İçeriğe atla

Caransebeș

Koordinatlar: 45°25′17″K 22°13′19″D / 45.42139°K 22.22194°D / 45.42139; 22.22194
Caransebeș
Belediye
{{{resmî_adı}}} arması
Arma
Romanya üzerinde Caransebeș
Caransebeș
Caransebeş'in Romanya'daki konumu
Koordinatlar: 45°25′17″K 22°13′19″D / 45.42139°K 22.22194°D / 45.42139; 22.22194
ÜlkeRomanya Romanya
BölgeBanat
İlCaraș-Severin
İdare
 • Belediye başkanıFelix Borcean[1]

Caransebeș Türkçe telafuzu ile Karansebeş Romanya'nın güney batısındaki Banat bölgesinin bir parçası olan Caraș-Severin ilinde bir şehirdir . Timiş Nehri ile Țarcu Dağları'ndan gelen Sebeş Nehri'nin birleştiği yerde bulunur. Batıda ise Banat Tepeleri ile doğrudan temas halindedir. Şehir Reșița'ya yaklaşık 40 km, Oțelu Roşu'ya l21 km Hațeg'e 70 km ve Țarcu Dağları'ndaki Muntele Mic kayak merkezine 25 km uzaklıkta lokasyonda bulunan önemli bir demiryolu düğüm noktasındadır.Tarihte ünlü Şebeş Muharebesinin olduğu yerdir.

Bir Jupa yani köy olan bu yer sonrasında belediye niteliğindeki kasaba konumuna yükselmiş olup bir belediye başkanı tarafından yönetilmektedir.

İklim

Caransebeș nemli karasal iklime sahiptir (Köppen iklim sınıflandırmasında Cfb). Kışları çok sert değildir.Zira, alt-Akdeniz iklimi etkileri bir dereceye kadar mevcuttur. Sıcaklıklar kışın çok fazla düşmez (ortalama 0,-15 °C), ancak yazlar sıcak olabilir (30-38 °C ortalama). Yağış yıl boyunca oldukça bol olabilir.

 Caransebeş iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) −3,1 5,0 10,1 16,1 20,5 23,6 25,5 25,9 20,9 15,8 10,5 4,4 15,1
Ortalama sıcaklık (°C) 0,7 1,0 5,5 11,2 15,8 19,3 21,1 21,3 16,4 11,2 6,4 0,9 10,8
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −4,3 −2,9 0,8 5,1 10,3 13,9 15,8 16,0 11,8 6,9 3,0 −2,3 6,2
Ortalama yağış (mm) 75 70 82 110 119 131 118 98 96 76 72 82 1,129
Kaynak: https://en.climate-data.org/europe/romania/caras-severin/caransebes-10734/

Tarih

Banat bölgesinin kadastro haritalarında Jupa köyü, Josephinische Landesaufnahme, 1769-72

Buradaki ilk yerleşim izleri Dacian zamanlarına kadar uzanabilir. Daçya harabeleri yakın zamanda bir köy olan 7 km uzaklıktaki Obreja yakınlarında keşfedildi . Romalılar Dacia,'yı işgal ettiklerinde arkeologlar tarafından yakınlardaki Jupa köyünün yakınında Tibiscum adında bir castrumu inşa ettiler. Tibiscum Jupa, daha sonra bir şehir olarak büyüdü. Dacia'da Hristiyanlığın kapılarından biri olarak kabul edilen Tibiscum, yöre halkının Romalılaşmasında da önemli bir yere sahiptir.

Orta Çağ boyunca, yerel halk sürekli olarak bölgeye yerleşmiştir. Bölge Macar Krallığı'nın bir parçası olmuş, daha sonra Transilvanya Prensliği'nin ve Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliğine girmiştir. 1787'de Avusturya Arşidüklüğü ordusunca kendi kendine uğranılan bir yenilginin,Osmanlı iddialarına göre ise kazanılan bir zaferin yani Caransebeș Muharebesi'nın (tarihsel doğruluğu şüphelidir) burada gerçekleştiği varsayılmaktadır. Daha sonra Habsburglar, Osmanlılara karşı uzun süren savaşlardan sonra bölgenin kontrolünü ele geçirdi. Transilvanya Prensliği'nin bir parçası olarak, 1804'te Avusturya İmparatorluğu'nun bir parçası oldu. 1867 Avusturya-Macaristan Uzlaşmasından sonra, yeniden Macaristan'ın bir parçası oldu.

Demiryolları ortaya çıkmaya başladıktan sonra Caransebeș'in rolü sürekli büyüdü. 19. yüzyılın sonlarında, yerleşimin Rumen halkı, Macar Krallığı'nda yaşayan tüm ulusların (Romenler dahil) kültürel ve idari hakları için savaşan ilerici demokratik bir politikacı olan Macar Lajos Mocsáry'yi o zaman Macaristan Parlamentosu'na seçti.

