İçeriğe atla

Cava insanı

Homo erectus erectus
Yaşadığı dönem aralığı: 1-0,5 myö
Kalabriyen-Rankolabreyan[1][2] 
PreЄ
J
↓
Holotip
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Primates
Alt takım:Haplorhini
İnfra takım:Simiiformes
Familya:Hominidae
Alt familya:Homininae
Oymak:Hominini
Cins:Homo
Tür: H. erectus
Alt tür: †H. e. erectus
Üçlü adlandırma
†Homo erectus erectus

Cava insanı ya da Cava adamı (Homo erectus erectus, eski ismiyle Anthropopithecus erectus veya Pithecanthropus erectus), 1891'de Endonezya'nın Java Adası'nda bulunan insan (Homo) fosillerine verilen isim. Eugène Dubois'in öncülük ettiği kazı grubu; diş, kafatası parçası ve uyluk kemiği keşfetti. Fosillerin, insanlar ve insansı maymunlar arasındaki "kayıp halka" olduğunu savunan Dubois, türe "Anthropopithecus erectus" ismini verdi, fakat sonra "Pithecanthropus erectus" olarak değiştirdi.

Fosil, keşfedildikten sonra çok tartışma yaratmıştı. 1891'den sonra on yıldan kısa bir süre içerisinde, Dubois'in bulgularını konu alan yaklaşık seksen kitap yayınlandı. Dubois'in görüşüne rağmen, az kişi Cava Adamı'nın insanlar ve insansı maymunlar arasındaki bir geçiş formu olduğunu kabul etti. Kimileri fosilleri insansı maymun olarak niteleyerek, bazıları da insan olarak niteleyerek reddetti. Oysa çoğu bilim insanı, Cava Adamı'nı, modern insan ile hiç ilgilendirmeden, evrimin ilkel yan dalı olarak dikkate almışlardı. Dubois, 1930'larda, Pithecanthropus'un "dev gibon" gibi olduğunu iddia etti.

Nihayet, "Pithecanthropus erectus (Java Adamı)" ve "Sinanthropus pekinensis" arasındaki benzerlik; Ernst Mayr'ın 1950'de ikisini de "Homo erectus" olarak isimlendirmesine ve direkt olarak insanın evrim ağacına yerleştirmesine olanak tanıdı. Cava insanını diğer Homo erectus popülasyonlarından ayırmak için, bazı bilim insanları bunu 1970'lerde "Homo erectus erectus" olarak nitelediler. Diğer fosiller, 20. yüzyılın ikinci yarısında Cava Adası'nda bulundular. Dubois'in bulduklarından daha eskiydiler ve ayrıca Homo erectus'un bir parçası olarak düşünüldüler. 700,000 ve 1,000,000 yıllık olduğu düşünülen Cava insanı, bulundukları zamanda, keşfedilen en eski hominin fosilleriydi. Cava insanının fosilleri 1900 yılından beri Hollanda'da bulunmaktadır.

Keşiflerin tarihi

Arka plan

Charles Darwin insanlığın Afrika'da evrildiğini düşünüyordu, çünkü orası goriller ve şempanzeler gibi büyük maymunların bulunduğu bölgeydi. Gerçi, Darwin'in iddiaları; fosil kayıtları ile doğrulanmadan önce, hiçbir fosil kaydı yok iken söylenmişti. Jeolog Charles Lyell ve Darwin ile evrim konusunda aynı fikre sahip Alfred Russel Wallace gibi diğer bilimsel yetkililer, onun gibi düşünmüyorlardı. Çünkü Lyell ve Wallace, insanın gibonlar ve orangutanlar ile daha ilgili olduğunu savundular ve Güneydoğu Asya'yı insanlığın beşiği olarak nitelediler. Hollandalı anatomist Eugène Dubois ikinci teoriyi benimsedi ve onu doğrulamaya çalıştı.[2]

Trinil fosilleri

Ekim 1887'de Dubois, akademik kariyerini, modern insanın atasının fosillerini bulmak umudu ile Hollanda Doğu Hint Adaları'na gitti.[3] Orduya, cerrah olarak katıldı. [4] İş görevleri yüzünden, arkeolojik kazılara sadece Temmuz 1888'de, Sumatra'da başlayabildi.[5] Çokça memeli fosili bulması ile hükûmet, onun yanına iki mühendis ve elli çalışan atadı.[6] Aradığı fosilleri bulamayınca 1890'da Cava'ya taşındı.[7]

Dubois, Ağustos 1891'de Solo Nehri kıyısındaki Trinil'de araştırmalarına başladı.[3] Takımı, bir diş(Trinil 1) ve kafatası parçası(Trinil 2) ortaya çıkardı. Dubois, bu türe ilk olarak "Anthropopithecus" ismini verdi. Bu ismi verdi çünkü benzer bir diş 1878'de Hindistan'da bulumuş ve yine "Anthropopithecus" ismi verilmişti.

