İçeriğe atla

Cemil Paşa Konağı

Koordinatlar: 37°54′30″K 40°14′01″D / 37.90833°K 40.23361°D / 37.90833; 40.23361
Cemil Paşa Konağı
Konağın avlusundan bir görünüm (Haziran 2020)
Harita
Diğer ad(lar)Diyarbakır Kent Müzesi
Genel bilgiler
TürKonak, kent müzesi
KonumSur ilçesinde
AdresAli Paşa, Binici Sk., 21300 Sur/Diyarbakır
ŞehirDiyarbakır
Ülke Türkiye
Koordinatlar37°54′30″K 40°14′01″D / 37.90833°K 40.23361°D / 37.90833; 40.23361
Başlama1888 (135 yıl önce) (1888)
Tamamlanma1902 (122 yıl önce) (1902)
Açılış2014
Yenileme2010-2013
Yenileme maliyeti5,5 m.₺[1]
Teknik ayrıntılar
Malzemekesme bazalt taş
Diğer bilgiler
Oda sayısı42
Resmî site
Sur üzerinde Cemil Paşa Konağı
Cemil Paşa Konağı
Cemil Paşa Konağı
Konağın Sur, Diyarbakır'daki konumu

Cemil Paşa Konağı veya Diyarbakır Kent Müzesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir konaktır. Günümüzde yapılan restorasyon sonucu kent müzesi olarak kullanılmaktadır.[2]

Osmanlı Valisi Ahmet Cemil Paşa tarafından 1887 yılında yaptırılan, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesince restorasyon çalışmasından geçirilerek Cemil Paşa Konağı Kent Müzesi'ne dönüştürülen konak; kentin tarihi, yaşam tarzı, mimarisi ve el sanatları gibi zenginliklerini yansıtan çok sayıda eseri bünyesinde barındırıyor.[3]

Tarihi ve mimarisi

Yemen valisi ve sonrasında Siirt mutasarrıfı olan Ahmet Cemil Paşa tarafından 1888-1902 yılları arasında inşa edilmiştir.[4] İki bin metrekare üzerine kurulu konak, 17. yüzyılda konut olarak yapılmış mimari yapılarından biridir.[5] Harem ve selamlıktan olmak üzere toplam 42 odası ve geniş bir avlusu bulunmaktadır.[4][6] Haremlik kısmının kuzey tarafı kışlık, güney tarafı yazlık olarak kullanılmış; doğu ve batı kısımları da mevsimlik olarak kullanılmıştır.[4] Selamlık kısmında ise ahırlar, hizmetli odaları, kabul odaları, kahve odaları, mabeyn odası, dikdörtgen bir çerçeveye sahip elips bir havuz vardır.[4] İki girişi bulunan konağın yapımında kesme bazalt taş ve yapıya hareketlilik kazandırmak amacıyla "cıs" adı verilen malzeme kullanılmıştır.[4]

Koleksiyon

Cemil Paşa ve ailesi, 1927 yılına kadar konakta yaşamıştır.[7]Şeyh Said ve Ağrı isyanları ile ilişkili oldukları iddiası ile iki büyük sürgün yaşamış ailenin, özellikle 1936'daki sürgünden sonra sahip oldukları konak, bir süre sadece trahomalı öğrencilerin alındığı ilkokula dönüştürülmüş ve adına da dönemin Cumhurbaşkanı olan İsmet İnönü'nün adı verilerek İsmetpaşa Trahomalılar Mektebi olarak adlandırılmıştır. Daha sonra ilköğretim okulu, ipek böcekçiliği ve dokumacılığın yapıldığı bir alana dönüştürülmüştür.[7] 1970'lerden sonra terk edilmiş durumda olan konak 1998 yılında Ahmet Cemil Paşa ailesinin talebi üzerine Çekül Vakfı tarafından ilk rölöve çalışması başlatılmış ancak sonuçlanamamıştır.[7] 2010-2012 yıllarında Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ve Diyarbakır İl Özel İdaresi tarafından konağın varisleriyle anlaşılıp kent müzesine dönüştürülmesine karar verilmiş ve 2013 yılında rölöve, restitüsyon ve restorasyon süreci tamamlanmıştır.[7][8] Yaklaşık 3 yıl süren restorasyon çalışmalarından sonra konak, tarih ve kültür müzesi olarak 2014 yılında açılmış ve restorasyon yaklaşık 5,5 milyon liraya mal olmuştur.[1][9]

