Cengiz Doğu
Cengiz Doğu | |
|---|---|
| Doğum | 1 Ağustos 1945 |
| Ölüm | 14 Kasım 2019 (74 yaşında) |
| Meslek | Aktivist, şair |
| Etkin yıllar | 1966 - 2019 |
Cengiz Doğu (d. 1 Ağustos 1945 – ö. 14 Kasım 2019), Türk-Alman şair ve ırkçılığa karşı aktivisttir.[1]
Hayatı
Cengiz Doğu, İzmir'de okul hayatına başladı ve 1965-1974 yılları arasında İstanbul'da Türk Dili ve Edebiyatı okudu. İdeolojik olarak Türkiye İşçi Partisi'ne yakındı. 1968'de "Türk Araştırmaları Öğrenci Derneği"ni kurdu ve 1966'dan beri siyasi olarak aktifti.[1]
1971 Askeri Muhtırası sonucunda tüm öğrenci dernekleri yasaklandı ve Cengiz Doğu 20 gün boyunca hapsedildi. 1975-1977 yılları arasında askerlik hizmetini tamamladı, ancak çalışmaları 1977'de yasaklandı. Bir süre gazete redaktörlüğü yaptı ve 1978'de Almanya'ya göç etti. Ancak birkaç ay sonra Türkiye'ye döndü. Ancak, 1980 Askeri Darbesi'nden sonra Doğu, yaşamından endişe duyduğunu iddia ederek Türkiye’ye dönmemek üzere tekrar Almanya’ya kaçtı.[2]
1981'den 1988'e kadar Neuburg an der Donau'daki sığınmacı kampında yaşadı ve burada "Das Lager gleicht nicht den Kerkern Anatolien" adlı şiir kitabını yazdı. Almanya'ya sığınma başvurusu reddedildiği için sınırdışı edilerek Türkiye'ye gönderilmeyi beklerken, Almanya'nın önde gelen tanınmış kişi ve kuruluşları onun Almanya'da kalma hakkını destekledi.[3] 1989'da, daha sonra Bavyera Mülteci Konseyi sözcüsü olan Lili Schlumberger ile evlendi ve Dachau'ya taşındı. 1991'de sığınmacı olarak tanındı ve 1997'de Alman vatandaşlığını aldı.[2]
Cengiz Doğu, Almanya'da bir depolama işçisi olarak hayatını kazanırken, aynı zamanda sığınmacıların okumaları için sivil eylemlere katıldı. Irkçılık, ayrımcılık, mülteci ve insan hakları konularında aktif olarak mücadele verdi.[4] Osvaldo Bayer ve Urs M. Fiechtner ile birlikte kısa film şeklinde Asylum (1984) adıyla bir belgesel hazırladı.[5] Film, Münih Film Okulları Uluslararası Festivali'nde (Internationales Festival der Filmhochschulen München) gösterildi ve Oberhausen'deki Uluslararası Kısa Film Festivali'nde (Internationale Kurzfilmtagen Oberhausen) Alman Film Eleştirmenleri ödülünü kazandı.[6]
1989 yılında "Verband deutscher Schriftsstellerinnen und Schriftsteller" üyesi oldu ve daha sonra Almanya'da sadece profesyonel değil aynı zamanda serbest yazarların da yer aldığı "Werkkreis Literatur der Arbeitswelt"'in Münih grubunda yer aldı.[7] Doğu, Dachau toplama kampı ile ilgili anma etkinliklerine de katıldı.[8]
Cengiz Doğu, 14 Kasım 2019'da uzun bir hastalık döneminden sonra Dachau'da öldü ve şu anda mezarı Waldfriedhof'tadır.
