İçeriğe atla

Cermen dilleri

Cermen dilleri
Coğrafi dağılımBatı, Kuzey ve Orta Avrupa, Anglo-Amerika, Güney Afrika, Okyanusya'da
SınıflandırmaHint-Avrupa dil ailesi
  • Cermen dilleri
Alt bölümler
ISO 639-2 / 5gem
  Bir Cermen dilinin nüfusun çoğunluğunun oluşturduğu ülkeler
  Bir Cermen dilinin resmi olduğu ülkeler ancak azınlıkta olduğu ülkeler
  Bir Cermen dilinin resmi olmadığı ülkeler ancak yaşamın bazı alanlarında tanındığı,yerel azınlık tarafından konuşulduğu ülkeler

Avrupa Cermen dilleri
Makale serilerinden
Diller
  • Hint-Avrupa dilleri listesi
Tarihi
Ölü
Rekonstrükte edilmiş
  • Proto-Hint-Avrupa dili
Kuramsal
  • Ermeni-Frig
  • Daço-Trakya
  • Greko-Ermeni
  • Greko-Aryan
  • Greko-Frig
  • Hint-Hitit
  • İtalo-Kelt
  • Trakya-İlirya
Filoloji
Kökenler
  • Anayurt
  • Proto-Hint-Avrupalılar
  • Toplum
  • Din
Ana akım
Alternatif
Arkeoloji
Bakır Çağı

Pontus stepleri

  • Atın evcilleştirilmesi
  • Kurgan
  • Kurgan kültürü
  • Bozkır kültürleri
    • Bug–Dinyester
    • Sredny Stog
    • Dinyeper–Donets
    • Samara
    • Hvalınsk
    • Yamnaya
      • Mikhaylovka kültürü
      • Novotitorovka kültürü

Kafkasya

Doğu Asya

Doğu Avrupa

  • Usatovo
  • Cernavodă
  • Cucuteni

Kuzey Avrupa

  • Corded ware
    • Baden
    • Orta Dinyeper
Bronz Çağı

Pontus stepleri

Kuzey/Doğu stepleri

Avrupa

Güney Asya

Demir Çağı

Step

  • Chernoles

Avrupa

Kafkas

Hint

  • Painted Grey Ware
  • Northern Black Polished Ware
Halklar ve toplumlar
Bronz Çağı
Demir Çağı

Hint-Aryanlar

  • Hint-Aryanlar

İrani

Doğu Asya

Avrupa

Orta Çağ

Doğu Asya

Avrupa

Hint-Aryan

  • Antik Hindistan

İrani

Din ve mitoloji
Rekontrükte edilmiş
Tarihi

Hint

İrani

Diğer

  • Ermeni

Avrupa

Ayinler

Cermen dilleri, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir alt ailedir.[1] Batı, doğu ve kuzey olmak üzere üç alt kola sahiptir; Almanca, Felemenkçe, İngilizce gibi diller batı koluna, İskandinav dilleri kuzey koluna, Gotça gibi diller ise günümüzde ölü olan doğu koluna aittir.[1] Tüm Cermen dilleri Proto Cermence adlı proto dilden türemiştir.[1]

Aile, coğrafi açıdan Batı ve Kuzey Avrupa'daki ülkelerde konuşulan dillerin birçoğunu kapsar. Cermen dilleri, Avrupa dışında; ABD, Kanada, Güney Afrika, Karayipler, Surinam, Avustralya, Yeni Zelanda'da da ana dil olarak konuşulmaktadır ve yaklaşık 550 milyon ana dil konuşura sahiptir. İkinci dil olarak lingua franca statüsündeki İngilizce vasıtasıyla Asya, Afrika ve diğer bölgelerde de konuşulmaktadır.

Çağdaş Cermen dilleri

Ethnologue'a göre yaşayan 48 Cermen dili vardır, bunlardan 41'i batı, 6'sı kuzey koluna aittir (Hunsrik dili sınıflandırılmamıştır.).[2] Çağdaş Cermen dillerinin büyük bir kısmı Kuzey ve Batı Avrupa'da konuşulmaktadır. Aşağıda bu dillerden bazıları listelenmiştir.

