İçeriğe atla

Cengiz Dağcı

Cengiz Dağcı
Doğum9 Mart 1919
Gurzuf, Kırım
Ölüm22 Eylül 2011 (92 yaşında)
Londra, Birleşik Krallık
MilliyetKırım Tatarı
Etkin yılları1956–2011

Cengiz Dağcı, (9 Mart 1919 Gurzuf - 22 Eylül 2011 Londra), Kırım Tatarı roman yazarı.

Gurzuf'ta doğdu. Çocukluğu Kızıltaş (şimdiki adıyla Krasnokamianka) köyünde geçti. İlk ve orta öğrenimini köyünde ve Akmescit'te yaptı. 1938'de ortaokulu bitirdi. Kırım Pedagoji Enstitüsü ikinci sınıfındayken II. Dünya Savaşı çıktı. 1941'de Ukrayna cephesinde Almanlara esir düştü. Almanların yenilmesi üzerine esir kampından kurtularak müttefik devletler safına sığındı.

1946 Ekiminde eşi ve kızıyla birlikte önce Edinburgh'a geldi. 1947 yılı başında Londra'ya geçti. 1953'te Fulham Road'da bir lokanta açtı. 1974 yılında Londra'da Wimbledon yakınlarındaki Southfields'e yerleşti ve vatanından ayrıldığından bu yana hiç Kırım'a gitmedi.

Cengiz Dağcı, Türkiye'ye hiç gelmediği halde kitaplarını Türkiye Türkçesi ile yazmış, kitaplarının ilk redaksiyonu da şair Ziya Osman Saba yapmıştır. Türkiye'de yayınlanan eserleri sayesinde Türkiye'de birçok insan Kırım’ı ve Kırım Tatarları'nın yaşantılarını öğrenmiş oldu. Pek bilinmemesine rağmen Kırım Tatarca şiirleri de vardır. Eserlerinde Kırım Türklerinin Rusların zulmü altındaki hayatını anlatır. Hüzünlü bir üslûbu vardır. Öğrencilerin okullarda sadece ders almak dışında, oyun oynamasından yanadır. Hakkında İbrahim Şahin tarafından bir doktora çalışması yapılmıştır.

Cengiz Dağcı, 22 Eylül 2011 Perşembe günü saat 12.30 sularında Sauthfields'teki evinde öldü. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Kültür Bakanı Ertuğrul Günay'ın girişimleri ile Türkiye'den katılan kalabalık bir topluluk tarafından, 2 Ekim 2011 Pazar günü 69 yıldır görmediği Yalta'ya bağlı Kızıltaş köyünde toprağa verildi. 2014 yılında Kırım Dernekleri Federasyonu Dağcı'nın anıt mezarını yaptırdı.[1]

Eserleri

Roman

- Cengiz Dağcı'nın 1956 yılında yazdığı, ilk redaksiyonunu da şair Ziya Osman Saba'nın yaptığı romanıdır. Romanda Kırım Tatarlarının yurtlarından zorla sürgüne gönderilmeleri olayı hüzünlü bir üslûpla anlatılır.
- Burak Arlıel tarafından yönetilen Kırımlı adlı film, bu romandan esinlenilerek beyazperdeye uyarlanmıştır.
  • Yurdunu Kaybeden Adam (1957)
- Korkunç Yıllar adlı romanın devamı niteliğindedir.
  • Onlar da İnsandı (1958)
  • Ölüm ve Korku Günleri (1962)
  • O Topraklar Bizimdi (1966)
  • Dönüş (1968)
  • Genç Temuçin (1969)
  • Badem Dalına Asılı Bebekler (1970)
  • Üşüyen Sokak (1972)
  • Anneme Mektuplar (1988)
  • Benim Gibi Biri (1988)
  • Yoldaşlar (1991)
  • Biz Beraber Geçtik Bu Yolu (1996)
  • Bay Markus Burton'un Köpeği (1998)
  • Bay John Marple'ın Son Yolculuğu (1998)
  • Oy Markus Oy (2000)
  • Rüyalarda Ana ve Küçük Alimcan (Bir Kırım Öyküsü) (2001)
  • İhtiyar Savaşçı[not 1]

