İçeriğe atla

Cerrahilik

Cerrahîlik (Cerrahîyye, Osmanlıca: جراحية ‎) bir İslâm tarikatı, Halvetîyye'nin kolu olan Ramazânîyye'nin alt şubesi.[1] Cerrahîlik, adını kurucusu olan Nureddîn Muhammed ibn-i Abdullah er-Rûmî el-İstanbulî el-Cerrahî'den alır.[2] 17. yüzyılın sonlarında kurulmuş olan Cerrâhî tarikatı, eski İstanbul'un en yaygın tarikatlarından biriydi.[3]

Eski Cerrahî tekkeleri

30 Kasım 1925 tarihli Tekke ve Zaviyelerin Kapatılmasına Dair Kanun yürürlüğe girdiğinde, İstanbul'da bulunan Cerrahî tekkeleri şunlardı:[4]

  • Arif Dede Tekkesi, Üsküdar, Mehmed Ağa Camii
  • Çaylakzâde Tekkesi, Nuruosmaniye
  • Halil Nizameddîn Tekkesi, Edirnekapı, Acıçeşme
  • İplikçi Tekkesi, Otlukçu Yokuşu
  • Karabaş Tekkesi, Rumelihisarı
  • Karagöz Tekkesi, Silivrikapı
  • Nureddîn Cerrâhî� Tekkesi, Karagümrük (Asitane)
  • Sertarikzâde Tekkesi, Eyüpsultan Nişancası
  • Sertarikzade Tekkesi, Fatih, Kumrulu Mescit yanı
  • Şeyh Ali Tekkesi, Otakçılar
  • Tameşvar Tekkesi, Eyüpsultan
  • Yağcızâde (Balaban) Tekkesi, Üsküdar, Balaban İskelesi
  • Yesârîzade (Ordu Şeyhi) Tekkesi, Sofular
  • Yıldız Dede Tekkesi, Bahçekapı, Yıldız Hamamı yanı

Cerrahî şeyhleri

Cerrahî tarikatının âsitane postnişinlerinin isimleri şöyledir:

  1. Nureddin Cerrahî (1678-1720)
  2. Süleyman Veliyüddîn Efendi (1673-1745)
  3. Mehmet Hüsameddîn Efendi (1675- 1754)
  4. Sertarikzâde Mehmet Emin Efendi (1686-1758)
  5. Seyyid Abdülaziz Efendi (1700-1760)
  6. Yahyâ Şerâfeddîn Efendi (1650-1770)
  7. Abduşşekûr Efendi (1686-1773)
  8. İbrahim Efendi (1697-1779)
  9. Morevî Mehmet Emin Efendi (1730-1794)
  10. Abdurrahman Hilmi Efendi (1688-1800)
  11. Mehmet Sâdık Efendi (1738-1800)
  12. Hâfız Mustafa Efendi (1715-1804)
  13. Kadı Mehmet Efendi (1742-1805)
  14. Mehmet Ârif Dede (1747-1822)
  15. Abdülaziz Zihni Efendi (1798-1853)
  16. Yahyâ Gâlip Hayatî Efendi (1832-1897)
  17. Mehmet Rıza Yaşar Efendi (1845-1912)
  18. İbrahim Fahreddîn Efendi (1886-1966)
  19. Muzaffer Ozak (1916-1985)
  20. Safer Dal (1926-1999)
  21. Ömer Tuğrul İnançer (1946-2022)
  22. Ahmet Özhan (1950- )

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Cerrahîlik: Hz. Pîr Nûreddîn Cerrahî ve Cerrâhî Tarikatı, Mehmet Cemâl Öztürk, Gelenek Yayınları, 2004, ISBN 9758861263
  2. ^ "Cerrahilik, Hz. Pir Nureddin Cerrahi ve Cerrahi Tarikatı". Nureddin Cerrahi tariqats with its tekkes in Balkans and especially in İstanbul take place on a large geography during last 200 years. KETEBE. 1 Kasım 2018. 22 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  3. ^ Tekkeler ve Zaviyeler, Mustafa Kara, Dergah Yayınları, 2013, ISBN 9759954406
  4. ^ Gönül Cerrahı Nûreddîn Cerrahî ve Cerrahîler, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Yayınevi, 2011, ISBN 9758225332

