İçeriğe atla

Cebel el-Dürzi Devleti

Cebel el-Dürzi
FransızcaDjebel Druze
Arapçaجبل الدروز
Cebel el-Dürzi Devleti
1921-1936
Cebel el-Dürzi Devleti bayrağı
Cebel el-Dürzi'nin (turkuaz mavisi) Suriye ve Lübnan Mandası içindeki yeri
Cebel el-Dürzi'nin (turkuaz mavisi) Suriye ve Lübnan Mandası içindeki yeri
TürFransız mandası
BaşkentEs-Süveyda
Yaygın dil(ler)Fransa
Arapça
Vali 
• 1921-1923
Prens Selim Başa el-Atraş
• 1935-1936
Pierre Tarit
Tarihî dönemİki savaş arası dönem
• Kuruluşu
1 Mayıs 1921
• "Süveyda Devleti" olarak adlandırılma
4 Mart 1922
• "Cebel el-Dürzi" olarak adlandırılma
1 Haziran 1927
• Dağılışı
9 Eylül 1936
Öncüller
Ardıllar
Şam Devleti
Birinci Suriye Cumhuriyeti

Cebel el-Dürzi (Arapçaجبل الدروز, FransızcaDjebel Druze), 1921'den 1936'ya kadar Fransız Suriye ve Lübnan Mandası'nda, Fransız gözetimi altındaki yerel Dürzi nüfusu için bir hükûmet olarak işlev görmek üzere tasarlanmış özerk bir devletti.

İsimlendirme

Cebel el-Dürzi Devleti'nin sınırlarını belirleyen 1343 sayılı Arrete, Mart 1922
Cebel el-Dürzi Devleti Organik Tüzüğü, 14 Mayıs 1930

Adını, 4 Mart 1922'de başkent Süveyda'dan alarak Süveyda Devleti olarak ilan edildi. Ancak 1927'de Cebel el-Dürzi veya Cebel Dürzi Devleti olarak yeniden adlandırıldı. Adını Cebel el-Dürzi dağından alır.

Tarih

Dürzi devleti 1 Mayıs 1921'de eski Osmanlı topraklarında kurulurken, Suriye mandasının diğer bölgelerine başka devletler kuruldu (örneğin, Lazkiye bölgesindeki Alevi Devleti). Cebel el-Dürzi, yaklaşık 50.000 Dürzi'ye ev sahipliği yapıyordu. Dürziler tarafından doldurulan ve yönetilen ilk ve tek özerk varlıktır. 1925 Suriye Devrimi, Sultan el-Atraş önderliğinde Cebel el-Dürzi'de başladı ve hızla Şam'a ve Cebel el-Dürzi dışındaki diğer Dürzi olmayan bölgelere yayıldı. Suriye topraklarının devletçiklere bölünmesine karşı protestolar, Suriye'nin sömürgecilik karşıtı milliyetçiliğinin ana temasıydı ve sonunda Lübnan (bağımsız hale geldi) ve Türkiye'ye Hatay ili olarak ilhak edilen İskenderun hariç tüm Fransız mandası altındaki bölgeyi yeniden birleştirme zaferini kazandı.

Suriye milliyetçilerinin baskısı sonucunda, 1936 Fransız-Suriye Antlaşması uyarınca Cebel el-Dürzi varlığını sona erdirdi ve Suriye'ye dahil edildi.

1921-22 Fransız nüfus sayımına göre Cebel el-Dürzi Devleti'ndeki nüfusun genel dağılımı[1]
Din Nüfus Yüzde
Dürzi43.000 %84,8
Hristiyan7000 %13,8
Sünni700 %1,4
Toplam 50.700 %100

Valiler

  • Emir Selim Paşa el-Atraş (1 Mayıs 1921 - 15 Eylül 1923)
  • Trenga (geçici) (Eylül 1923 - 6 Mart 1924)
  • Gabriel Marie Victor Carbillet (6 Mart 1924 - 14 Ekim 1925), 1 Ekim 1924'e kadar geçici
  • Sultan el-Atraş (18 Temmuz 1925 - 1 Haziran 1927), devlet reisi; ihtilaflı
  • Charles Andréa (15 Ekim 1925 - 1927)
  • Marie Joseph Leon Augustin Henry (1927)
  • Abel Jean Ernest Clément-Grancourt (1927-1932)
  • Claude-Gabriel-Renaud Massiet (3 Şubat 1932 - 28 Ocak 1934)
  • Justin-Antoine Devicq (1934-1935)
  • Pierre-Joseph-François Tarrit (1935 - 2 Aralık 1936)[2]

