İçeriğe atla

Centaurea macrocephala

Centaurea macrocephala
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Klad:Eudicots
Takım:Asterales
Familya:Asteraceae
Cins:Centaurea
Tür: C. macrocephala
İkili adlandırma
Centaurea macrocephala
Muss.Puschk. ex Willd., Sp. Pl., ed. 4, 3: 2298 (1803).
Sinonimler
Grossheimia macrocephala

Sarıbaş veya bilimsel adıyla Centaurea macrocephala, papatyagiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür.[1][2]

Kafkasya ve Artvin'e endemik olan bitki, 2000 ila 2300 metre yükseklikteki subalpin çayırlarda yetişmektedir.[2] Dünyanın birçok yerinde egzotik tür olarak yetişen sarıbaş, bazen zararlı ot olarak sınıflandırılır.[2] Popüler bir bahçe bitkisi olan Centaurea macrocephala, süs bitkisi olarak yetiştirilir.[2] Temmuz ve Ağustos aylarında çiçeklenir.[3]

Özellikleri

170 cm uzunluğa ulaşabilen sarıbaş, çoğunlukla dalsız gövdelere sahiptir. Yapraklar şekil ve boyut olarak değişkendir. Tabana yakın yapraklar ovalımsı bıçak şeklindedir. Yaprak sapları ve yukarıdaki yapraklar daha ince ve keskin bıçak şeklindedir. Çiçek başları, sapların üzerinde yalnızdır ve tabanların etrafında küçük yaprak dizileri vardır. Bitki başı 2.5 ila 3.5 cm genişliğindedir. Biraz yuvarlak olan bitki başı, püsküllü uçlara ve bazen dikenlere sahiptir. Bitki başında birçok sarı çiçek vardır. Meyveler bir santimetreden uzun olabilir.[4]

Kullanımları

Dünyanın birçok yerinde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. 19. yüzyılın başlarında Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'ne tanıtılan bitki, 200 yılı aşkın süredir bahçe çiçeği olarak kullanılmaktadır. 3. ABD Başkanı Thomas Jefferson fidancı Bernard McMahon'dan sarıbaş tohumları aldı ve tohumları Monticello'ya dikti.[2]

Bahçelerde, kümeler oluşturacağı kenar veya köşelere yerleştirilebilir. Uzun sarı çiçekler dekoratif kuru çiçek olarak kullanılabilir. Centaurea cinsinden en büyük bitki türüdür.[2]

Ekoloji

Bitki süs amaçlı olarak dünya çapında yetiştirildiğinden, çeşitli alanlarda egzotik tür olarak yetiştirilmektedir. Avrupa ve Kuzey Amerika'nın bazı bölgelerinde sıradan bir bahçe kaçağıdır. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Washington eyaletinin de dahil olduğu birkaç bölgede sarıbaşın satın alınması veya satılması istilacı tür olduğundan yasaklanmıştır.[2]

Galeri

  • Biçim
    Biçim
  • Tomurcuk
    Tomurcuk
  • Bitki başı
    Bitki başı
  • Çizimi
    Çizimi

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021. 
  2. ^ a b c d e f g Centaurea macrocephala. 30 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Invasive Species Compendium. CABI.
  3. ^ http://194.27.225.161/yasin/tubives/index.php?sayfa=1&tax_id=5440 []
  4. ^ Centaurea macrocephala. 24 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Flora of North America. eFloras.org

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çınar</span> Bir ağaç türü

Çınar, çınargiller Platanaceae familyasından Platanus cinsini oluşturan uzun boylu kalın çaplı ağaç türlerinin adıdır. Platanaceae ailesinin yaşayan tek üyeleridir. Türkiye'de doğal olarak yayılış gösteren tek tür, doğu çınarıdır .

<span class="mw-page-title-main">Dere otu</span> bitki

Dere otu, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından anavatanı Asya olan tek yıllık bir bitki türüdür. Bitkinin botanikteki adı ise Anethum Graveolens'tir ve bu cinsteki tek türdür. Anavatanı Avrupa'nın güneyi ve Asya'nın batısıdır. Türkiye'de de yabani olarak bulunduğu gibi, kültür bitkisi olarak bahçelerde de yetiştirilir. Dereotu, yaprakları ve tohumlarının yemeklere tat vermek için ot veya baharat olarak kullanıldığı Avrasya'da yaygın olarak yetiştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Soğan</span> Soğangiller familyasındaki Allium cinsinde olan tüm bitkilerin ortak adı

Soğan, aynı zamanda kuru soğan veya soğan olarak da bilinen Allium cinsinin en yaygın olarak yetiştirilen bir sebze türüdür. Arpacık soğanı soğan'nın bir botanik çeşididir. 2010 yılına kadar arpacık soğanı ayrı bir tür olarak sınıflandırıldı. Soğan Pehleviceden (sōḥtan) geçen bir sözcüktür, bu sözcüğün yerine eski Türkler kuçgundı demişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Karahindiba</span> Wikimedia anlam ayrımı sayfası

Karahindiba, papatyagiller (Asteraceae) familyasından yaygın bir bitki türü. Çiçekleri sarı, yaprakları yeşil olsa da bitkinin adına "karahindiba" denilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Orman gülü</span> Rhododendron cinsinin 800 kadar türünü içeren çiçekli bitkilerin ortak adı

Orman gülü, fundagiller (Ericaceae) familyasından Rhododendron cinsinin 800 kadar türünü içeren çiçekli bitkilerin ortak adı. Gösterişli çiçekleri nedeniyle bahçelerde ve saksıda yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Akasya</span> bitki familyası

Akasya, baklagiller familyasından Acacia cinsini oluşturan genellikle hep yeşil yapraklı ve dikenli ağaç ya da ağaççıkların ortak adı.

