Astronomi, gök bilimi ya da gökbilim gök cisimlerinin kökenlerini, evrimlerini, fiziksel ve kimyasal özelliklerini açıklamaya çalışan doğa bilimi dalıdır. Astronominin sınırlı ve özel bir alanı olan gök mekaniği ile karıştırılmaması gerekir. Astronomi daha açık bir deyişle, yörüngesel cisimleri ve Dünya atmosferinin dışında gerçekleşen, yıldızlar, gezegenler, kuyrukluyıldızlar, kutup ışıkları, gökadalar ve kozmik mikrodalga arkaalan ışınımı gibi gözlemlenebilir tüm olay ve olguları inceleyen bilim dalıdır.
Mars, Güneş Sistemi'nin Güneş'ten itibaren dördüncü gezegeni. Roma mitolojisindeki savaş tanrısı Mars'a ithafen adlandırılmıştır. Yüzeyindeki yaygın demir oksitten dolayı kızılımsı bir görünüme sahip olduğu için "Kızıl Gezegen" olarak da bilinmektedir.
Gök ölçümü, gökölçüm veya astrometri, yıldızların ve diğer gökyüzü cisimlerinin konumlarının ve hareketlerinin yüksek hassasiyetle hesaplanmasını içine alan bir gök bilimi dalıdır. Astrometrik ölçümlerden elde edilen bilgiler kinematik, Güneş Sistemi'nin fiziksel kökeni ve galaksimiz Samanyolu ile ilgili bilgiler sunar.
Astrobiyoloji ya da eksobiyoloji, disiplinlerarası bir bilim olup, özellikle evrende yaşamın ortaya çıkmasını ve evrimini sağlayan jeokimyasal ve biyokimyasal etken ve süreçleri konu alır; bir başka deyişle, evrende biyolojik kökenin, evrimin, dağılımın ve canlıların geleceğinin incelenmesidir.
Uluslararası Uzay İstasyonu, alçak Dünya yörüngesine yerleştirilmiş bir uzay üssü, başka bir tabirle üzerinde yaşanabilen yapay bir uydudur. Bir araya getirilen modüllerin birleştirilmesiyle inşa edilmiş olan istasyonun ilk kısmı 1998 yılında fırlatılmıştır. İstasyonun yapısı temel olarak basınçlı modüller, destekleyici dış iskelet ve güneş panellerinden meydana gelmektedir. Dünya yörüngesinde bulunan en büyük yapay uydudur. Uygun saatlerde yeryüzünden bakıldığında çıplak gözle görülebilmektedir.
Avrupa Uzay Ajansı veya yaygın İngilizce kısaltmasıyla ESA, 1975 yılında, uzayın keşfini amaçlayan, hükûmetlerarası bir organizasyon olarak kurulmuştur. Şu an 22 üyesi olan ajansın merkezi Fransa'nın başkenti Paris'tedir. 2021 yılı itibarıyla 4,55 milyar Euro'luk bütçeye ve yaklaşık 2200 çalışana sahiptir.
Messier 82 Büyük ayı takımyıldızı yönünde yaklaşık 12 milyon Işık yılı uzaklıkta bulunan, prototip bir gökada. Alman gök bilimci Johann Elert Bode tarafından 31 Aralık 1774 tarihinde keşfedilmiştir.
Üçgen Gökadası, yaklaşık 3 milyon ışık yılı uzaklıkta, Üçgen takımyıldızı'nda bulunan sarmal gökadadır. Bazı gökbilim kaynaklarında, bazı bilgisayarlı teleskop yazılımlarında ve bazı halka açık sosyal web sitelerinde gayri resmi olarak Fırıldak Gökadası olarak gösterilir. Ancak, gökbilim cisimleri için resmi tanımları toplayan profesyonel gökbilim veritabanı SIMBAD Astronomical Database Fırıldak Gökadası'nı, halka açık erişim web siteleri de dahil olmak üzere birçok amatör gökbilim kaynağının bu adla tanımladığını ve Büyükayı'nın sınırları içinde olan Messier 101'e atıfta bulunduğunu belirtir.
