İçeriğe atla

Cemal Arif Alagöz

Cemal Arif Alagöz, (d. 17 Mart 1902 – ö. 23 Ağustos 1991) Cumhuriyet Döneminin ilk coğrafyacılarından biridir.

Cemal Arif Alagöz
Türk Coğrafya Kurumu Başkanı
Görev süresi
14 Aralık 1967 - 21 Mayıs 1987
Yerine geldiğiAli Macit Arda
Yerine gelenİsmail Yalçınlar
Kişisel bilgiler
Doğum 17 Mart 1902
İstanbul,Türkiye
Ölüm 23 Ağustos 1991 (89 yaşında)
Bitirdiği okul İstanbul Üniversitesi
Mesleği Akademisyen

Hayatı

Cemal Arif Alagöz 17 Mart 1902 yılında İstanbul Beşiktaş'ta doğmuştur. İlköğrenimi Beşiktaş'ta ki Afitab-ı Maarif ve Mekteb-i Ümit isimli özel Barbaros Numune Mektebi adındaki Devlet okullarında tamamlamıştır. İstanbul Öğretmen Okulunda 4 yıllık öğrenimini bitirip, 1921'de Öğretmenlik Diploması aldı. Aynı yıl Beşiktaş Cevri Okulu'nda göreve başladı. 1922'de yeterlilik sınavını geçip, Ortaköy Darüleytamı'na geçti. 1924-1927 yılları arasında Galatasaray Lisesinin birinci sınıfları için görev yaptı. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümünü 1927 bitirdi ve aynı yıl Gazi Eğitim Enstitüsü (Gazi Eğitim Fakültesi)'ne öğretmen olarak atandı. Daha sonra Paris Üniversitesi'ne gönderildi ve mesleki çalışmalarını orada sürdürdü. 1931 yılında tekrar yurda dönerek Gazi Eğitim Enstitüsü Coğrafya Öğretmenliğine atandı. Ardından İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümüne naklen ataması yapıldı. 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi'ne doçent vekili olarak, aynı yıl içinde ise doçent kadrosuna atandı. 1944'te ise profesör oldu. Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi'nin ve bu fakülte içindeki Coğrafya Bölümünün açılmasında ve gelişmesinde, genç ve dinamik bir doçent ve yeni bir profesör olarak, yerli ve yabancı profesör ve genç öğretim elemanları ile birlikte sürekli ve ciddi çalışmalar yapmıştır. Araştırmalarda özellikle kalker ve jips karstları araştırmasında çığır açmıştır. Yaylacılık ve köyler üzerine orijinal gözlemleri vardır. Cemal Arif Alagöz 1972 yılında emekliye ayrıldı ve 1991 yılında 89 yaşında öldü.[1]

Mesleki Hayatı

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Coğrafya Bölümünün kurulmasında ve geliştirilmesinde müdür olarak görev almıştır. Almanya Münih Üniversitesi'nden davet edilen misafir Prof. Herbert Louis ile birlikte çalışmış, gerek bölüm içi eğitim-öğretim faaliyetlerinde gerekse yaz aylarında öğrencilerle araştırma ve uygulama faaliyetlerinde bulunmuştur. Alagöz, öğrencilerine yerinde öğretmeyi kendine prensip edinerek bir coğrafyacı için arazi eğitimin önemini vurgulamaya çalışmıştır. Ankara'da 1941 yılında yapılan Birinci Coğrafya Kongresi'nin hazırlanışında, seksiyon çalışmalarında ve bildiri raporları tanziminde önemli faaliyet göstermiş, özellikle Türkiye'nin Coğrafi Bölgelerinin tespitinde rapor yazmıştır. Prof. Alagöz Türk Coğrafya Kurumu'nun önce sekreterliğini daha sonra 1967-1987 yılları arasında başkanlığını yapmıştır.[1] Cemal Arif Alagöz, Türkiye'de modern coğrafyanın kurucusu ve uygulayıcılarındandır. Ord. Prof. Besim Darkot ile birlikte hazırladığı Cumhuriyet Çocuklarına Coğrafya Dersleri (1926) kitabı ilk yayını olmuştur. Daha sonra Türkiye'de Yaylacılık ve Karst Olayları konularını ele alarak kitap ve makale halinde yayınlamıştır. Ayrıca, dersleri ile ilgili olarak öğrencilere Yakın Çevre ve Köy Etütleri üzerinde yol göstermiş, coğrafya terimleri üzerine iki tebliğ yayınlamıştır. Alagöz, köy araştırmalarına önem vermiştir. Coğrafya öğrencilerine seminer ve bitirme tez konusu olarak çoğunlukla köy etüdünü vermiş, köyü ve köylüyü tanımalarını istemiştir. Alagöz'ün deyimiyle Köylümüz kültürlüdür ve köy, bitip tükenmez bir kültür hazinesidir. Atatürk’ün Ankara’yı devlet merkezi olarak seçmesinin bir sebebi de, devleti köyün içine ve köylünün ortasına yerleştirmektir. Alagöz, öğrencilere köyün ve köylünün coğrafi yapısını da anlamaları için önayak olmuştur.[2]

