İçeriğe atla

Cermen paganizmi

Cermen paganizmi, Cermen toplulukların Demir Çağı'ndan Orta Çağ'daki Hristiyanlaşmalarına kadar geçen süredeki teoloji ve dinî uygulamalarıdır. "Ayrılmaz bir bütün olan bir dinden ziyade birbirine kenetli ve birbiriyle yakın ilişki içinde olan dinî görüş ve uygulamalar" olan Cermen paganizmi "genel bir çerçevede tutarlı bireysel inanışlar, aile gelenekleri ve bölgesel kültler"i içerir.[1]

Cermen paganizmi Cermen dünyasının farklı alanlarında birçok değişik fakat tamamıyla birbirinden ayrı olmayan forma bürünmüştür. Bunlar içinde en iyi belgelenmiş olanı 10. ve 11. yüzyılların İskandinav diniyse de Anglosakson 21 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve Kıta Cermen paganizmlerini de anlatan kaynaklara rastlamak mümkündür. Diğer Cermen kavimlerinin inanışlarına dair belgeler ve bu inanışların Romalılarca yorumlandığı başkaca belgeler de dağınık da olsa bulunabilmektedir. Bu bilgiler ayrıca Hristiyanlık öncesi döneme ait arkeolojik buluntular ve kalıntılarla zenginleştirilebilir.

Çoktanrılı Cermen paganizmi diğer Ön Hint Avrupa dinleri ile benzerlik gösterir. Birçok Cermen tanrısı diğer Cermen dinlerinde benzer adlarla yer almıştır. Bunların en bilinen örneklerini sıralamak gerekirse Wodan ya da Wotan olarak bilinen Cermen ana tanrısının Anglosaksonlarca Wōden, Norslarca Odin olarak; Thor adıyla bilinen Cermen gök gürültüsü tanrısının Franklarca Donar,[2] Anglosaksonlarca Þunor ve Norslarca Þórr olarak adlandırılmasıdır.

Kaynakça

  1. ^ Ewing, Thor. Gods and Worshippers in the Viking and Germanic World (İngilizce). Tempus. s. 9. 
  2. ^ "Frank Mitolojisinde Donar (Thor)". 28 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Din, nadiren de olsa ilmet, genellikle doğaüstü, transandantal ve cansal unsurlarla ilişkilendirilmiş, çeşitli ayinler ve uygulamaları içeren, ahlak, dünya görüşleri, kutsal metinler ve yerler, kehanetler, etik kuruluşlarından oluşan bir sosyo-kültürel sistemdir.

Tanrı ya da ilah, Klasik teistik inanç sistemlerinde Mutlak Varlık, Mutlak Benlik ve tüm varoluşun temel kaynağı olarak görülen varlık. Tek tanrılı inançlarda evrenin tek yaradanı ve yöneteni olarak kabul edilir. Çok tanrılı inançlarda genelde ilahların cinsiyeti bulunur ve eril olanlarına tanrı, dişi olanlarına tanrıça denir. Tektanrılı ve henoteistik inançlardaki Tanrı kavramını tanımlamak için ise sadece tanrı sözcüğü kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Hinduizm</span> Hindistan merkezli bir din

Hinduizm, çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır. Günümüzde yaklaşık 1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunmaktadır. Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm'den kaynaklanıp ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Thor</span> İskandinav mitolojisinde bir tanrı

Kuzey Cermenleri'nin teleffuzu ile Thor, diğer Cermen halklarının teleffuzları ile Donar, Donner, Dunor, Thunraz, Thunor; çeşitli Cermen mitolojilerinde yer alan gök gürültüsü tanrısı. Thor hakkındaki bilgilerin çoğu Cermen mitolojilerinde çok önemli bir yeri olan İskandinav mitolojisinde geçmektedir. Megingjord adlı sihirli bir kemeri ve Tanngniost ve Tanngnisrir denilen iki keçisi vardır. Mjölnir adlı efsanevi çekici kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sâmirîler</span> etno-dinsel bir topluluk

Sâmirîler, Eski Yakın Doğu'daki İbrani İsrailoğullarından köken alan etno-dinî gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Tanrıça</span> kadın tanrı

Tanrıça, dişi ya da dişil ilah anlamlarına gelebilir. Soyut bir ilahi varlıktır. Birçok kültürde tanrıçalardan bahsedilir. Bazen tek başına, ama çoğunlukla bir panteonun üyesi olarak tanrıça inanışı özellikle paganizmde yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Odin</span> İskandinav Baş Tanrısı

