İçeriğe atla

Cavanşir

Azerbaycan Tarih Müzesi'ndeki Kral Cavanşir'in heykeli

Cavanşir (d. 28 Eylül 616 - ö. 681), Varaz Grigor'un ikinci oğlu olan ve 638-681 yılları arasında hüküm süren Kafkas Albanyası hükümdarı.

Hükümdarlığı sırasında Cavanşir üç kez tarafını değiştirdi. İlk olarak Sasani İmparatorluğu'nun bir tebaası olarak başladı ve İran'ın Arap-İslam istilasına karşı savaştı. Sasanilerin yaklaşan çöküşünü fark ederek Albanya’ya çekildi ve burada isyan etti. Albanya ovaları ve başkenti Partaw üzerindeki kontrolünü kısa süreliğine kaybetmesine rağmen, verdiği çete savaşı Sasanileri kendisine daha fazla özerklik vermeye zorladı.

Sasani İmparatorluğu'nun 651'de yıkılmasının ardından, Cavanşir’in babası bir kez daha Albanya’nın lideri oldu. Raşidun Halifeliği'nin hükümdarlığını kabul ederek güvenli yolu seçti, ancak aynı zamanda oğlu Cavanşir’i Bizans imparatoru II. Constans ile temas kurması ve hizmetlerini sunması talimatını verdi. Cavanşir sonrasında Bizanslılara boyun eğdi, ancak bu pratikte sadece 656-661 yılları arasında halifelikteki iç savaş sırasında, II. Constans’ın Güney Kafkasya üzerinde etkisini göstermeyi başardığı zaman uygulandı.

665 yılında Emevi Halifeliği'ne boyun eğen Cavanşir’in, 667 yılında Halife I. Muaviye'ye 15 Temmuz 669'da gerçekleşen II. Constans suikastının nasıl gerçekleştirileceği konusunda danışmanlık yaparak önemli bir rol oynadı. Ödül olarak Cavanşir’e Siwnik'in kontrolü ve halifelik tarafından Albanya’dan toplanan haracın üçte biri verildi. Cavanşir 14 Eylül 669'da Haç Yortusu sırasında Varaznoy adlı suikastçi tarafından öldürüldü. Yerine yeğeni I. Varaz-Tiridates geçti. Bu dönemlerde Cavanşir'in uyguladığı politika, ülkenin bağımsızlığının ölümünden sonra bile bir süre daha devam etmesini mümkün kıldı.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Albanya</span> Kafkaslar Bölgesinde tarihi bir ülke

Albanya ya da Albania, bugünkü Azerbaycan ile Dağıstan'ın güneyini kapsayan eski bir krallık. Albanya Yunanca ve Latince "dağlık toprak" anlamına gelir, ülkenin yerli adı ise bilinmemektedir. MÖ 3. ve 4. yüzyıllarında kurulmuştur. 705'te ise Araplar tarafından yıkılmıştır. Başkenti önce Kebele, sonra Berde şehri oldu. Krallığın resmi dili ise Albanca'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Sasani İmparatorluğu</span> İslamın gelişinden önceki son Fars imparatorluğu, dördüncü büyük İran hanedanı (224–651)

Sasani İmparatorluğu, dördüncü büyük İran Hanedanı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır. Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV. Artabanus'u yenmesinin ardından I. Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hükümdarı Şehinşah III. Yezdigirt'in (632-651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mücadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir. İmparatorluğun sınırları bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan, Afganistan, Türkiye'nin doğu bölgesi, Suriye'nin bir kısmı, Pakistan, Kafkaslar, Orta Asya ve Arabistan'ın bir kısmını kapsıyordu. II. Hüsrev'in hükümdarlığı (590-628) sırasında Mısır, Ürdün, Filistin ve Lübnan da kısa süreli olarak imparatorluğa dahil oldu. Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' ايرانشهر (Iranshæhr) 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı.

<span class="mw-page-title-main">Varaždin</span> Hırvatistanda Versedin iline bağlı şehir

Varaždin. Kuzeybatı Hırvatistan'da şehir. Zagreb 'in 81 km kuzeyinde yer alır. Varaždin Bölgesi'nin idari merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Selefkî İmparatorluğu</span> Antik Helen devleti

Seleukos İmparatorluğu, Türkçe kullanımlar ile Selefkos veya Selevkos, İskender'in ölümünden sonra Makedonya İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla İskender'in generallerinden I. Seleukos tarafından kurulan Helenistik imparatorluk. Başkentleri önce Seleukia, sonraları ise Antakya'ydı. Doğu Akdeniz'de, Irak'ta, İran'da, Türkmenistan'da, Pamir'de ve Hindistan'ın batısında bulunan topraklarda egemenliklerini sürdürmüşlerdir. Toprakları Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirilinceye kadar Doğu Akdeniz'in hâkimiydiler. Seleukosların geniş toprakları 25 civarında eyalete bölünmüştü. “Strategos” veya “satrap” unvanlı valilerce yönetilen bu eyaletler Pers zamanındaki satraplıklardan daha küçüktü.

<span class="mw-page-title-main">I. Şâpûr</span>

I. Şâpûr, ikinci Sasani Şahıdır. Hükümdarlığının yılları genellikle 241 - 272 olarak verilir, fakat babası I. Erdeşîr'in 241 yılında ölmesinden önce de babasıyla beraber krallık yapmış olması muhtemeldir.

