İçeriğe atla

Cenevre Konferansı (1932)

İkinci Cenevre Deniz Hukuku Konferansı, 1932 yılında İsviçre'nin Cenevre kentinde düzenlenmiş olan ve donanmalara silah sınırlaması getirilmesini öngören konferans. Konferans, silahsızlanmayı temel alan öncülü Cenevre Deniz Hukuku Konferansı'ndan (1927) tümüyle ayrı bir nitelik taşımaktadır.

Donanmaların yanı sıra kara kuvvetlerine de silahlanma sınırı getirmeyi amaçlayan konferansa ABD, SSCB ve Almanya'nın da aralarında bulunduğu 61 ülke katılmıştır. Belirli bir düzeye dek ilerleyen görüşmeler Hitler'in 1933'te iktidara gelmesinin ardından yarıda kalmıştır. Almanya'nın görüşmeleri yarıda keserek Milletler Cemiyeti'nden ayrılması bu durumun başlıca nedenlerindendir.

Almanya'nın Milletler Cemiyeti'nden çekilme nedenleri

61 ülkenin katılımıyla gerçekleşen Cenevre Konferansı'na Almanya'da katılmıştı. Konferans sebebi, dünya barışını devam ettirmek adına, bütün ülkelerin silahlarına kısıtlama getirilmesiydi. Adolf Hitler iktidara geldikten sonra hem konferanstan, hem de Milletler Cemiyeti'nden çekilme kararı almıştır.

Bu kararı neden verdiğini 1939 Yılında Roosevelt'e cevap verirken açıklıyordu. Şöyle diyordu: Yaptıkları konferansa bizden önceki hükûmetler iştirak etmişti. Ben, geri çekilme kararı aldım. Bildiğiniz üzere Bay Roosevelt'e istişare ederek, birtakım pratiklerde bulunmuş, dünyadaki silahları minimum seviyeye çekmemiz gerektiğine dair bir tartışmada bulunmuştum. Ülkelerdeki ordu büyüklüğünü (askerî personel) en fazla 200 bin olarak kalmasını önerdim. Ayrıca, zehirli gazlar ve bombacı uçakların elden çıkarılmasını talep ettim. Elbette Almanya tümden silahsızlandırılmışken bunları kimsenin yapması mümkün değildi. Daha sonra, en fazla 300 bin kişilik ordu olmasını talep ettim. Önerim aynı cevapsızlıkla karşılandı. Daha önce, dünyaya söylemeden birçok kongrede ve Reichstag'ta silahsızlanma önerilerinde bulundum, daha sonra bunların bahsi bile geçmedi. Ayrıca, dünyadaki diğer devletler 300 binin üzerinde askerî personele doğru silahlanmaya başlamıştı. Benim 300 bin kişilik talebim kadar cevaplanmadı. Ben de, şu anda çok kapsamlı silahlanma emrini vermiş oldum![1] (28 Nisan 1939, Hitler, Roosevelt'in sorularını yanıtlıyor.)

Hitler, bu konuşmasında 1939 yılında silahlanmaya mecbur bırakıldıklarını ileri sürecekti ve Milletler Cemiyeti'nin taraflı olduğunu, sadece büyük devletlerin işlerini görmek adına kurdukları bir oluşum olduklarını savunacaktı. Ayrıca, Cenevre Konferansı'nın dağılması sonucunda Fransa ve Britanya'da silahlanmaya başlamıştı. Britanya'da kısmi seferberlik ilan edilmişti.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Çalışma Örgütü</span>

Uluslararası Çalışma Örgütü ya da ILO, ülkelerdeki çalışma yasalarında ve bu alana ilişkin uygulamalarda standartları geliştirmek ve ileriye götürmek gibi bir amaçla kurulan kuruluştur. Merkezi İsviçre'nin Cenevre kentinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Milletler Cemiyeti</span> 1. Dünya Savaşından sonra barışı sağlamak için kurulan kurum

Milletler Cemiyeti, günümüzdeki Birleşmiş Milletler'in temeli sayılabilecek bir organizasyondu. I. Dünya Savaşı'nın ardından İsviçre'nin Cenevre kentinde, 10 Ocak 1920'de kuruldu. Amacı, ülkeler arasında yaşanabilecek sorunları barışçıl yollarla çözmekti. Bir süre çalıştı; fakat fazla bir varlık gösteremedi. II. Dünya Savaşı'nın ardından 1946 yılında dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Münih Antlaşması (1938)</span> Almanca konuşulan Çekoslovakya topraklarının 1938de Almanyaya bırakılması

Münih Antlaşması, Birleşik Krallık, Fransa, İtalya ve Almanya arasında yapılan ve Çekoslovakya'nın Südet bölgesinin Almanya'ya verilmesini öngören 29 Eylül 1938 tarihli antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Konferansı (1943)</span>

