıklardan öldü. Tanklar, zırhlı araçlar, savaş uçakları, stratejik bombardımanlar, uçak gemileri, radar ve sonar, nükleer silahların geliştirilmesi ve roketler gibi birçok savaş teknolojisi savaşta önemli rol oynadı.
Yunanistan, resmî adıyla Helen Cumhuriyeti, Güneydoğu Avrupa'da bulunan bir ülkedir. Nüfusu 2022 itibarıyla yaklaşık 10,3 milyon olan ülkenin en büyük şehri ve başkenti Atina'dır. Kuzeybatısında Arnavutluk, kuzeyinde Kuzey Makedonya ve Bulgaristan, kuzeydoğusunda Türkiye, doğusunda Ege Denizi, batısında İyon Denizi, güneyinde Girit Denizi ve Akdeniz ile sınırlanan Yunanistan, Avrupa, Asya ve Afrika'nın kavşağında stratejik bir konumda yer almaktadır.
Hunlar, MS 4-6. yüzyıllar arasında Orta Asya, Kafkaslar ve Doğu Avrupa'da yaşayan göçebe bir halktır. İlk olarak Volga'nın doğusunda, o zamanlar İskitya'nın bir parçası olan bir bölgede yaşadıkları tahmin edilmektedir. MS 370 yılına gelindiğinde Hunlar Volga bölgesine varmış ve 430 yılına gelindiğinde ise Avrupa'da kısa ömürlü de olsa geniş bir hakimiyet kurmuşlardır. Gotları ve Roma sınırları dışında yaşayan diğer birçok Cermen halkını fethetmiş ve diğerlerinin Roma topraklarına kaçmasına neden olmuştu. Hunlar, özellikle Attila döneminde Doğu Roma İmparatorluğu'na sık ve yıkıcı baskınlar yaptılar. 451'de Hunlar, Batı Roma eyaleti Galya'yı işgal ettiler ve burada Katalonya Tarlaları Savaşı'nda Romalılar ve Vizigotlardan oluşan birleşik bir orduyla savaştılar ve 452'de İtalya'yı işgal ettiler. 453'te Attila'nın ölümünden sonra Hunlar Roma için büyük bir tehdit olmaktan çıkmış ve Nedao Savaşı'ndan sonra imparatorluklarının çoğunu kaybetmişlerdir (454?). Hun isminin varyantları Kafkasya'da 8. yüzyılın başlarına kadar kaydedilmiştir.
Etrüskler, İtalya'nın Tiber ile Arno nehirleri arasında yer alan Etruria bölgesinde yaşamış ve MÖ 6. yüzyıla dek varlığını sürdürmüş bir halk olup Antik Romalılar tarafından Etrusci veya Tusci adlarıyla tanımlanmışken Yunanlar Tyrrhen, Tyrsen diye tanımlamıştır. Kendilerine Rasena diyen Etrüsk halkının bir kısmı ve kültürü zamanla Roma İmparatorluğu içinde erimiştir. Etrüskler İtalya'da dönemlerindeki diğer kavimlerden çok daha ileri bir uygarlık düzeyindeydiler. Roma uygarlığının, Etrüsk mitolojisindeki ilahlardan, hukukundan yol yapım tekniklerine kadar, kökünü hemen hemen tümüyle Etrüsk uygarlığından almış olduğu günümüzde saptanmış durumdadır. Etrüskler'in dini, Ciceronun değindiği gibi, vahyedilmiş bir dindi ve 12'li sistemi baz alan bir inisiyatik örgütlenmeleri vardı.
İstefe veya İstefa, Antik Yunanistan'da kurulan bir şehir devletidir. Atina'nın kuzeybatısındaki Böotya bölgesinde bulunmaktaydı. Tebai, Doğu Yunanistanda, Böotia'nın ortasında verimli bir yerde kurulmuştur. Tebai'nin ilk zamanlarına ait bilgiler efsanelere dayanır. Şehrin kuvvetli surlarla çevrili oluşu, buranın Böotia'nın merkezi olmasını sağladı.
