İçeriğe atla

Cem Sultan Türbesi

Koordinatlar: 40°10′58″K 29°04′01″D / 40.18278°K 29.06694°D / 40.18278; 29.06694
Cem Sultan Türbesi
Harita
Temel bilgiler
KonumBursa, Türkiye
Koordinatlar40°10′58″K 29°04′01″D / 40.18278°K 29.06694°D / 40.18278; 29.06694
İnançİslam
DurumZiyarete Açık
Web sitesiResmi Websitesi
Mimari
Mimari türTürbe
Mimari biçimOsmanlı mimarisi
Tamamlanma1479
Özellikler
Kubbe sayısıTek kubbeli
MalzemelerKesme Taş ve Tuğla

Cem Sultan Türbesi, başta Sultan II. Murad'ınki olmak üze­re Muradiye Camii'nin için­de bulunan pek çok türbeden biridir. Ço­ğu sanat açısından üstün bir değerde olan bu türbeler arasında Cem Sultan Türbesi diye anılan yapı iç süslemesi ba­kımından en zariflerindendir. Kitabesi olmayan türbe, kubbe için­deki nakışlarda bulunan "Sultan Musta­fa" ve "rahmetullah" yazılarından anla­şıldığına göre Fâtih Sultan Mehmed'in büyük oğlu Şehzade Mustafa için yaptırılmıştır. Ancak maceralı bir sür­gün hayatından sonra 1495'te İtalya'da ölen Cem Sultan'ın cenazesi 1499'da yur­da getirildikten sonra buraya defnedil­miş ve türbe, daha ünlü olduğu için onun adıyla anılır olmuştur.[1]

Mimari

Biçim

Türbe, her kenarı 7 m. uzunluğunda bir altıgen biçiminde inşa edilmiştir. Ya­pı malzemesi olarak Bursa'daki Türk mi­marisinde görüldüğü üzere taş ve tuğla kullanılmıştır. Duvarlarda iki sıra tuğla kuşaktan sonra tek sıra taş gelmekte. bunların aralarında da dikine konulmuş bir tuğla bulunmaktadır. Yalnız girişin. mermerden iki yanı duvarlı bir hol halin­de korunduğu görülür. Dışa bir Türk ke­meriyle açılan bu geniş dehlizin üstün­de çok taşkın ahşap bir saçak vardır. İki yan duvarda da pencereler açılmıştır. Türbe mekânı, her cephedeki alttı üstlü pencerelerden ışık aldıktan başka mih­rap üstünde de bir pencere vardır. Ayrıca kubbe kasnağında da pencereler bu­lunmaktadır. Ekrem Hakkı Ayverdi'ye göre alçı pencerelerin camlan genellikle tür­benin ilk yapısından kalmıştır. İçeride duvarların her bir yüzü Bursa kemeri ile hareketlendirilmiş ve bunların içleri­ne kıble istikametinde bir mihrap, diğer dördünde çifte pencereler yer almıştır. Kubbe geçişi, binayı çepeçevre dolaşan prizma biçimindeki bademlerle sağ­lanmıştır.[1]