<i>Gaillardia</i> Bir bitki cinsi

Gaillardia, papatyagiller (Asteraceae) familyasından Kuzey Amerika'ya özgü olan bir bitki cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Leylak</span> bitki cinsi

Leylak, zeytingiller (Oleaceae) familyasından, 20'ye yakın türü bulunan, bahçe ve parkların süslenmesinde çok kullanılan soğuklara oldukça dayanıklı ağaççıkların ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Narcissus tazetta</span>

Çin nergisi, nergisgiller (Nergisgiller) familyasından 20–60 cm. boyunda, soğanlı çok yıllık bir bitki.

<i>Centaurea cyanus</i>

Centaurea cyanus, papatyagiller (Asteraceae) familyasından özellikle Orta Avrupa'da bulunan mavi mor yapraklı çiçekleri olan bir bitki türü. Bitki 40–90 cm uzunluğundadır. Mavi renkler protosiyanin pigmentinden kaynaklanır. Estonya'nın ulusal çiçeği olan peygamber çiçeği, Avrupa kültürü ve folklorunda önemli yer tutar.

<span class="mw-page-title-main">Fener ağacı</span>

Fener ağacı, Sapindaceae familyasından Koelreuteria cinsini oluşturan anavatanı Güney ve Doğu Asya olan üç ağaç türünün ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Çan çiçeği</span>

Çan çiçeği (Campanula), çan çiçeğigiller (Campanulaceae) familyasından bir, iki ya da çok yıllık bitkilerin ortak adı. Adlarını çiçeklerinin çan şeklinde olmasından alır. Latince'de Campanula küçük çan anlamına gelir. Çiçekleri için bahçelerde ve saksılarda süs bitkisi olarak yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Çay (bitki)</span> Çaygiller familyasından bir bitki türü

Çay, çaygiller (Theaceae) familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisi. Yeşil çay, siyah çay, fermente çay, beyaz çay, sarı çay, bitki çayı ve oolong farklı oksidasyon seviyelerinden geçirilerek üretilir. Diğer yandan Kukicha çayı yapraklardan ziyade sürgün ve gövdeden elde edilir. Çay bitkisinin bilimsel ismi Camellia sinensistir.

<i>Eschscholzia californica</i>

Eschscholzia californica, Papaveraceae familyasından Amerika Birleşik Devletleri ve Meksika'da yetişen çiçekli bir süs bitkisi türüdür. Yaz aylarında çiçek açan bitki, kırmızı, turuncu, sarı ve bazen pembe tonlarında, fincan şeklinde çiçeklere sahiptir. Aynı zamanda yiyecek veya garnitür olarak da kullanılır. 1903'te Kaliforniya'nın resmi "eyalet çiçeği" olmuştur.

<i>Solanum sandwicense</i>

Solanum sandwicense, popolo 'aiakeakua yaygın isimi ile bilinen, patlıcangiller ailesindeki nadir bir çiçekli bitki türüdür. Bugün Kauai ve Oahu adalarında mevcuttur ve Hawaii'ye özgüdür. Yaşam alanlarının tahrip edilmesi ve bozulması sebebi ile tehdit altındadır. Amerika Birleşik Devletleri'nin federal olarak listelenen nesli tükenmekte olan bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Psephellus pulcherrimus</span>

Zarif tülübaş veya bilimsel adıyla Psephellus pulcherrimus, Carl Ludwig Willdenow tarafından tanımlanmış ve Gerhard Wagenitz tarafından isimlendirilmiş, papatyagiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. Güney Kafkasya ve Türkiye'nin kuzeydoğusu ve doğusuna endemik olan zarif tülübaş, 2000 ila 3500 metre yükseklikteki kayalık yamaç ve çağıllıklarda yetişmektedir. Temmuz ve Ağustos aylarında çiçeklenir. 30 ila 80 cm uzunluğa erişebilen zarif tülübaş, kayalık bahçe ve taş duvarlarda süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Tercihen güneşli ortamlı tercih eder. Pembe çiçeklerin çapı 5 santimetreye ulaşabilir. Yapraklar gümüşümsü yeşil renklidir. Zarif tülübaş, -12 santigrat dereceye kadar dayanabilir.

<i>Bistorta officinalis</i>

Bistorta officinalis, Avrupa, Batı Asya ve Kuzey Asya'ya endemik, kuzukulağıgiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. Tür, Türkçede çimen eveliği olarak bilinmektedir. Kafkasya ve Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesine endemik olan Polygonum bistorta subsp. carneum alttürü ise dağlahanası adıyla bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Saxifraga stolonifera</span>

Saxifraga stolonifera, gelin teli çiçeği, taşkıran, harun sakalı, denizci fitili ve çilek begonyası veya çilekli sardunya.

Centaurea anthemifolia, papatyagiller (Asteraceae) familyasına ait çok yıllık bir bitki türüdür. Türkiye'ye endemik bir türdür ve Adana ilinde yayılış göstermektedir.

Psephellus huber-morathii, Asteraceae familyasına ait çok yıllık bir bitki türüdür. Deniz seviyesinden 1.600 ila 2.800 metre arasındaki yüksekliklerde yetişen bitki, orta ve doğu Türkiye dağlarına özgüdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.