İçeriğe atla

Cantigas de Santa Maria

Cantigas de Santa Maria (Aziz Meryem Şarkıları) 13.yy İspanya'sında Eski Vizigot Krallığı'nın varisi, Kastilya, León ve Galisya hükümdarı olan X. Alfonso’nun (1221 – 1284) emriyle düzenlenen Galiçya Portekizcesi dilinde 420 şarkılık el yazmasıdır.

Alfonso X şiirsel-müzikal saray halkıyla

“Bilge kral” ve Santa Maria Cantigaları: Orta Çağ'ın en ilginç liderlerinden birini, son derece dramatik bir hayat öyküsüyle tarih sahnesine taşır. X. Alfonso'ya “el sabio” (bilge) unvanını kazandıran bilim ve sanat alanındaki çalışmaları, Papalıkla ilişkilerinin bozulmasına yol açmış ve oğlu tarafından tahttan indirilmesiyle sonlandırılmıştır. Kral Alfonso'nun desteklediği çeviri ve derleme çalışmaları sonucunda klasik metinlerin yanı sıra, doğu, İbrani ve Hristiyan metinlerinin içerdiği bilgiler yerel dile kazandırılmış oldu. Şiir türünde ise Fransız etkisi taşıyan manastır kökenli, dinsel, öğretici ya da yarı tarihsel konulara yer veren ve bilgili okurlara seslenen yeni bir akım gelişti. Bu akım çerçevesinde adı bilinen en eski İspanyol şairi olan Gonzalo de Berceo, içten bir deyiş ve duygusal bir anlatımla azizlerin yaşamları ve Meryem'in mucizeleri gibi konuları işleyen şiirler yazdı. Hristiyan, Müslüman ve Yahudi bilim adamlarını ve sanatçıları, ayrım gözetmeksizin himayesine alan Alfonso'nun, tarih, hukuk, astronomi, edebiyat gibi birçok alandaki çalışmaları arasında en spektaküler olanı, dönemin şarkılarını notaya aldırdığı “las cantigas de santa maria”dır. 420 şarkılık bu elyazması, Orta Çağ'dan günümüze kalan en geniş monofonik derlemedir. Liriklerde kullanılan dil Galiçya Portekizcesidir. Bestecileri bilinmeyen bu parçaların X. Alfonso’nun emriyle derlenip yazıya geçirildiği, bir kısmının da büyük ihtimalle bizzat kendi derlemesi olduğu sanılmaktadır.

Bunlardan “E kodeks” olarak adlandırılan yazma, 400 şarkının yanı sıra dönem müzisyenlerini detaylı tasvir eden 40 resim de içerir . Bazı minyatürlerde çeşitli müzisyenleri çift olarak gösterir.

Cantigas de Santa María kodekslerinden birinin illüstrasyonu.

El yazması dört kodeks halinde kalmıştır. İki tanesi El Escorial'de, biri Floransa (İtalya)'da bulunmaktadır. Diğer bir kodeks ise hala bugün Madrid'in kuzey-batısındaki El Escorial Sarayı'nda sergilenmektedir. XIII. yy sonları ile XV. yy başları arasına tarihlenen dört farklı elyazması sayesinde bugüne ulaşmıştır. İki tanesi El Escorial'de, biri İspanya Millî Kütüphanesi'nde ve biri Floransa (İtalya)'da bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yahya Kemal Beyatlı</span> Türk yazar ve siyasetçi

Yahya Kemal Beyatlı, doğum adıyla Ahmed Agâh, Türk şair, mütefekkir, yazar, siyasetçi ve diplomattır.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlık</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

Hristiyanlık, Nasıralı İsa'nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1'ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Takipçilerine, "Mesihçi" anlamına gelen Hristiyan veya Nasıralı İsa'ya ithafen İsevi veya Nasrani denir. Kitâb-ı Mukaddes'e inanan takipçileri, Yahudi metni olan Tanah'ta kehanet edilen İsa'nın Mesih olarak gelişinin bir Yeni Ahit olduğuna inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Floransa</span> Floransa iline bağlı komün (Toskana, İtalya)