İç mekân

Cem Sultan Türbesi'ni Türk sanatı ba­kımından önemli yapan iç süslemesidir. Duvarlar, alt sıradaki pencerelerin üst söveleri hizasına kadar altı köşeli fîrüze renkli çinilerle kaplanmıştır. Aralarda az sayıda koyu lâcivert çiniler de kullanıl­mıştır. Üzerlerinde altın yaldızlı birer çer­çeve ile ortalarında yine altın yaldızlı dam­ga usulüyle basılmış rozetler bulunur. Ke­nar şeritleri ise çiçekli ve rûmîlidir. Mihrabın mukarnaslı yaşmağı lâcivert renkli çinilerle bezenmiştir. Mihrabın iki yanın­da alınlık içinde müsennâ birer besme­le ile altlarında celî-sütüsle "Allahu hâ-liku külli şey' ve hüve âlâ külli şey'" iba­resi yazılmıştır. Duvarların üst kısımları, kemerler ve araları kasnak şeridiyle, kubbe ise tama­men kalem İşi nakışlarla süslenmiştir. Kubbe eteğinde Besmele-i Şerif ile Âyetü'l Kürsi yazılıdır. Kubbe sathını hatâyî ve rûmî motifler kaplar. Bunların arala­rında küçük kartuşların içlerinde "Sultan Mustafa" adı yer alır. Bir dizi teşkil eden altı rozetin aralarında da on iki defa "rah­metullah" yazısı tekrarlanır. Mihrap du­varı şon derece zengin olarak hemen he­men boşluk kalmayacak şekilde yazılar ve nakışlarla bezenmiştir. Pencereli du­varlarda, üst pencerelerin iki yanların­da, çifte kulplu bir saksıdan çıkan stili­ze edilmiş birer büyük bitki motifi yer alır. Çiçekler ve selviyi andırır biçimde olan bu motiflerin duvardan 2–5 mm. kadar taştığı tespit edilmiştir. Bu çok zengin kalem işi nakışların bütünüyle ol­masa bile kısmen geç devirde tazelendiği genellikle kabul olunursa da bunun ne derecede olduğu pek açıkça anlaşı­lamamaktadır. Sonuç olarak bu türbenin iç süslemesi, bir bütün ha­linde XV. yüzyılın Türk iç bezeme sana­tını ve estetiğini mükemmel aksettiren bir örnek kabul edilir.

Türbenin ahşap kündekârî kapı kanat­lan da itinalı ve kaliteli bir İşçiliğe sahip­tir. Bunların panolarına oyma çiçek ve yaprak motifleri işlenmiştir. Kanatların demir kuşaklan da kabartmalarla be­zenmiştir.[1]

Onarımlar

Bursa kadı sicillerindeki bir kayıttan hareketle Şehzade Mustafa Türbesi'nin 1479'da yapılmış ol­duğu kabul edilmektedir. Haremeyn ev­kaf müfettişlerinin raporuna göre 1795'da harap durumda olan türbenin kurşunlarının yenilenmesi, şadırvanla sanduka örtüleri ve kavuklarının tamir­leri için önce 1453.5 kuruş masraf öngö­rülmüş. 6 Kasım 1795'teki ikinci bir keşifte masraf 1422.5 kuruşa indirilmiştir. Bursa Türk eserleri üze­rinde hazırladığı doktora tezi 1909'da basılan Wilde, türbenin çok yakın tarih­lerde tamir edildiğini ve bu sırada çok çirkin ve parlak renkli nakışların yapıldığını bildirir.[2] Ahmed Tevhid Bey de Bur­sa valiliği sırasında Ahmed Vefik Paşa'nın türbedeki badanaların altında oriji­nal nakışlan bizzat bulduğunu ve onları restore ettirdiğini yazar.[1]

İsimsiz Sandukalar

Türbenin içindeki eşit büyüklükteki dört sandukadan biri Şehzade Mustafa'ya, di­ğeri Cem Sultan'a. üçüncüsü II. Bayezid'in oğlu Şehzade Abdullah'a, dördüncüsü ise yine II. Bayezid'in oğlu Şehzade Alemşah'a ait olarak gös­terilmektedir. Sandukalarda sabit levha­lar olmadığından hangisinin kime ait ol­duğu kesin olarak anlaşılamamaktadır. Giriş holü ke­merinin iki yanında görülen 8 cm. çapın­daki kurşun doldurulmuş oyma sekiz­genin, binanın mimarının adını koymak için yapıldığını ileri sürmekte, fakat bu tahminini destekleyecek bir ipucu vermemektedir.[1]

Galeri

Kaynakça

  1. ^ a b c d e İslâm ansiklopedisi,Türkiye Diyanet Vakfı İslâm ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı. İslâm Ansiklopedisi Genel Müdürlüğü, ISBN 9753894279
  2. ^ Wilde, Hans, Brussa, Berlin, 1909, OCLC 602893979

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şehzade Camii</span> İstanbulda bulunan tarihî eser

Şehzade Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde yer alan ve Mimar Sinan tarafından yapılan cami, I. Süleyman tarafından Saruhan Sancak Beyi iken 1543'te 22 yaşında ölen oğlu Mehmed adına yaptırılmıştır. Camiyi 1543-1548 yılları arasında Mimar Sinan'a yaptırttı. Mimar Sinan'ın "çıraklık eserimdir" dediği camidir.