VII. Kleopatra Filopator MÖ 51ʼden 30ʼa kadar Mısır Ptolemaios Krallığıʼnın kraliçesi ve son etkin hükümdarıydı. Batlamyus hanedanının mensubu olan Kleopatra, Makedonyalı Yunan generali ve Büyük İskenderʼin refakatçisi olan Soterʼin soyundan gelmekteydi. Kleopatraʼnın ölümünden sonra Mısır, Roma İmparatorluğuʼnun eyaleti haline gelmiştir; bu da Akdenizʼdeki son Helenistik devlet ve İskenderʼin hükümdarlığından bu yana süren çağın sonuna işaret etmektedir. Yerli dili Yunanca olmasına rağmen, Mısır dilini öğrenen ve kullanan tek Batlamyus hükümdarıydı.
Versay Barış Antlaşması, I. Dünya Savaşı sonunda İtilaf Devletleri ile Almanya arasında imzalanan barış antlaşmasıdır. 18 Ocak 1919'da başlayan Paris Barış Konferansı'nda müzakere edilmiş, 7 Mayıs 1919'da son metin Almanlara deklare edilmiş, 23 Haziran'da Alman Parlamentosu'nca kabul edilmiş ve 28 Haziran'da Paris'in Versay banliyösünde imzalanmıştır.
Aegospotami Muharebesi. MÖ 405 tarihinde İkinci ya da Büyük Peloponez Savaşı sırasında, Atinalıların Çanakkale Boğazı (Hellespont)'tan geçen tahıl yolunu kesmeyi ümit eden Spartalı komutan Lysander (395), Perslerin maddi yardımı sayesinde oluşturduğu bir donanma ile o zamanlar Yunanların müttefiki olan Hellespont şehri Lampsakos'u kuşatmış ve ele geçirmişti. Amiral Conon (390) komutasındaki Atinalılar, bulabildikleri her türlü gemiyle bu saldırganlara karşı gelmek için denize açılmış, ancak onları savaşa sürükleme konusunda başarısız olmuşlardı. Beş günlük bir hareketsizlikten sonra Atinalılar, Alcibades'in (450-404) yaptığı uyarıyı göz ardı ederek gemileriyle Aegospotami Nehri'nin döküldüğü yerin yakınlarındaki Gelibolu Yarımadası'na demir atmış ve büyük bir orduyla karaya çıkmışlardı. Lysander'in filosu saldırarak ve yaklaşık 180 düşman gemisini ele geçirerek Atina filosunu şaşırtmıştı. Yaklaşık 4.000 Atinalı esir öldürülmüştü. Filosunu kaybeden ve tahıl yolu kapanan, müttefikleri ayaklanan ve limanı Lysander'in kuvvetleri tarafından kuşatılan Atinalılar çok tehlikeli bir duruma düşmüşlerdi.
William Hardy McNeill, Kanada kökenli Amerikalı tarihçi. Tarihçi J. R. McNeill'in babasıdır.
İnsanlık tarihi, insanlığın geçmişinin tasviridir. Arkeoloji, antropoloji, genetik, dilbilim, epigrafi, filoloji, paleografi ve diğer disiplinler ile yazının icadından bu yana kayıtlı tarih, ikincil kaynaklar ve araştırmalar yoluyla incelenir.
Pyotr Koşevoy, Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri, Sovyetler Birliği Mareşali.
Judenrat veya Judenräte Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı sırasında Polonya işgal topraklarında ve daha sonra Sovyetler Birliği'nin işgal altındaki topraklarında kurduğu yönetim organları. Kısaca Yahudi konseyi ya da heyeti anlamına gelir.
Protohistorya, bazı arkeologlar ve tarihçiler tarafından tarihöncesi (prehistorya) ile tarih arasında kalan dönemi adlandırmak için kullanılır.