Ekim 1918'in sonlarında, I. Dünya Savaşı'nın sona ermesine yakın bir zamanda, Caransebeș'te bir Rumen Ulusal Komitesi kuruldu. Transilvanya'nın Romanya ile birliğinin 1 Aralık'ta ilan edildiği Alba Iulia'ya giden en büyük Banat heyetinin çekirdeğini oluşturdu. Bu arada Belgrad Mütarekesi'nin ardından Banat'ın tamamı Sırp Ordusu tarafından işgal edildi. Sırplar Ocak 1919'da Caransebeș bölgesinden çekildi ve yerini Fransız Ordusu aldı. Romanya, Banat'ı Temmuz ayı sonlarında yönetmeye başladı ve sonraki haftalarda birlikler içeri girdi. Ağustos 1919'da Paris Barış Konferansı sırasında Banat, Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı ile Büyük Romanya arasında bölündü ve Caransebeș ikincisine atandı.[2]

1947'de komünist rejimin yükselişinden sonra, şehre yakın bir havaalanı ve hava üssü inşa edildi. Ancak havalimanı 1989 Devrimi'nden sonra uzun süre faaliyette kalamadı.

Eğitim

Şehrin önde gelen iki lisesi, CD Loga Ulusal Koleji ve Traian Doda Ulusal Koleji'dir .

Demografi

Tarihî nüfus
Yıl Nüfus   %±  
19127.999—    
19308.704%+8.8
194810.106%+16.1
195615.195%+50.4
196618.194%+19.7
197727.190%+49.4
199231.985%+17.6
200231.199%−2.5
201121.932%−29.7

2011 itibarıyla Caransebeș'in nüfusu 21.932dir ancak nüfus düşüştedir, çoğunlukla Rumen (%93.48) etnik yapısına sahiptir.Ancak az miktarda Ukraynalı (%1.56), Alman (%1.17) ve Macar (%0.78) azınlıklar mevcuttur.

Önemli insanlar

Kaynakça

  1. ^ "Results of the 2020 local elections". Central Electoral Bureau. 9 October 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 June 2021. 
  2. ^ (Rumence) History 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at the Caransebeș City Hall site

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Slovakya</span> Orta Avrupada yer alan bir ülke

Slovakya (Slovakça: Slovensko ya da resmî adıyla Slovak Cumhuriyeti (Slovakça: Slovenská republika , Orta Avrupa'da bir ülkedir. Eski Çekoslovakya'nın bir parçasıydı. Başkenti ve en büyük şehri Bratislava'dır.

<span class="mw-page-title-main">Banat</span>

Banat, günümüzde Macaristan, Romanya ve Sırbistan sınırları içinde kalan bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Trianon Antlaşması</span>

Triyanon Antlaşması ya da Trianon Antlaşması, 4 Haziran 1920 tarihinde, I. Dünya Savaşı'nın galip İtilaf Devletleri ile Macaristan arasında, Fransa'nın Versay kentindeki Trianon Sarayı'nda imzalanan ve savaşı resmen sona erdiren antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Erdel</span> Romanyanın batısında bir bölge

Erdel veya Transilvanya bugünkü Romanya'nın batı ve orta bölgelerine eskiden verilen isimdi. Asıl ismi Macarca Erdély, Rumence Ardeal, Sırp, Bulgar ve Yunan dillerinde ise Erdel olarak kullanılmış ancak diğer Avrupa ülkeleri aynı bölgeye genellikle Transilvanya ismini vermişlerdir. Erdel 1526 yılındaki Mohaç Muharebesi'nden sonra Osmanlılara bağımlı hale geldi ve 1683'e kadar Erdel Prensliği adıyla iç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir özerk devlet olarak yaşadı. 1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması'nın bozgunla sonuçlanmasından sonra bölge 1691'de Macaristan ile birlikte fiilen Avusturya Arşidüklüğü'nün eline geçti. Bölge 20. yüzyılın başlarında Macaristan ve Romanya arasında birkaç kere el değiştirdi. II. Dünya Savaşı sonrasında Romanya'nın elinde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Arad</span> Romanyada kent

Arad, Arad Kontluğu'nun merkez şehri, batı Romanya'da yer alan bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Sibin</span> Romanyada belediye ve şehir

Sibiu veya Sibin, Romanya'nın Erdel bölgesinde yer alan bir şehirdir. Başkent Bükreş'in 215 km kuzeybatısında yer alıp, şehir Olt Nehri' nin en önemli yan kolu olan Cibin nehrinin iki yakasında yer almaktadır. Günümüzde Sibiu ili'nin başşehri olan şehir, 1692-1791 ve 1849-1865 yılları arasında Erdel Prensliği'ne başkentlik yapmıştır. Romanya'nın en önemli kültür merkezlerinden biri olan Sibiu, 2007 yılında Lüksemburg ile birlikte Avrupa Kültür Başkenti seçilmiştir. Eskiden Erdel Saksonlarının merkezi olan yerleşim, Forbes dergisi tarafından Avrupa'nın en huzurlu 8. şehri olarak belirlendi.

