İçeriğe atla

Cenevre Antlaşması

Cenevre Antlaşması
İmzalanma30 Temmuz 1974
YerCenevre, İsviçre
Taraflar Birleşik Krallık
 Türkiye
 Yunanistan
Vikikaynak'ta Cenevre Antlaşması

Cenevre Antlaşması[1] veya Cenevre Deklarasyonu,[2] 25-30 Temmuz 1974 tarihleri arasında Birleşik Krallık, Türkiye ve Yunanistan'ın dışişleri bakanları aracılığıyla Kıbrıs Harekâtı ve Kıbrıs Sorunu'na yönelik müzakerelerde bulundukları Cenevre'de imzaladıkları antlaşma.[3]

1974'te, Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar arasında siyasi gerilimler meydana gelmekteydi ve Yunanistan'daki askeri cunta desteği ile Kıbrıs'ta enosis'e yönelik milliyetçi Rumların 15 Temmuz 1974'te darbe yapması[4] sonucunda Türkiye, Kıbrıs'a 20 Temmuz 1974'te Başbakan Bülent Ecevit'in liderliğinde harekât düzenledi.[5] Bunun üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 353 sayılı kararının 5. maddesi gereği[6] 22 Temmuz 1974 tarihinde ateşkes ilan edildi.[7] 25 Temmuz günü İsviçre'nin Cenevre kentinde Birleşik Krallık, Türkiye ve Yunanistan'ın dışişleri bakanları müzakere amacıyla toplandı.[3] 30 Temmuz günü antlaşmayı imzalayan ülkeler Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 353 sayılı kararını dikkate alarak ada üzerindeki düzenin yeniden temin edileceğine ve yeniden 1960 anayasasına göre hareket edileceğine karar kıldılar.[1]

Deklarasyon sonucunda Kıbrıs'ta anayasa düzeninin yeniden tesisi ve bölge üzerindeki barışın yeniden sağlanması[8] için 8 Ağustos 1974 tarihinde aynı devletler ile Kıbrıslı Rum ve Türkler'inde temsilcilerin bulunacağı İkinci Cenevre Konferansı'nın yapılması kararı alındı.[9]

Kaynakça

  1. ^ a b Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 389. sayfa, Alfa Yayınları, ISBN 975-297-836-3.
  2. ^ Bozkurt, Enver; Demirel, Havva (2004).Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği kapsamında Kıbrıs Sorunu, 107. sayfa, Nobel, ISBN 975-591-588-5.
  3. ^ a b Gönlübol, Mehmet (1987).Olaylarla Türk dış politikası, 576. sayfa, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi.
  4. ^ 'Failing' Cyprus talks resume 26 Temmuz 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), BBC, Erişim Tarihi: 30 Eylül 2008.
  5. ^ Mütercimler, Erol (1990). Kıbrıs Barış Harekatının bilinmeyen yönleri, 376. sayfa, Yaprak Yayınevi.
  6. ^ Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e; 388. sayfa.
  7. ^ Aydoğdu, Ahmet (2005). Kıbrıs Sorunu çözüm arayışları, 134. sayfa, Asil Yayın Dağıtım, ISBN 975-98443-2-X.
  8. ^ Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e; 390. sayfa.
  9. ^ 1974 Kıbrıs Buhranı ve Kıbrıs Harekatı 5 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., e-tarih.org, Erişim Tarihi: 22 Mayıs 2009.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Harekâtı</span> Türkiyenin 1974te Kıbrısa düzenlediği askerî harekât

Kıbrıs Harekâtı, 20 Temmuz 1974'te Başbakan Bülent Ecevit’in emriyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kıbrıs'ta başlattığı askerî harekât. Harekâtın ilk ayağı Yunanistan Hükûmetinin desteğiyle yapılan 15 Temmuz 1974 darbesinin ardından düzenlendi. 14 Ağustos günü başlatılan ikinci harekâtla -Kuzey Lefkoşa da dâhil olmak üzere- adanın yüzde 37'sinin Türk kontrolüne geçmesiyle sonuçlandı. 140 bin ila 200 bin Rum, adanın kuzeyinden; 42 bin ila 65 bin Türk, adanın güneyinden göçmen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Cumhuriyeti</span> Akdenizde bir ada ülkesi

Kıbrıs Cumhuriyeti, Doğu Akdeniz'de yer alan Kıbrıs'ta, fiilî olarak adanın güneyini, hukuki olarak adanın tamamını yöneten devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Taksim (Kıbrıs Sorunu)</span> Kıbrıs adasının kuzeyinin, Türkiye’ye bağlanmasını amaçlayan düşünce

Taksim, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 1974'teki Kıbrıs Harekâtı'ndan önce Kıbrıs'ın ve 1974'ten sonra Kıbrıs'ın kuzeyinin bir il olarak Türkiye'ye katılmasını hedefleyen düşünce. 1951 yılında Yunanistan, Kıbrıs konusunu ele almaya başladı ve 1953 yılında ilhakı konusunda söz etmeye başlayınca buna karşılık Türk basını, adanın Birleşik Krallık'tan ayrılırsa Türkiye'ye bağlanması konusunda kampanya başlattı. 1955 yılında Türkiye'nin Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu olunca Türkiye artık resmen Kıbrıs'ta taksim politikası izlemeye başladı.

