İçeriğe atla

Cendere Sanat Müzesi

Koordinatlar: 41°06′31″K 28°59′21″D / 41.10861°K 28.98917°D / 41.10861; 28.98917
Cendere Sanat Müzesi
Harita
Eski ad(lar)Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu
Genel bilgiler
DurumMüze olarak kullanılıyor
TürPompa istasyonu
KonumSarıyer
AdresHuzur Mah. Cendere Cad. No:128 Sarıyer/İstanbul
Şehirİstanbul
ÜlkeTürkiye
Koordinatlar41°06′31″K 28°59′21″D / 41.10861°K 28.98917°D / 41.10861; 28.98917
Açılış
  • 31 Ağustos 1902 (pompa istasyonu)[1]
  • 24 Ekim 2022 (müze)[2]
Yenileme
  • 2006-2009 (İstanbul Su Medeniyetleri Müzesi)[3]
  • 2022 (Cendere Sanat Müzesi)[4]
Sahipİstanbul Büyükşehir Belediyesi
Yükseklik25 metre[5]
Ölçüler
Genişlik35 metre[5]
Teknik ayrıntılar
MalzemeAhşap, demir, mermer, taş, tuğla[6]
Kat sayısı1[3]

Cendere Sanat Müzesi veya eski adıyla Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu, içerisinde bulunan haznelerde toplanan memba sularının İstanbul'a aktarılması amacıyla, 1902 yılında Fransa'dan getirtilen usta ve mühendisler tarafından yapılmıştır.[7]

Tarihçe

İstasyonun 1900'lü yıllara ait bir fotoğrafı

Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu, tesisteki haznelerde biriken memba sularının İstanbul'a dağıtılması amacıyla İstanbul'un Şişli ilçesindeki[7] (günümüzde Sarıyer) Ayazağa mahallesinde[8] inşa edilmiş ve 31 Ağustos 1902 tarihinde faaliyete geçmiştir.[7] 35 metre genişlik ve 25 metre yüksekliğe sahip yapının inşası için Fransa'dan usta ve mühendisler getirtilmiştir. İstasyon içerisindeki Escher-Wyss & Cie. marka kazanlar ise İsviçre'den getirtilmiştir.[7] 1960'lı yıllarda ise bu kazanlar Terkos Eski Su Pompa İstasyonu'na taşınmış, Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu'na elektrikli su pompaları yerleştirilmiştir.[7][8] Açıldığı zaman günde 1200 m3 suyu[9] şehirdeki 126 çeşmeye[8] pompaladığı belirtilen istasyon, 1990'lı yıllarda 4 çeşmeye su vermiştir.[8] Zamanla bacası da yıkılan yapıda,[7] İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) tarafından yapılan analizlere göre suyun giderek kirlendiği belirlenmiştir.[8] Bu gibi sebeplerden dolayı 1999 Gölcük depremi sonrasında İSKİ, istasyonun işlevini sürdürmesi, aynı zamanda sosyal ve kültürel bir tesis olarak yeniden yapılandırılması üzerinde çalışmıştır.[7]

Restorasyon çalışmaları

Restorasyon çalışmaları sonrasında yapının görünümü, 2022

İSKİ'nin isteğine bağlı olarak, istasyonda yer alan su depolarının tamirleri, yapının güçlendirilmesi ve sonradan yapılan eklerin kaldırılması gibi çeşitli restorasyon çalışmaları, İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 31 Ekim 2001 tarihli 13319 sayılı kararı ile onaylanmıştır.[7] Bu proje kapsamında; ana bina sergi, seminer, harita ve kütüphane odaları ile idare birimleri içeren bir ana yapıya dönüştürülmüştür.[7] Ekim 2006 tarihinde, İstanbul Su Medeniyetleri Müzesi adıyla başlayan restorasyon çalışmaları 2009 yılında sona ermiştir.[10] Bahçesinde bulunan 933 numaralı Batı çınar gibi bazı ağaçlar ise anıt ağaç olarak tescillenmiştir.[7] Ancak restorasyonu tamamlanan ve müze izni alınan yapı 2022 yılına kadar açılmamıştır.