Ağustos 1892'de, Dubois'in takımı insanınkine benzeyen uzun bir uyluk kemiği buldu. "Çok yaşlı bir dişi" 'ye ait olduğunu düşünen Dubois, türün ismini "Anthropopithecus erectus" olarak değiştirdi.[9] Dubois, 1892'nin sonlarında, türün kafatası hacminin 900 santimetreküp olduğunu tespit edince, bu türün insanlar ve maymunlar arasındaki bir geçiş formu olduğuna kanaat getirdi.[10] 1894'te,[4] türün ismini  "Pithecanthropus erectus" olarak değiştirdi[5]

Fiziksel özellikleri

Java Adamı'nın kafasının 1922'de yapılan örnek görünüşü. (Trinil 2'ye göre imar edildi.)

Java Adamı yaklaşık 170 cm uzunluğundaydı ve uyluk kemiklerinin gösterdiği üzere modern insan gibi yürüyordu.[3] Kafatası kalın kemiklere, geri çekilen alına sahipti. İri bir çene yapısına ve çıkıntılı kaş sırtlarına sahipti. 900 santimetreküp ile kafatası kapasitesi diğer H.erectus türlerinden daha küçüktü. İnsan dişlerine büyük köpek dişleri ile birlikte sahipti.[3] Java Adamı, diğer Homo erectus'lar gibi büyük ihtimalle nadir türlerden biriydi.[6] Java Adamı'nın keskin kabuk gibi şeyler kullanarak eti kestiğinin bulguları vardır.[7]

Malzeme kültürü

Ateşi kontrol

Homo erectus, çoğu arkeoloğa göre ateşi kontrol etti.[8] Trinil'de Java Adamı'nı fosillerinin yanında, yaşları 500,000 ile 830,000 yıl arsında olan yanmış odunlar bulunuldu. Ancak, merkez Cava volkanik bir bölge olduğundan, bu bulgu Java Adamı'nın ateş kullandığının kesin bir kanıtı olarak kullanılamaz.[8]

Kaynakça

  1. ^ Joordens, Josephine C. A.; d’Errico, Francesco; Wesselingh, Frank P.; Munro, Stephen; de Vos, John; Wallinga, Jakob; Ankjærgaard, Christina; Reimann, Tony; Wijbrans, Jan R.; Kuiper, Klaudia F.; Mücher, Herman J. (Şubat 2015). "Homo erectus at Trinil on Java used shells for tool production and engraving". Nature (İngilizce). 518 (7538): 228-231. doi:10.1038/nature13962. ISSN 1476-4687. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2021. 
  2. ^ Out of Africa I : the first hominin colonization of Eurasia. John G. Fleagle. Dordrecht: Springer. 2010. ISBN 978-90-481-9036-2. OCLC 668096676. 
  3. ^ a b c "Java Man (extinct hominid) – Encyclopaedia Britannica" 30 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. brittanica.com.
  4. ^ Mai, Larry L., Marcus Young Owl, M. Patricia Kersting.
  5. ^ "Images of Trinil 2" 9 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  6. ^ Stom, Paul.
  7. ^ Choi, Kildo and Dubel Driwantoro.
  8. ^ a b James, Steven R. (February 1989).

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İnsanın evrimi</span> anatomik olarak modern insanların ortaya çıkmasına yol açan evrimsel süreç

İnsanın evrimi, modern insanın evrimsel kökenini ve ne tür evrimsel süreçlerle ortaya çıktığını incelediği gibi insanın en eski atalarını ve atasal kökenlerini de konu edinir. Bunun yanında insanla ortak ataları paylaşan ve insan ile yakın akraba olan türlerin evrimini ve kökenini de araştırır. İnsan evrimi, konu olarak 1863 yılında T. H. Huxley tarafından oluşturulan bilim dalı primatolojiyi ve günümüz maymunlarının tüm canlılar ile onların eski atalarının fosillerini de dikkate almaktadır. Bunun yanında insanın evrimsel tarihi üzerindeki çalışma ve araştırmalar fiziksel antropoloji, paleoantropoloji, primatoloji, arkeoloji, dilbilim, genetik ve embriyoloji dâhil olmak üzere birçok bilimsel alanı de içerir.

