İçeriğe atla

Cavahiler

Cavahiler
Gürcüce: ჯავახი Cavahi

Ahalkalakili bir Cavahi aile, 1896
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Gürcücenin Cavaheti lehçesi
Din
† Gürcü Ortodoks Kilisesi

Cavahiler (Gürcüce: ჯავახები), çoğunlukla Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde yaşayan Gürcülerin etnik boylarından biridir. Cavahiler, Cavaheti'nin yerli halkıdır. Terminolojide Cavaheti adı, geleneksel Gürcüce –eti eki ile "Cavah" kökünden gelmektedir ve Cavahilerin yurdu anlamına gelir. Cavahiler, Gürcü dilinin Cavaheti lehçesini konuşurlar.[1]

Tarih

Cavahiler, eski zamanlardan beri güney Gürcistan'da yaşayan en eski Gürcü boylarından biridir. Cavahilerden en erken Urartu kaynaklarında, MÖ 785 yılında Urartu Kralı I. Argişti'nin notlarında “Zabakha” veya “Zabakhian” olarak bahsedilmektedir.[2] Bu, MÖ 8. yüzyılın başlarına kadar Cavahilerin kendi kendini yöneten bir boy olduğu anlamına gelebilir. Cyril Toumanoff'a göre Cavaheti, MÖ 4. veya 3. yüzyıldan itibaren İberya Krallığı'nın Tsunda Dükalığı'nın bir parçasıydı. Azize Nino, İberya'ya Cavaheti üzerinden girdi ve Kura Nehri'ni izleyerek krallığın başkenti Mtsheta'ya ulaştı ve burada Hristiyanlığı vaaz ederek İberya Krallığı'nın Hristiyanlaşmasını sağladı.

Ermeni tarihçi Sebastialı Uhtanes (935-1000), Gürcistan Katolikosu Kyrion'un soy ağacından bahseder. Bu metnin birebir çevirisi şöyledir: Kyrion " ülke ve soy bakımından Gürcülerden, Cavahların bölgesinden geldi." Uhtanes'in, Cavaheti'nin Gürcistan'ın (İberya) bir parçası olduğuna ve Cavahilerin Gürcü olduğuna inandığına şüphe yoktur.

1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra, Cavaheti bölgesinin nüfusu keskin bir şekilde azaldı. 1829'dan itibaren Rus General İvan Paskeviç'in emriyle Osmanlı İmparatorluğu'ndan 7.300 Ermeni aile (yaklaşık 58.000 kişi) Cavaheti'ye yerleştirildi. Cavaheti halkı evlerini terk etmek ve Gürcistan'ın başka bölgelerine göç etmek zorunda kaldı.[3][4]

Kaynakça

  1. ^ Мартиросов, Арам Георгиевич. Джавахский диалект грузинского языка. Тбилиси. Мецниереба, 1984
  2. ^ Javakhk in the 19th century and the 1st quarter of the 20th century : a historical research. Erevan: National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, Institute of History. 2007. s. 36. ISBN 9994173073. 
  3. ^ Джавахети[], Кукури Метревели. Ред.: Вахтанг Гурули; Перевод: Кетеван Джакели; Тб., 2001. ISBN 978-9941-0-3008-6, ст. 38 и сл.
  4. ^ Л. Загурский. Поездка в Ахалкалакский уезд в 1872 г. (Из VIII книги записок Кавказского отдела Императорского русского Географического общества). Тифлис, 1873, с. 65-66

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Samtshe</span>

Samtshe, Gürcistan’nın güneybatı kesiminde tarihsel bir bölgedir. Tarihsel Mesheti bölgesinin de bir parçasıdır. Geç Orta Çağ'da, Gürcü atabeglerin yönetimindeki Samtshe-Saatabago tarihsel Mesheti topraklarına genişleyince Samtshe adı daha geniş bir alanı ifade ediyordu. Coğrafi koşulları açısından Samtshe dağlık bir bölgedir; yüzeyi küçük düzlükler ve vadilerle kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Abhazlar</span> Güney Kafkas halkı

Abhazlar Abhazya’da yaşayan Kuzeybatı Kafkasya halkı. Abhazya dışında en büyük Abhaz nüfusu Türkiye’dedir. Türkiye’deki Abhazların ataları 19. yüzyılda diğer Kafkas halklarıyla birlikte Ruslar tarafından sürgün edilmiştir. Ayrıca Rusya, Kazakistan ve Ukrayna’da da Abhaz nüfusu vardır. Kuzey Kafkasya’da yaşayan Abazalar ile Abhazların aynı kökenli olduğu kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcüler</span> Gürcistana özgü Kafkas etnik grubu

Gürcüler veya Kartveliler, günümüzde büyük bölümü Gürcistan’da yaşamakta olan Kafkasya halkı. Gürcüler ayrıca Azerbaycan, İran, Rusya, Türkiye, ABD ve Avrupa’nın bazı ülkelerine de dağılmıştır. Tarihsel antropoloji açısından Gürcüler; Svanlar, Lazlar ve Megreller ile aynı kökenden gelen bir Kartveli halkı olarak kabul edilir. Halkın büyük çoğunluğu bir Kartveli dili olan Gürcüce konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan tarihi</span>

Gürcistan tarihi, Gürcistan'da tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan dönem boyunca yaşanan olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Aspindza</span>

Aspindza, Gürcistan’ın güney kesiminde, Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nin merkezi kasabadır (daba). Kura ırmağının sağ yakasında, Ahalkalaki ile Ahaltsihe arasında yer alır. Tedavi merkezi kaplıcalarıyla ünlüdür. Nüfusu yaklaşık 2.793’tür (2014).