2022 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı İBB Miras tarafından yeniden restore edilen yapı, Cendere Sanat Müzesi olarak açılmıştır.[11][12]

Galeri

  • Yapının sanat müzesine dönüştürülen içi
    Yapının sanat müzesine dönüştürülen içi
  • Müzenin arka bahçesi
    Müzenin arka bahçesi
  • Yapının genel görünümü
    Yapının genel görünümü
  • Anıt Doğu Çınarı
    Anıt Doğu Çınarı

Kaynakça

  1. ^ Tanyeli, Gülsün. Kargir Yapılarda Koruma Ve Onarım Semineri II (PDF). İstanbul Büyükşehir Belediyesi. s. 86. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  2. ^ Yıldırım, Oktay (24 Ekim 2022). "İBB, Tarihi Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu'nu Kültür Merkezine Dönüştürdü. İmamoğlu: "Geçmiş Zihniyet, Vatandaşa Ait Alanları Kendisinin Zannediyor"". ankahaber.net. Anka Haber Ajansı. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  3. ^ a b Uğuryol, Drahşan (16 Kasım 2020). "Hamidiye Suyu Tesislerine Ait Yapıların ve Çeşmelerin Günümüzdeki Durumu ve Koruma Önerileri". Sanat Tarihi Dergisi. 29 (2). ss. 425-453. doi:10.29135/std.638640. 
  4. ^ "İstanbul'un 120 yıllık mirası Cendere Sanat'a dönüştürüldü". www.milligazete.com.tr. Millî Gazete. 24 Ekim 2022. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  5. ^ a b "Kültür Envanteri - Cendere Hamidiye Su Pompa İstasyonu". kulturenvanteri.com. Kültür Envanteri. 9 Şubat 2021. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  6. ^ Kaya, Nurdan (Haziran 1998). Cendere Pompa İstasyonu Restorasyon Projesi (PDF). Yükseköğretim Kurulu. s. 74. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  7. ^ a b c d e f g h i j Tanyeli, Gülsün. Kargir Yapılarda Koruma Ve Onarım Semineri II (PDF). İstanbul Büyükşehir Belediyesi. s. 86. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  8. ^ a b c d e Kaya, Nurdan (Haziran 1998). Cendere Pompa İstasyonu Restorasyon Projesi (PDF). Yükseköğretim Kurulu. s. 55, 74, 96, 105. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  9. ^ "Cendere Sanat Müzesi". ataturkkitapligi.ibb.gov.tr. Atatürk Kitaplığı. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024. 
  10. ^ Yazman, Derya (17 Temmuz 2012). "Orada bir Su Medeniyetleri Müzesi var, açılmadan eskiyor!". Arkitera. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  11. ^ "İBB, 120 yıllık mirası 'Cendere Sanat'a dönüştürdü - Diken". www.diken.com.tr. 24 Ekim 2022. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  12. ^ "Haliç Tersanesi'nden sonra bir tarihi alan daha sanat müzesi oluyor". Independent Türkçe. 3 Nisan 2022. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kâğıthane</span> İstanbul ilçesi (Avrupa Yakası)

Kâğıthane, İstanbul iline bağlı bir ilçedir. Kuzeyde Sarıyer, kuzeydoğuda Beşiktaş, doğu ve güneyde Şişli, güneybatıda Beyoğlu ve batıda Eyüpsultan ile çevrilidir. İlçenin, Kâğıthane Deresi'nin sona erdiği kısmında Haliç'e kısa bir kıyısı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Sirkeci Garı</span> İstanbul, Türkiyede bir ana tren istasyonu

Sirkeci Garı ya da İstanbul Garı, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, Fatih ilçesi Hocapaşa Mahallesi'nde yer alan TCDD'ye ait ana tren istasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Beylerbeyi Camii</span>

Beylerbeyi Cami ya da diğer bilinen adıyla Hamid-i Evvel Camii İstanbul'un Beylerbeyi semtinde bulunan 18. yüzyıl yapısı bir selatin camisidir.