Floransa, İtalya'da, San Marino'nun batısında bulunan bir şehirdir. Kuzey İtalya'daki Toskana Bölgesi'nin başkentidir ve kendi ismini taşıyan ilin merkezidir. Kısa bir dönem, İtalya Krallığı'na da başkentlik yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Donatello</span> İtalyan Rönesans heykeltıraş (1386–1466)

Donato di Niccolò di Betto Bardi, kısaca Donatello, Floransalı Rönesans öncüsü heykeltıraş. Natüralizm akımının gelişimine katkıda bulunmuştur ve tarihteki en önemli sanatçılardan biri olarak kabul edilmektedir.

İspanyol edebiyatı, İspanya'da yazılan edebiyat yapıtlarını kapsar. İspanya'nın ulusal dili olan Kastilya lehçesinde kaleme alınan yapıtlar İspanyol edebiyatının ana bölümünü oluşturmakla birlikte, Katalan dili ve Galicia lehçesinde yazılmış yapıtlar da bu kapsamda sayılır.

Beato Angelico ya da Fra Angelico, asıl adı Giovanni da Fiesole, erken rönesans dönemi İtalyan ressam.

<span class="mw-page-title-main">Arezzo</span> İtalyanın Toskana bölgesinde, Arezzo iline bağlı ilçe (komün)

Arezzo, İtalya'nın ortakuzey kesiminde, Toskana yönetim bölgesindeki Arezzo ilinin merkezi olan bir komündür.

<span class="mw-page-title-main">Accademia (Venedik)</span>

Accademia Sanat Galerisi Kuzey İtalya, Venedik'te 19. yüzyıl öncesi resim ve heykel güzel sanat eserlerini sergileyen müze galerisidir. Büyük Kanal'ın güney kıyısında konumlanır. İsmini kanal üzerindeki üç köprüden birine Accademia Köprüsü olarak verir ve kanalda çalışan deniz taksilerinin yanaşma iskelesidir.

<span class="mw-page-title-main">Guido Grandi</span>

Dom Luigi Guido Grandi, O. S. B Cam. İtalyan keşiş, rahip, filozof, ilahiyatçı, matematikçi ve mühendisti.

<span class="mw-page-title-main">V. Nicolaus</span>

Papa V. Nicolaus. Doğum adı Tommaso Parentucelli. 6 Mart 1447'den 24 Mart 1455'teki ölümüne dek papalık yapan İtalyan din adamı.

<span class="mw-page-title-main">Francisco de Zurbaran</span> İspanyol ressam (1598-1664)

Francisco de Zurbarán, 17. yüzyıl İspanyol ressam. Zurbaran Hristiyan dini ve dindarları hakkında resimleri ile isim yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Galiçya serenderi</span>

Galiçya serenderi ya da Galiçya tahıl ambarı, İspanya'nın Galiçya özerk bölgesinde mısır ve diğer tahılların öğütme öncesinde saklamak için kullanılan tipik bir çiftlik yapısıdır. Ambarın dar ve uzun yapısı havanın içeride dolaşmasını kolaylaştırır. Uzun boylu şekli ve yapıldığı malzemeler nemi önler. Üzerinde durduğu ayaklar bitki zararlılarının tırmanmasını engeller. Bu özellikleri ile Karadeniz Bölgesi'nde yaygın olarak kullanılan serenderlere benzerler.

Nag Hammadi Kütüphanesi 1945'te Yukarı Mısır'da Nag Hammadi kasabası yakınlarında keşfedilen erken Hristiyan ve Gnostik metinlerin bir koleksiyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Muratori Kanonu</span> Yeni Ahit kitaplarının listelendiği antik bir metin

Muratori Kanonu Yeni Ahit'e ait olan kitapların en eski bir Hristiyan listesidir. Bu kodeksin başlangıç ve son sayfaları kaybolduğu için Muratori Fragmanı adı altında da tanınır. Muhtemelen 8. yüzyılda Latince yazılmış olan bu rehber, adını keşfeden arşivci Lodovico Antonio Muratori'den almıştır. Fragman bugün Milano'daki Ambrosiana Kütüphanesinde saklanır.

