İçeriğe atla

Cerro Hudson

Koordinatlar: 45°54′G 72°58′B / 45.900°G 72.967°B / -45.900; -72.967
Cerro Hudson
Cerro Hudson Dağı'nın havadan görünümü 1991
Harita
En yüksek noktası
Yükseklik1.905 m
Koordinatlar45° 53' 59" G, 72° 57' 59" B 
Coğrafya
KonumAisén Bölgesi, Şili
Jeoloji
Dağ türüStratovolkan

Cerro Hudson, Şili'de 1.905 metre yüksekliğinde strato tipi faal bir volkandır. Aisén Bölgesi'nde Chile Chico şehrinin 100 km kuzeybatısında yer alır.

Tarihi patlamaları

1991'deki patlaması, geçen yüzyılın en şiddetli patlamalarından biridir (Volkan patlama endeksi VPE:5). En büyük patlamaları MÖ 4750 ve MÖ 1890'dadır. 1891 ve 1971'de ise daha küçük patlamalar (VPE:3) gerçekleştirmiştir.

1991 yılında Agustos'dan Ekim'e kadar olan patlamada 2–6 km³ kayaç havaya püskürtülmüş. Buzul parçaları erimiş, böylelikle oluşan çamur çığı (lahar) vadilere doldurmuştur. Yöre halkının patlama öncesinde bölgeyi boşaltmış olması olası bir kaybın olmasını engellemiştir. Patlama sırasında püskürtülen küller büyük bir alana, Şili, Arjantin üzerinde Falkland Adaları'na kadar, yağmıştır.

Şili şehirleri Chile Chico ve Puerto Ingeniero Ibáñez büyük miktarda küllerle örtülür.

Devasa patlama, neredeyse aynı zamana denk gelen Filipinler'deki Pinatubo Yanardağı'nın patlaması sebebiyle pek bilinmez. Patlama sırasındaki kükürtdioksit ve diğer aerosollerin atımları Pinatubo patlamasından daha fazladır.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şili</span> Güney Amerikada bulunan egemen devlet

Şili (İspanyolca:

<span class="mw-page-title-main">St. Helens Yanardağı</span>

St. Helens Dağı, ABD'nin Washington Eyaleti'nin güneyinde, 2.549 metre yüksekliğinde bir volkandır. Kuzey Amerika'nın batı kıyısında uzanan Pasifik Ateş Çemberi'nin sisteminin bir parçası olan, bir dizi volkanlar zinciri Cascade Sıradağları'nda yer alır. St. Helens Dağı, Pasifik Volkan Kuşağı'nın tüm yanardağları gibi büyük bir patlama enerjisi gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Vatnajökull</span>

Vatnajökull, İzlanda'nın en büyük buzuludur. Aynı zamanda Avrupa'nın hacimsel anlamda en büyük buzuludur. Vatnajökull, 7.700 km² ile ki bu İzlanda'nın yaklaşık % 8'ine tekabül eder, Norveç'teki Austfonna buzulundan sonra Avrupa'nın alansal olarak ikinci büyük buzuludur. Aslında topoğrafik olarak her ikisi de bir kara parçası üzerinde buz takkesi olarak kendilerini gösterseler de, buzul olarak kabul edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Villarrica Yanardağı</span>

Villarrica, Araucanía Bölgesi'nde, Şili'nin Arjantin sınırında 2.840 m yüksekliğinde faal bir volkan. Volkan'ın kuzeyinde Pucón şehri ve Lago Villarrica gölü bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kaldera</span>

Kaldera, volkanik patlama sonucu toprağın çökmesiyle oluşmuş volkanik yer şekli. Bazen volkanik kraterlerle karıştırılmaktadır. Kelime, İspanyolcada ‘caldera’ ve Latincede ‘calderia’ denilen 'pişirilmiş çömlek' anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pinatubo Yanardağı</span>

Pinatubo, Filipinler'in Luzon Adası'nın merkezinde aktif bir yanardağdır. Dağ, Manila'nın 90 km kuzeyinde, Angeles'in 24 km batısında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Stratovolkan</span> lav, tüf ve kül tabakasından oluşmuş, yüksek, konik biçimli bir volkan