Romanya tarihi bugünkü Romanya Devleti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Erdel Prensliği</span> 1000li yıllarda bugünkü Romanya ve Macaristan topraklarında kurulmuş tarihî bir ülke

Erdel Prensliği veya Transilvanya Prensliği, 1000'li yıllarda bugünkü Romanya ve Macaristan topraklarında kurulmuş tarihî ülke.

<span class="mw-page-title-main">Romanya Krallığı</span>

Romanya Krallığı, 1881 ile 1947 yılları arası varlığını sürdürmüş eski bir parlamenter monarşik Rumen devletidir. Devlet 26 Mart 1881 tarihinde ilan edilmiştir. I. Carol da Romanya'nın ilk kralı olarak Sinaia Peleş Sarayında taç giymiştir. I. Carol ise Alman Hohenzollern Hanedanı'ndan gelmektedir ve önceki adı Prens Karl Eitel Friedrich Zephyrinus Ludwig 'dir. Romanya Krallığı, 1913 yılında Bulgaristan'a karşı diğer Balkan ülkeleriyle birleşerek II. Balkan Savaşı'na katılmıştır. Sonuç olarak Güney Dobruca'yı Bulgaristan'dan almıştır. Ancak I. Dünya Savaşı'nda Almanya'ya yenilmiş, Romanya toprakları işgal edilmiş ve Almanya ile barış imzalamak zorunda kalmıştır. Ancak savaşın sonunda Almanya, İtilaf Devletleri'ne yenilince Romanya'nın şansı tekrar değişmiş, Versailles Barış Antlaşması'nda Bukovina ve Transilvanya'yı elde etmiştir. II. Dünya Savaşı'nda Romanya, Ion Antonescu önderliğinde Mihverler'in yanında savaşa girdi. Bu seferki sonuç çok farklı oldu, Romanya savaşı kaybetti. Ion Antonescu'nun diktatörlüğü yıkıldı. 1947 yılında Sovyet güçlerinin de etkisiyle ve desteğiyle komünist yönetim başa geçti ve Romanya Halk Cumhuriyeti kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Baranya (bölge)</span>

Baranya,, Macaristan ile Hırvatistan arasında kalmış bir bölgedir. Bölgenin içinde Macaristan'ın Baranya ili, Hırvatistan'ın Osijek-Baranya ili bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Sengevi</span>

Săcueni, Romanya'ın kuzeybatısında Bihor ilinde bulunan bir kasabasıdır. Transilvanya' nın batısında, Macaristan sınırı yakınlarında yer almaktadır.

Temeşvarlı Osman Ağa, Osmanlı subayı ve öz yaşam öyküsü yazarıdır. Bir savaş esiri olarak Habsburg Avusturya'sındaki maceralarını yazmıştır. Osmanlı dönemi Türkçesinde türünün tek örneğidir. Temeşvar'da(Çağdaş zamanlarda Timişoara, Romanya) Sırp kökenli bir Osmanlı olarak doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">1848 Macar Devrimi</span>

1848 Macar Devrimi, Macaristan'da 1848-1849 Macar Devrimi ve Bağımsızlık Savaşı olarak da bilinir. 1848'deki birçok Avrupa Devriminden birisi ve 1848'de Habsburg bölgelerindeki diğer devrimler ile yakından bağlantılıdır. Devrim başarısız olmasına rağmen, Macaristan'ın modern tarihindeki en önemli olaylardan biridir ve modern Macar ulusal kimliğinin temel taşını oluşturur. Devrimin patlak vermesinin yıldönümü olan 15 Mart, Macaristan'ın üç ulusal bayramından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan-Osmanlı savaşları</span> 16. yüzyılda Macaristan İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan savaşlar

16. yüzyıla gelindiğinde Osmanlılar'ın Balkanlar'daki gücü giderek artarken, Macaristan Krallığı köylü isyanlarıyla giderek zayıflıyordu. II. Ulászló'nun ölümünden (1516) sonra dokuz yaşında tahta geçen II. Lajos döneminde Macaristan'a yönelik Osmanlı tehdidi yeniden yükseldi. Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman, 1521'de Belgrad'ı almasından sonra, 23 Nisan 1526 tarihinde başlayarak, 5 Ekim 1526 tarihinde sona eren ve "Engürüs Seferi" adı verilen 3. sefer-i hümayununda, Macar kuvvetlerinin son direnişi gösterdiği ve Macar kralı Lajos'un da yaşamını yitirdiği Mohaç Savaşı'nın ardından başkent Budin'e girerek bağımsız Macaristan Krallığı'na son verdi.