Kaynakça

  1. ^ E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913–1936, Volume 2, page 301.
  2. ^ "Jabal Druze: Heads of State: 1921–1936". 27 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

2011'den bu yana Suriye İç Savaşı'nın bir sonucu olarak, savaşta farklı gruplar tarafından kullanılan ve Suriye'yi temsil etmek için kullanılan en az iki bayrak var. Baas Partisi liderliğindeki Suriye Arap Cumhuriyeti'nin görevdeki hükümeti, başlangıçta Birleşik Arap Cumhuriyeti tarafından kullanılan kırmızı-beyaz-siyah üç rengini kullanırken, Suriye Ulusal Koalisyonu gibi Suriyeli muhalif gruplar yeşil-beyaz-siyah üç rengini kullanıyor. Bu bayrak ilk olarak Suriye Mandası tarafından kullanılan "bağımsızlık bayrağı"ydı.

<span class="mw-page-title-main">Alevi Devleti</span> Fransız Suriye Mandasındaki eski devlet

Alevi Devleti veya Nusayri Devleti, 1922'ye kadar Alevi Bölgesi olarak adlandırıldı, başlangıcından 1922'de Suriye Federasyonu'na entegrasyonuna kadar yerel olarak baskın olan Arap Alevilerinden oluşan, I. Dünya Savaşı'ndan sonra günümüz Suriye'sinin kıyısında bir Fransız manda bölgesiydi. Milletler Cemiyeti Fransız Mandası 1920'den 1946'ya kadar sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Suriye ve Lübnan Mandası</span> Günümüzdeki Suriye ve Lübnan topraklarında 1923-1946 yıllarında Fransa egemenliğinde kalmış manda yönetimi

Fransız Suriye ve Lübnan Mandası (1923-1946), Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun bölünmesi sonrasında Suriye ve Lübnan'la ilgili olarak kurulan bir Milletler Cemiyeti mandası. Manda sisteminin sömürgecilikten farklı olması gerekiyordu, yöneten ülke, sakinleri kendi kendini yönetmeye uygun kabul edilene kadar mütevelli olarak hareket etmeyi amaçladı. Bu noktada, görev süresi sona erecek ve bağımsız bir devlet doğacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Ekvatoral Afrikası</span> Orta Afrikadaki Fransız sömürgelerinden bir federasyondur

Fransız Ekvatoral Afrikası veya Fransız Ekvator Afrikası, Orta Afrika'daki Fransız sömürgelerinden bir federasyondur. Toprakları Kongo Nehri'nden Sahra Çölü'ne kadar olan bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Şam Devleti</span> Fransız Suriye Mandasındaki eski devlet

Şam Devleti veya Şam Bölgesi,, San Remo Konferansı'ndan sonra, 3 Eylül 1920'de, Fransız general Henri Gouraud tarafından, Kral Faysal'ın kısa süreli monarşisi olan Suriye Arap Krallığı'na son veren, Fransız Suriye ve Lübnan Mandası'nda, mandaya bağlı şekilde kurulan 6 otonom devletten (bölgeden) birisidir.

Sovyetler Birliği Özerk Oblastları birkaç küçük millet için yaratılmış idari birimlerdi.

<span class="mw-page-title-main">Halep Devleti</span> Fransız Suriye Mandasındaki eski devlet

Halep Eyaleti San Remo Konferansı ve Kral I. Faysal'ın Suriye'deki kısa ömürlü monarşisinin çöküşünü takiben, Fransa'nın Levant Yüksek Komiseri General Henri Gouraud tarafından Suriye'nin Fransız Mandası'nda kurulan beş devletten biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Devleti</span> 1925ten 1930a kadar Fransız manda bölgesi

Suriye Devleti, Halep Devleti ile Şam Devleti'ni birleştiren 5 Aralık 1924 tarihli kararname - 1 Ocak 1925 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere - ile oluşturulan bir Fransız Manda devletiydi. Halep Devleti, Şam Devleti ve Nusayri Devleti için merkezi bir meclis sağlayarak oluşturulan Suriye Federasyonu'nun (1922-1924) halefiydi. Nusayri Devleti, Suriye Devleti'ne katılmadı.