Bibliyografya

  • Cerrahîlik: Hz. Pîr Nûreddîn Cerrahî ve Cerrâhî Tarikatı, Mehmet Cemâl Öztürk, Gelenek Yayınları, 2004, ISBN 9758861263
  • Gönül Cerrahı Nûreddîn Cerrahî ve Cerrahîler, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Yayınevi, 2011, ISBN 9758225332
  • Anadolu Erenleri, Nezîhe Araz, Özgür Yayınları, ISBN 9754471193
  • Tasavvuf Tarihi, Mehmed Ali Aynî, Kitabevi Yayınları, ISBN 9757321026
  • Tekkeler ve Zaviyeler, Mustafa Kara, Dergah Yayınları, 2013, ISBN 9759954406
  • Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, Mustafa Kara, Dergah Yayınları, 2013, ISBN 9759953379
  • İslam'da Mezhepler ve İnanç Yolları Ansiklopedisi, Güneş Gazetesi Yayınları
  • İstanbul Kültür ve Sanat Ansiklopedisi, Tercüman Gazetesi Kültür Yayını, 1983

İlgili Araştırma Makaleleri

Türklerin Anadolu'ya geldikten sonra edebiyatları iki gruba ayrılmıştır. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen aydınların oluşturduğu "Yüksek Zümre Edebiyatı" ve İslam öncesinden gelen sözlü bir "Halk Edebiyatı". Anadolu'ya göç eden Türkler arasında aynı ayrım devam etti. Medrese eğitimi gören aydın kesim Arap ve Fars edebiyatlarının tesirini devam ettirirken, halk yine saz şairleri aracılığıyla halk edebiyatını devam ettirdi. Dolayısı ile Anadolu Türk Edebiyatı iki grupta incelenmektedir. Bu gruplardan biri halk edebiyatıdır.

Kadirilik ya da Kadiriyye, Seyyid Abdülkâdir Geylânî tarafından 12. yüzyılın başlarında kurulan tarikattır.

<span class="mw-page-title-main">Karaca Ahmet</span>

Karaca Ahmet Sultan, Hacı Bektaş Veli’nin yanında dervişlik hizmeti yaptı. Üsküdar sınırları içinde, Gündoğumu Caddesi ile Nuhkuyusu Caddesi'nin birleştiği köşede "Karacaahmet Sultan Dergahı" ve türbesi vardır. Türbe Kanuni Sultan Süleyman'ın Bektaşi tarikatına mensup eşi Gülfem Hatun tarafından yaptırılmıştır.

Karagümrük İstanbul ili Fatih ilçesine bağlı tarihi bir mahalledir.

Halvetilik, cehri zikir adı verilen ve ilahi isimlerin yüksek sesle tekrar edilmesi anlamına gelen zikir yöntemini kullanan bir tarîkattır. Tarikat 14. yüzyılda yaşamış olan Ömer el-Halvetî'ye nisbet edilir. Pîr Ömer Halvetî'nin bir ağaç kovuğunda uzun süre halvet çıkarması ve ardından gelen müridlerin de tenhada kalmayı tercih etmeleri üzerine tarikat bu isimle anılmaya başlamıştır.

Nûreddin Cerrâhî, Türk mutasavvıf, Cerrahilik tarikâtının pîri.

<span class="mw-page-title-main">Haliç</span> Boğaziçi girişindeki Tarihî yarımada ve Beyoğlu platolarını birbirinden ayıran deniz girintisi

Haliç, İstanbul'un Avrupa yakasını kaplayan Çatalca Yarımadası'nın güneydoğu ucunda, Boğaziçi girişinde, İstanbul ve Beyoğlu platolarını birbirinden ayıran deniz girintisi. Denizin kendisine ulaşan akarsu yatağının bir bölümünü istila etmesiyle meydana gelen yapının jeomorfolojik adı olan Arapça haliç sözcüğü, İstanbul halicinin kent açısından taşıdığı önemden dolayı Osmanlılar döneminden bu yana bir özel isim haline gelmiş, birçok semti kapsayan bir kent bölgesi adı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Özbekler Tekkesi</span>

Özbekler Tekkesi, 1752'de Buharalı Nakşibendi dervişler tarafından Ahmet Yesevi geleneğinde Üsküdar, Sultantepe'de kurulan tekke. Türk Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu'ya asker ve cephane göndermede gizli bir üs olarak hizmet verdi. Halen Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne bağlı olup müze olarak kullanılması gündemdedir. Üsküdar İlçesinin Sultantepe Mahallesi, Münir Ertegün Sokağın devamında mezarlık içerisinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tekke</span> tarikattan olanların barındıkları, Tanrı’ya tapındıkları, dinsel törenler yaptıkları yer, dergâh.

