İçeriğe atla

Cemil Bayık

Kontrol Edilmiş
Cemil Bayık
Doğum26 Şubat 1955 (69 yaşında)
Aşağıçakmak, Keban, Elazığ
MilliyetKürt
Diğer ad(lar)ıCuma
EğitimAnkara Üniversitesi
Tanınma nedeniKCK yürütme konseyi eş başkanı

Cemil Bayık veya kod adı ile Cuma (d. 26 Şubat 1955, Elazığ[1]), PKK'nın yaşayan beş kurucusundan biridir.[2] Murat Karayılan ve Bahoz Erdal'la birlikte PKK'nın yönetim kurulunu oluşturmaktadır. Ayrıca 12 kişilik KCK yürütme konseyinin bir üyesidir.[2]

Hayat

Cemil Bayık 26 Şubat 1955'te Rahan-Mustafa Bayık çiftinin çocukları olarak Elazığ'ın Keban ilçesinin Aşağıçakmak köyünde doğdu.[3] 1970'li yılların başında, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde öğrenci olduğu dönemde Kemal Pir'in aracılığıyla Abdullah Öcalan'la tanışmıştır.[2][4]

Abdullah Öcalan, Haki Karer, Duran Kalkan, Ali Haydar Kaytan ve Mazlum Doğan'ın etrafında 1973'ten itibaren ideoloji odaklı düzenli toplantılar yapan ve Kürdistan Devrimcileri olarak anılacak olan bir grubun üyesiydi. PKK'nın 1978'deki ilk toplantısında Bayık, örgütün Genel Sekreter Yardımcılığına atanarak PKK'nın (Abdullah Öcalan'dan sonra) ikinci adamı oldu. Bayık, Kalkan, Kaytan ve diğerleri, 1984 yılının Temmuz ayında Türk ordusuna karşı silahlı savaşın başlaması emrini verdiler. 1995'e kadar PKK'nın askeri kanadı Artêşa Rizgariya Gelê Kurdistan (ARGK) veya Halk Kurtuluş Ordusu'nun lideri olarak görev yaptı. Doksanların başında, PKK'nın Lübnan'daki Suriye kontrolündeki Bekaa Vadisi'ndeki eğitim kampı olan Mahsum Korkmaz Akademisi'nde kamp direktörüydü.[5][6]

Örgüt üzerinde askeri ve ideolojik anlamda etkisini sürdürmeye devam eden Bayık'ın zaman içerisinde yüzlerce örgüt üyesini infaz ettiği iddia edilmektedir.[7]

Bayık, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı tarafından 28 Ekim 2015'ten beri yayımlanan "en çok aranan teröristler" listesinin kırmızı kategorisinde yer almaktadır. Bakanlık kendisini yakalayan veya yakalanmasıyla sonuçlanacak bilgi paylaşan kişi veya kişilere 10 milyon ₺'ye kadar ödül verileceğini belirtmektedir.[8][9]

6 Kasım 2018'de Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı "Rewards for Justice" (Adalet için Ödül) programı kapsamında aralarında Cemil Bayık, Duran Kalkan ve Murat Karayılan'ın da olduğu üç PKK yöneticisi hakkında bilgi veren kişi veya kişilere para ödülü verileceğini belirtti. ABD'nin Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Matthew Palmer yaptığı açıklamada Cemil Bayık hakkında kimlik ya da yer tespitini mümkün kılacak bilgiler paylaşılması karşılığında 4 milyon $ para ödülü verileceğini açıkladı.[10][11]

7 Nisan 2021'de 6415 sayılı "Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanunun" 3. ve 4. maddeleri gereğince İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre 377 kişi ve 12 kuruluş ile birlikte Türkiye'deki mal varlığı donduruldu.[12]

Kaynakça

  1. ^ "Murat Karayılan'ın koltuğuna oturan Cemil Bayık kimdir?". aksam. 10 Temmuz 2013. 25 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013. 
  2. ^ a b c Michael M. Gunter, Historical Dictionary of the Kurds, Volume 8 of Historical Dictionaries of People and Cultures, Scarecrow Press, 2011, sayfa 60.
  3. ^ "Hazine ve Maliye Bakanlığından: Malvarlığının Dondurulması Kararı" (PDF). Resmî Gazete. 7 Nisan 2021. s. 12. 6 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  4. ^ Marlies Casier & Joost Jongerden, Nationalisms and Politics in Turkey: Political Islam, Kemalism, and the Kurdish Issue, Volume 26 of Routledge Studies in Middle Eastern Politics, Taylor & Francis, 2011, sayfa 128.
  5. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 7 Ekim 2014. 2 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2022. 
  6. ^ Jongerden, Joost; Akkaya, Ahmet Hamdi (1 Haziran 2012). "The Kurdistan Workers Party and a New Left in Turkey: Analysis of the revolutionary movement in Turkey through the PKK's memorial text on Haki Karer". European Journal of Turkish Studies. Social Sciences on Contemporary Turkey (İngilizce) (14). doi:10.4000/ejts.4613. ISSN 1773-0546. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2022. 
  7. ^ Vera Eccarius-Kelly, The Militant Kurds: A Dual Strategy for Freedom, PSI Guides to Terrorists, Insurgents, and Armed Groups, ABC-CLIO, 2010, sayfa 212.
  8. ^ "Arananlar: Kırmızı Liste". Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2016. 
  9. ^ "Ödül Miktarında Değişiklik". Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2021. 
  10. ^ "Information that brings to justice… "Cemal Bayik"". Rewards for Justice. 8 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2018. 
  11. ^ Mercan, Ahmet Furkan (6 Kasım 2018). "ABD'den PKK elebaşları hakkında bilgi verene ödül". Anadolu Ajansı. 7 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2018. 
  12. ^ "Türkiye'de mal varlığı dondurulan isimler arasında kimler var?". Euronews. 7 Nisan 2021. 7 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">PKK</span> Kürt milliyetçisi ayrılıkçı silahlı örgüt