Şiirleri
Doğu'nun Almanca ve Türkçe lirik şiirleri, düzyazı katkıları ve kitap yayınları; kendi yaşadığı, hapis, kamp, ırk ayrımcılığı ve sürgün deneyimleri sonucu oluşmuştur. İnsan avcıları kovalamaya başladığında insanlar kaçar"... ], işkencenin sesi kahkahanın yerini aldığında [ ... ], " dizelerini olduğu şiiri "Neden ülkenden kaçtın?" birkaç kez yeniden basılmıştır.[9][10]
1988 yılında, "Das Lager gleicht nicht den Kerkern Anatolien" şiirlerinin iki dilli bir versiyonunu yayınladı. Neuburg an der Donau'daki toplama kampında yedi yıl boyunca, sığınmanın hüzünlü şarkısını, ülkesi için ev ve özgürlük özlemini, aynı zamanda sevgi, yaşam ve ölümün güçlü ayetlerini söylediği şiirler yazdı. Kamptaki uzun geceleri, "Anadolu zindanlarının içinde insanlığın kan aktığı küçük, sefil hücreler." şeklinde betimlemiştir. Üç buçuk yıl boyunca tanıdığı Tuna Nehri yakınlarındaki bir orman olan Neuburg Lieder bu adla şiir kitabına yansıdı.[11] Tıpkı orman gibi, Doğu da bir yere hapsolmuş hissetmekte ve "yerini değiştirememektedir."[8]
Kitaplar
- Das Lager gleicht nicht den Kerkern Anatoliens. Benzemiyor Anadolu hapishanelerine Neuburg'un mülteci kampı. Gedichte zweisprachig, Deutsch und Türkisch, Übersetzung Herbert Kugler, Verlag Schanzer Journal, Ingolstadt 1988. Zweite korrigierte und erw. Aufl. übers. v. Cengiz Dogu, Herbert Kugler und Lili Schlumberger-Dogu, Frieling, Berlin 2008, 978-3-8280-2602-5
- Neuburg-Lieder, Edition Pergamon, Selbstverlag, Dachau 1998
- Der Mensch, Books on Demand, Norderstedt 2009, 978-3-8370-3525-4
- Flüchtlinge: Die Straßenkinder der Menschheit. Books on Demand, Norderstedt 2009, 978-3-8370-8117-6
Katkılar
- Bericht aus Mamak. In: Anja Tuckermann (Hrsg.): In die Flucht geschlagen: Geschichten aus dem bundesdeutschen Asyl (= Sammlung Luchterhand. Nr. 0852). Luchterhand Literaturverlag, Frankfurt am Main 1989, 978-3-630-61852-4, S. 144–150.
- Warum sind Sie aus Ihrem Land geflüchtet. In: Anja Tuckermann (Hrsg.): In die Flucht geschlagen: Geschichten aus dem bundesdeutschen Asyl (= Sammlung Luchterhand. Nr. 0852). Band 0852. Luchterhand Literaturverlag, Frankfurt am Main 1989, 978-3-630-61852-4, S. 151–157.
Senaryo
- Asylum, Dokumentarfilm; Kurzfilm 1984; Regie: Friedrich Klütsch
Kaynakça
- ^ a b Zeitung, Süddeutsche. "Alternative anbieten". Süddeutsche.de. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2020.
- ^ a b Zeitung, Süddeutsche. "Mit Poesie gegen den Hass". Süddeutsche.de. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "auto" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Balbierer, Thomas. "Kompromisslose Kämpferin". Süddeutsche.de. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2020.
- ^ Zeitung, Süddeutsche. "Alternative anbieten". Süddeutsche.de (Almanca). 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.
- ^ "Asyl". Deutsche Filmbewertung und Medienbewertung FBW. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2020.
- ^ "Asyl - Filmdetail - HFF München". www.hff-muenchen.de (Almanca). 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.
- ^ "50 Jahre „Werkkreis Literatur der Arbeitswelt"". Westfalenspiegel (Almanca). 3 Mart 2020. 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.
- ^ a b "Startseite". www.literaturhaus-muenchen.de (Almanca). 2 Mart 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.
- ^ In die Flucht geschlagen (Almanca). Cengiz Doğu. 16 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Deutsche Nationalbibliothek". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Cengiz Dogu Neuburg Lieder (Almanca). 1998.