Aldığı Ödül ve Belgeler

Türk Coğrafya Kurumu'nun, Türkiye Jeoloji Kurumu'nun, Türkiye Jeomorfologlar Derneği'nin kurucuları ve fiilen çalışan üyeleri arasına katılmıştır. Erzurum Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Enstitüsü'nün şeref üyesi seçilmiştir.

Türk-Fransız, Türk-İngiliz, Türk-Amerikan kültür dernekleri üyeliklerinde bulunup, bu derneklerin organize ettikleri mesleki toplantılarda konferanslar vermiştir.[3]

Kendisine Münih Coğrafya Kurumu muhabir üyeliği verilmiştir. Ayrıca, 1950 yılında UNESCO'nun Kanada'da düzenlediği McGill Üniversitesi Coğrafya seminerinde grup başkanlığı yapmış, Fransa'nın Akademi Ofisyer Lejyon d’önör Şovalyesi nişanlarıyla ödüllendirilmiştir.

Uluslararası Amsterdam Kongresi'ne (1938) Yaylacılık; Lizbon'da ki Uluslararası Coğrafya Kongresi'nde (1949) Sayfiye Yaylacılığı ve Yeni Delhi'deki Uluslararası Coğrafya Kongresi'ne Jips Karstı konulu bildiri ile katılmış; Washington Coğrafya Kongresi'ne (1952) katılıp Seksiyon Başkanı seçilip görev yapmıştır. Ayrıca Alagöz Paris Coğrafya Kurumu tarafında şeref üyeliğine seçilmiştir.

Türkiye Jeoloji Kurumu tarafından Türkiye Jeolojisine katkılarından dolayı Altın Çekiç Belgesi verilmiştir.

Ankara Üniversitesi Rektörlüğü tarafından 1972 yılında emekliliği üzerine Onur Belgesi, Ankara Rotary Kulübünce hizmetlerine karşılık 1981 yılında Onur Belgesi verilmiştir. Böylece Prof. Cemal Arif Alagöz, Türkiye Coğrafyasını bilimsel açıdan ulusal ve uluslararası arenada temsil etmiştir.[4][5]

Bildiği diller

Cemal Arif Alagöz Osmalıcayı, Fransızcayı, İngilizceyi iyi derece bilmekte Almancayı ise çalışmalarını yürütecek şekilde bilmekteydi.[1]

Eserlerinden bazıları

  • 1926, Cumhuriyet Çocuklarına Coğrafya Dersleri(Ord. Prof. Dr.Besim DARKOT ile birlikte hazırlamıştır.)[6]
  • 1941, Coğrafya Terimleri Komisyonu Reisliğine. Tebliğ. Birinci Coğrafya Kongresi Raporlar, Müzakereler, Kararlar / TC Maarif Vekilliği Yay. Ankara.
  • 1943, Türkiye'de Karst Olayları Hakkında Bir Araştırma, Türk Coğrafya Kurumu Yayınları, Cilt 1, Sayı: 1, İstanbul.
  • 1947, Depremler, Seylaplar ve Meteoroloji İşleri, Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Dergisi Cilt 5, Sayı: 1-2, Ankara.
  • 1972, Ülkeler Coğrafyası Yakın Çevre Etütleri Hakkında Açıklama, Coğrafya Araştırmaları, Dergisi. Sayı: 5-6, Ankara.