Dil bilgisi

Bu diller genellikle bükümlüdür. Yani kendi içinde sözcük değişime uğrayarak çekilir. Mesela İngilizce "drink-drank-drunk" (Almanca "trinken-trank-getrunken")'ta olduğu gibi. Genellikle cümle yapısı özne + yüklem + tümleç şeklindedir.[]

Cermen dilleri aile tablosu

Demir Çağı
500 BC–AD 200		Proto-Cermence
Doğu CermenceBatı CermenceKuzey Cermence
Güney Cermence Kıtasal Cermence Anglo-Frizce
Göç dönemi
AD 200–700		Gotça, Langobartça1  Eski Frankça Eski SaksoncaEski Frizce Eski İngilizceProto-Nors dili
Vandalca, Burgundça, Eski Yüksek Almanca
Erken Orta Çağ
700–1100		Eski Aşağı Frankonca Eski Batı Nors dili Eski Doğu Nors dili
Orta Çağ
1100–1350		Orta Yüksek AlmancaOrta Felemenkçe Orta Aşağı Almanca Orta İngilizceEski İskoçça Eski İzlandaca Eski NorveççeEski Danca Eski İsveççe
Geç Orta Çağ2
1350–1500		Geç Eski İzlandaca FaroeceNorncaOrta Norveççe Geç Eski Danca Geç Eski İsveççe
Erken Modern Çağ
1500–1700		Kırım GotçasıEski Modern Yüksek Almanca Felemenkçe, AfrikaansBatı Aşağı Almanca, Doğu Aşağı Almanca Orta Frizce Erken Modern İngilizceOrta İskoçça İzlandacaFaroeceNorncaNorveççeDancaİsveççe
Modern Çağ
1700'lerden günümüze		Yüksek Almanca diyalektleriFriz diyalektleriİngiliz diyalektleriModern İskoç diyalektleri

Dil karşılaştırması

TürkçeİngilizceİskoççaBatı-FrizceAfrikaansFelemenkçeAşağı Saksça
(Aşağı Almanca) 		Groningenli Aşağı Saksça AlmancaGotçaİzlandacaFaroeceİsveççeDancaNorveççeLimburgca
BokmålNynorsk
Elma AppleAipleApelAppelAppelAppelAbbelApfelAplusEpliEpl(i)[3]ÄppleÆbleEpleEpleAppel
Tahta BoardBuirdBoardBordBordBoordBredBrett/Bord[4]BaúrdBorðBorðBordBordBordBordBórdj
Kayın ağacı BeechBeechBoeke/ BoekebeamBeukBeukBökeBeukenboomBucheBōka/-bagmsBókBókBokBøgBøkBok/BøkBeuk
Kitap BookBeukBoekBoekBoekBookBoukBuchBōkaBókBókBokBogBokBokBook
Göğüs BreastBreestBoarstBorsBorstBostBôrstBrustBrustsBrjóstBróstBröstBrystBrystBrystBórs
Kahverengi BrownBrounBrúnBruinBruinBruunBroenBraunBrunsBrúnnBrúnurBrunBrunBrunBrunBroen
Gün DayDayDeiDagDagDagDagTagDagsDagurDagurDagDagDagDagDaag
Ölüm DeadDeidDeaDoodDoodDoodDoodTodDauþsDauðurDeyðurDödDødDødDaudDoeaje[5]
Ölmek Die (Starve)DeeStjerreSterfStervenDöen/ StarvenStraarvenSterbenDiwanDeyjaDoyggjaDöDøDøDøyStèrve
Yeter EnoughEneuchGenôchGenoegGenoegNoogGenogGenugGanōhsNógNóg/NógmikiðNogNokNokNokGenóg
Parmak FingerFingerFingerVingerVingerFingerVingerFingerFiggrsFingurFingurFingerFingerFingerFingerVinger
Vermek GiveGieJaanGeeGevenGevenGevenGebenGibanGefaGevaGe/GivaGiveGiGje (va)Gaeve
Cam GlassGlessGlêsGlasGlasGlasGlasGlasGlerGlasGlasGlasGlassGlasGlaas
Altın GoldGowdGoudGoudGoudGoldGoldGoldGulþGullGullGuld/GullGuldGullGullGóldj
İyi GoodGuidGódGoedGoedGuotGoudGutGōþ(is)GóðGodGodGodGodGodGood
El HandHaundHânHandHandHandHaandHandHandusHöndHondHandHåndHåndHandHandj
Kafa HeadHeidHolleHoof[6]/ KopHoofd/ KopKoppHeufd/ KopHaupt/ KopfHáubiþHöfuðHøvd/ HøvurHuvudHovedHodeHovudHuudj[7]
Yüksek HighHeichHeechHoogHoogHoogHoog/HöchHochHáuhHárHøg/urHögHøjHøy/høgHøgHoeag
Ev/ Yurt HomeHameHiemHeim[8]/ TuisHeim/ThuisHeimThoesHeimHáimōþHeimHeimHemHjemHjem/heimHeimHeim
Çentik Hook/CrookHeukHoekHaakHaakHaakHoakHakenKram/ppaKrókurKrókur/OngulHake/KrokHage/KrogHake/KrokHake/KrokHaok
Ev HouseHooseHûsHuisHuisHuusHoesHausHūsHúsHúsHusHusHusHusHoes
Bazı/ Çok ManyMonyMannich/MennichMenigeMenigMennigÌndeManchManagsMargirMangir/NógvirMångaMangeMangeMangeMäönech[9]
Ay MoonMuinMoanneMaanMaanMaanMoanMondMēnaMáni/TunglMáni/TunglMåneMåneMåneMåneMaon
Gece NightNichtNachtNagNachtNatt/ NachtNachtNachtNóttNóttNattNattNatNattNattNach
Hayır No (Nay)NaeNeeNeeNee (n)NeeNee/NaiNee/Nein/NöNēNeiNeiNej/NäNejNeiNeiNae/Nein
Eski/ Yaşlı Old (but: elder, eldritch)AuldÂldOudGammel [10]/OudOllOld/OllegAltSineigsGamall (maar: eldri, elstur)Gamal (ama: eldri, elstur)Gammal (ama: äldre, äldst)Gammel (ama: ældre, ældst)Gammel (maar: eldre, eldst)Gam(m)al (ama: eldre, eldst)Aad (eski) Gammel (çürük)
Bir OneAneIenEenEenEenAineEinsÁinsEinnEinEnEnEnEinEin
(bir ölçü birimi)OunceUnceÛnsOnsOnsOnsOnzeUnzeUnkjaÚnsaÚnsaUnsUnseUnseUnseÓns
Kar SnowSnawSnieSneeuSneeuwSneeSnij/SnèjSchneeSnáiwsSnjórKavi/SnjógvurSnöSneSnøSnøSnieë
Taş StoneStaneStienSteenSteenSteenStainSteinStáinsSteinnSteinurStenStenSteinSteinStein
Bu ThatThatDatDaardie/DitDat/DieDat/DitDat/DijDasÞataÞaðTaðDetDetDetDetDet
İki Two/TwainTwaTwaTweeTweeTweeTwij/TwèjeZwei/ZwoTwáiTveir/Tvær/TvöTveir/Tvey/Tvær/TváTvåToToTo[11]Twieë
Kim WhoWhaWaWieWieWokeenWelWerǶas/HwasHverHvørVemHvemHvemKvenWae
Kurt/Solucan WormWirmWjirmWurmWorm/WurmWormWörmWurmMaþaMaðkur/OrmurMaðkur/OrmurMask/Orm [12]OrmMakk/Mark/OrmMakk/Mark/Orm [12]Wórm