Koleksiyon

Müze kurulurken 1.500 kayıtlı envantere ulaşılmıştır. Tasnif edilen bu eserler, müze bünyesindeki kiosklarda ve panolarda sergilenmektedir. Müzede; İnançlar İnanışlar, Diyarbakır Halkları ve Kültürleri, Diyarbakır'da Yemek ve Mutfak Kültürü, Su ve Yaşam, Cemil Paşa Ailesi Özel Koleksiyon, Diyarbakır'da Eğitim, Diyarbakır Müziği ve Halk Dansları, Diyarbakır'da Sözlü Kültür, Çağdaş Sanatlar, Dil ve Yazılı Kültür, Diyarbakır'da Kent Yaşamı, Diyarbakır'da Üretim ve Ticaret, Diyarbakır'da Tarım Kültürü, Diyarbakır'da Hayvancılık Kültürü, Diyarbakır'da Olaylar ve İnsanlar, Diyarbakır'da Kent Gelişimi, Kentin Panoraması, Eğitim ve Proje Geliştirme Alanı şeklinde 18 bölüm bulunmaktadır.[1]

Erişilebilirlik

Müzede yer alan tüm eserler dijital ortama taşınmış olup her bir eserin üzerinde bulunan QR kod ile ilgili eser hakkında bilgilere ulaşılabilmektedir.

Özel
  1. ^ a b Diyarbakır, Hatice Kamer. "Diyarbakır: Cemil Paşa Konağı'da 'tarihi onarmak'". BBC News Türkçe. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020. 
  2. ^ "Cemil Paşa Konağı Kent Müzesi". 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "/diyarbakir.org.tr". 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024. 
  4. ^ a b c d e Özçelik 2011, s. 39.
  5. ^ Aksu 2017, s. 166.
  6. ^ "Geçmişin İzlerinin Diyarbakır Konaklarına Yansıması: Cemilpaşa Konağı Örneği". 4 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2024. 
  7. ^ a b c d Aksu 2017, s. 167.
  8. ^ Değirmenci, Bircan. "Sürgün, Yorgun, Kaygılı ve Kırgın Konak: Cemilpaşa Konağı". Bianet. 16 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020. 
  9. ^ "Tarihi Cemil Paşa Konağı Hizmete Açıldı". Haberler.com. 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020. 

5.https://diyarbakir.org.tr/mekan/cemil-pasa-konagi-kent-muzesi/

Genel
  • Özçelik, Metin (2011). DİYARBAKIR MERKEZ MADDİ KÜLTÜR VARLIKLARI. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi. 
  • Aksu, Recep (2017). DİYARBAKIR VE ÇEVRESİNDE KÜLTÜR TURİZMİ. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anadolu Medeniyetleri Müzesi</span> Ankaradaki bir tarih ve arkeoloji müzesi

Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir tarih ve arkeoloji müzesidir. Müzede, Anadolu'da yaşamış olan uygarlıklardan geriye kalan arkeolojik eserler kronolojik olarak sergilenmektedir.

Havza Atatürk Evi, Samsun'un Havza ilçesinde bulunan ve müze olarak kullanılmakta olan tarihi yapıdır.

Karadeniz Ereğli Müzesi, Zonguldak ilinin Karadeniz Ereğli ilçesinde yer alan müze.