Çang'an, Çin tarihinde ondan fazla hanedana başkentlik yapan tarihî bir kenttir. Kentin adı klasik Çincede "ebedi barış" anlamına gelmektedir. Bugün Çang'an'ın resmî adı Xi'an'dır. Kısa ömürlü Xin Hanedanı döneminde kentin adı "sabit barış" anlamına gelen olarak değiştirildiyse de, MS 23'te bu hanedanın yıkılmasıyla eski ad kullanılmaya devam etmiştir. Ming Hanedanı döneminde kentin adı yeniden değiştirilerek, "batıdaki barış" anlamına gelen Xi'an ismi kullanılmaya başlanmıştır. Bu adlandırma hâlâ kullanılmaya devam etmektedir.
Dünya tarihindeki birkaç imparatorluk, tanım ve ölçüm şekline bağlı olarak tüm zamanların en büyüğü olmak için mücadele etmiştir. Büyüklüğü ölçebilmek için kullanılan olası yollar, söz konusu imparatorluğun yüzölçümü, nüfusu ve ekonomik gücüdür. Bu yöntemlerden en yaygın olarak kullanılan, imparatorluğun ya da ülkenin yüzölçümü yani karasal alanıdır. Çünkü alanın oldukça kesin bir tanımı vardır ve yüksek seviyede doğrulukla ölçülebilir. 1978 ve 1997 yılları arasında tarihi imparatorlukların bölgesel boyutları hakkında bir dizi akademik makale yayınlayan Estonyalı siyaset bilimci Rein Taagepera, bir imparatorluğu "bağlıları egemen olmayan nispeten herhangi bir büyük egemen siyasi varlık" olarak tanımladı ve imparatorluğun egemen olduğu bölgedeki askeri ve vergi koyma kabiliyetlerini alan büyüklüklerine dâhil etti. Liste, birkaç imparatorluğun mevcut veri eksikliklerinden dolayı ayrıntılı değildir; bu nedenle ve tahminlerdeki doğal belirsizlikten dolayı herhangi bir sıralama verilmemiştir.
Skēptouchos veya çoğul haliyle skēptouchoi (σκηπτοῦχοι), Antik Yunan kaynaklarda kullanılan bir terimdir. Terimin tam Türkçe karşılığı baston, değnek veya asa taşıyan kişidir.
Otoriteryen demokrasi, otoriterliğe dayanan, egemen sınıf tarafından idare edilen devletlerde görülen bir demokrasi türüdür. Otoriteryen demokrasi "organik demokrasi" olarak da bilinir. Faşizm ve Stalinizm için çoğunlukla totaliter demokrasi ifadesi kullanılır.
Antik Etrüsk dininde, Hercle, Tinia'nın ve Uni'nin oğludur. Yunan versiyonu ve orijinali olan Herakles'in benzeri şekilde tasvir edilir. Etrüsk sanatında popüler bir konudur, özellikle Yunan Herakles mitinden veya Romalı Herkül'ün klasik mitlerinden etkilenilerek sıklıkla resmedilir.
Uni, Etrüsk dininde ve mitinde eski evlilik, doğurganlık, aile ve kadın tanrıçasıdır ve Perugia'nın koruyucu tanrıçasıdır. Roma mitolojisinde Juno'nun ve Yunan mitolojisinde Hera'nın Etrüsk eşdeğeri olarak tanımlanır. Etrüsk panteonunun yüce tanrıçası olarak gökyüzü tanrısı kocası Tinia ve bilgelik tanrıçası kızı Menrva'dan oluşan Capitoline Üçlüsü'nün özgün öncüsü olan Etrüsk üçlüsünün bir parçasıdır.
Eski İtalik yazıları veya Eski İtalik alfabeleri, MÖ 700 ile MÖ 100 yılları arasında İtalya Yarımadası'nda o dönemde konuşulan çeşitli diller tarafından kullanılan eski bir yazı sistemi ailesidir. En dikkate değer üyesi Etrüsk alfabesidir ki bu alfabe, bugün Türkçenin de dahil olduğu 100'den fazla dil tarafından kullanılan Latin alfabesinin de atasıdır. Kuzey Avrupa'da kullanılmış olan runik alfabelerin, bu alfabelerin birinden ayrı olarak MS 2. yy'da türediğine inanılıyor.
İtalya
