İçeriğe atla

Cemal Nadir Güler

Cemal Nadir Güler
Doğum13 Temmuz 1902
Osmanlı İmparatorluğu Bursa, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm7 Şubat 1947 (44 yaşında)
Türkiye İstanbul, Türkiye
Defin yeriZincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
MilliyetTürk
MeslekKarikatürist, ressam, çizgi romancı, yazar
9 Mart 1935 tarihli Akşam gazetesinde Cemal Nadir Güler imzalı bir karikatür.

Cemal Nadir Güler (13 Temmuz 1902 - 7 Şubat 1947), Türk karikatürist. "Amcabey", "Efruz Bey", "Dalkavuk", "Akla Kara", "Yeni Zengin" gibi tiplerin yaratıcısı.

Yaşamı

Bulgaristan göçmeni bir ailenin çocuğu olarak Bursa'da doğdu. İlköğrenimini Bursa'da tamamladıktan sonra ortaokulu Bilecik'te okudu. Girdiği bir sınavdan sonra mühendislik eğitimi görmek üzere Almanya'ya gitme hakkını kazandıysa da bu hakkını kullanmadı. Aynı zamanda hattatlık yapan babasının da etkisi altında ressam olmaya karar verdi.Sanayi-i Nefise Mektebi (İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi) sınavlarını kazandığı halde, okula alınmayınca Nadir (asıl soyadı Güler) de ilk düş kırıklığını yaşamış oldu.[1] Bir kasnakçının ve bir makine tamircisinin yanında çırak olarak çalıştı. Bir süre sonra tabela ressamlığı yapmaya başladı.Buna paralel olarak ilkokullarda resim öğretmeni olarak da çalıştı. İlk kez 1920 yılında Sedat Simavi'nin yayınladığı Diken dergisinde bir karikatürü yayınlandı. 1928 yılında günlük çizmek üzere Akşam gazetesi yöneticilerinden Necmettin Sadak'tan teklif aldı. 1943'e kadar bu gazetede çalıştı. Gündelik çizdiği gazete karikatürlerinin yanı sıra Akbaba, Köroğlu, Yedigün ve Yücel gibi haftalık ve aylık dergilerde de karikatür yayımladı.[1] II. Dünya Savaşı sırasında Cumhuriyet gazetesinde karikatürlerini yayınlattı. 1941 yılında Vedat Günyol'la birlikte çocuklara yönelik Arkadaş isimli bir dergi yayınladı. Çeşitli dergilerde yayınlanan karikatürlerinin yanı sıra, 1942-1944 yılları arasında Amcabey adlı mizah dergisini yayınladı. Aynı zamanda radyo için skeçler ve "Yüzkarası" adlı bir de tiyatro oyunu yazdı ve oyun İstanbul Şehir Tiyatroları tarafından sergilendi. Karikatürlerini Amcabey'e Göre (1932), Karikatür Albümü (1939), Akla Kara (1940), Dalkavuk Karikatür Albümü (1946) ve Amcabey Albümü (1946) adlarıyla albümleştirdi. 7 Şubat 1947 tarihinde 44 yaşındayken öldü. Ölümünden sonra İstanbul Cağaloğlu'da yıllarca çalıştığı Akşam gazetesinin bulunduğu Acımusluk Sokağı'na ve Bursa' da başka bir caddeye Cemal Nadir adı verildi. Naaşı milli ölçüde cenaze merasimiyle Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.[2]

Cemal Nadir Güler'in Zincirlikuyu Mezarlığı'nda bulunan mezarı

Yarattığı tipler

Yarattığı tiplerle toplumsal bir eleştiri yapan Cemal Nadir, Arkadaş dergisinde çizdiği Dede ile Torun karikatürlerinde bilgi ile cehaleti, yeni ile eskiyi karşı karşıya getiriyordu. Amcabey tiplemesiyle toplumdaki çarpıklıkları, çıkarcı tipleri, ikiyüzlülükleri alaya alırken, Dalkavuk tiplemesiyle de dalkavukluk yaparak çıkarlarını koruyanları eleştiriyordu. Yeni Zengin tiplemesi toplumdaki sonradan görmeliği, Akla Kara tiplemeleri de eğitimsizliği ifade eden karakterlerdi.

Cemal Nadir Güler'in ilk kez 17 Ağustos 1929 tarihinde Akşam gazetesinde çizmeye başladığı ve ilk Türk bant çizgi roman karakteri sayılan Amcabey 'in kökeni, 1924 tarihli Efruz Bey karakterine dayanır. Cemal Nadir Efruz Bey'i Ömer Seyfettin'in bir hikâyesinden esinlenerek çizmişti ve yine bir bant çizgi romanı şeklinde "Zümrüdüanka" dergisinde yayımlanıyordu. Efruz Bey, fizik olarak Amcabey'e pek benzemiyordu ama karakterleri hemen hemen aynıydı. Yıllar içinde Efruz bey yavaş yavaş Amcabey'e dönüştü.[3]

Cemal Nadir'in yarattığı tipler şunlardır:[4]

  • Amcabey (prototipi Efruz Bey)
  • Dede ile Torun
  • Ak'la Kara
  • Dalkavuk
  • Salamon
  • Yeni Zengin

Konuyla ilgili yayınlar

  • "Bütün Cepheleriyle Cemal Nadir", Hilmi Yücebaş, Duygu Matbaası, İstanbul, 1950.
  • "Cemal Nadir ve Amcabey", Hilmi Yücebaş, Dizerkonca Matbaası, İstanbul, 1955.
  • "Cemal Nadir: Hayatı - Karikatürleri - Hatıraları", Hilmi Yücebaş, Dizerkonca Matbaası, İstanbul, 1957.
  • "Cemal Nadir Caddesi", Kamil Yavuz, Keskin Color Matbaası, İstanbul, 2002.
  • "Cemal Nadir 100 Yaşında", Cihan Demirci, Karikatürcüler Derneği Yayınları, Ankara, 2002.