<span class="mw-page-title-main">Zeynep Sultan Camii</span>

Zeynep Sultan Camii 1769 yılında III. Ahmed'in kızı Zeynep Sultan tarafından Ayazma Camii'nin de mîmarı olan Mehmed Tahir Ağa'ya yaptırılmış barok tarzındaki câmidir. Mîmârî tarzına bulunduğu mekân göz önüne alınarak karar verilmiştir. Bu özel tarzı ve yapımında kullanılan malzemeler nedeniyle Bizans kiliselerini anımsatır.

Gülçiçek Hatun, I. Murat 'ın eşi, Yıldırım Bayezid'in annesidir. Aslen Rum olan Gülçiçek Hatun'un türbesi Bursa'da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Süleymaniye Camii</span> İstanbulda bulunan bir cami

Süleymaniye Camii, Kanuni Sultan Süleyman adına 1551-1557 yılları arasında İstanbul'da Mimar Sinan tarafından inşa edilen camidir.

<span class="mw-page-title-main">Nuruosmaniye Camii</span> İstanbulda Barok mimari tarzında yapılan ilk cami

Nuruosmaniye Camii, İstanbul'da inşa edilmiş ilk barok özellikli camidir. Çemberlitaş semtinde, Kapalıçarşı girişinde yer alır. 1748-1755 yıllarında inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yeşil Türbe</span> Bursada bulunan bir türbe

Yeşil Türbe, I. Bayezid'in oğlu Mehmet Çelebi tarafından 1421 yılında yaptırılmıştır. Yeşil Külliye'nin bir parçası olan türbenin mimarı Hacı İvaz Paşa’dır. Bursa'nın sembolü hâline gelen yapı şehrin her yerinden görülebilecek bir konuma sahiptir. I. Mehmed sağlığında türbeyi yaptırmış, 40 gün sonra da ölmüştür. Türbede Çelebi Sultan Mehmet ile oğulları Şehzade Mustafa, Mahmut ve Yusuf ile kızları Selçuk Hatun, Sitti Hatun, Hafsa Hatun, Ayşe Hatun ve dadısı Daya Hatuna ait olmak üzere toplam 9 sanduka bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şişli Camii</span> İstanbul, Türkiyede bir cami

Şişli Camii, İstanbul, Türkiye'de, Şişli ilçesinde bulunan bir camidir. Halâskârgazi Caddesi ile Abide-i Hürriyet Caddesi'nin kesişmesiyle oluşan bir adacıkta konumlanır.

<span class="mw-page-title-main">Emir Sultan Camii</span>

Emir Sultan Camii, Bursa'da Yıldırım Bayezid'ın kızı Hundi Fatma Hatun tarafından kocası Emir Sultan adına, muhtemelen Çelebi Sultan Mehmed'in hükümdarlığı sırasında inşa ettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hacı Bayram Camii</span> Ankaranın Altındağ ilçesinin Ulus semtinde bulunan tarihi cami

Hacı Bayram Câmii, Ankara'nın Altındağ ilçesinin Ulus semtinde bulunan tarihi cami. Augustus (Ogüst) Tapınağı'nın bitişiğindedir. İlk zaviye olarak yapılış tarihi hicri 831 yılı (1427-1428) olan caminin ilk mimarı Mimar Mehmet Bey hakkında bilgi bulunmamaktadır. Günümüzdeki mimari yapısı XVII. ve XVIII. yüzyıl camilerinin karakterlerini taşımaktadır. Uzunlamasına dikdörtgen bir plana sahip yapı, taş kaideli, tuğla duvarlı ve kiremit çatılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Melikgazi Türbesi</span> Danişmend Ahmed Gazinin, Tokatın Niksar ilçesinde bulunan Türbesi

Melikgazi Türbesi, Tokat ili Niksar ilçesinde bulunmaktadır. Niksar'ın fatihi Danişmendliler'in kurucusu olan Melik Danişmend Gümüştekin Ahmet Gazi olmuştur. Danişmend Gazi fetihten sonra Niksar'ı sahil Rumlarına karşı mücadelede kendisine hem bir üs hem de bu devletin başkenti olarak seçmiştir. Melik Gazi Türbesi Kayapaşa mahallesinde ziyaret edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İnce Minareli Medrese</span>