<span class="mw-page-title-main">Müze</span> kazılarda bulunan yapıtların, eski devirlerden kalan antikaların, sanata ve bilime ilişkin nesnelerin, sanat ve bilim yapıtlarının, budunbilimsel vb. nesnelerin bir arada ya da ayrı ayrı sergilendiği, saklandığı, korunduğu yapı

Müze, somut ve somut olmayan kültürel mirası araştıran, ilgili nesneleri toplayan, muhafaza edip sergileyen kurumlar ve sergileme mekanlarıdır.

Cumhuriyetin ilanını takiben, Türkiye müzeleri Atatürk'ün Anadolu'nun insan eliyle yapılan faydalı şeylerinin sergi ve araştırmasına önem vermesi dolayısıyla kaydedilebilir şekilde gelişti. Türkiye ilan edildiğinde, İstanbul'da "Asar-ı Atika Müzesi", olarak adlandırılan İstanbul Arkeoloji, Aya İrini'nin ev sahipliğini yaptığı Askeri Müze, Süleymaniye Camii'nde Türk ve İslam Eserleri Müzesi ve Anadolu'nun birkaç büyük şehrinde Osmanlı İmparatorluğu Müzesi müzeleri vardı.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon Müzesi</span>

Trabzon Müzesi olarak düzenlenen konak, Zeytinlik Caddesi'nde 1900'lü yılların başlarında (1898-1913) Banker Kostaki Teophylaktos tarafından konut olarak yaptırılmıştır. Konağın mimarlarının ismi tespit edilememiştir. Ancak mimarlarının İtalyan olduğu belirlenen yapıda kullanılan birçok malzemenin İtalya'dan getirildiği bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sur, Diyarbakır</span> Diyarbakırın ilçesi

Sur, Diyarbakır'ın dört merkez ilçesinden biridir. 2008 yılında, 5747 sayılı kanunla, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde, Diyarbakır'ın en eski yerleşim merkezinde kurulmuştur. Sur adını, ilçe merkezi ile çevirili bulunan tarihi Diyarbakır surlarından almıştır.

Atatürk Evi Müzesi, Atatürk Caddesi üzerinde 1912 yılında inşa edilen iki katlı tarihi bina; kesme, moloz taş ve tuğladan yapılmıştır. 1923 yılında hazine adına tescil edilen ev Vali Konağı olarak kullanılmış, Atatürk'ün Konya'ya gelişlerinde de kendisine tahsis edilmiştir. 1927 yılında hazineden Konya Belediyesi'nce satın alınan ev 19.7.1928 tarihinde Konyalıların Atatürk'e şükranlarının bir ifadesi olarak Atatürk adına tescil edilmiş ve tapusuna "Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal Paşa'ya Konyalıların hediyesidir." kaydı konulmuştur. 1940 yılında Konya Özel İdaresi'nce sembolik bir bedel karşılığında satın alınan ev, tekrar Vali Konağı haline getirilmiş ve 1963 yılına kadar Vali Konağı olarak kullanılmıştır.

Mudanya Tahir Paşa Konağı Kent Müzesi, 2013 yılından bu yana Mudanya’da 18. yüzyıl yapısı konakta hizmet veren müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Diyarbakır Kalesi</span> Diyarbakırın Sur ilçesini çevreleyen şehir surları

Diyarbakır Kalesi veya Diyarbakır surları, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir yapı. İç kale ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Surlardaki ana girişler Dağ Kapı, Urfa Kapı, Mardin Kapı ve Yeni Kapı 'dır. Yaklaşık dokuz bin yıllık olan surlar, Çin Seddi'nin ardından dünyadaki en uzun ve geniş savunma duvarıdır. 2000'de yapıyı Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil eden UNESCO, 2015'te ise Dünya Mirası olarak tescil etti. Ayrıca Diyarbakır'ın çok eski yapısı olan Keçi Burcu da Sur ilçesinde yer almaktadır. Surlar, İç ve Dış Kale olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Akhisar Müzesi</span>

Akhisar Müzesi, Türkiye'nin Manisa ilinin Akhisar ilçesinde bulunan arkeoloji ve etnografya müzesi. Thiatira örenyeri yanında bulunan müze, 2012 yılında ziyarete açılmıştır. Akhisar ve çevresinde bulunan arkeolojik eserlerin sergilendiği müze, aynı zamanda Akhisar'ın kent belleğine ait etnografik eserleri de bünyesinde barındırmaktadır.