Stratovolkan, pek çok sertleşmiş lav, tüf ve kül tabakasından oluşmuş, yüksek, konik biçimli bir volkandır. Bu volkanlar dik yamaçlarıyla ve periyodik patlamalarıyla tanınırlar. Bunlardan fışkıran lavın akışkanlığı azdır ve çok uzağa yayılmadan önce soğur ve sertleşir. Magmaları asidik ya da yüksek-orta düzeyde silika içeriklidir. Buna karşın bazik içerikli magmanın akışkanlığı yüksektir ve Hawaii'deki kalkan biçimli Mauna Loa dağı gibi yayvan dağları oluşturur. Pek çok stratovolkanın yüksekliği 2500 metreden fazladır. Türkiye'den Ağrı Dağı ve Nemrut Dağı birer stratovolkan tipindeki volkanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Süper yanardağ</span> süper lav volcano

Süper yanardağlar bilinen en büyük volkanlar olup normal yanardağların hilâfına magma haznesinin büyüklüğünden dolayı patlamalardan sonra bir volkan konisi yerine yerde dev boyutlarda kalderalar (göçükler) oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">İtalya'da volkanizma</span>

İtalya, volkanik hareketlerin sıklıkla görüldüğü, Avrupa kıtası üzerindeki tek yanardağa sahip ülkedir. İtalya’daki volkanik hareketlerin temel nedeni, Avrasya Plakası ve Afrika Plakasının birbirine çarptığı bölgede bulunmasıdır. İtalya’daki yanardağlardan fışkıran lav, bir plakanın diğerinin altına girerek eriyen kayaçların püskürtülmesi sonucu oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Volkanik kış</span>

Volkanik kış, olarak alt atmosfer tabakasının bir yanardağ patlaması sonucu soğuması fenomeni. Kül ve kükürtlü gazlardan oluşan aerosollar ve sülfürik asit, büyük patlamayla stratosfere kadar fırlayarak sis gibi bütün Dünya'yı kaplar. Güneş ışınları böylece kısmen yutulur, kısmen de uzaya yansır. Stratosferde bu durum bir ısınmaya yol açar. Yerdeyse ortalamada Dünya iklimi soğur, bölgesel ve mevsimlere bağlı olarak aynı zamanda ısınmalar da olur. Volkanik kışa benzer bir etki, (varsayılan) bir atom savaşıyla ortaya çıkan nükleer kıştır.

<span class="mw-page-title-main">Volkan kemeri</span>

Volkan kemeri. Stratovolkan, aynı zamanda kompozit volkan olarak da bilinir, uzun boylu konik volkan birçok lav, tefra, pamis ve volkanik kül katmanları tarafından sertleşerek inşa edilmiştir. Kalkan volkanların aksine strato volkanlar ve dik profilleri ve periyodik patlamalı püskürmeler ile karakterize edilirler. Bazı çökmüş kraterler ile kalderalarda bu şekilde adlandırılır. Genellikle stratovolkanlar yüksek viskoziteden dolayı uzağa yayılmadan önce soğur ve katılaşırlar. Bu lav oluşturan magma daha az bir miktarda viskoz mafic magma ile yüksek-orta derecede silika içermektedir. Geniş felsik, lav akıntıları nadirdir,15 km (9,3 mi) kadardır. Stratovolkanlar erüptif malzemelerin sıralı dökülmeleri itibaren inşa edilen kendi kompozit yapısı nedeniyle bazen “kompozit volkan” da denir. Onlar daha az yaygın olan kalkan volkanların aksine volkan tipleri arasında en yaygın olanlardandır. İki önemli Stratovolkan olan Krakatoa en iyi bilineni ve Vezüv 1883'teki patlama Pompei ve Herculaneum kasabalarnı önemli oranda tahrip etti. Aynı zamanda bu patlama binlerce kişinin ölümüne sebep olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Katmai Dağı</span> Amerikada bir dağ

Katmai Dağı, ABD'nin Alaska eyaletinin güneyinde Alaska Yarımadası üzerinde tümüyle Katmai Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi içinde bulunan masif bir aktif stratovolkan dağıdır..

<span class="mw-page-title-main">Novarupta</span>

Novarupta, ABD'nin Alaska eyaletinin güneybatısında ve Alaska Yarımadası üzerinde bulunan bir aktif yanardağdır.