Kaynakça

  1. ^ a b c Anderson, Stephen R. (2012). Languages : a very short introduction (1. bas.). Oxford, B.K.: Oxford University Press. ISBN 978-0199590599. 
  2. ^ "Germanic". 18 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016. 
  3. ^ Anlamı 'patates'. Elma 'Súrepli'dir.
  4. ^ Brett Güney Almanya'da kullanılır, Bord Kuzey Almanya'da kullanılır
  5. ^ öldürmek demek, doğru çevirme kepót'dur
  6. ^ Artık sadece birleşik sözcükte kullanılır, mesela hoofpyn (baş ağrısı) ve hoofstad (başkent).
  7. ^ ana demek (huudjstad başkent demek) Doğru çevirme koptur
  8. ^ Eski dil: artık sadece birleşik sözcüklerde kullanılırm mesela 'heimwee' (gurbet çekme).
  9. ^ Eski dil
  10. ^ Eski ve bozuk.
  11. ^ Dialektlerde Tvo/Två/Tvei (m)/Tvæ (f)/Tvau (n).
  12. ^ a b Orm 'yılan' demek.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Almanca</span> Batı Cermen dili

Almanca, Hint-Avrupa dil ailesine ait, ağırlıklı olarak Orta ve Batı Avrupa'da konuşulan bir Batı Cermen dili. Avrupa Birliği'nin resmî dillerinden biri ve en çok konuşulanıdır. Özellikle Almanya, Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg, İsviçre'nin büyük bölümü, İtalya'nın Güney Tirol bölümü, Belçika'nın doğu kantonları, Polonya ve Romanya'nın kimi bölgeleri ve Fransa'nın Alsas-Loren bölgesinde konuşulmaktadır. Dünyanın yaygın lisanlarından biridir. Almanca içinde Fransız kelime kökenli sözcükler taşır.