Kaynakça

  1. ^ a b Sipahioğlu, A. (2007) "Bir Kimlik: Cemal Nadir" Dokuz Eylül Üni. Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, S. 7
  2. ^ Ahmet Emin Yalman (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. 4 (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. s. 1394. 
  3. ^ "Amcabey". webobur.com. Erişim tarihi: 24 Eylül 2011. []
  4. ^ Yücebaş, Hilmi (1955). Cemal Nadir ve Amca Bey. Dizerkonca Matbaası, İstanbul. ss. sayfa 24. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Oğuz Aral</span>

Oğuz Aral, Türk karikatürist. Gırgır dergisinin kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Semih Balcıoğlu</span>

Semih Balcıoğlu, Türk karikatürist.

<span class="mw-page-title-main">Suat Yalaz</span>

Suat Yalaz, Türk çizgi romancı, film yönetmeni, senarist ve yapımcı.

Mustafa Eremektar,, Mıstık adıyla tanınan Türk karikatür sanatçısı.

Nehar Tüblek,, Türk karikatürcü ve mizahçı.

<span class="mw-page-title-main">Turhan Selçuk</span> Türk karikatürist

Turhan Selçuk, Türk karikatürist.

İsmail Gülgeç Türk karikatürist.

Daha önceki dönemlerde de örnekleri olmasına karşın, çağdaş karikatür 19. yüzyılda kitle iletişim aracı olarak gazete ve dergilerin yaygınlık kazanmasıyla gelişmiştir. Türkiye'de ortaya çıkışı da bu alandaki gelişmelerle hemen hemen aynı döneme rastlar. Tanzimat döneminden sonra gazete ve dergilerin çoğalması ve baskı tekniklerindeki ilerleme anlatım aracı olarak grafik sanatlarından yararlanmayı da birlikte getirmiş, gazetelerde, dergilerde haberleri anlatan ya da destekleyen çizimler, resimleme çalışmaları görülmeye başlamıştır. Bir süre sonra bu anlatım biçimlerinden batıda olduğu gibi eleştiri ve gülmece amacıyla yararlanma düşüncesi ortaya çıkmış ve uygulanmıştır. Giderek bu işin uzmanı sanatçılar yetişmiş, hatta yalnız bu tür çizimlere dayanan gülmece gazete ve dergileri yayımlanmıştır.

Sedat Nuri İleri, Türk karikatürist, gazeteci, radyocu.

<span class="mw-page-title-main">Latif Demirci</span>

Latif Demirci, Türk karikatürist.

Selma Emiroğlu Aykan, Türk karikatürcü, operacı, şan pedagogu.

<span class="mw-page-title-main">Tekin Aral</span>

Tekin Aral, Türk çizer ve karikatüristtir.

<i>Ustura</i> (dergi, 1969)

Ustura 1969 - 1971 yılları arasında yayınlanmış haftalık mizah dergisidir.

<span class="mw-page-title-main">Ratip Tahir Burak</span> Türk karikatürist

Mehmet Ratip Burak, Türk karikatürist, çizgi roman ressamı.

<span class="mw-page-title-main">Amcabey</span>

Amcabey; Türk karikatürist Cemal Nadir Güler tarafından yaratılmış olan çizgi roman tiplemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ramiz Gökçe</span>

Ramiz Gökçe, Türk karikatüristtir.

Faruk Bayraktar ya da kullandığı takma isimle Faruken Bayraktare Türk karikatürist.

Abdülkadir Elçioğlu ya da kullandığı takma isimlerle Aptull, Abdüllica ya da en bilineni Aptülika, Türk karikatürist.

<span class="mw-page-title-main">Bedri Koraman</span> Türk karikatürist

Bedri Koraman, Türk karikatürist ve çizgi romancı. Türk karikatürünün 1950 kuşağı çizerlerindendir. Uzun yıllar Milliyet gazetesinde "muhabir-karikatürist" konumunda çalışarak siyasi karikatürler çizdi. Çizgi-roman çizerliği, film afişi ressamlığı da yapmıştır.

<i>Efruz Bey</i> Ömer Seyfettin tarafından yazılan roman

Hürriyete Layık Bir Kahraman veya Efruz Bey, Türk yazar Ömer Seyfettin'in romanıdır. İlk olarak 10 Aralık 1919 tarihinde yayımlanmış, beğenilmesi üzerine öykünün ana kahramanı Efruz Bey'in yer aldığı beş hikâye daha yayımlanmıştır. Çoğu eleştirmen tarafından bu öykü dizisi bir roman olarak görülür. Bunu 1942 yılında ilk belirten, önde gelen edebiyat araştırmacısı Pertev Naili Boratav olmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.