<span class="mw-page-title-main">Paleoantropoloji</span>

Paleoantropoloji, arkeolojik ve biyolojik kanıtlardan yararlanarak insan ataların evrimini ve insan ile diğer büyük insansı maymunlar (Hominidae) arası evrimsel ilişkileri araştıran bilim dalıdır. Hem paleontoloji hem de antropolojinin bir alt dalıdır. İnsan evrimini anlamak için fosil kalıntıları, genetik kanıtlar ve insan yapımı eşyalardan elde edilen veriler ortak olarak değerlendirilir.

<i>Homo erectus</i> tarih öncesi insan türü

Homo erectus, en eski kalıntıları 2 milyon yıl öncesine tarihlendirilen, Pleistosen'de yaşamış soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. Örnekleri Homo (insan) cinsinin ilk tanınabilen üyeleri arasındadır.

<i>Homo habilis</i> Arkaik insan türü

Homo habilis, yaklaşık 2.3 ila 1.65 milyon yıl önce Doğu ve Güney Afrika'nın Erken Pleistosen'inden soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. 1964'te türün tanımlaması üzerine, H. habilis oldukça tartışmalıydı ve birçok araştırmacı, o zamanlar bilinen diğer tek erken hominin olan Australopithecus africanus ile sinonim (eşdeğer) olmasını önerdi; ancak H. habilis, zaman geçtikçe ve ilişkili daha çok keşif yapıldıkça daha çok kabul gördü. 1980'lere gelindiğinde, H. habilis'in bir insan atası olduğu ve doğrudan modern insanlara yol açan Homo erectus'a evrimleştiği öne sürüldü. Bu bakış açısı şimdi tartışılıyor. Güvensiz tür tanımlamasına sahip birkaç örnek H. habilis'e atanmış, bu da türün bölünmesi için argümanlara, yani yalnızca ilkinin geniş destek aldığı "H. rudolfensis" ve "H. gautengensis" adlı yeni türlerin önerilmesine neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İnsansılar</span> Eski Dünya maymunlarından bir primat üst familyası

İnsansılar veya insansı maymunlar (Hominoidea), Eski Dünya maymunlarından bir primat üst familyası. İnsansılar üst familyası iki familyaya bölünür: Gibongiller veya küçük insansı maymunlar (Hylobatidae) ve insangiller veya büyük insansı maymunlar (Hominidae).

<i>Australopithecus africanus</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus africanus, yaklaşık 3.7 ila 2.1 milyon yıl önce Orta Pliyosen'den Erken Pleyistosen'e kadar Güney Afrika'da yaşamış, soyu tükenmiş bir australopitesin türüdür. A. africanus'un Homo ve Paranthropus'un, sadece Paranthropus'un veya sadece P. robustus'un atası olarak çeşitli şekillerde yerleştirildiği için diğer homininlerle nasıl bir ilişkisi olduğu açık değildir. "Küçük Ayak" örneği, iskeletinin %90'ı bozulmamış ve en eski Güney Afrika australopitesini olarak, en eksiksiz korunmuş erken hominindir. Bununla birlikte, bunun ve benzeri örneklerin "A. prometheus" olarak ayrılması tartışmalıdır.

<i>Australopithecus garhi</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus garhi; 2,5 milyon yıl önce, Erken Pleyistosen sırasında, Etiyopya'nın Afar Bölgesi'nde yaşamış, Bouri Oluşumundan bir australopitesine türüdür.

<i>Homo</i> i̇nsan ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsi

Homo, modern insanı ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsine verilen ad. Cinsin üyeleri genelde "insan" adıyla birlikte anılır. En erken üyesi, en eski kalıntıları 2.3 milyon yıl öncesine tarihlenen Homo habilis olup modern insan dışındaki yaşayan son türü olan Homo neanderthalensis'in (Neandertal) yaklaşık 40.000 yıl öncesine kadar yaşadığı düşünülmektedir. Homo floresiensis türünün ise 50.000 yıl öncesine kadar var olduğu düşünülüyor. Homo, Paranthropus cinsi ile birlikte, muhtemelen Australopithecus africanus ile kardeştir ve kendisi de Pan soyundan, şempanzelerden ayrılmıştır.