PKK veya tam adı ile Partiya Karkerên Kurdistanê, Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Irak'ın kuzeyi, Suriye'nin kuzeydoğusu ve İran'ın kuzeybatısını kapsayan bölgede öz yönetim kurmayı amaçlayan ve bu amaçla söz konusu topraklara sahip olabilmek için askerî hedeflere, köy korucularına ve sivillere karşı saldırılar düzenleyen yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt. Abdullah Öcalan yakalandıktan sonra; KADEK ve Kongra-Gel isimlerini de kullanmıştır. 1978 yılında, Lice'nin Fis köyünde Abdullah Öcalan ve kendisini destekleyen 21 kişi tarafından kurulan PKK'nın ideolojisi, 2005 yılına kadar Marksizm-Leninizm, ardından demokratik konfederalizm üzerine kurulu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Öcalan</span> PKKnın kurucu lideri (1978–1999)

Abdullah Öcalan veya zaman zaman kullanılan kısa adıyla Apo, yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt PKK'nın kurucu lideridir.

<span class="mw-page-title-main">HPG (örgüt)</span> PKK’nin askerî gücü

HPG tam adı ile Halk Savunma Güçleri, PKK'nın amacı ve stratejisi doğrultusunda Türkiye'de sivillere, polis karakollarına ve askerî hedeflere karşı intihar saldırıları, silahlı ve bombalı saldırılar düzenleyen PKK'nın askerî kanadı. Çeşitli kaynaklarda örgütün savaş stratejisi olarak gerilla savaşı yöntemlerini kullandığı iddia edilmiştir.

Nurettin Demirtaş, Zaza kökenli Türk siyasetçi ve PKK üyesi. 2007-2008 yılları arasında Demokratik Toplum Partisi eş genel başkanı olarak görev aldı. Hâlen PKK'nın "eğitim komitesi üyesi" olarak örgüt kadrosunda yer almaktadır. Demirtaş, Halkların Demokratik Partisi'nin eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş'ın ağabeyidir. 2018 yılından beri Türkiye İçişleri Bakanlığı'nın “en çok aranan teröristler” listesinde yer alan Nurettin Demirtaş, örgütün yayın organlarında PKK yanlısı birçok yazı kaleme aldı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye-PKK çatışması</span> PKK ve TSK arasında 1984ten beri süren savaş

Türkiye-PKK çatışması, PKK ve Türk Silahlı Kuvvetleri arasında örgütün 1978'de yılında kurulması ile beraber başlayan ve hâlen devam eden çatışmaları kapsamaktadır. 1984 yılına kadar küçük ölçekli silahlı çatışmalar yaşanmışsa da Türk güvenlik güçleri ve PKK mensupları arasındaki topyekün silahlı mücadele 1984 yılında PKK'nın gerçekleştirdiği Eruh ve Şemdinli saldırıları ile başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">KCK</span> Kürt politik organizasyonu

KCK, Türkçe tam adı ile Kürdistan Topluluklar Birliği, Abdullah Öcalan'ın teorize ettiği demokratik konfederalizm çerçevesinde kurulan çatı örgüt. KCK bünyesinde Kürdistan'ın sırasıyla Türkiye, Suriye, İran ve Irak sınırları içinde kalan dört parçasını temsil eden demokratik konfederalist siyasi partiler olarak tanımlanan Kürdistan İşçi Partisi (PKK), Demokratik Birlik Partisi (PYD), Kürdistan Özgür Yaşam Partisi (PJAK) ve Kürdistan Demokratik Çözüm Partisi (PÇDK) bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Murat Karayılan</span> PKK Yürütme Konseyi Üyesi ve HPG Komutanı

Murat Karayılan ya da kod adıyla Cemal, PKK kurucularından KCK Yürütme Konseyi üyesi. PKK'nın silahlı kanadı olan Halk Savunma Güçleri'nin (HPG) liderliğini yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Pir</span> PKK kurucu militanı

Kemal Pir, Türk asıllı PKK kurucu militanı. PKK'nın ilk kadrolarındandır ve iki defa cezaevinden firar etmiştir. Lakabı "Laz Kemal" idi.