Moskova Konferansı, 1943 yılı Ekim ayında Moskova'nın Dışişleri Bakanları düzeyinde toplanan Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Sovyetler Birliği ve Çin'in katılımıyla gerçekleşen bir toplantıdır. Ayrıca, Tahran Konferansı müttefiklerin ilk buluşmalarıdır. Konferansa Birleşik Krallık'tan Sir Anthony Eden, ABD’den Cordell Hull, Sovyetler Birliği’nden Vyacheslav Molotov ile Çin Dışişleri Bakanı katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kahire Konferansı</span>

Kahire konferansı, II. Dünya Savaşı sonra Uzak Doğu'daki gelişmeleri değerlendirmek amacıyla Roosevelt, Churchill ve Çan Kay Şek arasında; 22-26 Kasım 1943 tarihleri arasında Kahire'de yapılan toplantıdır. Kesin bir sonuca varılamayan konferansın yapılmasında Moskova Konferansı'nda görev alan dışişleri bakanlarının üç devletin liderlerinin de bir görüşmede bulunmaları gerektiğine karar vermesi etkili oldu. Josef Stalin'in isteği üzerine Tahran seçilse de düzenlenen konferansta Uzak Doğu meselelerinin de görüşülmesi planlandığı için Çin Cumhuriyeti'ni temsilen Çan Kay Şek'in de yapılacak görüşmelere davet edilme teklifinin Stalin tarafından kabul edilmemesi üzerine, Churchill ile Roosevelt hem Çan Kay Şek ile görüşmek hem de Tahran'da yapılacak konferansa birlik içinde katılmak amacıyla Kahire'de bir araya geldiler.

<span class="mw-page-title-main">Paris Barış Konferansı</span> I. Dünya savaşı sonrasında İtilaf Devletlerinin yaptığı toplantı

Paris Barış Konferansı, I. Dünya Savaşı'nı sona erdiren antlaşmaların hazırlandığı uluslararası bir konferanstır.

<span class="mw-page-title-main">Soğuk Savaş</span> 1947–1991 yılları arasında Batı Bloku ve Doğu Bloku arasında geçen jeopolitik gerginlik süreci

Soğuk Savaş, iki Süper güç olan ABD önderliğinde Batı Bloku ile Sovyetler Birliği'nin önderliğinde Doğu Bloku ülkeleri arasında Truman Doktrini'nin ilanından (1947) SSCB'nin dağılmasına (1991) kadar devam ettiği kabul edilen uluslararası siyasi ve askeri gerginlik. Soğuk Savaş dönemi, Amerika liderliğinde batı dünyası ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin önderliğindeki komünist blok arasındaki dünya üzerinde geniş bir nüfusu etki etmesine verilen isimdir. Soğuk Savaş döneminde NATO, "Batı İttifakı" olarak da biliniyordu. Batı Bloku, NATO üyesi ülkeler ile NATO üyesi olmayan ancak ABD ile müttefik olan kapitalist ve antikomünist ülkelerden, Doğu Bloku ise Varşova Paktı'na üye olan komünist ve bu pakta üye olmayan diğer komünist ülkelerden oluşuyordu. Bu iki karşıt blokun yanı sıra hiçbir bloku desteklemeyen Bağlantısızlar Hareketi isimli üçüncü bir blok daha vardı. Çin ve Yugoslavya hem Doğu Bloku ülkeleri, hem de Bağlantısızlar Hareketi ülkeleriydi. Bu iki komünist ülkenin her iki blokta da olmasının nedeni Sovyetler Birliği ile olan görüş farklılıklarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Arkadya Konferansı</span>

Arkadya Konferansı, Birleşik Krallık ve Birleşik Devletler delegasyonları arasında 22 Aralık 1941 - 14 Ocak 1942 tarihleri arasında Washington'da düzenlenen, taraflar arasında Avrupa'daki savaşla ilgili stratejilerin belirlendiği görüşmelerdir.

(Baron) Philip John Noel-Baker, 1959 Nobel Barış Ödülünü alan İngiliz devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Maksim Litvinov</span>

Maksim Maksimoviç Litvinov, Sovyet diplomat ve 1930-1939 yılları arasında görev yapan Sovyetler Birliği Dışişleri Halk Komiseri. Dünya ölçeğinde silahsızlanma ve Nazi Almanyası'na karşı Batılı devletlerle ortak bir güvenlik sistemi oluşturma görüşlerinin önde gelen savunucularından oldu.

<span class="mw-page-title-main">Alfonso García Robles</span> Meksikalı diplomat ve siyasetçi

Alfonso García Robles, nükleer silahsızlanmayı savunan Meksikalı diplomat.1982 Nobel Barış Ödülü'nü İsveçli diplomat Alva Myrdal ile paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yalta Konferansı</span> Yaltanın 3 kilometre güneyinde bulunan Livadia Sarayında düzenlenen ve Churchill, Roosevelt ve Stalin olmak üzere "Üç Büyük" (Big Three)ün katıldığı konferans

Yalta Konferansı ya da Kırım Konferansı, II. Dünya Savaşı sırasında 4 Şubat 1945 - 11 Şubat 1945 tarihleri arasında SSCB'nin önde gelen tatil yeri Yalta'nın 3 kilometre güneyinde bulunan Livadia Sarayı'nda düzenlenen ve Churchill, Roosevelt ve Stalin olmak üzere "Üç Büyük" 'ün katıldığı konferans.