<span class="mw-page-title-main">Ashburnham Tevratı</span> MS 7. yüzyılda tamamlanmış minyatürlü bir tevrat el yazması

Ashburnham Tevratı MS 7. yüzyılda tamamlanmış minyatürlü bir el yazmasıdır. El yazması, Eski Ahit'ten Tanah'ın ilk beş kitabı olan tevratı kapsamaktadır.

Toledo Çevirmenler Okulu on ikinci ve on üçüncü yüzyılda İslami-Yahudi literatürü ve Klasik Arapçadaki(Fusha) ilmi eserleri hususan Latinceye tercüme etmek maksadıyla teşkil edilmiş bir müessesedir.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs Rylands 457</span> el yazması

Papirüs 52, Yunanca Kutsal Yazıların en eski el yazmasıdır. Bu papirüs Yuhanna Fragmanı ya da Papirüs Rylands 457 adları altında da tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Oxyrhynchus Papirüsleri</span>

Oxyrhynchus Papirüsleri, arkeologlar tarafından 19. yüzyılın sonunda Mısır'daki tarihi Oxyrhynchus bölgesi yakınlarındaki eski bir çöplükte bulunan papirüs üzerine yazılmış el yazmalarıdır. Bu geniş papirüs koleksiyonu, antik Yunanca ve Latince binlerce belge, mektup ve edebi eser içermektedir. Ayrıca bazı parşömen el yazmaları ve kağıt üzerinde daha yeni Arapça el yazmaları da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Bolognalı Katerina</span> İtalyan rahibe, mistik, tarikat kurucusu, eski İtalyan yazar, öğretmen ve ressam (1413-1463)

Bolognalı Katerina [Caterina de' Vigri], İtalyan rahibe, mistik, tarikat kurucusu, eski İtalyan yazar, öğretmen ve ressam. Catherine de' Vigri, 1712 yılında resmen azizleştirilmeden önce, ana vatanı Bologna'da yaklaşık üç yüzyıl boyunca hürmet gördü. 1712 yılında Katolik Kilisesi tarafında Azize olarak ilan edildi. Caterina de' Vigri'nin Azizler takvimindeki anma günü 9 Mart'tır.

<span class="mw-page-title-main">Pietro da Cortona</span>

Pietro da Cortona, İtalyan Barok Dönemi ressamı ve mimar. Çağdaşları ve rakipleri olan Gian Lorenzo Bernini ve Francesco Borromini ile birlikte Barok mimarinin ortaya çıkışındaki kilit isimlerden biri olmuştur. Aynı zamanda önemli bir iç dekorasyon tasarımcısıydı. Maniyerist Andrea Commodi'nin stüdyosunda Floransa'da eğitim almış Toskana ressamı ve mimarı. c. 1612, Commodi Cortona'yı Roma'ya götürdü ve onu meslektaşı Baccio Ciarpi'nin atölyesine yerleştirdi. 1620'lerde Cortona, en önemli erken patronları haline gelen Papa VIII. Urban'ın iyi arkadaşları Sacchetti ile temasa geçti. c. 1623-1624, onlar için Bacchus'un Zaferi'ni verdi ve c'de. 1629, Sabine Kadınlarının Tecavüzü, Cortona'nın Venedik renkçiliğine ve gevşek fırça işçiliğine yakın yakınlığını gösteren iki eser. 1633'te Cortona, Urban'ın ailesi olan Barberini için çalışıyordu ve onlar için Roma'daki palazzolarının büyük salonunda en önemli eserlerinden biri olan VIII. Quadratura çerçevesinin içinde ve dışında örülen figürlerle bu dinamik kompozisyon, tavan boyama tarihindeki en büyük başyapıtlardan biridir. Cortona'nın Grand Duke Ferdinand II de' Medici tarafından yaptırılan Floransa Palazzo Pitti'deki (1637-1647) ve Papa Masum X için boyanmış Roma Palazzo Pamphili (1651-1654) freskleri de daha az coşkulu değildir.