İçeriğe atla

Casimê Celîl

Casimê Celîl
Casimê Celîl Erivan'da düzenlenen 1934 Kürdoloji Kongresi'nde
Doğum25 Ekim 1908
Kars Oblastı
Ölüm24 Ekim 1998
Erivan

Casimê Celîl (d. 25 Ekim 1908; Kars Oblastı - ö. 24 Ekim 1998; Erivan), Sovyet Kürdü şair ve yazar.[1]

Casimê Celîl, 1908 yılında Kars Oblastı'nda doğdu.

Celîl; edebiyat, Kürt tarihi ve Kürdistan konuları üzerine çok sayıda çalışma da bulundu. Erivan Radyosu Kürt Departmanı'nın başında Casimê Celîl vardı. Oğulları Ordîxanê Celîl, Celile Celil ve kızı Cemile Celil de kendisini takip ederek Kült folkloru, tarih ve Kürt kurumları üzerinde değerli çalışmalar yapmışlardır.

Casimê Celîl'in şiirleri genel olarak yaygın bir yurtseverlik ve enternasyonalizm konusu taşır. 1954'te ilk kitabı Erivan'da yayınlandı. Bu kitabın ardından 1960 yılında "Roja min" adlı eserini yayımladı. Bu kitapta diğer Sovyet halklarının yanı sıra Sovyet Kürtlerin de Ekim Devrimi'nden sonra nasıl mutlu ve özgür bir biçimde yaşadıklarını konu alır.[2]

Celîl 24 Ekim 1998 yılında Erivan'da öldü.

Kaynakça

  1. ^ Uzunoğlu, Yekta (16 Mart 2019). "Casimê Celîl behsa jiyana xwe dike" (Kürtçe). Zazaki.net. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2020. 
  2. ^ "Puşkin'den Defoe'ye Kürtçe Hikayeler". Yeni Özgür Politika. 14 Temmuz 2014. 6 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahmed-i Hânî</span> Kürt edebiyatçı ve astronom

Ahmed-i Hani, 17. yüzyıl'da yaşamış Kürt edebiyatçı, astronom, şair, tarihçi ve İslam alimi.

Avesta Yayınevi, 1996 yılında kurulan ve ağırlıklı olarak Kürtçe kitaplar yayınlayan Beyoğlu, İstanbul merkezli yayınevidir.

<span class="mw-page-title-main">Erebê Şemo</span>

Erebê Şemo (Rusça: Arab Şamoyeviç Şamilov, Sovyet Kürdü yazar. İlk Kürtçe roman olan Şivanê Kurmanca’yı kaleme almıştır. Kürt romanının babası Şemo, latin harflerinden oluşan Kürtçe alfabenin de mimarlarından biri olmuştur. Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Emektar Kültür İşçisi ve Kızıl Bayrak Nişanı gibi ödüllerin sahibidir. 1930'lu yılların başlarında oluşturulan Kürtçe alfabe Şemo-Marogulov alfabesinin hazırlıyıcılarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Kanate Kurdo</span> Kürt yazar

Kanate Kurdo,, Sovyet Kürdü yazar, dilbilimci, akademisyen, Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü Kürdoloji bölümü başkanı.(1961-1985)

Kürt siyasi hareketi ya da Kürt özgürlük hareketi, Türkiye, Irak, Suriye ve İran topraklarında, Kürdistan olarak anılan jeokültürel bölgede yaşayan Kürtlerin anadilde eğitim, self determinasyon, özerklik ya da bağımsız devlet gibi politik taleplerini gerçekleştirmek için mücadele veren hareketin genel adı olarak kullanılır. Bu talepler yasal zeminde demokratik olarak tartışıldığı gibi silahlı olarak Marksist-Leninist çizgide gerçekleştirilmeye de çalışılmaktadır.

<i>Riya Teze</i>

Riya Teze veya kiril alfabesiyle Р’йа т'әзә, Mart 1930 tarihinde Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Ermenistan'daki Kürtler için Kürtçe dilinde yayımlanmaya başlayan gazete. Gazete Ermenistan Komünist Partisi'nin Kürtçe yayın organıydı.