Odin, Cermen mitolojisinde yer alan önemli bir tanrı. Odin ile ilgili günümüze ulaşan çoğu bilginin kaynağı olan İskandinav mitolojisi; Odin'i bilgelik, şifa, ölüm, kraliyet, bilgi, savaş, zafer, büyücülük, şiir, çılgınlık, şamanlık, ilham, şairlik, hava, rüzgar ile ilişkilendirir. İskandinav mitolojisine göre tanrıça Frigg'in kocasıdır. Genellikle en yüce Cermen tanrısı olarak kabul edilir. Eski İngilizce ve Eski Saksoncada Wōden, Eski Felemenkçede Wuodan ve Eski Yüksek Almancada Wuotan adıyla bilinir. Tüm bu adların kökeni ise Ana Almanca *Wōđanaz'dır. İngilizce dahil birçok Cermen dilinde çarşamba günü, bu tanrının adını taşır.

<span class="mw-page-title-main">Zerdüştçülük</span> Tek Tanrılı bir Antik İran dini

Zerdüştçülük, Zerdüştîlik ya da Mecûsîlik, günümüzden 3.500 yıl önce Zerdüşt tarafından İran'da kurulan, yaklaşık M.Ö. 6. yüzyıldan M.S. 7. yüzyıla kadar Pers, Med ve Sasani İmparatorluğu’nun dini olan, içerisinde düalist ve eskatolojik inanışın ilk örneklerini barındıran, dünyanın en eski tek tanrıcı vahiy dini. Bu dine inananlar Zerdüştçü, Mazdaist ve Zerdüştî olarak adlandırılıyor olup bedenen öldükten sonra dirilip Ahura Mazda'nın huzuruna çıkacaklarına ve orada sorgulanacaklarına inanırlar. Zamanla Zerdüştlüğün Zurvanizm gibi alt dalları ortaya çıkmıştır. Zurvanizm inancı, Zurvan olarak bilinen zaman ve kader tanrısını baş tanrı konumuna yükseltmiştir.

Kökten dincilik, genellikle dinî esaslı aslî kaidelere geri dönme talebiyle kendini belli eden ve bu kaidelere katı bir biçimde bağlı olan, diğer görüşlere karşı toleranssız ve laiklik karşıtı dinî hareket veya bakış açısı. Kökten dincilik, genellikle dinî tabiattaki bir dizi kurala sıkı sıkıya bağlı, çağdaş, sosyal ve siyâsî yaşam ile ilgili üzerinde uzlaşılmış prensiplere karşı tepkisi olan inancı belirtir.

<span class="mw-page-title-main">İskandinav mitolojisi</span> İskandinav kültürü, dinleri

Nors veya İskandinav mitolojisi, İskandinavya'da yaşamış Kuzey Cermen halklarının Hristiyanlık öncesi dinleri, inanışları ve efsaneleri. Cermen mitolojisinin bir parçası olan İskandinav mitolojisi, Anglosakson mitolojisi ve Kıtasal Cermen mitolojisi ile yakından ilişkilidir.

İskandinav paganizmi, tanrıların babası Odin ve oğulları etrafında şekillenir.

<span class="mw-page-title-main">Cermenler</span> bugünkü Almanya, Avusturya, Bohemya ve Cermanyada MÖ 3. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar yaşayan halk

Cermenler, bugünkü Almanya, Avusturya, Bohemya ve Cermanya'da MÖ 3. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar yaşayan halk veya bu halktan olan kimse.

<span class="mw-page-title-main">Paganizm</span> Birçok tanrının varlığı düşüncesini benimseyen inanç ve spiritüel yaşam tarzı

Paganizm, kökenleri dünyanın kadim doğa dinlerine uzanan spiritüel bir yaşam tarzıdır. Temelde kökleri Avrupa'nın eski inanç biçimi ve bu dinlerinin genel adıdır. Bu dinlere mensup kişilere ise pagan denir.

<span class="mw-page-title-main">Jörg Lanz von Liebenfels</span>

Adolf Josef Lanz, Jörg Lanz olarak da bilinen ve kendisini Lanz von Liebenfels olarak tanımlayan Avusturyalı bir yayıncı ve gazeteci. Aynı zamanda eski bir rahip olan von Liebenfels, antisemitik ve Völkisch Hareketi teorilerini yayınladı. Ostara dergisinin de kurucusudur. Kendisi önceleri Heiligenkreuz manastırında yaşayan bir keşişti.

