İçeriğe atla

Cengiz Orhonlu

Cengiz Orhonlu
Doğum1927
Niksar, Tokat
Ölümİstanbul
MeslekTarihçi · akademisyen · yazar
İkametTürkiye
Eğitimİstanbul Üniversitesi
Önemli eserOsmanlı İmparatorluğu'nda derbend teşkilat

Cengiz Orhonlu (17 Temmuz 1927; Niksar, Tokat - 11 Haziran 1976, İstanbul), özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun iskân siyaseti ve Habeş Eyaleti üzerine yaptığı araştırmalar ile tanınan Osmanlı tarihçisi.

Hayatı ve çalışma alanı

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü'nden 1951 yılında mezun olan Orhonlu, 1954 yılına kadar İstanbul Başbakanlık Arşivi’nde eski metinler uzmanı olarak çalıştı. 1955 - 1958 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu’nun Aşiretleri İskân Teşebbüsü (1691-1696) konusu üzerine yaptığı araştırması ile doktorasını ve Derbend Teşkilâtı konusu üzerine yazdığı teziyle de doçentliğini almıştır. Orhonlu özellikle Osmanlı Devleti’nin güney siyaseti üzerine araştırmalar yürütmüş ve çeşitli yayınlar yaparak bu alanda uluslararası ilgi uyandırmayı başarmıştır. Orhonlu'nun araştırma konuları arasında ayrıca Osmanlı Devleti’nin idarî teşkilâtı ve kurumlarını saymak mümkündür. Bunun dışında Suyolculuk, Osmanlı Türklerinin Kıbrıs’a yerleşmesi, yerleşim birimi olarak “divan”, Târîh-i Medînetü’l-hükemâ adlı Atina tarihinin tanıtımı ve köprücülük gibi konularda orijinal bildiriler de sunmuştur. 1971 yılında yayınladığı “Osmanlılar ve Habeşistan” adlı çalışması ile profesörlüğe yükselen Orhonlu, profesörlüğünden sonra Osmanlı'nın uluslararası ilişkilerine odaklanmıştır. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü ve Türk Tarih Kurumu üyeliği bulunan Cengiz Orhonlu kalp yetmezliğinden 1976 yılında İstanbul'da ölmüştür.[1]

Orhonlu Salih Özbaran'ın tez danışmanıydı.

Eserleri

  • Osmanlıların Habeşistan Siyaseti, 1540-1560”, TTK Bildiriler, VI [1967], s. 413-423.
  • Osmanlı İmparatorluğu'nda Derbend Teşkilâtı (İstanbul 1967).
  • Osmanlı Tarihine Âid Belgeler: Telhîsler, 1597-1607, İstanbul 1970.
  • Osmanlı İmparatorluğu'nun Güney Siyaseti Habeş Eyaleti, İstanbul 1974.
  • Turkish archival sources on Ethiopia (Roma 1974).
  • Divan: A Historical Term in the Settlement Geography of Turkey, Disputationes ad:Montium Vocabula VIII/4, (10. International Congress Of Onomastic Sciences), Wien, 1969, s. 89-93.
  • Meslekî Bir Teşekkül Olarak Kaldırımcılık ve Osmanlı Şehir Yolları Hakkında Bazı Düşünceler (GDAAD 1 [1972], s. 93-138)
  • Fındıklı Semtinin Tarihi Hakkında Bir Araştırma (TD 10 [1954], s. 61-78; 11-12 [1956], s. 51-70).
  • Hint Kaptanlığı ve Pirî Reis (TTK Belleten, XXXIV/134 [1970], s. 235-254).
  • XVI. Asrın İlk Yarısında Kızıldeniz Sahillerinde Osmanlılar (TD, 16 [1962], s. 1-24).
  • 1559 Bahreyn Seferine Âid Bir Rapor (TD 22 [1968] s. 1-16).
  • Seydi Ali Reis (TED, 1 [1970], s. 39-56).
  • Osmanlı-Bornu Münâsebetine Âit Belgeler (TD 23 [1969], s. 111-130.

Kaynakça

  1. ^ İlhan Şahin, İslam Ansiklopedisi, cilt: 33; sayfa: 393-394.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pîrî Reis</span> Türk denizci ve kartograf (1465–1553)

Pîrî Reis, Türk denizci ve kartograf. Asıl adı Muhyiddin Pîrî Bey'dir. Künyesi Ahmed ibn-i el-Hac Mehmed El Karamanî'dir. Amerika'yı gösteren Dünya haritaları ve Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabıyla tanınmıştır. Ayrıca Hadikat'ül Bahriye, Bilad-ül Aminat ve Eşkalname gibi eserleride bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dîvân-ı Hümâyun</span> Osmanlı Devletinde bakanlar kurulu

Dîvân-ı Hümâyun, Osmanlı İmparatorluğu'nda 15. yüzyıl ortalarından 17. yüzyılın yarısına kadar en önemli yüksek karar organı. İmparatorluğun yıkılışına kadar varlığını korusa da 17. yüzyıldan sonra önemini kaybetmiş ve 19. yüzyılda II. Mahmud'un teşkilat reformuyla kabine sistemine geçilerek Divan-ı Hümayun sembolik hale gelmiştir. Sadrazam, kubbealtı vezirleri, Rumeli beylerbeyi, Rumeli ve Anadolu kazaskerleri, Rumeli ve Anadolu defterdarları, nişancı ve vezirlik rütbesine sahip olan yeniçeri ağası ve kaptan-ı derya'da divanın asli üyeleri arasında yer alırdı.

