İçeriğe atla

Capsicum annuum

Capsicum annuum
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Solanales
Familya:Solanaceae
Cins:Capsicum
Tür: C. annuum
İkili adlandırma
Capsicum annuum
L.

Capsicum annuum, patlıcangiller familyasından anavatanı Güney ve Orta Amerika olan sebze ve baharat olarak kullanılan bir tarım bitkisi.

Morfoloji

Çok yıllık bir bitki olmasına karşın bir yıllık bitki olarak yetiştirilir. 0,5–1,5 m'ye kadar uzanan türün sık dallı bir yapısı vardır. Yapraklar yumurtamsı ya da mızraksı yumurtamsı biçimde kenarı düz olup rengi yeşil ya da mordur. Yaprak koltuğundan çıkan tekli ya da ikili çiçeklerin beş taç yaprağı ve çanak yaprağı bulunur. Başlangıçta yeşil renkli olan meyve olgunlaştığında kırmızıya döner. Diğer yandan bazı çeşitlerde meyve rengi sarı, mor ya da kahverengi olabilir.

Yetiştirme

Capsicum annuum çeşitli iklim tiplerine hoşgörülü olmasına karşın genellikle en iyi gelişmeyi sıcak ve kuru iklimli yerlerde gösterir. Dünya'da diğer ürünlere göre geniş ölçüde yayılmasında; kolaylıkla yetişebilmesinin yanı sıra farklı tat özelliklerine sahip olması sıralanabilir.

Kullanımı

Gıda

Capsicum annuum türünün çok sayıda varyete ve kültivarı vardır. Tat özelliklerine göre tatlı biberler, acı biberler ve yarı acı biberler olmak üzere üç grubu ayrılır.

Tatlı biberler sıklıkla yapımı kolay hazır gıdalarda kullanılır. Biberin renkli görünümü gıdanın görsel albenisini artırır dolayısıyla iştah artırıcı etki yapar. Ancak özellikle acı biber içeren besinler ağızda kalıcı bir tat bırakır. Bu olay biberin içerisindeki kapsinoideslerin varlığından kaynaklanır. Acı biberde bulunan kapsaisin maddesi yutulduğunda yanma hissi yaratır. Yanma hissi maruz kaldıktan itibaren birkaç saat sürebilir.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zeytinyağı</span> bitkisel sıvı yağ

Zeytinyağı, zeytin ağacının meyvesinden elde edilen yeşilimsi-sarımtırak renkte sıvı bir yağdır.

<span class="mw-page-title-main">Turşu</span> Gıda saklama yöntemi

Turşu kurma, çeşitli sebze ve meyvelerin salamura adı verilen tuzlu; asitli çözeltide bir süre bekletilerek uzun süre saklanabilecek hâle getirilmesidir. Genelde kırsal alanda kışa hazırlığın önemli bir kısmıdır. Turşulama, gıdanın raf ömrünü korur veya uzatır. Elde edilen ürüne turşu denir.

<span class="mw-page-title-main">Biber</span> sebze

Capsicum ya da biber, patlıcangillerden (Solanaceae) bir cins. Bu cinsin türleri, binlerce yıldır yetiştirildikleri Amerika kıtasına özgüdür. Capsicum dünya çapında yetiştirilmekte ve birçok mutfakta kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Erguvan</span> Baklagiller familyasından bir bitki türü

Erguvan, baklagiller (Fabaceae) familyasından, 10 metreye kadar boylanabilen, tek gövdeli, yaprak döken, çalı görünümünde bir ağaççıktır.