"Ya Taksim, Ya Ölüm", 1950'li yılların sonunda Türkiye'de ve Kıbrıs'ta, Kıbrıs adasının tamamının Türkiye'ye bağlanması ve Yunanistan ile Rumlara karşı yapılan mitingler. Bu mitingler, gösterilerde söylenen "Ya Taksim, Ya Ölüm" siyasi sloganı ile telaffuz edilmiş ve Türkiye'nin Taksim politikasına yönelik bir isimlendirme olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 541 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 541 sayılı kararı, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Dışişleri Bakanı ve BM Genel Sekreteri'nin açıklamaları göz önüne alınarak 365 ve 367 sayılı kararların uygulanması istenmiş ve bütün ülkelerin Kıbrıs Cumhuriyeti'nden başka bir Kıbrıs devletini tanımaması istenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 544 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 544 sayılı kararı, BM Genel Sekreteri'nin Birleşmiş Milletler Kıbrıs Barış Gücü'nün 6 aylık bir süre daha ada üzerinde konuşlandırılması hakkında önerisi ve Kıbrıs Cumhuriyeti hükûmetî'nin 15 Aralık 1983'ten sonra Barış Gücü'nün ada üzerinde var olması gerektiği düşüncesi yüzünden BM Barış Gücü'nün 15 Haziran 1984 tarihine kadar ada üzerinde faaliyetlerde bulunma süresi uzatılmıştır. Karar oybirliği ile alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 550 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 550 sayılı kararı, Kıbrıs Cumhuriyeti Hükûmeti'nin talebi ve Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'nın açıklamasından yola çıkarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin "Türkiye tarafından işgal altında kalan kısmında" yapılan karşılıklı "büyükelçi atamaları" ve "anayasal referandum" yapılması, Kıbrıs'ın bölünmesi için yapılan ayrılıkçı hareketler olduğu belirtilmiştir. Güvenlik Konseyi, 541 sayılı kararın uygulanmasını yeniden talep ettiğini nitelemiş ve tüm ülkelere "ayrılıkçı hareket" ile kurulan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin tanınmaması çağrısını tekrarlamıştır. Bu karar; on üç üye ülke tarafından kabul oyu, Pakistan tarafından karşı ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından çekimser oy kullanılarak kabul edilmiştir.

1963 Kıbrıs Anayasası değişikliği önerisi, 30 Kasım 1963 tarihinde Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı III. Makarios, Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nda siyasi kurumların yapılanması ve teşkilatlanma hakkındaki 13 maddelik bir değişiklik önerisinde bulundu. Kıbrıslı Türkler bu değişikliklerin kendi haklarını kısıtladığını belirtti. Bu değişiklik süreci içerisinde Kıbrıs Türkleri bu öneriye karşı çıkmış, 1963-1964 Kıbrıs olayları'nın çıkmasına neden oldu ve sonunda Kıbrıslı Türklerin, Kıbrıs Cumhuriyeti'ndeki idarî ve siyasi yapılanmadan çekilmesine sebep oldu.

Akritas Planı, 1963 senesinin başlarında Kıbrıs Cumhuriyeti Hükûmetinde çoğunluğa sahip Kıbrıs Rumlarının, Kıbrıs Türklerini yönetimde zayıflatarak daha sonra Kıbrıs Cumhuriyeti'ni Yunanistan ile birleştirmeyi amaçlayan plan. Enosis fikrinde olduğu gibi, Yunanistan ile Kıbrıs'ın birleşmesi şeklinde anılır.

1975 Nüfus Mübadelesi Antlaşması, 1975-1976 tarihinde Viyana Görüşmeleri sonucunda Kıbrıs üzerinde karşılıklı olarak mübadele kararını öngören antlaşma.