<span class="mw-page-title-main">Tehcir Kanunu</span>

Tehcir Kanunu veya resmî adıyla Sevk ve İskân Kanunu, 27 Mayıs 1915'te Osmanlı Hükûmeti tarafından I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı ordusu ile karşı karşıya gelebilecek iç unsurların savaş bölgelerinden uzak yerlere devlet eliyle gönderilmesi için çıkarılan göç kanunudur. 1 Haziran 1915 tarihinde Takvim-i Vekâyi'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. İçeriğinde Osmanlı Ermenilerinden bahsetmemesine rağmen doğrudan imparatorlukta yaşayan Ermeni halkı hedef alarak Ermenilerin yaşadığı şehirlerden başka yerlere sürülmesine yol açtı ve böylece Ermeni Tehciri'nin bir parçasını oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">II. Mustafa</span> 22. Osmanlı padişahı (1664-1703)

II. Mustafa veya Mustafa Gazi, lâkabı Gazi, Divan edebiyatındaki adı İkbâlî; 22. Osmanlı padişahı ve 101'inci İslâm halifesidir. Babası Sultan IV. Mehmed, annesi Emetullah Râbi'a Gülnûş Sultan'dır. Kuvvetli bir ilim tahsili yaptı. Osmanlı padişahları arasında sefere çıkan son padişahtır.

Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa, 1349-1364 döneminde Osmanlı İmparatorluğu vezirliği yapıp Orhan Gazi'nin son, I. Murad'ın ilk veziridir.

<span class="mw-page-title-main">Halil İnalcık</span> Türk tarih profesörü (1916–2016)

Halil İbrahim İnalcık, Türk tarihçidir.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Halaçoğlu</span> Türk tarihçi ve politikacı

Yusuf Halaçoğlu, Türk tarihçi, akademisyen ve siyasetçi. 1993-2008 yılları arası Türk Tarih Kurumu Başkanlığı yapmıştır. Milliyetçi Hareket Partisinin 24, 25 ve 26. dönem Kayseri milletvekili ve eski TBMM MHP Grup Başkanvekili'dir.

Ahmet Yaşar Ocak, Türk akademisyen, tarihçi, yazar. Türk Tarih Kurumu ve Türkiye Bilimler Akademisi şeref üyesi olan profesör doktordur.

Şeyh Cüneyd, Safeviye Tarikatı'nı devlet yapmak isteyen ve Şiiliğe temayül ettiren ilk şeyhi.

<span class="mw-page-title-main">Habeş (eyalet)</span>

Habeş Eyaleti, Kızıldeniz kıyısındaki bir Osmanlı Devleti eyaleti. Eyalet, Afrika'daki Massawa, Hergigo, Sevakin ve onların iç bölgelerini kapsamıştır. Ardından Zeila ve batı Somaliland eyalete katılmıştır. Eyalet bugünkü Eritre ve Cibuti'nin tamamıyla Somali ve Etiyopya'nın kuzey bölgelerini kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Nişancı</span>

Nişancı, Osmanlı Devleti'nin devlet yönetiminde Divan-ı Hümayun'a katılan görevlilerden biridir.

Osman Turan, Türk tarih profesörü, akademisyen ve siyasetçi. Selçuklu İmparatorluğu hakkında detaylı incelemeler ve araştırmalar yapmıştır. Selçuklu üzerine yaptığı çalışmalar İslam Ansiklopedisi gibi yerlerde yayımlanmış ve uluslararası tarih camiasında tanınmasına olanak sağlamıştır.

Divan, Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetim sistemi içinde köy ile nahiye arasında kalan idarî ve malî bir birimin adıdır. Günümüzde divan terimi bir coğrafya terimi olarak farklı bir anlam kazanmıştır, köyden daha küçük, dağınık bazı yerleşim birimleri için kullanılır.

Feridun Mustafa Emecen, Türk tarihçi ve akademisyen. Türk Tarih Kurumu şeref üyesidir.

Mehmed Nuri Efendi, Tanzimat döneminde, 1838-1839 yıllarında Hariciye Nazırlığı yapan bir Osmanlı diplomatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cidde Kuşatması (1517)</span> 1517 yılında Portekiz ve Memlûk Sultanlığı arasındaki çatışma

Cidde Kuşatması, 1517 yılında Portekiz'in Hint donanmasının Cidde'ye saldırısının Osmanlı destekli Memlûk donanması ve garnizonu tarafından püskürtülmesi.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nun dış ilişkileri</span> Devlet ilişkileri

Osmanlı İmparatorluğu'nun dış ilişkileri ya da diplomasisi, Osmanlı Devleti'nin diğer devletlerle olan ilişkilerini ifade eder. Osmanlı'nın uluslararası ilişkileri kuruluşundan itibaren yoğun bir çaba gerektirmiştir. Türk egemenlik sahasının bir uç beyliği olarak yabancı unsurlarla sürekli irtibat halindedir. Klasik dönemde üç kıtaya yayılmış bir devlet olarak dış ilişkilerinde gelişme gösterme mecburiyeti görülmüştür.

İlyas Kemaloğlu (Kamalov), tarihçi, yazar ve akademisyendir.

Esra Yakut,(d. 1968, Eskişehir, Türkiye) Türk akademisyen, tarihçi, hukuk tarihçisi, yazar.

<span class="mw-page-title-main">Süveyş Seferi (1541)</span>

Süveyş Seferi, Portekiz İmparatorluğu'nun Goa merkezli Hindistan Sömürgeleri Yönetiminin Osmanlı İmparatorluğu'nun Kızıldeniz'deki filosunun ana üssü Süveyş'e yönelik 1541 yılının ilk çeyreğinde icra ettiği ve başarısızlıkla sonuçlanan askerî harekâtı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.