İçeriğe atla

Celilîler

Celilîler, Osmanlı İmparatorluğu'nun Musul eyaletinin yönetimine 1726-1834 arasında hâkim olan hanedan.

Hanedanın Musul'a hâkim olması

Hanedanın başladığı Abdülcelil Bey Musul Beylerbeyi'nin maiyetindeyken güç kazandı. Oğlu Abdülcelilzade İsmail Paşa'nın 1726 yılında Musul Beylerbeyliğine getirilmesinin ardından güç kazanan hanedana mensup Abdülcelilzade Hüseyin Paşa, Nadir Şah'ın önce 1733 yılında, ardından ise büyük bir orduyla 1743 yılında Musul'a yönelik taarruzlarının başarıyla püskürtülmesinde büyük rol oynadı.[1] Ardından, 1834 yılına kadar Musul'u hep Celilî ailesinden Beylerbeyleri yönetti.

Hanedanın nüfuzunu yitirmesi

II. Mahmud'un merkezî idareyi güçlendirme girişimleri ve Musul'da başka ailelerin de zamanla güç ve itibar kazanmaları sonucunda Celîlî ailesi giderek nüfuzunu kaybetti. Celîlîzâdeler’den son olarak Yahyâ Paşa 1833’te güçlükle Musul valiliğini elde ettiyse de, bir yıl sonra o da görevinden uzaklaştırıldı. Bundan sonra aile nüfuz ve iktidarını tamamen kaybetti.[2]

Kaynakça

  1. ^ "Jalili Houshold in Ottoman Mosul (1726-1834)", Ayşen Ay, Fatih Üniversitesi, İstanbul (2013), s.62
  2. ^ "İslam Ansiklopedisi, "Celîlî" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (1993), c.7, s.269". 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Topal Osman Paşa</span> 121. Osmanlı sadrazamı

Topal Osman Paşa, I. Mahmud saltanatında 21 Eylül 1731 - 12 Mart 1732 tarihleri arasında altı ay iki gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Topal İzzet Mehmed Paşa</span> 177. Osmanlı sadrazamı

Darendeli Topal İzzet Mehmet Paşa, II. Mahmud saltanatında 24 Ekim 1828 - 28 Ocak 1829 ve Abdülmecid saltanatında 14 Aralık 1841 - 30 Ağustos 1842 tarihleri arasında toplam bir yıl iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Reşid Mehmed Paşa</span> 178. Osmanlı sadrazamı

Reşid Mehmed Paşa II. Mahmud saltanatında 28 Ocak 1829 - 18 Şubat 1833 tarihleri arasında dört yıl yirmi bir gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ali İhsan Sabis</span> Türk asker ve siyasetçi

Ali İhsan Sabis, Türk asker ve siyasetçidir. I. Dünya Savaşı'nda Kafkasya Cephesi ve Irak Cephesi'nin, Türk Kurtuluş Savaşı'nda Batı Cephesi'nin komutanlarındandır.

Musul Sorunu, Osmanlı Devleti'ne bağlı Musul Vilayeti'nin toprak sorunudur.

<span class="mw-page-title-main">Irak Cephesi</span> I. Dünya Savaşında bir cephe

Irak Cephesi, İngilizlerin petrol sahalarını ele geçirmek amacıyla, 15 Ekim 1914'te Bahreyn'i ve 23 Kasım 1914'te Basra'yı işgali üzerine açıldı. Osmanlı kuvvetleri işgale karşı koyamadı. İngilizler, İran'da Ahvaz'ı da ele geçirdiler.

<span class="mw-page-title-main">1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Safevi Devleti arasında 1623-1639 yılları arasında yapılmış savaş

1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Safevî Devleti arasında, Irak meselesi için çıkan savaş.

<span class="mw-page-title-main">Musul (eyalet)</span>

Musul Eyaleti veya Musul Beylerbeyliği, 1517'de kurulan Osmanlı eyaleti. 19. yüzyılda 7.832 milkare (20.280 km2) alan kapladığı bilinmektedir. 1517'de I. Selim tarafından böylece alınmasına karşın 1520'lerde yeniden Safevîlerin eline geçen Musul, 1534'te yeniden fethedilmiştir. 1864 yılında yeni vilayet sistemine geçilmesiyle Musul eyaleti ortadan kaldırılmasına rağmen 1867'den 1918'e de değin Osmanlı sınırları altında kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Badinan Beyliği</span>

Badinan veya Bahdinan (1376–1843), en güçlü ve en fazla ayakta kalan Kürt hanedanlıklarından biriydi. Hakkâri'nin Şemzinan bölgesinde 13. veya 14. yüzyıllarda Bahaddin tarafından kuruldu. Uzun süre başkentliğini Amediye yaptı. Günümüzde Kürdistan Bölgesel Yönetimi sınırları içerisinde yer alana Duhok ilinin bir ilçesidir. Behdinan prensliğinin sınırları Zaho ve Akrê'yi kapsıyordu. Prenslik, Büyük Behram Paşa döneminde zirveye ulaştı (1726–1767). Osmanlı-Safevi savaşları Behdinan için bir tehdit oluşturuyordu, Behdinan şehzadeleri bu iki büyük güce karşı mücadele verdiler. Osmanlı tarafından 1834 yılında mağlup edilse de birkaç yıl daha Soran emirliği tarafından ayakta tutuldu. Bunu gören Osmanlı çok geçmeden Behdinan'ı Musul sancağına dahil etti. Bölgenin en antik kütüphanesi Amediye'de Qubehan okulunda 400 el yazması eser 1919 yılında İngilizler tarafından tahrip edildi.

Fenarîzade Muhyiddin Çelebi, Osmanlı şeyhülislamı.

<span class="mw-page-title-main">1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile İran arasında 1775-1779 yılları arasında yapılmış savaş

1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı, İran'da 1750 yılında yönetimi ele geçiren Zend Hanedanı'nın Osmanlı İmparatorluğu'yla Irak cephesinde karşı karşıya geldiği askerî mücadele.

<span class="mw-page-title-main">Bane Muharebesi</span>

Bane Muharebesi, 1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Sine Muharebesi</span>

Sine Muharebesi, 1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Musul Kuşatması (1743)</span> Vikimedya liste maddesi

Musul Kuşatması, 1742-1746 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Kars Kuşatması (1744)</span>

Kars Kuşatması, 1742-1746 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Tebriz Kuşatması (1725)</span>

Tebriz Kuşatması, 1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.

Eyyubizade Ahmed Paşa, Osmanlı devlet adamı.

Abdülcelilzade Hüseyin Paşa, Osmanlı devlet adamı.

Serine Boğazı Muharebesi, 1742-1746 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.

Trablus Seferi, Osmanlı donanması'nın 1835'te icra ettiği ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Trablusgarp'ta Karamanlı Hanedanı yönetimini (1711-1835) sonlandırarak yeniden doğrudan Osmanlı yönetimini kurduğu harekât.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.