İçeriğe atla

Cercopithecinae

Cercopithecine maymunlar
Yaşadığı dönem aralığı: 7,246-0 myö
Messiniyen-Günümüz[1] 
Genç bir Japon şebeği (Macaca fuscata)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Primates
Alt takım:Haplorhini
İnfra takım:Simiiformes
Familya:Cercopithecidae
Alt familya:Cercopithecinae
Gray, 1821[2]
Oymaklar

Cercopithecinae, babunlar, makaklar ve vervet maymunları dahil olmak üzere yaklaşık 71 türden oluşan, bir Köpeksi maymun alt familyasıdır. Çoğu cercopithecine maymunu türü, Sahra altı Afrika ile sınırlıdır, ancak makaklar Asya'nın uzak doğu bölgelerinden kuzey Afrika'ya ve Cebelitarık'a kadar uzanır.

Özellikleri

Çeşitli türler, yaşadıkları farklı arazilere adapte olmuştue. Arboreal türler ince, narin ve uzun bir kuyruğa sahipken, karasal türler daha tıknazdır ve kuyrukları küçük veya hiç olmayabilir. Tüm türlerin iyi gelişmiş başparmakları vardır. Bazı türlerin kıçlarında, çiftleşme dönemlerinde renklerini değiştirebilen iskiyal kallositeler bulunur.[3]

Bu maymunlar gündüzcüldür ve sosyal gruplar halinde birlikte yaşarlar. Yağmur ormanları, savanlar ve kel kayalık alanlardan Japon makakları gibi serin ve hatta karlı dağlara kadar her türlü arazi ve iklimde yaşarlar.[3]

Çoğu tür, meyveler, yapraklar, tohumlar, tomurcuklar ve mantarlardan böceklere, örümceklere ve daha küçük omurgalılara kadar değişen diyetlerle hepçildir.Tüm türler, içinde yiyecek depolayabilecekleri yanak keselerine sahiptir.[3][4]

Gebelik yaklaşık altı ila yedi ay sürer. Yavrular üç ila 12 ay sonra sütten kesilir ve üç ila beş yıl içinde tamamen olgunlaşır. Bazı türlerin yaşam süresi 50 yıl kadar uzun olabilir.

Sınıflandırma

Cercopithinae, aşağıdaki cins listesinde gösterildiği gibi, genellikle Cercopithecini ve Papionini olmak üzere iki oymağa ayrılır.

Cercopithecinae'nin filogenetik pozisyonu.[5]
 
Hominoidea
 
 

Hominidae

 
 
 

Hylobatidae

 
 
 
Cercopithecidae
Cercopithecinae
 
 

Macaca

 
 
 
 

Papio

 
 

Theropithecus

 
 
 

Cercocebus

 
 
 
 
 
 

Chlorocebus

 
 

Erythrocebus

 
 
 

Miopithecus

 
 
 
Colobinae
 
 

Colobus

 
 
 
 

Pygathrix

 
 

Nasalis

 
 
 

Trachypithecus

 
 
 
 
 

Taksonomi

  • Aile Cercopithecidae
    • Cercopithecinae alt familyası
      • Oymak Cercopithecini
        • Cins Allenopithecus - Allen'ın bataklık maymunu
        • Cins Miopithecus - talapoinler
        • Cins Erythrocebus - patas maymunları
        • Cins Chlorocebus - vervet maymunları, vb.
        • Cins Cercopithecus - guenonlar
      • Oymak Papionini
        • Cins Macaca - makaklar
        • Cins Lophocebus - tepeli mangabeyler
        • Cins Rungwecebus - yayla mangabeyi
        • Cins Papio - babunlar
        • Cins Theropithecus - gelada
        • Cins Cercocebus - beyaz göz kapağı mangabeyle
        • Cins Mandrillus - mandrill
    • Alt familya Colobinae

Kaynakça

Diğer

  1. ^ "Mindat.org". www.mindat.org. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  2. ^ "Mindat.org". www.mindat.org. 
  3. ^ a b c "Old World Monkeys | Learn Science at Scitable". www.nature.com. 25 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  4. ^ Primate behavioral ecology. 3rd. Boston: Pearson Allyn and Bacon. 2007. ss. 61. ISBN 9780205444328. 
  5. ^ Xing, Jinchuan; Wang, Hui; Han, Kyudong; Ray, David A.; Huang, Cheney H.; Chemnick, Leona G.; Stewart, Caro-Beth; Disotell, Todd R.; Ryder, Oliver A.; Batzer, Mark A. (Aralık 2005). "A mobile element based phylogeny of Old World monkeys". Molecular Phylogenetics and Evolution. 37 (3): 872-880. doi:10.1016/j.ympev.2005.04.015. ISSN 1055-7903. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Primat</span> memeli takımı

Primatlar veya iri beyinli yüksek memeliler, memeliler sınıfının Euarchontoglires üst takımına ait bir takımdır. Maymun adı kimi zaman bütün primatları kapsarken yalnızca simiyenler için de kullanılabilir. Primatları inceleyen bilim dalı primatolojidir.