<span class="mw-page-title-main">İngilizce</span> Batı Cermen dili

İngilizce (

<span class="mw-page-title-main">Felemenkçe</span>

Felemenkçe, Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen dilleri grubundan dil. Hollandaca ve Flamanca gibi lehçeleri vardır, bunlar özellikle yazılı dilde birbirine oldukça yakındır. Felemenkçe ve lehçeleri; Hollanda, Belçika ve Surinam'da resmî dil konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Fransızca</span> Romen dili

Fransızca, Hint-Avrupa dil ailesinin bir Romen dilidir. Tüm Romen dillerinde olduğu gibi, Roma İmparatorluğu'nun Halk Latincesinden türemiştir. Fransızca, Gallo-Romen dillerinden, Galya'da konuşulan Latinceden ve özellikle Kuzey Galya'da gelişmiştir. En yakın akrabası Oïl dilleridir. Fransızca, Gallia Belgica gibi Kuzey Roma Galyası'nın yerli Kelt dillerinden ve Roma sonrası Frank işgalcilerin (Cermen) Frank dilinden de etkilenmiştir. Bugün, Fransız sömürge imparatorluğu sayesinde, en önemlisi Haiti Kreolü olmak üzere, Fransız kökenli çok sayıda kreol dili vardır. Fransızca konuşan bir kişi veya ulus, Frankofon olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Hint-Avrupa dil ailesi</span> dil ailesi

Hint-Avrupa dil ailesi, yüzlerce dil ve lehçe içeren dünyanın en büyük dil ailesi. Dünyada 3,2 milyarı aşkın kişinin anadili bu aileye ait bir dil olup, bu değer dünya nüfusunun %46'sına tekabül etmektedir. Avrupa'nın en büyük dilleri, Güney ve Batı Asya dilleri, Kuzey ve Güney Amerika ve Okyanusya'da en çok konuşulan diller Hint-Avrupa dilleridir. Ethnologue'a göre yaşayan 445 Hint-Avrupa dili bulunmaktadır ve bu dillerin üçte ikisinden fazlası (313) Hint-İran koluna bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fince</span> Sondan eklemeli Finlandiyanın resmi dili

Fince (

<span class="mw-page-title-main">Almanlar</span> Almanya vatandaşları

Almanlar, Almanya'nın yerlileri veya sakinlerine ve bazen daha geniş olarak Almanca kökenli bir dili veya Almanca dilini anadili olarak konuşan kişilere denir. Almanya anayasası Almanya'da yaşayanları Alman vatandaşı olarak tanımlar. Bugün, Alman dili, Alman kimliğinin birincil kriteri olarak görülmektedir. Dünyadaki toplam Alman sayısına ilişkin tahminler 100 ile 150 milyon arasında değişmektedir ve çoğu Almanya'da yaşamaktadır.

Eski İngilizce şu anki İngiltere olan bölgenin belli bölümlerinde ve Güney İskoçya'da 5. yüzyılın ortalarından 12. yüzyılın ortalarına kadar konuşulmuş İngilizcenin eski şeklidir. Bu dil, Batı Cermen dillerinden birisiydi ve bu yüzden de Eski Frizce ve Eski Saksoncayla yakından ilgilidir. Ayrıca dil, Kuzey Cermen dil grubundan Eski Norsçanın da büyük etkisi altında kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Frizce</span>

Frizce ya da Friz dilleri, Cermen dillerinin batı grubunun Anglo-Friz dilleri koluna mensup, Batı Frizce, Saterland Frizcesi ve Kuzey Frizce olarak adlandırılan üç farklı dilin ortak adıdır. Hollanda'nın Frizya ili ve Batı Friz Adaları'nda yaklaşık 350.000, Kuzeybatı Almanya'nın bâzı bölgelerinde yaklaşık 3.000 ve diğer başka bölgelerde yaklaşık 16.000 kadar konuşanı vardır. Batı Frizce Hollanda'nın Frizya ilindeki iki resmî dilden biridir, Almanya'nın Aşağı Saksonya ile Schleswig-Holstein eyaletlerinde ise Kuzey Frizce ve Saterland Frizcesi azınlık dili olarak tanınmakta ve korunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Afro-Asya dilleri</span> eski adıyla Hami-Sami dilleri olup; yaklaşık olarak 375 dilden oluşan bir dil ailesi