Bu çalışma TÜBİTAK BİDEB 2209/A kodlu 2014 tarihli proje tarafından desteklenmiştir.

Kaynakça

  1. ^ a b c Yalçınlar, İ., 1993, Profesör Cemal Arif Alagöz (1902-1991) Hayayı ve Mesleki Çalışmaları, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 27, s.15-25, İstanbul.
  2. ^ Köksal, A., 1993, Prof. Dr. Cemal Arif Alagöz’ün Hayatı’’, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Türkiye Coğrafyası Dergisi, Sayı:2, s.VII-XII, Ankara.
  3. ^ Ertek, T. A. ve Özbakan, F., 2012, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi, Türk Coğrafya Kurumu Yayını, s.25, İstanbul.
  4. ^ Kayan, İ., 1992, Türk Coğrafyacıları Bir Büyüğünü Daha Yitirdi: Prof. Cemal Arif ALAGÖZ (1902-1991), Ege Coğrafya Dergisi, No:6, s.1, İzmir.
  5. ^ Sözer, A.N., 1992, Ege Coğrafya Dergisi(Cemal Arif Alagöz’ün anısına), Ege Ünv. Edebiyat Fakültesi, İzmir.
  6. ^ Tuncel, H, Yiğit, A, Çelikbağ, S., 2010, Türkiye Coğrafya Bibliyografyası, Kitaplar ve Makaleler, Bilecik Üniversitesi Yay. No: 2, Ankara.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi</span> Barolar Birliğine göre Türkiyenin en iyi hukuk fakülteleri sıralamasında 2. olan hukuk fakültesi

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi; Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk hukuk okulu olarak 1925 yılında Ankara'da Ankara Adliye Hukuk Mektebi adıyla kurulan, 1946 yılından itibaren Ankara Üniversitesine bağlı bir fakülte olarak hizmet veren hukuk okuludur.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi</span> Ankarada kurulu devlet üniversitesi

Ankara Üniversitesi (AÜ), Ankara'da yer alan bir devlet üniversitesidir. 13 Haziran 1946 tarihinde kabul edilen 4936 sayılı kanunla kurulmuştur. Cumhuriyet döneminde kurulan ilk üniversite olma özelliğini taşır.

<span class="mw-page-title-main">Afet İnan</span> Türk sosyolog ve tarihçi

Afet İnan, Türk sosyolog, tarihçi ve akademisyen. Mustafa Kemal Atatürk'ün manevi kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şemsettin Günaltay</span> 8. Türkiye başbakanı

Mehmet Şemsettin Günaltay, Türkiye Cumhuriyeti'nin 8. başbakanı, tarihçi ve eski Türk Tarih Kurumu başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Sırrı Erinç</span> Türk coğrafyacı

Sırrı Erinç, Türk coğrafyacı.

<span class="mw-page-title-main">Arif Müfid Mansel</span> Arkeolog

Arif Müfid Mansel Türk arkeolog ve akademisyen.

Hikmet Ahmet Birand,, Türk akademisyen, üniversite idarecisi, botanik bilgini ve yazar.

Mehmet Besim Darkot, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk büyük coğrafyacılarından biridir.

İsmail Yalçınlar, Türk akademisyen, coğrafyacı.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Hakkı Akyol</span>

İbrahim Hakkı Akyol, Cumhuriyet döneminin ilk coğrafyacılarından biri.

Prof. Dr. Ali Macit Arda Türkiye'de modern coğrafyanın kuruculuğunu üstlenmiş bilim insanlarından biridir.

Ord. Prof. Ali Tevfik Tanoğlu, Cumhuriyet döneminin ilk büyük coğrafyacılarından biridir.

Herbert Louis Almanya’dan davet edilmiş ve Türkiye’de modern coğrafya biliminin kurucularından birisi olmuştur.