<i>Homo ergaster</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo ergaster, Erken Pleyistosen'de Afrika'da yaşamış arkaik insanların nesli tükenmiş bir türü veya alt türüdür. H. ergaster'in kendine ait bir tür olup olmadığı veya H. erectus kapsamına alınması, paleoantropoloji içinde devam eden ve çözülmemiş bir tartışmadır. Eşanlamlılığı savunanlar, H. ergaster'i tipik olarak Afrikalı Homo erectus olarak ya da Homo erectus ergaster olarak tanımlar.

<i>Orrorin</i> Soyu tükenmiş memeli cinsi

Orrorin, Homininae içerisinde yer alan, primatların soyu tükenmiş bir cinsidir. Her ikisi de Kenya'da yer alan Miyosen tarihli Lukeino Oluşumu ve Pliyosen tarihli Mabaget Oluşumu'ndan çıkarılan örneklerinden bilinir. İki ayak üzerinde durabilen ilk hominidlerden olabileceği için paleoantropolojik açıdan önemli görülür.

<i>Homo heidelbergensis</i> soyu tükenmiş insan türü

Homo heidelbergensis, Pleyistosen'de yaşamış, soyu tükenmiş insan (Homo) türü. Kalıntıları ilk kez 1907 yılında Heidelberg yakınlarında bir taş ocağındaki çene kemikleri ile keşfedilmiştir. Bulunan çene, modern insanlar gibi küçük dişli olsa da modern insanın aksine çene kemikleri fazlasıysa geniş ve ağırdır.

<span class="mw-page-title-main">Denisova insanı</span> Homo cinsinden bir insansı

Denisova insanları, Homo cinsinden bir insansı olup Neandertaller ve anatomik olarak modern insanın yakın akrabası olmakla birlikte genetik olarak her iki türden ayırt edilebilir. İngiliz literatüründe Denisova hominins ya da kısaca Denisovans olarak adlandırılırlar

Dmanisi 3 kafatası olarak da bilinen D2700, 2001 yılında Gürcistan'ın Dmanisi kentinde bulunan ve erken Homo erectus olarak sınıflandırılan beş kafatasından biridir. Neredeyse bütün bir kafatasıdır ve son derece iyi durumdadır. Stratigrafik olarak yaklaşık 1.8 milyon yıl olarak tarihlendirildi.

<i>Australopithecus sediba</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus sediba, İnsanlığın beşiği olan Güney Afrika'daki Malapa Mağarası'nda bulunmuş, soyu tükenmiş bir australopitesin türüdür. Bu mağarada bulunan çocuk iskeleti, Holotip MH1 olarak, yetişkin dişi iskeleti ise paratip MH2 olarak bilinmektedir. Kalıntılar 1.98 milyon yıl öncesine tarihlenirler ve Paranthropus robustus, Homo habilis/H. rudolfensis ve Homo ergaster/H. erectus ile aynı dönemde yaşamışlardır.

<i>Homo bodoensis</i> soyu tükenmiş insansı türü

Homo bodoensis, önerilmiş bir arkaik insan türüdür. 2021 yılında, eskiden H. heidelbergensis/H. rhodesiensis'e veya H. erectus'a atanan Bodo Kafatası'nın yeniden analizi ile tanımlanmıştır. Tanımlayanlar H. bodoensis'in, H. sapiens için atasal olabilecek özelliklere sahip olması ve türün diğer olası örneklerinin coğrafik dağılımı nedeniyle H. sapiens'e yol açmış olabileceğini önerdiler.