Cahide Tamer Aksel, Türk, mimar ve ilk Türk kadın restoratör.

<span class="mw-page-title-main">Beypazarı Yaşayan Müze</span> Beypazarında müze

Yaşayan Müze; Ankara'nın Beypazarı ilçesinde 2007 yılında bir sivil inisiyatif girişimi ile kurulmuş halk bilim müzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Balıkesir Kuva-yi Milliye Müzesi</span>

Balıkesir Kuvâ-yi Milliye Müzesi, Balıkesir'de I. Dünya Savaşı sonrasında Millî Mücadele çalışmalarında karargah olarak kullanılmış eski belediye binasında 1996'da hizmete giren müze.

<span class="mw-page-title-main">Rize Müzesi</span>

Rize Müzesi, Rize Etnoğrafya Müzesi, Tuzcuoğlu Konağı ya da bilinen adıyla Sarı Ev, Rize kent merkezindeki Piriçelebi Mahallesi’nde 19. yüzyıl sivil mimari örneği olarak 19. yüzyılda inşa edilen binada 27 Haziran 1998 'den beri hizmet veren bir müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Derviş Paşa Konağı</span> Lefkoşada konak ve müze

Derviş Paşa Konağı, Lefkoşa'nın Arabahmet Mahallesi'ndeki tarihi bir konak ve etnografya müzesidir. Günümüzde Kuzey Lefkoşa'da yer alan konak, Beliğ Paşa Caddesi üzerinde bulunmaktadır ve iki katlıdır. Kıbrıs'taki Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ramazanoğlu Konağı</span>

Ramazanoğlu Konağı, Türkiye'nin Adana kentinde bulunan bir konaktır. Ramazanoğulları Beyliği döneminde inşa edilmiş olup halen bir kültür merkezi olarak kullanılmaktadır ve Türkiye'deki en eski konak örneklerinden biridir. Ulu Camii'nin güneydoğusunda, Ramazanoğulları'nın Harem'i olarak kullanılmakta olup beyliğinn mütevazı bir ifadesinin yanı sıra Mısır'ın Memlûk konaklarına benzeyen önemli bir eserdir.

<span class="mw-page-title-main">Mersin Atatürk Evi</span> tarihi yapı

Mersin Atatürk Evi ya da diğer adıyla Atatürk Evi Müzesi, Mersin kent içinde iki katlı büyük bir binadır.

Ali Paşa Medresesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir medresedir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Arif Edebiyat Müzesi</span> Diyarbakırda bir müze

Ahmet Arif Edebiyat Müzesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan bir müzedir. Müze, Diyarbakır doğumlu şair Ahmed Arif'e ithaf edilmiştir ve 2011 yılında faaliyete girmiştir. Müzenin bulunduğu 120 yıllık konak, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kamulaştırılıp restore edilerek Ahmed Arif adına tahsis edilmiştir. Müzede Arif'in kişisel eşyaları, el yazısıyla yazdığı şiirleri ve Güneydoğu'da yetişmiş birçok şairin fotoğrafları sergilenmektedir. Altı odalı ve avlulu bir plâna sahip olan müzede yaklaşık 2 bin 500 kitaplık bir kütüphane mevcuttur. Müze ayrıca Cahit Sıtkı Tarancı'nın doğduğu ve günümüzde müze olan evinin hemen yanında yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.