Ali Haydar Kaytan veya kod adıyla Fuat, PKK kurucu kadrosunda yer alan KCK Yürütme Konseyi üyesiydi.

Bahoz Erdal, PKK'nın üst düzey yöneticilerinden biri olan Kürt kökenli Suriyeli militan. Şam'da tıp eğitimi aldı. Abdullah Öcalan'ın yakalanmasının ardından Murat Karayılan ve Cemil Bayık'la birlikte örgüt yapılanmalarında yönetici konuma yükseldi. 2004 ve 2009 yılları arasında örgütün askeri kanadı olan HPG'nin başına geçti. Erdal'ın Kürdistan Özgürlük Şahinleri'nin (TAK) yöneticiliğini yaptığı konusunda çeşitli iddialar bulunmaktadır.

Mustafa Karasu, PKK'nın üst düzey yöneticilerinden biri olan Türk kökenli militan. Avareş (Karasu) ve Hüseyin Ali kod adlarını kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Halkların Demokratik Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Halkların Demokratik Partisi, 15 Ekim 2012 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "HDP" şeklindedir. Simgesi gövde bölümü iki adet elden oluşan ağaç tasviridir. Eş genel başkanları Cahit Kırkkazak ve Sultan Özcan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Çözüm Süreci</span>

Çözüm süreci, açılım süreci, demokratik açılım veya Kürt açılımı, uzun yıllardır süren Türkiye-PKK çatışmasını çözmeye yönelik olarak Adalet ve Kalkınma Partisi Hükûmeti tarafından başlatılan sürecin adıdır.

Ankara Demokratik Yüksek Öğrenim Derneği (ADYÖD), PKK lideri Abdullah Öcalan ile bir grup marksist öğrenci tarafından 1975'te kurulan öğrenci derneği.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik konfederalizm</span> ideoloji ve hükûmet yapısı

Kürt komünalizmi veya Apoculuk olarak da bilinen demokratik konfederalizm, İmralı Cezaevi'nde PKK lideri Abdullah Öcalan tarafından teorize edilen ve devletsiz bir topluma dayanan siyasi paradigmadır. Özerklik, doğrudan demokrasi, siyasi ekoloji, feminizm, çok kültürlülük, öz savunma, öz yönetim kooperatif ekonomisi unsurlarına dayanan konfederasyon özelliklerine sahip bir demokratik öz örgütlenme sistemine ilişkin siyasi bir kavramdır. Toplumsal ekoloji, özgürlükçü belediyecilik, Orta Doğu tarihi ve genel devlet teorisinden etkilenen Öcalan, bu konsepti Kürt ulusal özlemlerinin yanı sıra sınıflı topluma kök salmış bölge ülkelerindeki diğer temel sorunlara siyasi bir çözüm ve dünyanın dört bir yanındaki halklar için özgürlük ve demokratikleşmeye giden bir yol olarak sunmaktadır.

Hülya Oran kod adı ile Bese Hozat, PKK'nın en üst düzey liderlerinden biri ve KCK Yürütme Konseyi'nin Cemil Bayık ile birlikte eş başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Duran Kalkan</span> PKK-KCK Militanı, KCK Yönetme Kurulu Üyesi

Duran Kalkan ya da kod adıyla Abbas, PKK'nın yaşayan beş kurucusundan biri ve örgütün üst düzey yöneticilerinden olan Türk kökenli militan. Günümüzde KCK Yürütme Kurulu üyesidir. Duran Kalkan, Erzurum'dan göç eden Türk kökenli Yusuf-Safiye çiftinin çocukları olarak 1 Ocak 1954'te Adana'nın Tufanbeyli ilçesine bağlı Güzelim köyünde doğdu.

<span class="mw-page-title-main">Osman Öcalan</span> PKK militanı (1958–2021)

Osman Öcalan, Kürt politikacı ve PKK'nın eski liderlerindendir.

Öcalan Davası; Türkiye Cumhuriyeti'ne karşı 1984'ten beri isyan eden ve Avrupa Birliği, NATO, ABD ile Türkiye gibi çeşitli devlet ve kuruluşlar tarafından bir terör örgütü olarak kabul edilen yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt PKK'nın kurucu Abdullah Öcalan'ın, "silahlı terör örgütü kurmak ve yönetmek" suçuyla Ankara 2 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından idama mahkûm edilmesiyle sonuçlanan yargı sürecidir.

Haki Karer Türk asıllı solcu aktivist. PKK için merkezi bir figür olan Karer, Abdullah Öcalan'ın yakın arkadaşlarından birisiydi.