<span class="mw-page-title-main">İnsansılar</span> Eski Dünya maymunlarından bir primat üst familyası

İnsansılar veya insansı maymunlar (Hominoidea), Eski Dünya maymunlarından bir primat üst familyası. İnsansılar üst familyası iki familyaya bölünür: Gibongiller veya küçük insansı maymunlar (Hylobatidae) ve insangiller veya büyük insansı maymunlar (Hominidae).

<span class="mw-page-title-main">Makak maymunu</span> Genel olarak Asyada yaşayan köpeksi maymun cinsi

Macaca, Şebek veya Makak, köpeksi maymunlar (Cercopithecidae) familyasından bir primat cinsi. Cebelitarık'tan Endonezya Adalarına kadar yayılmışlardır, ancak çoğunlukla Asya ve Doğu Hint adalarında yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Sincap maymunu</span>

Sincap maymunu, Cebidae familyasından Saimiri cinsini oluşturan primat türlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Tarsiiformes</span> primat infra takımı

Tarsiiformes; bir zamanlar Avrupa, Kuzey Afrika, Asya ve Kuzey Amerika'da yaşamış, ancak mevcut türlerinin tümü Güneydoğu Asya adalarında bulunan bir primat infra takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Dünya maymunları</span> mevcut tüm (insan hariç) Amerikalı primatlar

Yeni Dünya maymunları veya yassı burunlu maymunlar (Platyrrhini), bir maymun grubudur. Bu grup Amerika kıtasında yaşayan insan hariç tüm primatları kapsar. Eski Dünya maymunları ve cadı makigiller ile birlikte kuru burunlu maymunlar grubunu oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Kapuçingiller</span> primat familyası

Kapuçingiller (Cebidae), Yeni Dünya maymunlarına (Platyrrhini) dahil bir primat familyası. Bu familyanın sınıflandırılması çok kez değiştirilmiştir. Bu madde'de kullanılan şekli 14 türü içeren iki cinsi kapsamaktadır: Cebus ve Saimiri.

<span class="mw-page-title-main">Sakigiller</span> primat familyası

Sakigiller (Pitheciidae), Yeni Dünya maymunları grubundan bir primat familyası.

<span class="mw-page-title-main">Örümcek maymunugiller</span> primat familyası

Atelidae, Yeni Dünya maymunları grubundan bir primat familyası. Orta- ve Güney Amerika'da yaşarlar. Familyanın 25 türü beş cinse ayrılır: Ateles, Brachyteles, Lagothrix, Oreonax ve Alouatta.

<span class="mw-page-title-main">Catarrhini</span> insanlar da dahil olmak üzere Eski Dünya maymunlarının ve insansıların alt takımı

Catarrhini ya da Eski Dünya maymunları, köpeksi maymunlar ve insansılardan (Hominoidea) oluşur. Geoffroy 1812 yılında bu iki grubu bir araya getirerek Catarrhini, "Eski Dünya maymunları" adını vermiştir. Simiiformes alt takımındaki kız kardeşi Platyrrhini alt takımıdır. Bilimsel kanıtlara rağmen insansıların doğrudan maymun olarak tanımlanmasına karşı bazı dirençler olmuştur, bu nedenle "Eski Dünya maymunu" Cercopithecoidea veya Catarrhini anlamına gelebilir. Aslında insansıların maymun olduğu 18. yüzyılda Georges-Louis Leclerc tarafından zaten fark edilmişti. Linnaeus bunu 1758 yılında, bugün cadı makiler ve Yeni Dünya maymunları olarak tanıdığımız türlerle birlikte tek bir cins olan "Simia" içine yerleştirmiştir. Catarrhini'nin tamamı Afrika ve Asya'ya özgüdür.

<span class="mw-page-title-main">Köpeksi maymunlar</span> primat familyası

Köpeksi maymunlar veya uzun kuyruklu maymungiller (Cercopithecidae), Eski Dünya maymunları grubundan bir maymun familyasıdır. Kuyruklu Eski Dünya maymunlarının (Cercopithecoidea) tek yaşayan familyası ve 135 türü ile en kalabalık maymun familyasıdır. Üyeleri Afrika ve Asya'da yaşamaktadır. En tanınmış cinsleri uzun kuyruklu maymun, babun, şebek, mandril, langur ve uzun burunlu maymunlardır.