<span class="mw-page-title-main">Alcyon (bisiklet takımı)</span>

Alcyon, 1905'ten 1959'a kadar aktif olan ve 1961 ile 1962'de geri dönen Fransız profesyonel bir yol bisikleti yarış takımıydı. Fransız bisiklet, otomobil ve motosiklet üreticisi Alcyon tarafından başlatıldı.

<span class="mw-page-title-main">Dürzi Dağı</span> Suriyede volkanik bölge

Cebel el-Dürzi, resmi olarak Cebel el-Arap, Suriye'nin güneyindeki Süveyda Valiliğinde yüksek bir volkanik bölgedir. Bu bölgenin sakinlerinin çoğu Dürzidir, ayrıca küçük Müslüman ve Hristiyan toplulukları da vardır. Safait yazıtları ilk olarak bu alanda bulunmuştur. Cebel Dürzi Devleti, 1921-1936 yılları arasında Fransız Suriye ve Lübnan Mandasına bağlı özerk bir bölgeydi. Geçmişte, Cebel el-Dürzi adı Lübnan Dağı'nda bulunan farklı bir alan için kullanılmıştır.

1954 Suriye askerî darbesi, aynı yılın şubat ayında, Edib Çiçekli hükûmetini devirmek için gerçekleşti. Çiçekli karşıtı hareketin başında eski Devlet Başkanı Etâsî ve kıdemli Dürzi lider Sultan el-Atraş vardı.

<span class="mw-page-title-main">Sultan el-Atraş</span> Önde gelen Arap Dürzi lider ve Suriye milliyetçisi

Sultan el-Atraş,, yaygın olarak bilinen adıyla Sultan Paşa el-Atraş, önde gelen bir Suriye milliyetçisi Arap Dürzi lider ve Suriye Devrimi'nin (1925-27) başkomutanıydı. Fransızlara karşı savaştı. Suriye ve Dürzi tarihinin en etkili isimlerinden biri olarak Cebel el-Dürzi'nin ve genel olarak Suriye'nin kaderinin belirlenmesinde önemli bir rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Lütfi el-Haffar</span> Suriyeli siyasetçi (1885-1968)

Lütfi el-Haffar Suriyeli bir iş adamı ve siyasetçidir. Ulusal Blok'un kurucu üyesiydi ve 1939'da Suriye'nin 11. başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Suriye İsyanı</span> Suriye ve Lübnan Mandasındaki Fransız yönetimine karşı 1925-27 ayaklanması

Büyük Suriye İsyanı, 1925 İsyanı veya Büyük Suriye Devrimi, 1925 ile 1927 yılları arasında Suriye Devleti ve Büyük Lübnan genelinde yaşanan genel bir ayaklanmadır. Önde gelen isyancı güçler, Sünni, Dürzi, Alevi ve Hristiyan grupların katıldığı güney Suriye'deki Cebel el-Dürzi Devleti savaşçılarından oluşuyordu. Ortak amaç, I. Dünya Savaşı'nın ardından Türk yönetiminden Fransız yönetimine geçen yeni manda bölgelerindeki Fransız egemenliğine son vermekti.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahman Şehbender</span> Suriyeli siyasetçi (1879-1940)

Abdurrahman Şehbender, Suriye'deki Fransız Mandası döneminde önde gelen bir Suriyeli milliyetçi ve Fransız otoritesiyle uzlaşmanın önde gelen bir muhalifiydi. Arap milliyetçiliğine olan bağlılığı İttihat ve Terakki Cemiyeti ve onun "Türkleştirme" politikaları dönemine kadar uzanmaktadır. Birinci Dünya Savaşı sırasında Arap İsyanı'nı destekledi ve kısa bir süre Emir Faysal'ın dışişleri bakanlığını yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Selim Hatum</span> Suriyeli asker ve siyasetçi (1928-1967)