<span class="mw-page-title-main">Bodo kafatası</span> 600.000 yıllık hominid fosili

Bodo kafatası, soyu tükenmiş bir hominin türünün fosilidir. 1976'da Jon Kalb liderliğindeki bir keşif gezisinin üyeleri tarafından bulundu. Rift Vadisi Araştırma Misyonu, Bodo kafatasının yanı sıra Aşölyen aletlerinin ve hayvan fosillerinin bulgularına yol açan bir dizi araştırma yaptı. İlk keşif, daha düşük bir yüz bulan Alemayhew Asfaw ve Charles Smart tarafından yapıldı. İki hafta sonra Paul Whitehead ve Craig Wood yüzün üst kısmını buldular. Etiyopya'daki Awash Nehri'nin kuru dallarından birinin yüzeyi boyunca kafatası parçaları keşfedildi. Kafatası, eserler ve diğer hayvan fosilleri, nispeten geniş bir orta kum alanı üzerinde bulundu ve kafatasının yakınında sadece birkaç alet bulundu. Kafatası 600.000 yaşındadır ve şu anda H. bodoensis'in tip örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Solo insanı</span> bilinen en genç Homo erectus fosili

Solo insanı, Geç Pleistosen'de, yaklaşık 117 ila 108 bin yıl önce, Endonezya'nın Cava Adası'nda Solo Nehri boyunca yaşamış, H. erectus'un bir alt türüdür. Bu popülasyon, türün bilinen son popülasyonudur. Ngandong köyü yakınlarında kazılan 14 üst kafatası parçası, iki kaval kemiği ve bir pelvis parçasından ve sınıflandırmaya bağlı olarak muhtemelen Sambungmacan'dan üç kafatası ve Ngawi'den bir kafatasından bilinmektedir. Ngandong sahası ilk olarak 1931'den 1933'e Willem Frederik Florus Oppenoorth, Carel ter Haar ve Gustav Heinrich Ralph von Koenigswald başkanlığında kazıldı. Ancak daha fazla çalışma, Büyük Buhran, 2. Dünya Savaşı ve Endonezya Bağımsızlık Savaşı nedeniyle ertelendi. Tarihsel ırk kavramlarına uygun olarak, Endonezyalı Homo erectus alt türü başlangıçta Avustralyalı Aborijinlerin doğrudan ataları olarak sınıflandırılmıştı. Ancak Solo insanının artık yaşayan bir torunu olmadığı düşünülmüyor, çünkü kalıntılar, kabaca 50.000 ila 55.000 yıl önce başlayan bölgeye modern insan göçünden çok öncesine tarihlenir.

<i>Lantiyen insanı</i> Asyada bulunmuş hominid fosili

Lantiyen insanı, 1963'te Lantian County, Loess Platosu'ndaki Chenchiawo Köyü'nden neredeyse tam bir çene kemiğinden ve 1964'te keşfedilen Gongwangling Köyü'nden kısmi bir kafatasından bilinen, bir Homo erectus alt türüdür. Kalıntıların ilki yaklaşık 710-684 bin yıl öncesine, ikincisi ise 1.65-1.59 milyon yıl öncesine dayanıyor. Bu, Lantiyen insanını Afrika'nın ötesinde keşfedilmiş ikinci en yaşlı H. erectus ve Doğu Asya'nın en yaşısı yapar. Fosilleri ilk olarak 1964 yılında Woo Ju-Kan tarafından tanımlandı ve bir diğer H. erectus olan Pekin insanının atası olarak kabul edildi.

<i>Nankin insanı</i> Homo erectus alt türü

Nankin insanı, Çin'de bulunmuş bir Homo erectus alt türüdür. Bir erkek ve bir dişi kafatasının büyük parçaları ve H. e. nankinensis, 1993 yılında Nankin yakınlarında, Tangshan (汤山) tepelerindeki Hulu mağarasında keşfedildi. Nanjing/Nankin insanı terimi, Homo erectus'un bir alt türünü tanımlamak için kullanılır, ancak aynı zamanda üç fosile atıfta bulunulurken de kullanılır. Örnekler yerel bir işçi olan Liu Luhong tarafından, Hulu kireçtaşı mağarasında 60–97 cm derinlikte bulundu. Fosillerin tarihlendirmesi, 580.000 ila 620.000 yıllık tahmini bir yaş verdi.

Meganthropus, Endonezya'nın Pleistosen döneminden bilinen, hominin olmayan hominid insansılarının soyu tükenmiş bir cinsidir. Endonezya'nın Orta Cava kentindeki Surakarta yakınlarındaki Sangiran bölgesinde birkaç izole dişin yanında bulunan bir dizi büyük çene ve kafatası parçasından bilinmektedir. Cinsin uzun ve karmaşık bir taksonomik geçmişi vardır. Orijinal fosiller yeni bir türe, Meganthropus palaeojavanicus'a atfedildi, bu isim uzun bir süre geçersiz sayıldı ve cins adı fosiller için resmi olmayan bir isim olarak kullanıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.