<span class="mw-page-title-main">Sıçangiller</span>

Sıçangiller (Muridae), Kemiriciler takımında yer alan ve doğal olarak Avrasya, Afrika ile Avustralya'da bulunan 700'den fazla türü ile memelilerin en büyük familyasıdır. Doğal olarak bulundukları yerlerin dışına da çıkarak tüm Dünya üzerine yayılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Maymun</span> bazı primatlar için kullanılan terim

Maymun, Primatlar takımındaki kimi memelileri kapsayan bir terimdir. Kimi kullanımlarda terim tüm primatları kapsarken genelde Simiiformes infra takımındaki primatlar için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kapuçin maymunu</span> Yeni Dünya maymunu

Kapuçin maymunu, Cebinae alt familyasına ait Yeni Dünya maymunlarına verilen ad. Kapuçin maymunları, Orta Amerika ve Güney Amerika ile beraber Arjantin'in kuzeyine kadar olan bir bölgede yaşarlar.

<i>Cercopithecini</i> primat oymağı

Cercopithecini, tümü Afrika'da bulunan, vervet maymunları, talapoinler, patas maymunları ve guenonlar dahil olmak üzere çeşitli maymun türlerini içeren bir köpeksi maymun oymağıdır.

<i>Colobinae</i> köpeksi maymun alt familyası

Colobinae, Colobus, Nasalis ve Semnopithecus cinsleri de dahil olmak üzere 11 cins içerisinde 61 tür barındıran bir köpeksi maymun alt familyası. Bazı sınıflandırmalar bu alt famiyanın üyelerini iki oymağa ayırırken, diğerleri onları üç oymağa ayırdı. Her iki sınıflandırma da Afrika'da bulunan 3 cinsi bir gruba koyar; bu cinsler, tıknaz başparmakları olması bakımından farklıdır. Çeşitli Asya cinsleri başka bir veya iki gruba yerleştirilir. mtDNA çözümlemesi, Asya türlerinin, biri langurlardan ve diğeri "garip burunlu" türlerden olmak üzere iki ayrı grup oluşturduğunu doğrulamaktadır, ancak Semnopithecus cinsinin ilişkileri konusunda tutarsızdır. Bazı çalışmalar, Semnopithecus'un bu gruplardan herhangi biriyle yakından ilişkili olmadığını öne sürüyor, diğerleri onları sıkıca langur grubuna yerleştiriyor.

<i>Mesopithecus</i>

Mesopithecus, 11 ila 4 milyon yıl önce Avrupa ve Asya'da yaşamış soyu tükenmiş bir köpeksi maymun cinsidir. Mesopithecus, vücut uzunluğu yaklaşık 40 santimetre olan modern bir makağı andırıyordu. Uzun, kaslı uzuvları ve esnek parmakları olan ince bir vücuda sahip olarak hem yürümeye hem de tırmanmaya uyarlanmıştır. Dişleri, öncelikle yumuşak yaprak ve meyve yediğini gösterir. Bir zamanlar soyu tükenmiş bu maymunların gri langurların atası olabileceği düşünülüyordu, ancak daha yakın tarihli bir çalışma bunların kalkık burunlu maymunlar ve douclarla daha yakından ilişkili olduklarını öne sürüyor.

<span class="mw-page-title-main">Yeşil maymun</span> Afrikalı primat

Yeşil maymun, altın yeşili kürklü, solgun elleri ve ayakları olan bir köpeksi maymun türü. Kuyruğun ucu, uylukların ve yanak bıyıklarının arkası gibi altın sarısıdır. Diğer Chlorocebus türleri gibi alnında ayırt edici bir kürk çizgisi yoktur ve erkeklerde soluk mavi bir skrotum vardır. Bazı yetkililer bunu ve Chlorocebus cinsinin tüm üyelerini, tek bir yaygın tür, Chlorocebus aethiops olarak kabul eder.

<span class="mw-page-title-main">Papionini</span> köpeksi maymunlar familyasına ait çeşitli türleri içeren primat oymağı

Papionini, Kuzey Afrika ve Asya makaklarının yanı sıra, esasen Sahra altı Afrika'dan gelen babunlar, geladalar, mangabeyler, kipunjiler, matkaplar ve mandrilleri gibi birkaç büyük maymun türünü içeren bir Eski Dünya maymunları oymağıdır. Tipik olarak iki alt gruba ayrılır: Macaca cinsi ve soyu tükenmiş akrabaları için Macacina ve diğer tüm cinsler için Papionina.

<span class="mw-page-title-main">Örümcek maymunu</span> Yeni Dünyaya özgü, çevik, maymun cinsi

Örümcek maymunu (Ateles), örümcek maymunugiller (Atelidae) familyasından, Latin Amerika'ya özgü, son derece uzun kuyruğu ve akrobatikliğiyle ayırt edilen Yeni Dünya maymunlarını kapsayan primat cinsi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.