1974 Kıbrıs Darbesi veya 1974'te Kıbrıs'ta askerî ihtilâl veya Kıbrıs'ta Yunan Darbesi, 15 Temmuz 1974 tarihinde Yunanistan'daki askeri cunta desteği ile Kıbrıs'ta enosis'e yönelik milliyetçi Rumların III. Makarios'u devirmesi ve 20 Temmuz 1974'te Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kıbrıs'a harekât düzenlemesine neden olan askerî müdahale.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1873 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1873 sayılı kararı, BM Genel Sekreteri'nin Birleşmiş Milletler Kıbrıs Barış Gücü'nün 6 aylık bir süre daha ada üzerinde konuşlandırılması hakkında önerisi ve Kıbrıs Cumhuriyeti hükûmetî'nin 15 Aralık 1983'ten sonra Barış Gücü'nün ada üzerinde var olması gerektiği düşüncesi yüzünden BM Barış Gücü'nün 15 Aralık 2009 tarihine kadar ada üzerinde faaliyetlerde bulunma süresi uzatılmıştır. Karar Türkiye'nin karşı, diğer 14 üyenin kabul oyu ile alınmıştır.

Mehmet Hasgüler Kıbrıslı Türk akademisyen ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 186 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 186 sayılı kararı, 4 Mart 1964 tarihinde 1116 numaralı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin toplantısında Birleşik Krallık, Kıbrıs Cumhuriyeti, Türkiye ve Yunanistan hükûmetlerine danışılarak Kıbrıs adası üzerinde bir Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün kurulması karar verildi. Ayrıca Türkiye'ye yönelik olarak kararın 1. maddesinde "uluslararası barışı tehlikeye sokacak herhangi bir harekatın yapılmaması" istendi. Birleşik Krallık, Türkiye ve Yunanistan arasında arabuluculuk amacıyla bir özel temsilci atanması kararı alındı. Karar tüm üye ülkelerin evet oyu ile alındı.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 353 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 353 sayılı kararı, 20 Temmuz 1974 tarihinde 1779 numaralı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin toplantısında Türkiye'nin Kıbrıs'ta harekâta girişmesi nedeniyle 186 sayılı karar hatırlatılmış ve tüm yabancı askerî personelin adayı terk etmesi istenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Kıbrısı</span> Birleşik Krallıkın 1878-1960 tarihleri arasında Kıbrısta kurduğu idare

Britanya Kıbrısı, Birleşik Krallık'ın 1878-1960 tarihleri arasında Kıbrıs'ta kurduğu idaredir.

Kıbrıs Sorunu, Akdeniz'in doğusunda bulunan Kıbrıs adasında Kıbrıs Rumlarıyla Kıbrıs Türkleri arasında yaşanan siyasi tabanlı sorun. Britanyalıların Kıbrıs Sözleşmesi sonrasında adayı kolonileştirmeleri ile halklar arası çatışmalar artış gösterdi. Bu tarihlerde taksim isteğinde bulunan Türkler ile enosis isteyen Rumlar birbirleri ile çatışmaya başladı. Kıbrıslılar tamamen öz belirtim hakkı istiyordu. Britanyalılar, sorunu "Rum-Türk anlaşmazlığına" bağladı ve sonunda 16 Ağustos 1960 tarihinde Kıbrıs; Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık'ın "Kuruluş, İttifak ve Garanti" adındaki 3 anlaşmayı imzalaması ile bağımsızlığını kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1898 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1898 sayılı kararı, BM Genel Sekreteri'nin Birleşmiş Milletler Kıbrıs Barış Gücü'nün 6 aylık bir süre daha ada üzerinde konuşlandırılması hakkında önerisi ve Kıbrıs hükûmetî'nin 15 Aralık 1983'ten sonra Barış Gücü'nün ada üzerinde var olması gerektiği düşüncesi yüzünden BM Barış Gücü'nün 15 Haziran 2010 tarihine kadar ada üzerinde faaliyetlerde bulunma süresi uzatıldı. Karar Türkiye'nin karşı, diğer 14 üyenin kabul oyu ile alındı.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1930 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1930 sayılı kararı, BM Genel Sekreteri'nin Birleşmiş Milletler Kıbrıs Barış Gücü'nün 6 aylık bir süre daha ada üzerinde konuşlandırılması hakkında önerisi ve Kıbrıs hükûmetî'nin 15 Aralık 1983'ten sonra Barış Gücü'nün ada üzerinde var olması gerektiği düşüncesi yüzünden BM Barış Gücü'nün 15 Aralık 2010 tarihine kadar ada üzerinde faaliyetlerde bulunma süresi uzatıldı. Karar Türkiye'nin karşı, diğer 14 üyenin kabul oyu ile alındı.

Bu madde 1878'den günümüze Kıbrıs'ın tarihi hakkındadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.