<span class="mw-page-title-main">II. Şâpûr</span>

II. Şâpûr, Sasani İmparatorluğu'nun 309 - 379 yılları arasındaki hükümdarıydı. Uzun süren iktidarı sırasında, Sasaniler, I. Şâpûr'un (241-272) hükümdarlığından beri ilk altın çağlarını yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Kubâd</span>

I. Kubâd ya da I. Kavâd (473-531), I. Fîrûz'un oğlu, 488-531 yılları arasında Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarı. Kör edilmiş amcası Belâş'ın (484-488) yerine asiller tarafından taç giydirildi.

<span class="mw-page-title-main">II. Hüsrev</span> 590–628 yılları arasındaki Pers Sasani şahı

II. Hüsrev, ayrıca Hüsrev Perviz, bir yıl kesinti hariç 590'dan 628'e kadar hüküm süren İran'ın son büyük Sasani kralı (şah) olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">II. Constantius</span>

II. Konstantius 337 – 361 yılları arasında Doğu'da imparatorluk yapan Konstantin hanedanına mensup Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Julianus</span> 331-363 yılları arasında yaşamıştır. 361-363 yılları arasında Konstantin Hanedanına mensup son pagan Roma imparatoruydu.

Flavius Claudius Iulianus ya da Julianus Apostata, 361-363 yılları arasında Konstantin Hanedanı'na mensup Roma imparatoruydu. Kendisi son pagan Roma imparatoruydu ve imparatorluktaki çöküşü durdurmak amacıyla geleneksel ibadeti geri getirmeye çalışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gassânîler</span> Helenleşmiş Hristiyan Arap Krallığı (MS 220-638)

Gassânîler, 200-636 yılları arasında Suriye'de hüküm sürmüş Monofizit Hristiyan Arap devleti.

Constans, İmparator Honorius'a karşı imparatorluğunu ilan eden gaspçı III. Constantinus'un oğlu ve 409 - 411 yılları arasında babası tarafından müşterek imparator ilan eden Romalı.

<span class="mw-page-title-main">II. George</span>

II. George, tam adı George Augustus, Almanca: Georg August, 1706-1727 arasında Cambridge Markisi ve Dükü, 1727-1760 arasında Büyük Britanya kralı ve Hannover elektörü.

II. Vasık Tam Adı: Ebû Hafs `Umar "el-Vâsık bi’l-Lâh es-Sânî" 65. İslam Halifesi.

<span class="mw-page-title-main">Mauricius</span> Bizans imparatoru

Mauricius veya Mavrikyüs, 582 – 602 döneminde Doğu Roma/Bizans İmparatorluğu imparatorudur. Bizans imparatorluğunun başlangıç döneminde çok önemli bir hükümdardır. Bir general olarak kayın-babası II. Tiberius ölünce imparator olmuştur. Saltanatının neredeyse tümünde imparatorluğun ya doğu sınırlarında ya da batı Balkanlar sınırlarında neredeyse devamlı savaşlar meydana gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Râşidîn Halifeliği</span> Kurulan ilk İslam halifeliği (632–661)

Râşidîn Halifeliği, İslâm peygamberi Muhammed'in halefi olan ilk halifeliktir. Muhammed'in MS 632'deki vefatından sonra ilk dört ardışık halifesi (halef) tarafından yönetildi. Bu halifeler, Sünni İslam'da topluca Râşidîn ya da "Doğru Yolda olan" halifeler olarak bilinirler. Bu terim Şîa'da kullanılmaz, çünkü Şii Müslümanlar ilk üç halifenin yönetimini meşru görmez.

<span class="mw-page-title-main">Sasani İmparatorluğu'nun zaman çizelgesi</span>

Sasani İmparatorluğu ya da Sasani Hanedanı, MS 224-651 arasında süren Pers hanedanlığı için kullanılan isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Hereti Krallığı</span>

Hereti Krallığı, Kafkasya'da İberya-Albanya sınırında ortaya çıkmış bir Orta Çağ monarşisiydi. Günümüzde kabaca Gürcistan'ın Kaheti bölgesinin güneydoğu köşesi ve Azerbaycan'ın kuzeybatı bölgelerinin bir bölümüne tekabül eder.

<span class="mw-page-title-main">Mihranîler</span>

Mihrânîler, Mehraniler veya Mihrânoğulları, Kafkas Albanyası'nın 3. ve son hanedanı. En ünlü kralları Varaz Trdat ve Cevanşir'dir. Mihranilerin devrinde Albanya Hilafet'e dâhil olmuştur. mihraniler Sasani soyundan olduklarını iddia etmelerine rağmen Part kökenli bir hanedandı

<span class="mw-page-title-main">Müslümanların Azerbaycan'ı fethi</span>

Müslümanların Azerbaycan'ı fethi, 8. yüzyılda Sasanilerin Müslümanlar tarafından fethi ile birlikte Kafkas Albanyası da alınarak tarihi Azerbaycan bölgesi ile birlikte Kuzey Azerbaycan da Râşidîn Halifeliği'nin bir parçası olmuştur.