<span class="mw-page-title-main">M5 (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul Metrosu hattı

M5 Metro Hattı, İstanbul'un Anadolu Yakasında, ilk istasyonu Üsküdar, son istasyonu ise Samandıra Merkez olan 26,5 km uzunluğunda 20 istasyonlu bir metro hattıdır. Metro hattında çalışan araçlar Türkiye'nin ilk sürücüsüz metro araçları olma özelliğine sahiptir. M4 Metro Hattı'ndan sonra Anadolu Yakası'nın ikinci metrosu olma özelliğini taşır. Hattın Üsküdar - Yamanevler arasındaki ilk bölümü 15 Aralık 2017'de hizmete girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">M7 (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul Metrosu hattı

M7 Metro Hattı, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, ilk istasyonu Yıldız, son istasyonu ise Mahmutbey olan 48 km uzunluğunda ve 33 istasyonlu tam otomatik sürücüsüz metro hattıdır. Hat, doğu-batı aksında Haliç'in kuzeyindeki ilçeler arasında önemli bir bağlantı teşkil etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karamandere, Çatalca</span> Çatalca, İstanbul, Türkiyede mahalle

Karamandere; 1879'da Balkan Yarımadası'ndan göç eden topluluklar tarafından kurulan, İstanbul'a bağlı Çatalca'nın kuzeybatısında bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Saliha Sultan Çeşmesi</span>

Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi, İstanbul Azapkapı'da Lale Devri sonrasında I. Mahmud'un annesi Saliha Sultan tarafından yaptırılan çeşme. Sokollu Mehmet Paşa Camii, Saliha Sultan Sıbyan Mektebi ve Yeşildirek Hamamı ile beraber bir külliye oluşturması için tasarlanmıştır. Tarihsel süreç içerisinde çeşitli koruma ve düzenlemelere uğramıştır. İlk olarak 1953 yılında geniş kapsamlı bir şekilde restore edilen çeşme, son olarak da 2005 yılında onarılmıştır. Çeşmenin bir "meydan çeşmesi" olma özelliğini kaybetmesinde kent içindeki konumunun ve yaşanan yoğun trafiğin etkisi büyüktür. Meydan çeşmesi özelliğini kaybetmesi, görsel anlamdaki algısını da değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İshak Ağa Çeşmesi</span> İstanbulda çeşme

İshak Ağa Çeşmesi, Onçeşmeler, On Çeşmeler, Beykoz Çeşmesi, Behruz Ağa Çeşmesi ya da I. Mahmud Çeşmesi, İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. I. Süleyman'ın has odabaşı olarak görev yapan Behruz Ağa tarafından, daha önceleri bir Bizans çeşmesinin bulunduğu alana yaptırıldı. Zamanla harap hâle gelen ve suyu akmayan çeşme, Temmuz 1746'da başlayan ve 1746 ya da 1747 yılında tamamlanan çalışmalar sonucunda İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından yenilendi. İnşa edildiği dönemde bir mesire alanında yer alırken bölgede yapılaşmanın artmasıyla şehir dokusu içinde kaldı. 1948 öncesinde üç; 1948-1950, 1986, 2005-2006 ve 2016-2017 yıllarında ise birer kez onarımdan geçti. Yapılan değişikliklerle kemerleri, üst örtüsü ve yan cephelerinde değişiklikler meydana gelirken kalemişi süslemeler eklendi. 1972'den beri korunması gereken tarihî eser statüsünde olan çeşme, Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetinde olup günümüzde işlevseldir.

<span class="mw-page-title-main">Bukoleon Sarayı</span> saray

Bukoleon Sarayı ya da Latince Bucoleon Konstantinopolis'te Bizans sarayı.

Yavuz Tanyeli Türk ressam.

<span class="mw-page-title-main">Sineperver Valide Sultan Çeşmesi (Fatih)</span> İstanbulun Fatih ilçesindeki bir çeşme

Sineperver Valide Sultan Çeşmesi ya da Kanlı Çeşme, İstanbul'un Fatih ilçesindeki bir çeşmedir. Ayşe Sineperver Sultan tarafından 1825 ya da 1826'da yaptırıldı. 1994 yılı itibarıyla suyu akmayan çeşme, 2009'daki restorasyonu sonucunda işlevsel hâle getirildi. Musluğunun tahrip edilmesinin ardından 2015 itibarıyla bir kez daha işlevini yitirse de 2018'deki restorasyonuyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Rıza Paşa Çeşmesi (Osmanağa)</span> İstanbul, Kadıköyde yer alan tarihî bir çeşme

Hasan Rıza Paşa Çeşmesi ya da Rıza Paşa Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesindeki bir çeşmedir. Hasan Rıza Paşa tarafından 1845 ya da 1846 yılında yaptırıldı. 1970'lerden itibaren tahrip edilmeye başlayan çeşme, işlevini de yitirdi. 2014'te tamamlanan restorasyon çalışmasıyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

<span class="mw-page-title-main">Horhor Çeşmesi (Kırma Tulumba Sokağı)</span> Fatihteki bir çeşme

Horhor Çeşmesi ya da Horhor Acı Çeşmesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Fatih ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Kaynaklar, I. Süleyman tarafından yaptırıldığı ya da daha öncesindeki döneme ait olduğuna dair farklı görüşler öne sürer. Üzerindeki onarım kitabesine göre 27 Mart 1876 tarihi civarında onarım gördü. Muslukları olmasa da 1966'ya kadar suyu akan çeşmenin tepesinde 2008 yılında yıkılana kadar ahşap bir ev vardı.