Başlıca Gökadalar Kataloğu, en parlak 73.197 gökadanın B1950 ve J2000 dönemi ekvatoryal koordinatlarında tanımlamalarını içeren, 1989 yılında yayımlanmış bir gökbilim kataloğudur. Bu katalog, 1983 yılında başlatılan Lyon-Meudon Galaksi Dışı Veritabanı'na (LEDA) dayanmaktadır. Gökadalar, 1989'dan bu yana PGC numarası almaya devam etmişlerdir. Bu nedenle, şu anda PGC numarası olan 1 milyonun üzerinde gökada vardır. 40.932 koordinatın (%56) standart sapması 10″ yay-dakikadan küçüktür. En yaygın 38 kaynaktan toplam 131.601 isim listelenir. Her cisim için mevcut ortalama veriler sunulmuştur:
- 49.102 biçimsel tanımlama,
- 52.954 görünen yarı-büyük ve küçük eksen,
- 67.116 görünen parlaklık,
- 20.046 dikeyhız ve
- 24.361 durum açısı.
Mars Sample Return görevi, Mars gezegeninden kaya ve toz örnekleri toplamak ve onları Dünya'ya getirmek için önerilen bir görevdir. Böyle bir görev, yerleşik sensörlerin izin verdiğinden daha kapsamlı bir analize olanak tanıyacaktır.
Mars gezegeni, 20. yüzyılın sonlarından itibaren Dünya'dan gönderilen sondalar aracılığıyla uzaktan araştırılmaktadır. Bu araştırmalar, öncelikli olarak jeolojisini ve yaşanabilirlik potansiyelini anlama üzerine odaklanarak, Mars sistemi hakkında büyük bir bilgi artışı sağladı. Gezegenler arası yolculukların mühendisliği karmaşık bir iştir ve Mars'ın araştırılması, özellikle ilk girişimlerde yüksek bir başarısızlık oranıyla karşılaşmıştır. Mars'a gönderilen tüm uzay araçlarının yaklaşık yüzde altmışı görevlerini tamamlayamadan başarısız olmuş, bazıları ise gözlemlerine bile başlayamadan arızalanmıştır. Bununla birlikte teknik ömürlerinin çok ötesinde çalışan ikiz Mars araştırma araçları, Spirit ve Opportunity gibi beklenmedik başarılara da imza atılmıştır.
InSight, Mars gezegeninin derin iç kısımlarını incelemek için tasarlanmış robotik bir iniş aracıydı. Lockheed Martin Space tarafından üretildi, NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı (JPL) tarafından yönetildi ve bilimsel araçlarının çoğu Avrupa ajansları tarafından üretildi. Görev, 5 Mayıs 2018 tarihinde saat 11:05:01 UTC'de bir Atlas V-401 fırlatma aracıyla başlatıldı ve 26 Kasım 2018 tarihinde saat 19:52:59 UTC'de Mars'taki Elysium Planitia'ya başarıyla iniş gerçekleştirildi. InSight, Mars'ta 1440 sol boyunca faaliyetini sürdürdü.
Perseverance, NASA'nın Mars 2020 görevinin bir parçası olarak Mars'taki Jezero kraterini keşfetmek amacıyla tasarlanmış bir Mars keşif aracıdır. Yaklaşık bir otomobil büyüklüğündedir. Jet İtki Laboratuvarı tarafından üretilmiştir ve 30 Temmuz 2020 11:50 UTC'de fırlatılmıştır. Keşif aracının Mars'a başarıyla indiğine dair onay 18 Şubat 2021 20:55 UTC'de alındı. Perseverance, 5 Ekim 2024 itibarıyla, inişinden bu yana 1290 sol boyunca Mars'ta aktif durumdadır. Keşif aracının varışının ardından NASA, iniş bölgesini Octavia E. Butler İniş Alanı olarak adlandırdı.
Mars 2020, NASA Mars Keşif Programı'nın bir parçasını oluşturan ve keşif aracı Perseverance, küçük robotik müşterek eksenli helikopter Ingenuity ve ilgili teslimat araçlarını içeren bir Mars keşif aracı görevidir. 30 Temmuz 2020'de 11:50:01 UTC'de bir Atlas V fırlatma aracıyla Dünya'dan fırlatıldı ve Mars krateri Jezero'ya iniş onayı 18 Şubat 2021'de saat 20:55 UTC'de alındı. NASA 5 Mart 2021'de, keşif aracının iniş yerini Octavia E. Butler iniş alanı olarak adlandırdı. Perseverance ve Ingenuity 15 Ekim 2024 itibarıyla, 1299 Mars güneş günü boyunca Mars'ta bulunuyor.