Selim Hatum, 1960'larda Suriye siyasetinde önemli bir rol oynayan Suriye Ordusu subayıydı. Arap Sosyalist Baas Partisinin Suriye Bölgesel Kolunun bir üyesi olarak 1966'da Suriye'de gerçekleşen ve yine bir Baasçı olan Emin el-Hafız hükûmetini deviren darbede etkili oldu. Aynı yıl, yeni hükûmeti kuran ancak kendisini önemli bir pozisyondan uzaklaştıran meslektaşlarına karşı kendi bölgesi olan Cebel el-Dürzi'de bir ayaklanma başlattı. Hakkında tutuklama emri çıkarılması üzerine Suriye'den kaçtı, ancak 1967'de geri döndü ve daha sonra hapse atılarak idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Mansur el-Atraş</span> Suriyeli siyasetçi (1925-2006)

Mansur el-Atraş, Suriyeli bir siyasetçi ve gazetecidir. El-Atraş, üniversite arkadaşlarıyla birlikte 1947'de Baas Partisinin ve Suriye bölgesel kolunun kurucu üyelerindendi. Edib Çiçekli'nin devlet başkanlığı sırasında (1951-54) hükûmet karşıtı bir aktivist oldu ve iki kez mahkûm edildi. Çiçekli'nin, El-Atraş'ın babası Sultan el-Atraş'ın desteğini kazanmak için yaptığı başarısız bir girişim sebebiyle serbest bırakıldı. Çiçekli'nin bir askerî darbe sonucu devrildiği 1954'te el-Atraş, parlamento seçimlerinde milletvekili seçilse de Said el-Gazi hükûmetinde görev alma teklifini reddetti. Birleşik Arap Cumhuriyeti döneminde (1958-61), Mısır'ın Pan Arabist Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnâsır'ın destekçilerindendi. Suriye'nin Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrılmasına karşı çıktı ve bunu protesto etmek için art arda gelen ayrılıkçı hükûmetlerde görev alma tekliflerini geri çevirdi.

<span class="mw-page-title-main">El-Kureyya</span> Süveyde, Suriyede bir kasaba

El-Kurayya, Suriye'nin güneyinde, idari olarak Süveyda valiliğinin bir parçası olan ve Süveyda'nın güneyinde yer alan bir kasabadır. Güneybatısında Busra, güneyinde Hout, güneydoğusunda Salkhad, kuzeydoğusunda el-Kufr, Hibran ve Sehvet el-Hadri, kuzeyinde Sehvet Bilata ve Rasas ve kuzeybatısında Ira ve el-Muceymer bulunmaktadır. Suriye Merkezi İstatistik Bürosuna (MİB) göre 2004 nüfus sayımında el-Kureyya'nın nüfusu 6789'dur. Kasaba aynı zamanda toplam nüfusu 9892 olan dört kasabadan oluşan el-Kureyya nahiyesinin idari merkezidir.

Beni el-Atraş olarak da bilinen el-Atraş, Güneybatı Suriye'deki Cebel el-Dürzi merkezli bir Dürzi aşiretidir. Ailenin el-Atraş ismi Arapçada "sağır" anlamına gelmektedir ve ailenin sağır reislerinden birinden türemiştir. El-Atraş aşireti 19. yüzyılın başlarında Cebel el-Dürzi'ye göç etti ve şeyhleri İsmail el-Atraş'ın liderliğinde 19. yüzyılın ortalarında el-Hamdan'dan görevi devralarak Cebel el-Dürzi'nin en önemli yönetici Dürzi ailesi haline geldi. Savaş alanındaki ünü ve diğer Dürzi aşiretleri, Bedevi aşiretleri, Osmanlı yetkilileri ve Avrupalı konsoloslarla kurduğu siyasi entrikalar sayesinde İsmail el-Atraş gücünü pekiştirdi. 1880'lerin başlarında aile, aralarında Süveyda, Salkhad, el-Kureyya, Ira ve Arman'ın da bulunduğu on sekiz köyü kontrol ediyordu.

<span class="mw-page-title-main">Suriye'de Dürzîlik</span> Suriyedeki Dürzî etnik-dinsel grubuna genel bakış

Dürzîlik, Suriye'de önemli bir azınlık dinidir. The World Factbook'a göre, Dürziler Suriye nüfusunun yaklaşık yüzde 3,2'sini ya da Golan Tepeleri sakinleri de dahil olmak üzere yaklaşık 700.000 kişiyi oluşturmaktadır. Dürziler, Şam'ın doğu ve güneyindeki kırsal, dağlık bölgelerde, resmi olarak Dürzi Dağı olarak bilinen bölgede yoğunlaşmışlardır.