<span class="mw-page-title-main">Alman tekrar silahlanması</span> 1918-1939 arasında Almanyanın yeniden silahlanması

Alman tekrar silahlanması (Aufrüstung), 1930'larda NSDAP tarafından Versay Barış Antlaşması'nı ihlal eden büyük bir silahlanma gayretiydi. Tekrar güç mücadelesi esnasında Nasyonal Sosyalist Parti, Almanya'nın kayıp ulusal gururunu toparlamaya söz verdi. Parti, Versay Antlaşması'nın ve Weimar Cumhuriyeti'nin boyun eğmesinin bütün Almanlar için bir utanç olduğunu belirtti ve Alman halkına askeri yeniden silahlandırmayı vadetti.

Londra Konferansı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Sevr Antlaşması'nı kabul etmemiş, İtilaf Devletleri'ni yurttan çıkarmak için harekete geçmişti. TBMM, Millî Mücadele sırasında güneyde Fransızlara karşı başarılı olmuş, Türk-Sovyet görüşmelerini başlatmış, Yunan ilerleyişini durdurmuştu. Birinci İnönü Muharebesi de kazanılınca İtilaf Devletleri, Sevr Antlaşmasında bazı değişiklikler yapmak üzere Yunanistan ve Türkiye'nin de katıldığı bir konferansın 21 Şubat 1921'de Londra'da yapılmasına karar verdiler.

<span class="mw-page-title-main">Bilim ve Dünya İlişkileri üzerine Pugwash Konferansı</span>

Bilim ve Dünya İlişkileri üzerine Pugwash Konferansı silahlı çatışmaları azaltmak ve uluslararası güvenliği tehdit eden unsurlara çözümler üretebilmek için bilim insanlarını ve kamuoyunun önemli isimlerini bir araya getiren uluslararası bir kuruluş. 1955 yılında Russell-Einstein Manifestosu'nun yayınlanmasının ardından, 1957 yılında nükleer silah karşıtı bilim insanı Joseph Rotblat ve Bertrand Russell tarafından Kanada'nın Pugwash adlı köyünde kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Tahran Konferansı</span>

Tahran Konferansı, 28 Kasım - 1 Aralık 1943 tarihleri arasında, Müttefik liderler, Joseph Stalin, Franklin D. Roosevelt ve Winston Churchill katılımıyla, SSCB'nin Tahran Büyükelçiliği'nde gerçekleşen ve o ana dek ilk kez tüm Müttefik liderlerin katıldığı bir strateji toplantısı idi. 22-26 Kasım 1943 tarihlerinde yapılan Kahire Konferansı'ndan hemen sonra yapılan bu liderler zirvesini, 1945 yılında yapılan Yalta Konferansı ve Potsdam Konferansları takip etti. Üç lider, toplantıya ajandalarındaki farklı gündemlerle başlamış olmakla birlikte, Nazi Almanyası'na karşı yeni bir cephe açılması konusunda oy birliği ile aldıkları bir kararla toplantıyı sonlandırdılar. Müttefiklerin Türkiye ve İran'la olan ilişkileri, Yugoslavya'daki operasyon, Japonya'nın durumu ve savaştan sonra yapılacaklar, Konferans'ta ele alınan diğer konulardı. İran'ın bağımsızlığının, müttefiklerin üç büyük üyesince tanındığına dair ayrı bir protokol de imza altına alındı.

Aşağıdaki listede Müttefik Devletler tarafında düzenlenen II. Dünya Savaşı konferansları yer almaktadır. Kalın yazılan konferanslar Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği liderlerinin tamamının katıldığı konferansları betimlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">1930'lar</span> onyıl

1930'lar, 1 Ocak 1930'da başlayan ve 31 Aralık 1939'da sona eren, Gregoryen takviminin içinde bulunan bir onyıldır.

<span class="mw-page-title-main">Dört Polis</span>

"Dört Polis", ABD Başkanı Franklin Roosevelt'in dünya barışının garantörü olarak Büyük Dörtlü ile kurduğu savaş sonrası bir konseydi. Üyeleri 2. Dünya Savaşı sırasında Dört Güç olarak adlandırıldı ve 2. Dünya Savaşı'nın dört büyük müttefikini oluşturdular: Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve Çin. Roosevelt, 1942'den itibaren "Dört Polis" terimini defalarca kullandı.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Silahsızlanma Konferansı</span>

Silahsızlanma ve Sınırlandırma Konferansı, daha çok Cenevre Konferansı veya Dünya Silahsızlanma Konferansı olarak bilinen, Şubat 1932 ile Kasım 1934 tarihleri arasında Cenevre, İsviçre'de düzenlenen uluslararası bir devlet konferansıydı. Konferansın amacı, Milletler Cemiyeti Sözleşmesi uyarınca silahsızlanmayı sağlamaktı. Konferansa Milletler Cemiyeti üyesi olan 61 devlet ile birlikte üye olmayan Sovyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri de katıldı.