Dünya dışı sıvı su, doğal haliyle Dünya dışında meydana gelen sıvı haldeki sudur. Geniş ilgi gören bir konudur, çünkü bildiğimiz gibi su yaşamın temel ön koşullarından biri olarak kabul edilir ve bu nedenle dünya dışı yaşam için gerekli olduğu düşünülür.
Ingenuity,, Mars 2020 görevinin bir parçası olarak 2021'den 2024'e kadar Mars'ta faaliyet göstermiş otonom bir NASA helikopteriydi. Helikopter, 18 Şubat 2021'de iniş yapan Perseverance keşif aracının alt kısmında gezegene ulaştı. Ingenuity ilk uçuşunu 19 Nisan 2021'de gerçekleştirdi ve bu, herhangi bir hava aracının ilk tahrik motorlu, kontrollü dünya dışı uçuşu oldu. Başlangıçta beş uçuş yapması planlanan rotorlu araç beklentileri büyük ölçüde aşarak, rotor hasarı nedeniyle 2024'ün Ocak ayında görevin sona ermesine kadar yaklaşık 3 yıllık bir süre içinde toplam 72 uçuş gerçekleştirdi.
ExoMars Trace Gas Orbiter, Avrupa liderliğindeki ExoMars programının bir parçası olarak 2016 yılında Mars'a atmosferik araştırma için bir yörünge aracı ve Schiaparelli test iniş aracı gönderen Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ile Rus Roskosmos ajansı arasındaki ortak bir projedir.
Opportunity, 2004'ten 2018 yılına kadar Mars'ta faaliyet göstermiş olan robotik bir keşif aracıdır. Opportunity Mars'ta 5111 sol boyunca faaliyetini sürdürmüştü. NASA'nın Mars Exploration Rover programının bir parçası olarak 7 Temmuz 2003 tarihinde fırlatılan araç, ikizi Spirit'in (MER-A) gezegenin diğer tarafına inişinden üç hafta sonra 25 Ocak 2004'te, Meridiani Planum'a iniş yaptı. Spirit, planlanan 90 sol faaliyet süresiyle 2009 yılında mahsur kalana ve 2010'da iletişimini kesene kadar işlev görürken, Opportunity inişten sonra 5111 sol boyunca çalışır durumda kalabildi. Güneş enerjisi kullanarak pillerinin sürekli şarj edilmesiyle gücünü ve kilit sistemlerini korudu, güç tasarrufu için toz fırtınaları gibi olaylar sırasında kış uykusuna yattı. Bu dikkatli operasyon, ilk taslak planı 14 yıl, 47 gün aşarak, Opportunity için tasarlanan ömrün 57 katı boyunca çalışmasını sağladı. Keşif aracı, NASA ile en son temasa geçtiği 10 Haziran 2018 tarihine kadar 45,16 kilometre mesafe kat etmişti.
Örnek getirme görevi, dünya dışındaki bir yerden örnekler toplayıp analiz için Dünya'ya getiren bir uzay aracı görevidir. Örnek getirme görevleri, yalnızca atomlar ve molekülleri veya gevşek malzeme ve kayalar gibi karmaşık bileşiklerden oluşmuş tortuyu geri getirebilir. Bu örnekler, toprak ve kayanın kazılması veya güneş rüzgarı parçacıkları ile kuyruklu yıldız birikintilerinin yakalanması için kullanılan bir toplayıcı paneli gibi çeşitli yollarla elde edilebilir. Bununla birlikte, bu tür örneklerin Dünya'ya getirilmesinin Dünya'nın kendisini tehlikeye atabileceğine dair endişeler dile getirilmiştir.
Venus Express (VEX), Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) ilk Venüs keşif göreviydi. Kasım 2005'te fırlatılan araç, Nisan 2006'da Venüs'e ulaştı ve Venüs çevresindeki kutup yörüngesinden sürekli olarak bilimsel veriler göndermeye başladı. Yedi bilimsel cihazla donatılmış olan görevin ana hedefi, Venüs atmosferinin uzun vadeli gözlemlenmesiydi. Bu kadar uzun süreler boyunca yapılan gözlemler, Venüs'e yapılan önceki görevlerde hiç yapılmamıştı ve atmosfer dinamiklerinin daha iyi anlaşılmasının anahtarıydı. ESA, görevi Aralık 2014'te sonlandırdı.