Reşat İzbırak, Türk coğrafyacı. Cumhuriyet döneminin ilk büyük coğrafyacılarından ve Türkiye'de çağdaş coğrafyanın kurucularından biridir.

Erol Tümertekin,, beşerî ve iktisadî coğrafya alanında yaptığı çalışmalarla Türk coğrafya bilimine önemli katkılarda bulunmuş coğrafyacı. Mimar Han Tümertekin'in babasıdır.

Cumhuriyet Dönemi, Türkiye için sosyal, ekonomik, bilimsel ve teknik alanlarda bir atılım dönemi olmuş ve bu alanlarda övünmeye değer başarılara ulaşılmıştır. Bunlardan özellikle bilim alanında yüzyıllarca süren uyku bitmiş ve ileri hamleler yapılarak, uluslararası düzeye ulaşma çabaları başlamıştır. Türkiye'nin Yükseköğretim kurumlarında coğrafya eğitim ve öğretimi 19. Yüzyılının ikinci yarısından beri yapılmaktadır. Ancak, cumhuriyete kadar geçen yıllarda coğrafya öğretimi yer adları saymak ve istatistiki bilgiler vermekten öteye geçememiştir. Türkiye'de modern coğrafyanın kuruluşu ve öğretimi cumhuriyet döneminde, özellikle 1933'ü izleyen yıllarda başlamıştır. Asıl ve dönemin en önemli gelişmesi, 1941 yılında Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinde yapılan Birinci Coğrafya Kongresi kararları ile kendini göstermiştir. Bu tarihten 1981 yılına kadar geçen sürede coğrafya konularında özgün eserler verilmiş, çok sayıda dergi ve ders kitabı yayınlanmıştır. Söz konusu bu dönemde coğrafya öğretimi öncelikle İstanbul Darülfünun'da, ardından Atatürk'ün isteğiyle Ankara'da kurulan Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinde ve de dönemin sonlarına doğru 1974 yılında Atatürk Üniversitesi'nde ve 1980 yılında Ege Üniversitesi'nde coğrafya bölümlerinde yapılmıştır. Yani 1981 YÖK Yasası öncesi Türkiye'de sadece dört tane coğrafya bölümü bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Fahir Yeniçay</span> Türk nükleer fizikçi ve futbolcu

Mustafa Fahir Yeniçay İlk Türk atom fiziği profesörü, Fenerbahçe SK eski futbolcusu ve İstanbul Üniversitesi eski rektörü. Fahir Bey, “Su ve Cıva Üzerinde Tek Moleküllü Filmler” adlı teziyle, bir Türk bilim insanı tarafından tarihteki ilk fizik doktorasını hazırlayan kişi unvanına sahip olmuştur. Ayrıca, 60 yıllık bilim-eğitim hayatı boyunca Türkiye'de Çağdaş Atom Fiziği dalının kurulması için birçok hamleler yapmış, Türk Fizik Derneği, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ve Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi gibi Türkiye atom fiziği birimi için önemli kurumların kurucu başkanı olmuş bir bilim insanıdır. Ayrıca Fahir Bey, Türk edebiyatının önemli simalarından Abdülhak Hamit Tarhan'ın torunudur.

<span class="mw-page-title-main">Türk Coğrafya Kurumu</span>

Türk Coğrafya Kurumu, Türkiye’de coğrafyanın ve diğer yer ve beşer ilimlerinin gelişimine ve ilerleyişine çalışmak, Türkiye’nin bilimsel metotlarla coğrafyasını incelemek, dünya coğrafya hareket ve ilerleyişlerini takip etmek amacıyla Birinci Türk Coğrafya Kongresi'nde kurulması önerilmiş ve 12 Mart 1942 tarihinde kamu yararına kurulmuş bir dernektir.

<span class="mw-page-title-main">Fatma Başaran</span> Türk psikolog

Fatma (Taşkıngöl) Başaran Türk bilim insanı, sosyal psikolog, akademisyen.

İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümü, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi bünyesinde, coğrafya eğitimi veren bölümdür. Türkiye'de kurulan ilk coğrafya bölümüdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.