Tekke, tarikattan olanların barındıkları, ibadet ve tören yaptıkları yer, dergâh gibi yapılardır. Osmanlı İmparatorluğu'nda tekke anlamında günümüz Türkiye'deki Müslüman Türkmen Alevî-Bektâşîlerin Cem Evi, yani Mescid'in yanı sıra dergâh, âsitane sözcükleri olarak kullanılmıştır. Bazı tarikatlarda hankâh ve âsitane yalnızca merkez tekkeye denir.

Mustafa Özdamar, Türk yazar ve tasavvuf araştırmacısıdır.

Abdülaziz Bekkine, alim, muhaddis, mütefekkir (düşünür) ve mutasavvıftır.

Tavaşi Hasan Ağa Mahallesi, Üsküdar'da bir mahalledir. Tarihi çok eskidir. Adını Sokullu Mehmet Paşa'nın hazinedarı olan Tavaşi Hasan Ağa'dan almıştır. "Tavaşi" kelimesi, "hadım" anlamında kullanılan bir tabirdir.

Osmanlı döneminde yaşamış sufi, şair, hattat ve mesnevihan.

Ken'an Rifâî Büyükaksoy,, Türk muallim, mutasavvıf, şairdir. Yirminci yüzyılın ilk yarısında yaşayan İslâm âlimleri arasında önemli yeri olan bir mutasavvıftır. İslâmiyet'in ilk tarikatlarından biri olan Rıfâiyye'nin İstanbul kanadını kurmuş, tarikatın görüşlerini 20. yüzyılın modern hayat şartlarına göre yorumlamış, 1908 ile 1925 arasında tarikatın şeyhliğini yapmıştır. Osmanlı döneminde olduğu gibi cumhuriyet döneminde de, Türkiye'de pek çok entelektüel, yazar, edebiyatçı, sanatçıyı etkileyen Kenan Rifâî, 1925'te tekke ve zaviyelerin yasaklanmasını "Hakk'ın tasarrufu" olarak yorumlamıştır.

Nalçacı Halil Camii, Şeyh Tului Tekkesi ya da Nalçacı Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Zeynep Kamil Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Şeyh Halil Efendi tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1625 (?) yılında başlanan mescit, bir yıllık inşaat sürecinden sonra 1626 (?) yılında ibadete açılmıştır. Cami mimarî olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

Köstendilî Alâeddîn Ali, Osmanlı döneminde yaşamış âlim, muhaddis, Köstendil Müftüsü, Halvetiyye'nin Ahmediyye koluna müntesib mutasavvıf.

<span class="mw-page-title-main">Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi</span> İstanbulun Süleymaniye semtinde yer alan Süleymaniye Kütüphanesi, 1927de açılmıştır. Osmanlı döneminde kurulmuş olan kütüphane, önemli bir İslami koleksiyona sahiptir ve nadir eserler barındırır

Süleymaniye Kütüphanesi, İstanbul'daki Süleymaniye Camii medreselerinde, 1927 yılında kurulmuş olan kütüphane. I. Süleyman'ın oluşturmuş olduğu kütüphane bu kütüphanenin nüvesini oluşturdu.

Şâbân-ı Velî Halveti Tarikatı'nın, Cemaliyye şubesi'nin, Şabaniyye kolu'nun kurucusu mutasavvıf evliyadır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Kurucu</span> Türk islam alimi

Mustafa Kurucu bilinen adıyla Hacı Veyiszâde, Tanınmış mutasavvıf, öğretmen ve İslam alimi.

Uşşâkilik veya Uşşâkiyye, Şeyh Seyyid Hasan Husameddin'e dayanan Halvetilik tarikatının bir koludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.