Cephe yönelimli programlama
Cephe yönelimli programlama veya ilgiye yönelik programlama, çapraz kesim işlerini bölerek modülerliği artırmayı amaçlayan bir programlama yaklaşımıdır. Bütün programlama yaklaşımlarında kodlar uzadıkça, kodların anlaşılabilirliği çok düşmekte, bazen de içinden çıkılmaz bir hal almaktadır. Programlamanın varlığıyla birlikte bu sorun da hep var olmuştur. Bu sorunla savaşabilmek için sürekli çalışmalar devam etmektedir, bu süreçte ortaya çıkan önemli bir programlama yaklaşımı da Cephe Yönelimli Programlamadır.
Cephe yönelimli yazılım geliştirme ve cephe yönelimli programlama paradigmaları, özellikle çapraz kesim konusunda, modüler programlamayı kolaylaştırmaya çalışmaktadır. Cephe yönelimli yazılım geliştirme, bileşik dil, çevre ve yöntem kullanırken, cephe yönelimli programlama, her şeyden önce, dil değişikliklerini kullanarak bunu gerçekleştirmektedir.
Sorunların ayrılması, bir programın, işlevsellikte, olabildiğince çakışan farklı kısımlara ayrılmasını gerektirmektedir. Yordamsal programlama ve nesne yönelimli programlama dahil tüm programlama teknikleri işlerin küçük varlıklara ayrılması ya da giydirilmesini desteklemektedir. Örneğin, metotlar, paketler, sınıflar ve yöntemlerin hepsi, programcılara, küçük birimler olarak yardımcı olurlar. Ama bazı işler, bu tarz giydirmeye karşı çıkmaktadırlar. Yazılım mühendisleri, bunları, çapraz kesim işleri olarak adlandırmaktadır, çünkü, program içerisindeki pek çok modülü, çapraz olarak kesmektedirler.
Temel Kavramlar
Kimi kod, anlamayı ve akılda tutmayı zorlaştıracak şekilde "dağınık" ve karmaşıktır. Tek bir iş (kaydetmek gibi) pek çok modül (örn.. sınıflar ve yöntemler) üzerinden dağılım gösterdiğinde dağınıktır. Bu, kaydı değiştirmek için, değişen, etkilenmiş olan tüm modülleri değiştirmek anlamına gelmektedir. Modüller, çoklu işlerle (örn.: hesap işlemi, kayıt ve güvenlik) karmaşık şekilde biter. Bu, tek bir modül değişiminin, tüm karmaşık işleri anlamayı gerektirdiği anlamını taşımaktadır. Örneğin, bir bankacılık uygulamasının bir hesaptan diğerine para transferi yapılan metodunu ele alalım:
void transfer(Account fromAccount, Account toAccount, int amount) {
if (fromAccount.getBalance() < amount) {
throw new InsufficientFundsException();
}
fromAccount.withdraw(amount);
toAccount.deposit(amount);
}
(örnekler Java-benzeri sözdizimde verilmiştir, çünkü cephe yönelimli programlamaya ilişkin çalışmalarda Java veya Java benzeri sözdizimler kullanılmaktadır)
Bununla birlikte, bu transfer metodu gerçek dünyada bir bankacılık uygulamasına uygun görünmemektedir. İşlemi yapan kullanıcının, olması gereken kullanıcı olup olmadığına ilişkin güvenlik kontrolleri yapılmalıdır, veri kaybını önlemek için etkileşim içinde gerçekleşmelidir, loglama yapılmalıdır vs. Tüm bunların basitçe yapılmış hali şuna benzer :
void transfer(Account fromAccount, Account toAccount, int amount) {
if (!getCurrentUser().canPerform(OP_TRANSFER)) {
throw new SecurityException();
}
if (amount < 0) {
throw new NegativeTransferException();
}
if (fromAccount.getBalance() < amount) {
throw new InsufficientFundsException();
}
Transaction tx = database.newTransaction();
try {
fromAccount.withdraw(amount);
toAccount.deposit(amount);
tx.commit();
systemLog.logOperation(OP_TRANSFER, fromAccount, toAccount, amount);
}
catch(Exception e) {
tx.rollback();
}
}
Yapılan basit işlemin içine başka çeşitli işler girdiği için kod şıklığını ve basitliğini yitirdi. Transaction'lar, güvenlik, loglama; bunlar hep araya giren işler oldular.
Aynı zamanda, uygulamanın güvenlik işlerini (örneğin) hemen değiştirmek ihtiyacı duyarsak, ne olacağını düşününüz. Programın güncel versiyonunda, sayısız yönteme karşın, güvenlik ile ilgili operasyonların, "dağınık" gibi görünmektedir ve bu tür bir değişiklik, temel bir çaba gerektirmektedir. İşte bu yüzden, çapraz kesim işlerinin, kendi modülleri içerisinde, uygun şekilde kuşatılmadığını fark ediyoruz. Bu, sistem karmaşasını artırmakta ve gelişimi, önemli ölçüde zor hale getirmektedir.