<span class="mw-page-title-main">Orşova</span> Romanyada kent

Adakale ya da Orşova, güneybatı Romanya'da Tuna Nehri üzerinde bir liman kentidir. Banat tarihi bölgesinde yer alır. Cerna Nehri'nin Tuna Nehri'yle ile buluştuğu noktada yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rákóczi Bağımsızlık Savaşı</span>

Rákóczi Bağımsızlık Savaşı (1703–11), Habsburgların Macaristan üzerindeki egemenliğini sona erdirmeye yönelik ilk önemli girişimdi. Savaş, bir grup soylu, zengin ve üst düzey aydın tarafından yürütüldü ve II. Francis Rákóczi tarafından yönetildi ve istifa eden askerler ve köylüler soyluların yanında savaştı. Ayaklanma başarısız oldu ve Szatmár Antlaşması ile sona erdi; ancak Macar soyluları Macar çıkarlarını kısmen karşılamayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">Macar irredantizmi</span>

Macar İrredantizmi veya Büyük Macaristan, tarihi Macaristan Krallığı topraklarının kurtarılmasına ilişkin irredantist siyasi fikirlerdir. Bu fikrin en düşük hedefi Macaristan'ın komşu ülkelerindeki Macar nüfuslu bölgelerin kontrolünü yeniden kazanmayı hedefliyordu. Macar tarihçiliği, Macar irredantizmini aynı zamanda "Tarihi Macaristan" olarak adlandırmaktadır. "Bütün Macaristan" da bu ideolojinin destekçileri tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.

1918 ile 1920 yılları arasında Macaristan'da bir devrimler ve müdahaleler dönemi yaşandı. Macaristan Demokratik Cumhuriyeti, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda 1918'de Yıldızpatı Devrimi sırasında Mihály Károlyi tarafından Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun yıkıntılarından kuruldu. 1919'da cumhuriyet başka bir devrimle devrildi ve Macaristan Sovyet Cumhuriyeti kuruldu. Çözülmemiş çatışmalar, 1919'da Macaristan ile komşu devletler arasında savaşlara yol açtı. Macaristan Sovyet Cumhuriyeti, Romanya işgalinden sonra sona erdi. Versay'daki 1920 Trianon Antlaşması, Macaristan Krallığı'nı yarattı.

<span class="mw-page-title-main">Transilvanya Muharebesi</span>

Transilvanya Muharebesi, 27 Ağustos 1916'da başlayan, I. Dünya Savaşı sırasında Romanya'nın ilk büyük operasyonuydu. Romanya Ordusu'nun Transilvanya'yı ele geçirme ve potansiyel olarak Avusturya-Macaristan'ı savaşın dışında bırakma girişimi olarak başladı. Başlangıçta başarılı olmasına rağmen, Bulgaristan'ın Dobruca'ya saldırmasının ardından saldırı durma noktasına geldi. Eylül ortasında başlayan başarılı bir Alman ve Avusturya-Macaristan karşı saldırısıyla birlikte, Romanya Ordusu sonunda Ekim ortasına kadar Karpatlar'a geri çekilmek zorunda kaldı. Ancak Rumen orduları İttifak Devletleri'ninonları tamamen yok etme girişimlerinden kaçmayı başardılar. Transilvanya Muharebesi aynı zamanda Alman Ordusu Genelkurmay Başkanının değiştirilmesine ve Almanların dikkatinin bölgeye kaymasına neden olarak Almanların Verdun'daki saldırı operasyonlarının durmasına neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Dobruca Harekâtı</span>

Dobruca Harekâtı, I. Dünya Savaşı'nın Romanya Harekâtı sırasında gerçekleşen büyük bir operasyondu. 2 Eylül ile 25 Ekim 1916 tarihleri arasında, çoğunluğu Bulgar Üçüncü Ordusu'ndan oluşan ortak bir Bulgar-Alman-Osmanlı kuvveti ile bir Rumen-Rus kuvveti arasında gerçekleşti. Savaş, 1916'nın sonlarına doğru Rumen Harekatı'nın bir parçasıydı. İttifak Devletleri'nin zaferiyle sona erdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.