Hatıra

  • Yansılar 1 (1988)
  • Yansılar 2 (1990)
  • Yansılar 3 (1991)
  • Yansılar 4 (1993)
  • Ben ve İçimdeki Ben (Yansılardan Kalan 5) (1994)
  • Hatıralarda Cengiz Dağcı (1998)
  • Regina (2000)

Hikâye ve mektup

  • Haluk'un Defterinden ve Londra Mektupları (1996)

Kaynakça

  1. ^ "Kırım Derneklerinden Dağcı'ya vefa". Çağdaş Kocaeli Gazetesi. 27 Haziran 2022. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2014. 
Notlar
  1. ^ Bu kitap, yayınevi tarafından Yansılar 1-4’ün sonundaki hikâyeler bir araya getirilerek oluşturulmuştur. Yeni bir eser değildir. 2005 yılında çıkmıştır.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatarları</span> Türklerin kıpçak kolundaki topluluk

Kırım Tatarları ya da Kırımlılar, anayurtları Karadeniz'in kuzeyindeki Kırım yarımadası olan Türkî halktır. 1783'te Kırım Hanlığı'nın Rusya tarafından ilhak edilmesiyle birlikte Osmanlı Devleti'ne zorunlu göçe tabi tutulmuşlar ve kendi vatanlarında azınlığa düşmüşlerdir. SSCB döneminde Stalin'in emriyle 18 Mayıs 1944'te sürgüne uğrayarak nüfuslarının yarısını yitirmişlerdir. SSCB'nin yıkılmasıyla sürüldükleri topraklardan Kırım'a geri dönmeye başlayan halk, Ukrayna'nın ana Müslüman unsurunu oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Aytmatov</span> Kırgız asıllı Sovyet yazar

Cengiz Törökuloğlu Aytmatov, Kırgız edebiyatçı, gazeteci, çevirmen, diplomat ve siyasetçi. Türk dünyasının ünlü yazarlarındandır.

Ahmet Refik Erduran, Türk oyun yazarı, yayımcı ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Ferhan Şensoy</span> Türk oyuncu ve yazar

Osman Ferhan Şensoy, Türk tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu; roman, deneme, günlük, televizyon dizisi ve film senaryoları yazarı, şair ve Ortaoyuncular tiyatro topluluğunun kurucusudur.

Yaşar Nabi Nayır, Türk şair, yazar ve yayıncıydı.

<span class="mw-page-title-main">Oktay Rifat</span> Türk şair, romancı ve oyun yazarı

Ali Oktay Rifat, Türk şair, oyun yazarı ve roman yazarı. Türk şiirinin en büyük isimlerinden birisi kabul edilir. Orhan Veli ve Melih Cevdet'le birlikte Garip Akımı'nın kurucularındandır. 1955 yılından itibaren İkinci Yeni adlı şiir akımına yönlenmiştir. Şiir dışında roman ve oyun türlerinde de eserler vermiştir. Şair Nazım Hikmet'in kuzenidir.

Ziya Osman Saba, cumhuriyet dönemi şair ve yazarı. Yedi Meşaleciler Hareketi'nin kurucularındandır. Şair olarak ün kazanan edebiyatçı, küçük hikâye türünde de eserler verdi.

<span class="mw-page-title-main">Tatarlar</span> Doğu Asyadan köken alan etnik grup

Tatarlar veya Tatar Türkleri, "Tatar" ismini taşıyan farklı Türki etnik gruplar için kullanılan bir şemsiye terimdir.

Melisa Gürpınar, Türk şair, yazardır. Şiir, oyun, roman, çocuk kitabı türlerinde eserler vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">İsa Kocakaplan</span>

İsa Kocakaplan, Türk bir yazardır.