Afro-Asyatik, Afrasya veya eski adıyla Hami-Sami dil ailesi, yaklaşık olarak 300 dilden oluşan bir dil ailesi. Afroasya dilleri coğrafi açıdan Kuzey Afrika, Afrika Boynuzu, Sahel ve Güneybatı Asya'ya yayılmış olup 500 milyondan fazla insan tarafından anadil olarak konuşulmaktadır. Ailedeki en büyük ve baskın dil grubu, 313 milyon anadil konuşuruyla Sami diller kolunda yer alan Arapça değişkeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Proto Cermen dili</span>

Proto Cermen dili veya Proto Cermence, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı tüm Cermen dillerinin türediği varsayılan bir proto dildir. Proto Cermen dili, diğer proto dillerde olduğu gibi herhangi bir yazılı tarihî kaynakta yer almamakta olup, kaydedilmiş modern veya tarîhi Cermen dillerinin incelenerek karşılaştırması vasıtasıyla akademisyenler tarafından yeniden oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Almanya tarihi</span>

Almanya tarihi, Cermenlerin ilk olarak Roma İmparatorluğu döneminde devlet kurmalarıyla başlar. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu dönemiyle 1806 yılına kadar devam eder. Bu dönemde ulaştığı en geniş sınırlar günümüzdeki Almanya, Avusturya, Slovenya, İsviçre, Çekya, Polonya'nın batısı, Hollanda, doğu Fransa ve kuzey İtalya'yı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Siyahiler</span> orta ila koyu kahverengi tenli insan ırkı

Siyahî ya da zenci, antropolojide insanların ayrıldığı ırklardan biri. Bu kavram yalnızca belirli milletleri değil, derileri siyah olan tüm insanları kapsar. Batılı devletlerde yaygın olarak kullanılan Afro (Afrikalı) ve Karayipli sözcükleri de zaman zaman Türkçede kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">İskandinav dilleri</span> Ağırlıklı olarak İskandinavyada konuşulan Kuzey Cermen dili.

İskandinav dilleri veya Nordik diller olarak da bilinen Kuzey Cermen dilleri, Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen dilleri koluna bağlı, Kuzey Avrupa'da yaşayan Kuzey Cermenleri tarafından kullanılan bir dil grubu. Danca, İsveççe, Norveççe, İzlandaca ve Faroece, çağdaş Kuzey Cermen dillerini oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Limburg (Hollanda ili)</span>

Limburg ili Hollanda'nın 12 ilinden en güneydoğu ucunda bulunan ildir. Başkenti Maastricht kentidir.

Ana Türkçe, Ön Türkçe veya Proto Türkçe, Türk dilleri ailesinin Şaz ve Oğur dallarına ayrılmadan önceki dönemlerine ait varsayımsal bir anadildir. Diğer anadiller gibi, geçmişteki konuşma dili ile birebir aynı olmayabilir. "İlk" ve "en eski" anlamlarına gelen proto sözcüğünün ifade ettiği gibi, ilk Türkçe olarak görülebilir.

Batı Cermen dilleri, Cermen dillerinin üç kolundan en büyüğüdür ve Almanca, İngilizce, Felemenkçe, Afrikaanca, Frizce ve Yidiş gibi dilleri içerir. Cermen dillerinin diğer iki kolu ise Kuzey Cermen dilleri ve Doğu Cermen dilleridir.

<span class="mw-page-title-main">Aşağı Almanca</span>

Aşağı Almanca, Alçak Almanca ya da Alçak Saksonca, Almanya'nın kuzeyinde ve Hollanda'nın batısında yaygın olan Eski Saksoncadan türemiş ve birçok diyalekte sahip olan bir Batı Cermen dili.

Çoğu Avrupa dili Hint-Avrupa dil ailesine üyedir. 2018'le birlikte 744 milyonluk toplam Avrupa nüfusunun %94'ü bir Hint-Avrupa dilini ana dili olarak konuşmaktadır. Her biri 200 milyon konuşanla Latin, Cermen ve Slav dilleri Avrupalıların %90'ını oluşturarak en büyük grubu oluşturmaktadır. Daha küçük Hint-Avrupa dillerine Helenik, Baltık, Arnavutça, Hint-Aryan ve Kelt dilleri örnek verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Belçika'da konuşulan diller</span> Belçikada Konuşulan Diller

Belçika Krallığı'nın üç resmî dili vardır: Felemenkçe (Flamanca), Fransızca ve Almanca.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.