<span class="mw-page-title-main">Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi (Kadıköy)</span> İstanbul, Kadıköyde yer alan tarihî bir çeşme

Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi ya da kısaca Osman Ağa Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Üzerindeki kitâbesine göre Bâbüssaâde Ağası Mısırlı Osman Ağa tarafından 1621 ya da 1622'de yaptırılsa da bu kitâbenin bu çeşmeye ait olmayabileceği ihtimali de ortaya atılmıştır. Bir müddet sonra teknesi çukurda kalan ve işlevini de yitiren çeşme, 1980'lerde yapılan çalışmayla imar hattına taşındı ve kot farkı giderildi. Zaman içerisinde ön cephesine, dinlenme taşları ile onları birbirine bağlayan tekne ağzı taşı eklendi. 2020'de yapılan restorasyon çalışmasıyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

<span class="mw-page-title-main">Erenköy İstasyon Çeşmesi</span>

Erenköy İstasyon Çeşmesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir. İsmi bilinmeyen bir annenin, Fahir ile Fatıma adlarındaki iki çocuğu anısına, 1921 ya da 1922 yılında yaptırılmış, 2006 yılında İSKİ tarafından bakım ve onarım çalışması gerçekleştirilmiştir. Tamamı mermerden yapılmış olup iki musluğu vardır. İki kitâbesindeki yazı, İsmail Hakkı Altunbezer tarafından yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hasanpaşa Gazhanesi</span> İstanbulda bir müze ve etkinlik alanı

Hasanpaşa Gazhanesi (Kurbağalıdere Gazhanesi ya da Kadıköy Gazhanesi olarak da bilinir), İstanbul'un Anadolu yakasına gaz tedariki için Kadıköy'de 1892'de inşa edilmiş olan, günümüzde kültür merkezi olarak kullanılan yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Galib Paşa Camii Çeşmesi</span> Kadıköydeki bir çeşme

Galib Paşa Camii Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

İBB Miras, resmi adıyla İBB Kültürel Miras Koruma Müdürlüğü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi bünyesinde faaliyet gösteren bir müdürlüktür.

<span class="mw-page-title-main">İshak Ağa Çeşmesi (Beykoz Çayırı)</span>

İshak Ağa Çeşmesi, Terazibaşı Çeşmesi ya da Terazi Çeşmesi; İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. Eski İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından 1749 ya da 1750 yılında yaptırıldı. Önceleri dört cephesinde de birer lüle ve tekne varken, ilerleyen dönemde iki cephesindeki lüleleri kapatıldı ve bu cephelerdeki tekneleri dolduruldu. 1970'te yapılan kanalizasyon çalışmaları esnasında çeşmenin suyu kesilse de 1972'de kitâbesinin olduğu cephesinin toprak seviyesinin altına indirilmesiyle tekrar işlevsel hâle geldi. Bu çalışmanın ardından çeşmeye, yapılan bir merdivenden inilerek ulaşılmaya başlanmıştı. 2005'teki restorasyonla bu kot farkı giderilerek çevre düzenlemesi ile bu cephedeki teknesi yapıldı. 2014'te ön cephesindeki lülenin bir muslukla değiştirildiği çeşme, günümüzde işlevseldir.

<span class="mw-page-title-main">İshak Ağa Çeşmesi (Ortaçeşme, Beykoz)</span> İstanbulun Beykoz ilçesindeki bir çeşme

İshak Ağa Çeşmesi ya da Palamar Çeşmesi, İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından 1752 ya da 1753 yılında yaptırıldı. İnşa edildiği dönemde Beykoz Çayırı içinde yer alsa da, bölgedeki yapılaşmanın artmasıyla kent dokusu içinde kaldı. 1972 sonrasında özgün teknesinin şekli değiştirilen çeşme, günümüzde işlevseldir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.