İnce Minareli Medrese, Konya ili, Selçuklu İlçesi'nde, Alaaddin Tepesi'nin batısındadır. Selçuklu Sultanı II. İzzeddin Keykavus devrinde Vezir Sahip Ata Fahrettin Ali tarafından, hadis ilmi öğretilmek üzere 663 H.(1264 M.) yılında inşa ettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hekimoğlu Ali Paşa Camii</span>

Hekimoğlu Ali Paşa Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde, Cerrahpaşa mahallesinde Kızılelma caddesi ile Hekimoğlu Ali Paşa caddesi kavşağında Osmanlı dönemi, 18. yüzyıla özgü bir camidir. Külliyesi ile birlikte klasik Türk mimarisinin son eseri olarak kabul edilir. 1734-1735 yılları arasında inşa edilmiştir. Üç kere sadrazamlık yapmış olan Hekimoğlu Ali Paşa adına yapılmıştır. Mimarları Çuhadar Ömer Ağa ile Hacı Mustafa Ağa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Ahmed Paşa Camii</span> İstanbulda 1558 tarihli cami

Gazi Ahmed Paşa Camii ya da Kara Ahmed Paşa Camii, İstanbul'un Topkapı semtinde Fatma Sultan mahallesinde 1558 yılında tamamlanmış bir camidir. Caminin banisi Kara Ahmed Paşa, Yavuz Selim'in damadıdır. Caminin yapımı 1555 yılında Edirnekapı civarında başlanmıştır. 1555'te muhtemelen Rüstem Paşa ile husumeti yüzünden idam edilmiş; ölümünen az önce yapımı başlayan caminin tamamlandığını görmemiştir. İnşaat Mihrimah Sultan'ın isteği üzerine durdurulmuştur ve bölgede Mihrimah Sultan Camii'nin inşaatına başlanmıştır. Bunun üzerine cami ve türbenin inşaatı Topkapı'daki yeni bir vakıf arazisinde yapılmuştır. Kara Ahmed'in türbesi caminin 50 metre batısında müstakil bir yapıdır. Cami, medrese, türbe ve sıbyan mektebinden oluşan bir külliye şeklinde yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yavuz Selim Camii</span> Kanûnî Sultan Süleymanın babası Yavuz Sultan Selim adına yaptırdığı cami

Yavuz Selim Camii Kanûnî Sultan Süleyman tarafından babası Yavuz Sultan Selim adına yaptırılan cami

<span class="mw-page-title-main">Zal Mahmud Paşa Camii</span> Mimar Sinanın yaptığı cami, medrese, türbe, çeşmeden meydana gelen bir külliye

Zal Mahmud Paşa Camii İstanbul'un Eyüpsultan ilçesinde Kanuni Sultan Süleyman'ın veziri Zal Mahmut'un Mimar Sinan'a yaptırdığı cami, medrese, türbe, çeşmeden meydana gelen bir külliyedir.

<span class="mw-page-title-main">Muradiye Külliyesi</span>

Muradiye Külliyesi, Sultan II. Murad'ın Bursa'da 1425-1426 yıllarında yaptırdığı külliye. Bulunduğu semte de ismini verir.

Kapu Camii, Konya'da 17. yüzyıl Osmanlı dönemine ait tarihi cami. Şehirdeki Osmanlı camileri arasındaki en büyük camidir. Merkez Karatay ilçesi, Sarraflar caddesi üzerindeki caminin mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait olup, Karatay Müftüğülüğü'ne bağlı olarak faal durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Aziziye Camii</span> Konya, Türkiyede bir cami

Aziziye Camii, Konya'da 17. yüzyıl Osmanlı dönemine ait tarihi camidir.

<span class="mw-page-title-main">Sahib Ata Külliyesi</span>

Sahip Ata Külliyesi, Konya Karatay ilçesinde bulunan bir külliyedir.

Erenler Türbesi, Tokat' ın Erbaa ilçesinde Erenler Mezarlığı'nın yanında bulunmaktadır, kitabesi yoktur. Mimarisi ve planlaması 14. yüzyılda başladığından türbenin çevresinde 14.yüzyıldan kalma birçok sayıda mezar taşı bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.