<span class="mw-page-title-main">Acara (tarihsel bölge)</span>

Acara, Gürcistan’ın tarihsel-coğrafik bölgelerinden biridir. Bu bölge, Acara Çayı (Acaristskali) vadisine yayılır. Günümüzde Acara Özerk Cumhuriyeti sınırları içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Mesheti</span>

Mesheti, Gürcistan'ın güneybatı kesimindeki dağlık bölge. Samtshe olarak da bilinir. Bölgenin büyük kesimini Mesheti Dağları kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Ahılkelek</span>

Ahılkelek, Gürcistan'ın güneybatı kesiminde, Samtshe-Cavaheti bölgesinde bulunan küçük bir kenttir. Ahılkelek Belediyesi'nin idari merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Kartli</span> Gürcistanın doğusunda yer alan tarihi bir bölge

Kartli Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in bulunduğu, Mtkvari (Kura) nehrinin geçtiği, Gürcistan'ın orta-doğu bölgesinde tarihi bir bölgedir. Klasik yazarlar tarafından İberya olarak bilinen Kartli, Orta Çağ'da Gürcülerin etnik ve politik güçlenmesinde önemli bir rol oynadı. Kartli'nin kesin olarak tanımlanmış sınırları yoktu ve tarih boyunca önemli ölçüde değişti. 15. yüzyılda Gürcistan Krallığı'nın bölünmesinden sonra, başkenti Tiflis olan Kartli, ayrı bir krallık oldu. Kartli'nin tarihi toprakları şu anda Gürcistan'ın çeşitli idari bölgeleri arasında bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Bagrationi Hanedanı</span>

Bagrationi Hanedanı, Gürcistan'da Orta Çağ'dan 19. yüzyılın başlarına kadar hüküm süren bir kraliyet hanedanıdır. Bagratlılar olarak da bilinir. Dünyadaki en eski Hristiyan hanedanları arasında yer alır. Kraliçe Tamar gibi pek çok ünlü Gürcü hükümdarı bu hanedandan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Cavaheti</span> Tarihi bölge

Cavaheti, Gürcistan’ın güneyinde yer alan tarihsel bir bölgesidir. Günümüzde Ahalkalaki ve Ninotsminda belediyelerini kapsar. Tarihsel Samtshe bölgesinin büyük bölümüyle birlikte bugün Gürcistan'ın idari bölgelerinden biri olan Samtshe-Cavaheti'yi oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gugarlar</span>

Gugarlar Strabon tarafından bahsedilmiş, Debeda nehrinin yakınlarında yaşamış, İberya Krallığındaki halklardan biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Heoti</span>

Heoti, Gürcistan’nın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi’nde bir köydür. Eruşeti Dağı’ın eteğinde, Heoti Deresi vadisinde yer alır. Deniz seviyesinden 1.420 metre yüksekliktedir. Ahaltsihe kentine 22 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ude</span>

Ude, Gürcistan’da, Adigeni Belediyesi’nde bir köydür. Ahaltsihe Havzası'nın güneyinde, deniz seviyesinden 940 metre yükseklikte yer alır. Adigeni kasabasına 14 km uzaklıktadır.

Adigeni, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Adigeni Belediyesi’nde bir kasabadır. Ahaltsihe Havzası’nda, Kvabliani Deresi’nin kıyısında, Ahaltsihe-Batum kara yolu üzerinde yer alır. Ahaltishe kentine 32 km uzaklıktadır.

Zedubani, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Adigeni Belediyesi’nde bir köydür. Kvabliani Deresi’nin sağ kıyısında, deniz seviyesinden 1.530 metre yükseklikte yer alır. Adigeni kasabasına 18 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ğreli</span> Gürcistanda bir köy

Ğreli, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde Ahaltsihe Belediyesi’nde bir köydür. Ahaltsihe Havzası’nda, deniz seviyesinden 1.120 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 2 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aspindza Belediyesi</span>

Aspindza Belediyesi, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde bulunan bir belediyedir. Merkezi Aspindza kasabasıdır.

Tsira, Gürcistan’nın Samtshe-Cavaheti bölgesinde (mhare), Ahaltsihe Belediyesi sınırları içinde bir köydür. Ahaltsihe Havzası'nda, deniz seviyesinden 1.250 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 8 km uzaklıktadır.

Turtshi, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahalkalaki Belediyesi'nde bir köydür. Ahalkalaki Platosu'nun kuzey kesiminde, Çeruli Deresi'nin kıyısında, deniz seviyesinden 1.720 metre yükseklikte yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.