İçeriğe atla

Cannizzaro tepkimesi

Cannizzaro tepkimesi, ismini kaşifi Stanislao Cannizzaro'dan alır, baz ile tetiklenen alfa pozisyonundaki hidrojenden yoksun aldehitin disproporsiyonlaşmasını içeren kimyasal tepkime.[1]

Cannizzaro bu dönüşümü ilk kez 1853'te başarmıştır. Benzaldehiti potasyum hidroksit ile tepkimeye sokarak benzil alkol ve potasyum benzoatı elde etmiştir. Daha tipik olarak, tepkime sodyum veya potasyum hidroksit ile ilişkilendirilebilir:

2 C6H5CHO + KOH → C6H5CH2OH + C6H5COOK

Yükseltgenme ürünü karboksilik asitin bir tuzu iken indirgenme ürünü bir alkoldür.[2]

Kaynakça

  1. ^ List, K.; Limpricht, H. (1854). "Ueber das sogenannte Benzoëoxyd und einige andere gepaarte Verbindungen" [On so-called benzoic oxide and some other paired compounds]. Liebigs Annalen der Chemie und Pharmacie. 90 (2). ss. 190-210. doi:10.1002/jlac.18540900211. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2017. 
  2. ^ Geissman, T. A. "The Cannizzaro Reaction" Org.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sodyum</span> atom numarası 11 olan kimyasal element

Sodyum, periyodik cetvelde Na simgesi ile gösterilen ve atom numarası 11 olan element. Sodyum yumuşak ve kaygan bir metal olup alkali metaller grubuna aittir. Doğal bileşiklerin içinde bol miktarda bulunur. Yüksek oranda reaktiftir, sarı bir alevle yanar, su ile şiddetli reaksiyon verir ve havada hızla oksitlenir. Dolayısıyla, vazelin, gazyağı gibi hava ve su ile temasını kesecek bir ortamda saklanması gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum</span> sembolü K ve atom numarası 19 olan kimyasal element

Potasyum, bir kimyasal elementtir. Simgesi K ve atom numarası 19 dur. Potasyum adını izole edildiği Potas olarak da bilinen potasyum karbonattan almıştır. Potasyum yumuşak, gümüş-beyaz renkli alkali bir metaldir. Doğada deniz suyunda ve pek çok mineralde diğer elementlere bağlı olarak bulunur. Havada hızla oksitlenir ve suya karşı da çok aktiftir. Potasyum, pek çok açıdan sodyuma kimyasal olarak benzese de yaşayan organizmalarda, özellikle de hayvan hücrelerinde, sodyumdan farklı muamele görür. Kandaki seviyesinin düşük olmasına hipokalemi, yüksek olmasına hiperkalemi denir.

<span class="mw-page-title-main">Sabun</span> Bir temizlik maddesi

Sabun, uzun zincirli organik yağ asitlerinin Na veya K tuzlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kimyasal reaksiyon</span> iki veya daha fazla maddenin birbiri ile etkileşmesi sonucu kendi özelliklerini kaybederek yeni özellikte maddeler oluşturması

Kimyasal tepkime ya da kimyasal reaksiyon, iki veya daha fazla maddenin birbiri ile etkileşmesi sonucu kendi özelliklerini kaybederek yeni özellikte maddeler oluşturmasıdır. Kimyasal olay ve kimyasal değişme kavramlarıyla eşanlamlıdır. Kimyasal reaksiyonların test edilmesi için Periyodik tablo metalleri ile aside koyarak yapılabilir.

Hidrojen klorür ya da Kloran, HCl formülüne sahip renksiz, zehirli bir gazdır. Hidrojen ve klor elementlerin oluşan inorganik bileşiktir. Havadaki nem ile temasında beyaz hidroklorik asit dumanı oluşturur. Hidroklorik asit, hidrojen klorürün sulu çözeltisine verilen addır.

İnorganik kimya veya anorganik kimya; organik olmayan, yani karbon-hidrojen bağı içermeyen bileşiklerin özelliklerini ve kimyasal davranışlarını inceleyen kimya dalı. Anorganik ve organik kimyayı birleştiren organometalik bileşikler, organometalik kimya adında başka bir dalı oluşturur.

Baz, suda iyonlaştıklarında ortama OH (hidroksit) iyonu ve elektron çifti verebilen maddelerdir. Bazlar da, asitler gibi tehlikeli maddelerdir. Suda iyonlaştıklarında hidroksit (OH) iyonu derişimini arttıran maddelere baz denir. Bilinen en güçlü baz Sezyum hidroksittir (CsOH).