Slav mitolojisi, Slavların Hristiyanlığı kabul etmelerinden önce inandıkları çok tanrılı dinin mitolojisidir. Din, Ön Hint-Avrupa dinleriyle bağlantısı olan pek çok dinle ortak özelliklere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Thor (Marvel Comics) yardımcı karakterleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Marvel Comics'in Cermen mitolojisinden uyarladığı Thor çizgi romanında birçok yardımcı karakter bulunmaktadır. Bu karakterlerin de çoğunun Cermen mitolojisi ve diğer mitolojilerden alınmış olduğu gibi Marvel'in kendi yarattığı kurgusal karakterleri de mevcuttur. Bu karakterler başta süper kahramanlar olmak üzere dünyalı insan ve mutantlardan Elf, Troll, Dev ve Ejderha gibi sihirli yaratıklara ve uzaylılardan tanrılar ve diğer kozmik varlıklara kadar çok geniş bir yelpazede yer almaktadır. Diğer Marvel kahramanları önemli karakterlerdir. En önemli karakterler Thor'un ailesi ve halkı olan Asgard tanrılarıdır. Ayrıca, bu çizgi romanda görünen mitolojik tanrılar arasında en önemli tanrılar da onlardır. Elf Faradei, Troll Ulik, Kara Elf Malekith gibi pek çok dost ve düşmanı da bu panteonla bağlantılı sihirli yaratıklardır. İkinci en önemli tanrı grubuysa Thor'un dostu Herkül'ün de mensubu olduğu Olympos tanrılarıdır. Vişnu, Manitu, Horus ve Leir gibi diğer panteonların tanrıları da sık sık bu çizgi romanda yer almıştır. Galactus, Celestialler,Eternaller gibi kozmik varlıklar ve Skrull, Kree, Korbinite gibi uzaylı ırklar da önemli yer tutar.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mezopotamya dini</span> din

Antik Mezopotamya dini, Antik Mezopotamya medeniyetlerinin, özellikle yaklaşık MÖ 3500 ve 400 yılları arasında Sümer, Akad, Asur ve Babil medeniyetlerinin dinî inançlarına ve uygulamalarına atıfta bulunur. Antik Mezopotamya dininin temelleri Erken Sümer Hanedanları tarafından atılmış, daha sonra oluşan uygarlıklar ve bölgeye yerleşen kavimler bu dinî yapıyı benimsemiştirler. Her ne kadar bölgenin bölümleri arasında farklılık gözlense de temel dinî figürler, destanlar ve inanışlar aynı kalmıştır. Politeistik bir din olan Mezopotamya dininin tanrı ve tanrıçaları zaman içinde isim değiştirse de özellikleri genelde aynı kalmıştır fakat dinler tinsel olarak nitelik kazanmıştır.

Kıta Cermen mitolojisi, Orta Avrupa'nın 6. ve 8. yüzyıllara kadar Alman halkları tarafından işgal edilen bölgelerinde uygulanan Cermen paganizminin bir unsurunu oluşturdu. Efsanelerde ve Orta Çağ'daki Orta Yüksek Almanca destanlarında yaşayan bazı mitlerin izleri devam etti. Hikâyelerin yankıları, büyük ölçüde kaldırılmış kutsal unsurlarla, Avrupa folklorunda ve Avrupa masallarında görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Frank mitolojisi</span>

Frank mitolojisi, çok tanrılı Cermen paganizmindeki köklerinden Erken Orta Çağ'da Greko - Romen bileşenlerinin dahil edilmesine kadar, Frankların Germen kabile konfederasyonunun mitolojisini kapsar. Bu mitoloji, Merovingian kralı I. Clovis'in İznik Hristiyanlığına dönüşmesine kadar Franklar arasında gelişti, ancak ondan önce birçok Frank Hristiyan vardı. Ondan sonra, putperestliklerinin yerini yavaş yavaş Hristiyanlaştırma süreci aldı, ancak 7. yüzyılın sonlarında hala Toxandria'nın Frank merkezlerinde paganlar vardı.

<span class="mw-page-title-main">Anglosakson paganizmi</span>

Anglosakson paganizmi, MS 5. ve 8. yüzyıllar arasında Erken Orta Çağ İngiltere'sinin başlangıç döneminde, Anglosaksonların izlediği dini inanç ve uygulamaları ifade eder. Kuzeybatı Avrupa'nın büyük bir kısmında bulunan Cermen paganizminin bir çeşidi olan bu paganizm, birçok bölgesel varyasyona sahip, heterojen bir inanç ve kült uygulama çeşitliliğini kapsıyordu.