<span class="mw-page-title-main">Gıda katkısı</span>

Gıda katkıları, gıda endüstrisinin gıdanın üretimi, hazırlanması, ambalajlaması ve/veya depolamasında gıdaya dayanıklık, yoğunluk, renk vermek için katılan madde veya madde karışımlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kişniş</span> yaprak ve tohumları yenilen, hudayınabit (doğada yetişen) ve maydanoza benzer ot

Kişniş, kinzi ya da aşotu, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından, yaprakları maydanozu andıran, 20-60 santimetre yüksekliğinde, tüysüz, bir yıllık ve otsu bir bitkidir. Bu bitkinin baharat olarak kullanılan kurutulmuş meyvesi veya tohumuna da kişniş adı verilir. Kişniş sözcüğü Türkçeye Farsçadan geçmiştir. Anavatanı Akdeniz ülkeleridir. Güneybatı Asya ve Kuzey Afrika'da yetişir.

<span class="mw-page-title-main">İsot</span> Urfaya özgü biber çeşidi

İsot veya Urfa biberi, Şanlıurfa'da yetiştirilen bir biber türü ve bu yörede üretilen kurutulmuş biber. Capsicum annuum biberinin kurutulmasıyla üretilr. Bu biber türünün kökeni Kuzey Amerika'dır. Urfa biberi teknik olarak kırmızı (acı) biberdir ve bitki üzerinde koyu bordoya olgunlaşır.

<span class="mw-page-title-main">Kiraz eriği</span>

Kiraz eriği, gülgiller (Rosaceae) familyasından Doğu Avrupa, Güneybatı ve Orta Asya'ya özgü bir ağaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Turunç</span>

Turunç, sedef otugiller ailesi içinde bir alt grup olan turunçgillerden olan bütün Akdeniz'e kıyı ülkelerde, Güneydoğu Asya kıyılarında yetişen, kışın yaprağını dökmeyen ağaca ve bu ağacın portakala benzeyen, fakat suyu acımtırak olan meyvesine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Tartrazin</span>

Tartrazin ve, yiyecek ve içeceklere sarı renk vermek için yararlanılan bir katkı maddesidir. Alkolsüz içecekler, dondurma, şekerlemeler, puding ve spagetti başlıca bulunduğu besinlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kapsaisin</span>

Kapsaisin (8-metil-N-vanilil-6-nonenamid), Biber cinsine ait bitkiler olan acı biberlerin aktif bileşenidir. İnsanlar da dahil olmak üzere memeliler için tahriş edici ve nörotoksin kimyasaldır ve temas ettiği herhangi bir dokuda yanma hissi üretir. Kapsaisin ve birkaç ilgili alkaloid'e kapsaisinoidler denir ve muhtemelen belirli memelilere ve mantarlara karşı caydırıcı olarak acı biber tarafından ikincil metabolitler olarak üretilir. Saf kapsaisin hidrofobik, renksiz, çok acı, seffaftan mumsu katıya değişen bir bileşiktir.

<span class="mw-page-title-main">Yunan mutfağı</span>

Yunan mutfağı, Yunanistan'ın ulusal mutfağıdır. Yüzlerce yıllık Yunan kültürünün mirasçısı mutfaktır. Balkan ve Akdeniz mutfaklarının bir parçasıdır. Girit mutfağını da kapsar. Zeytinyağlı yiyecekler ağırlıklıdır. Batı Anadolu Türk mutfağıyla çok büyük benzerlikler taşır.

<span class="mw-page-title-main">Jalapeño</span>

Jalapeño,, Capsicum annuum türünden cin biber varyetesi. Meksika menşeli bir bitkidir. Olgun jalapenonun uzunluğu 5–9 cm 'dir. Yaygın olarak yeşil, nadiren olgunlaşmış kırmızı olarak satılan jalapeno adını Meksika, Veracruz'daki geleneksel olarak yetiştirildiği Jalapa'dan alır. Yaklaşık 160 kilometrekarelik bir alanda, Meksika'da biber ekimi için ayrılmış Veracruz'un kuzeyinde yer alan Papaloapan nehir havzasında ve Chihuahua, Delicias bölgesinde yetiştirilir. Jalapeno, Jalisco, Nayarit, Sonora, Sinaloa ve Chiapas'da belli ölçeklerde yetiştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Paprika</span> Capsicum annuumun kurutulmuş meyvelerinden yapılan baharat

Paprika, Capsicum annuum bitkisinin daha tatlı çeşitlerinin kırmızı meyvelerinin kurutulmasıyla yapılan öğütülmüş bir baharattır. Geleneksel olarak acı biberi de içeren Longum grubundaki Capiscum annuum bitkisinin çeşitlerinden yapılır. Paprika yapımında kullanılan biberler, klasik acı biberlere göre daha tatlıdır ve eti daha incedir.