<span class="mw-page-title-main">Lahar</span>

Lahar, bulamaç halindeki bir piroklastik madde, taşlı döküntü ve sudan oluşan çamur akıntısı veya döküntü akıntısı türüdür. Bu söz konusu madde genellikle bir nehir vadisi boyunca bir volkandan aşağı akar. Laharlar son derece yıkıcıdır: saniyede onlarca metre yol alarak akabilir, 140 metre (460 ft) gibi derinliklere ulaşabilir ve yollarına çıkan her tür yapıyı yıkıp yok edebilirler. Dikkate değer laharlar arasında Nevado del Ruiz ve Pinatubo Dağları'ndakiler sayılabilirki bunların her ikisi binlerce insanın ölümüne neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Minos Patlaması</span>

Minos patlaması aynı zamanda Thera Santorini patlaması olarak da bilinmektedir. Tarihte bilinen en geniş patlamalardan biridir. Patlama Thera Adası ve Minion yerleşiminde meydana gelmiştir. Girit kıyısındaki ada ve tarım alanlarını da kapsamaktadır. Patlama konusunda kesin bilgiler yoktur ama Yunan mitolojisinde geçtiği söylenmektedir. Mısır'daki gürültünün de bundan kaynaklandığı düşünülmektedir. Patlamanın eski kayıtları net olmamasına rağmen Mısır'daki Tempest Stele'sinde tarif edilen büyük fırtınanın bu olabileceği düşünülüyor. Çin Bambu yıllıklarında da volkanik kış,ve belirtilen soğuk dalga ile bulgular çakışmaktadır. Platon'un Atlantis'inin de temel konularının da bu patlamadan oluştuğu iddia edilir.

<span class="mw-page-title-main">Hekla</span> İzlanda’nın güneyinde bir stratovolkan

Hekla 1.491 metre yüksekliğinde İzlanda'nın güneyinde bulunan bir stratovolkandır. Hekla İzlanda'nın en aktif volkanlarından biridir. 874 yılından bu yana 20 patlama meydana gelmiştir. Avrupalılar bu yanardağı "Geçiş" olarak nitelendirirlerdi. Hekla uzun bir volkanik sırt parçasıdır. Bu sırtın en aktif kısmı yaklaşık 5,5 kilometre uzunluğunda Heklugja adında bir fissür olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Hatepe patlaması</span>

Hatepe patlaması, Taupo Gölü'nün MS 180 yılında meydana gelen patlamasına verilen isimdir. Hatepe Plinian ponza tefra tabakasından ötürü bu adı almıştır ve bazen Taupo patlaması olarak anılmaktadır. Son 20 bin yıl içinde Yeni Zelanda'da gerçekleşen en büyük patlama olarak kabul edilir. VEI 7 patlama olarak sınıflandırılan patlama sonucu 120 kilometreküplük bir fışkırma meydana geldi ve bunun 30 kilometreküpü ise ilk birkaç dakikada fışkırtıldı. Böylece, son 5000 yılda meydana gelen en şiddetli patlamalardan biri olmuştur ve M.Ö. 2. bin yıldaki Minoan patlaması, Paektu Dağının 946'daki patlaması ve Tambora Dağı'nın 1815'teki patlaması ile karşılaştırılabilir. Ortaya çıkan kül, gökyüzünü Roma ve Çin üzerinden kırmızıya çevirdi.

946 Baekdu Dağı patlaması veya Milenyum patlaması ya da Tianchi patlaması, kayda geçen büyük patlamalardan biridir ve Volkan Patlama İndeksi-7 olarak sınıfladırılmıştır. Patlama sonucu, Çin'de kısa bir iklim değişikliği meydana gelmiştir. Patlama tarihi tam olarak tespit edilmemiştir ancak muhtemel yılı MS 946'dır.

<span class="mw-page-title-main">2022 Hunga Tonga yanardağ patlaması ve tsunamisi</span>

2022 Hunga Tonga Volkan Patlaması 15 Ocak 2022'de Tonga'nın başkenti Nuku'alofa'nın yaklaşık 65 kilometre kuzeyinde bulunan Hunga Tonga-Hunga Haʻapai denizaltı volkanında gerçekleşen büyük bir volkan patlamasıdır. Bu tektonik olayın ardından Pasifik Okyanusu çevresinde ciddi tsunami olayları yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Plinius tipi patlama</span>

Plinius patlaması veya Vezüv patlaması, MS 79'da antik Roma şehirleri Herculaneum ve Pompeii'yi yok eden Vezüv Yanardağı'nın patlaması benzerlikleriyle işaretlenmiş volkanik patlamadır. Patlama, amcası Yaşlı Pliny'nin ölümünden sonra Genç Pliny tarafından yazılan bir mektupta anlatıldı.