<span class="mw-page-title-main">Eznîva Reşîd</span>

Eznîva Reşîd, Erivan Radyosu'nun ilk kadrolarında yer alan Sovyet Kürdü spiker. Radyonun ilk spikeri olan Reşîd 1955 yılından 1982 yılına kadar spikerlik yapmıştır. Spikerliğinin ilk dönemlerinde Erdivan Radyosu'nun müdürlüğünü, radyonun ilk müdürü olan Casimê Celîl yapmıştır. Reşîd radyo yayınlarında Sovyet Kürtlerinin yaşamını anlatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Heciyê Cindî</span>

Heciyê Cindî veya Hajiye Jndi, Sovyet Kürdü yazar, araştırmacı ve filologdur.

<span class="mw-page-title-main">Ferik Polatbekov</span>

Ferik Polatbekov veya Fyodor Lıtkin, Bolşevik Sovyet Kürdü siyasetçi, şair, gazeteci, hatip, devrimcidir.

Ermenistan Devlet Radyosu, Ermenistan'ın başkenti Erivan'da 1955'ten beri yayın yapan radyo kanalı.

<span class="mw-page-title-main">Ordîxanê Celîl</span>

Ordîxanê Celîl Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti doğumlu Sovyet Kürdü yazar ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Fêrîkê Ûsiv</span>

Fêrîkê Ûsiv, Sovyet Kürdü şair, yazar ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde Kürtler</span>

Sovyetler Birliği'nde Kürtler, Sovyetler Birliği sınırları içerisinde içinde yaşayan Kürt kişi veya grupları betimler.

Emînê Evdal veya Emin Abdal, Sovyet Kürdü yazar, dilbilimci ve şair. Sovyetler Birliği'ndeki Kürtleri konu alarak Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde çok sayıda çalışma üretti. O zamanlar Rus İmparatırluğu kontrolü altında olan Kars Oblastı yakınlarındaki Yaman çayır köyünde bir Yezidi ailesinde doğdu. Türk-Ermeni çatışması sırasında köyü yıkılmış, annesi, babası ve erkek kardeşini kaybetmiştir. 1924 yılında Tiflis'teki işçi okuluna gitti ve 1926'da Alagyaz Dağı yakınlarındaki Yezidi köylerinde ders vermeye başladı. 1931'de Erivan Üniversitesi filoloji bölümüne girdi ve aynı dönemde Kürt gazetesi Riya Teze'de çalışmaya başladı. İlk kitabını 1933 yılında Kürtçenin Kurmanci lehçesi ile yayınladı. 1933'ten 1937'ye kadar Kurmanci dil eğitiminde birçok ders kitabı yayınladı. Doktorasını 1944 yılında Yazidoloji alanında aldı ve tezi geleneksel ailede Kürt kadını olarak adlandırıldı. Mezun olduktan sonra Ermeni Tarih Enstitüsü'nde Yazidoloji alanında çalıştı ve 1959'da Ermeni Bilimler Akademisi Doğu Araştırmaları Bölümü tarafından işe alındı. 1960 yılında Ermenistan Parlamentosu tarafından En İyi Emekli Öğretmen unvanını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Çerkezê Reş</span>

Çerkezê Reş, Sovyet Kürdü entelektüel, şair ve yazar.

Eskerê Boyîk,, Sovyet Kürdü Yezîdî şair ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Xelîlê Çaçan</span> Yazar ve gazeteci

Xelîlê Çaçanoviç Muradov , Sovyet Kürdü Yezidi yazar ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Keremê Anqosî</span>

Keremê Anqosî, Gürcistan Kürdü yazar, bilim insanı ve politikacı. Sovyetler Birliği'nde Kürtler hakkındaki çalışmalarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Karlênê Çaçanî</span>

Karlênê Çaçanî, Sovyet Kürdü bilim insanı ve yazar. Sovyetler Birliği'nde Kürtler hakkındaki çalışmalarıyla tanınır.

1934 Kürdoloji Kongresi veya Birinci Kürdoloji Kongresi, Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti Erivan'da düzenlenen Kürdoloji kongresi. Ermenistan Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin girişimiyle düzenlenen kongre, konusu ve kapsamı bakımından ilk olma özelliği taşır. Kongreye dönemin ileri gelen Sovyet Kürtleri olan Kanate Kurdo, Erebê Şemo, Heciyê Cindî, Emînê Evdal, Casimê Celîl, Ahmedê Mırazî, Çerkez Bakayev gibi aydınlar katıldı.