<span class="mw-page-title-main">Potasyum nitrat</span>

Potasyum nitrat, formülü KNO3 olan bir potasyum bileşiğidir. Güherçile olarak da bilinen bileşik doğal hâlde kayaçlarda ve mağaralarda oluşan beyaz renkli kabuksu yapıda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Tartarik asit</span>

Tartarik asit ; bitkilerde yaygın olarak bulunan, kristal yapılı, renksiz organik asit. Başta gıda sanayi olmak üzere çeşitli sanayi dallarında kullanılan bu asit, şarabın mayalanması esnasında potasyumun yan ürünü olarak elde edilir. Tartarik asidi bu karışımdan ilk olarak Carl Wilhem Scheele ayırmıştır. Şarap üretiminede ortaya çıkan atıklar potasyum hidroksitle nötralleştirilir. Çöken kalsiyum tartarın sülfürik asitle işlenmesiyle de tartarik asit oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum hidroksit</span> kuvvetli baz

Potasyum hidroksit ya da potasyum hidrat bir kimyasal bileşik. Akkor derecede uçucu olan, 360 °C'de eriyen, suda ısı açığa çıkararak çözünen, beyaz renkte katı bir maddedir. Alkalik bir baz olan potasyum hidroksidin geniş bir kullanım alanı vardır. Endüstride arap sabunu üretiminde, pillerde elektrolit olarak ve gübre yapımında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum hipoklorit</span>

Sodyum hipoklorit, (NaClO) bir tür tuzdur. Günlük hayatta beyazlatıcı çamaşır sularında kullanılmaktadır. Oda koşullarındaki klor ile sabunlardaki sodyum hidroksit tepkimeye sokularak üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hidroksit</span> Bir oksijen ve bir hidrojen atomundan oluşan iyon

Hidroksit, kimya biliminde, oksijen ve hidrojen atomları içeren diatomik anyonun adıdır. Genellikle bir bazın parçalanması sonucu ortaya çıkar. Bilinen en basit diatomik iyonlardan biridir.

Esterlerin su alarak alkol ve asitlere ayrışması reaksiyonudur. Sabunlaşma esterleşmenin tersi olan bir reaksiyondur.Sabunlaşma denilince esterlerin Hidrolizi akla gelmektedir. Bu tepkimenin gerçekleşmesi için hidroksitlerin sulu çözeltisi daha doğru Natriıum hidroksit ya da esterleri parçalaya bilen özel enzimler gerekmektedir. Bitkisel ya da hayvansal yağların sabunlaşması sonucu üç değerli bir alkol olan Gliserin ile yağ asidi oluşur. Sabunlaşma sodyum hidroksit ya da potasyum hidroksit ile yapılırsa yağ asidi yerine bunun sodyum tuzu ya da potasyum tuzu elde edilir. Sabunlaşma temelde bir çeşit Hidroliz reaksiyonudur.

Alkin halojenürlerin katıldıkları bir başka tepkime çeşidiyse ayrılma tepkimeleridir. Bu tepkime esnasında molekülün yapısında bulunan XY gibi bir molekül alkil halojenürlerin yapısından ayrılır bunun sonucunda da çoklu bağlar oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum kromat</span>

Potasyum kromat, kimyasal formülü K2CrO4 olan inorganik bir bileşiktir. Bu sarı katı madde, kromat anyonunun potasyum tuzudur. Sodyum kromat endüstriyel öneme sahip iken potasyum kromat daha çok laboratuvarlarda kullanılır. Potasyum kromat, kanserojen sınıfında bir madde olup kategori 2 kapsamında değerlendirilmektedir.

Gümüş bromür (AgBr), yumuşak, soluk sarı, suda çözünmeyen bu tuz diğer gümüş halideler içinde geçerli olan ışığa duyarılık özelliği ile bilinir. Bu özellik gümüş halidlerin modern fotoğrafik malzemelerin temelini oluşturmalarına sebebiyet vermiştir. AgBr fotoğraf filmelerinde sıkça kullanılır ve bazılarınca Torino Kefeni yapımında kullanılmıştır. Bu tuz doğal olarak bromaritit minerali hâlinde bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum iyodat</span>

Potasyum iyodat (KIO3) bir kimyasal bileşiktir. K+ ve IO3 iyonlarından oluşur. Potasyum iyodat oksitleyici bir maddedir ve bu nedenle yanıcı maddelerle temas ettiğinde yangına neden olabilir. Suda ve sülfürik asitte çözünür; alkolde çözünmez.

Lityum hidroksit formülüne sahip inorganik alkali metal bileşiğidir. Lityum hidroksit kuvvetli bir baz olmasına rağmen alkali metal bazlarının en zayıf olanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum peroksit</span> Kimyasal bileşik

Potasyum peroksit K2O2 formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. En kararlı potasyum oksitidir.

<span class="mw-page-title-main">Stanislao Cannizzaro</span>

Stanislao Cannizzaro 13 Temmuz 1826 - 10 Mayıs 1910), İtalyan kimyagerdir. Cannizzaro reaksiyonuyla ve 1860'taki Karlsruhe Kongresi'nde atom ağırlığı müzakerelerindeki etkili rolüyle ünlüdür.