Şakir Selim, Kırım Tatarı şair, yayımcı, çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatar Sürgünü</span> Kırım Tatar soykırımı

Kırım Tatar Sürgünü veya Kırım Tatar Soykırımı, Sovyet hükûmeti tarafından yürütülen ve Josef Stalin adına hareket eden NKVD Başkanı Lavrenti Beriya tarafından organize edilen 18-20 Mayıs 1944'te en az 191.044 Kırım Tatarının etnik temizliği ve kültürel soykırımıdır. NKVD üç gün içinde çoğunlukla kadınları, çocukları, yaşlıları, hatta komünistleri ve Kızıl Ordu üyelerini, bin kilometre uzaklıktaki Özbek SSC'ye sınır dışı etmek için sığır trenlerini kullandı. Kırım Tatarları, Stalin'in Sovyetler Birliği'ndeki nüfus transferi politikası tarafından kapsanan birkaç etnik gruptan biriydi.

<i>Kırımlı</i> (film)

Kırımlı, Cengiz Dağcı'nın 1956 tarihli romanı Korkunç Yıllar'dan esinlenerek beyazperdeye uyarlanan film. Kırımlı, II. Dünya Savaşı sırasında Alman esir kamplarında rehin alınan Tatar Türk esirlerin yaşadıkları insanlık dramını ve çektikleri acıları konu alıyor.

<span class="mw-page-title-main">Saim Osman Karahan</span>

Saim Osman Karahan, Kırım Tatar dil bilgini ve yazar.

O Topraklar Bizimdi, Cengiz Dağcı'nın 1966 tarihli romanı. Yazarın 1958 tarihli Onlar da İnsandı adlı eserinin devamıdır. Önceki romanda köyden kaçarak kurtulan Selim bu romanda başkişidir. Eser 1938-1946 yılları arasında geçmektedir. Kırım'da bulunan Çukurca köylülerinin kolhoz yaşamları ve II. Dünya Savaşı sırasında yaşadıkları ele alınmaktadır.

Korkunç Yıllar, Cengiz Dağcı'nın 1956 tarihli romanı. Yazarın yaşamından büyük izler taşıyan bu roman II. Dünya Savaşı’nda Kırım Türkleri ve diğer toplulukların uğradığı katliamları ve zorlukları ele alır. Yazar da tıpkı başkişi Sadık Turan gibi II. Dünya Savaşı’a katılmıştır. ‘’Yurdunu Kaybeden Adam’’ bu romanın devamıdır. Her iki romanda geçen mekânlar ‘’Hatıralarda Cengiz Dağcı’’ ve ‘’Regina ’' adlı eserlerde anlatılanlarla benzerdir. Kırımlı filmi ile sinemaya da uyarlanmıştır.

Zafer Karatay - Kırım Tatar Türk gazeteciKırım Tatar halkının Meclis temsilcisi, Kırım Tatar ulusal hareketinin aktif üyesi, Kırım'ın onursal üyesi -Tatar Yazarlar Birliği, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti.

İsmail Gaspıralı Kırım Tatar Kütüphanesi - Simferopol'de yer alan kütüphane.

Kırım Tatar edebiyatı eserlerinin en eskileri, Altın Orda döneminde, altın çağı ise Kırım Hanlığı döneminde verilmiştir.

Abdulla Dagci, İkinci Dünya Savaşı sırasında Simferopol şehri civarında bulunan bir Kırım Tatar Sovyet partizan komutanıydı. Hem Simferopol direnişini hem de etnik Kırım Tatarları arasındaki direnişi örgütlemekten sorumlu olan Dağcı, Temmuz 1943'te Almanlar tarafından yakalandı ve idam edildi. Ölümünün ardından iki kez Sovyetler Birliği Kahramanı unvanına aday gösterildi, ancak her iki adaylık da Sovyet hükûmeti tarafından kabul edilmedi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.