<i>Capsicum cardenasii</i>

Capsicum cardenasii, Capsicum cinsi ve Solanaceae familyasındaki bir bitki türüdür. 2n = 2x = 24 olan bir diploiddir. Yakın ilişkili Capsicum türlerinden oluşan bir grup olan C. pubescens kompleksinin bir üyesidir. C. eximium ile yakından ilişkilidir. And Dağları'na özgüdür ve Bolivya ve Peru'da bulunabilir. Yerel adı ulupica'dır.

<i>Capsicum rhomboideum</i>

Capsicum rhomboideum, Capsicum cinsi 2n = 2x = 26 olan çok yıllık bir üyesidir ve acı biberin uzak yabani bir akrabası olarak kabul edilir. Meyvesinin keskinliği yoktur ve Scoville Acılık Ölçeği değeri 0'dır. Meksika, Orta Amerika ve Güney Amerika'nın And bölgesine özgüdür.

<i>Capsicum chinense</i>

Genelde "habanero tipi biber" olarak bilinen Capsicum chinense, Amerika kıtasına özgü bir acı biber türüdür. C. chinense çeşitleri benzersiz tatları ile bilinir ve birçoğu olağanüstü acılığa sahiptir. Dünyadaki en acı biberler, bu türün üyeleridir ve Scoville Acılık Ölçeğininde 1,5 milyonu aşan puanları vardır. Bazı taksonomistler, bu bitkileri C. annuum türünün parçası olarak görürler. Bu biberler C. annuum kompleksinin bir üyesidir; Bununla birlikte, C. chinense ve C. annuum biber bitkileri bazen düğüm başına düşen çiçek veya meyve sayısıyla ayırt edilebilir - C. chinense için iki ila beş ve C. annuum için bir - bu yöntem her zaman doğru değildir. İki tür melezleşebilir ve spesifik melezler oluşturabilir. C. frutescens'in, C. chinense türlerinin atası olduğuna inanılmaktadır.

<i>Capsicum frutescens</i>

Capsicum frutescens, Amazon Havzası'na özgü olan Capsicum chinense'ye genetik yakınlığa sahip yabani bir acı biberdir. C. frutescens'in biber çeşitleri tek yıllık veya kısa ömürlü çok yıllık bitkiler olabilir. Çiçekleri, yeşilimsi beyaz veya yeşilimsi sarı bir taça sahip beyaz çiçeklerdir. Böcek veya kendi kendine tozlaşır. Bitkilerin meyveleri tipik olarak elipsoid-konik ilâ mızrak şeklinde dikleşir. Genellikle çok küçük ve 10-20 milimetre (0,39-0,79 in) uzunluğunda ve 3-7 milimetre (0,12-0,28 in) çapında ve acıdırlar. Meyveler tipik olarak soluk sarı renkte büyür ve parlak kırmızıya doğru olgunlaşır, ancak başka renkler de görülebilir. C. frutescens, diğer Capsicum türlerine kıyasla daha az çeşitli şekillere sahiptir.

<i>Capsicum flexuosum</i>

Capsicum flexuosum türü bir Capsicum cinsi üyesidir. Özellikle Brezilya'nın güney bölgelerininde doğal olarak bulunur. Diğer birçok acı biberin aksine, tadı sadece hafif keskindir ve kendi kendine uyum sorunları vardır.

<i>Capsicum galapagoense</i>

Capsicum galapagoense bir biber (Capsicum) cinsi türüdür. Galapagos Adaları' na özgüdür.