İçeriğe atla

Canelé

Canelé
Ülke(ler)Fransa
BölgesiBordeaux
TürüHamur işi, Tatlı
Servis şekliun, süt, yumurta sarısı, tereyağı, vanilya, rom, şeker kamışı

Canelé, Fransız mutfağına ait rom veya vanilya ile tatlandırılmış bir iç kremaya ve karamelize dış yüzeye sahip bir kek türüdür. Kek adını pişirilmesi için özel olarak yapılan yivli ve oluklu bir görüntüye sahip olan pişirme kabından alır.[1][2][3] Fransa'nın Bordeux bölgesine ait bir tatlı türüdür ve günümüzde Paris'te pâtisserielerde ve yurtdışındaki pastanelerde yaygın olarak bulunabilir.[4]

Tarihçe

Canelé'nin ilk defa ne zaman ve kimin tarafından yapıldığı belirsizdir fakat genel olarak 15 ve 18. yüzyıllar arasında Fransa'nın Güney'inde bulunan Bordeaux'a özgü bir yiyecek olduğu düşünülür.[2] Tatlının yapıldığı günden beri tarifi değişmemiştir fakat tatlının orijinal tarifi hiçbir zaman açıklanmamış ve halktan gizli tutulmuştur. Birçok tarihçi tatlının kökenin 17. yüzyılda Bordeaux bölgesindeki şarap üreticilerin şarabın rengini berraklaştırmak için yumurta akı kullanması, artan yumurta sarısını yoksullara yemek yapmaları için Annonciades manastırındaki rahibelerine vermesi ve rahibelerin yumurta sarısını unla karıştırarak ilk caneléyi yaptığını iddia etmektedir.[1][2][3][5] Fransız İhtilali sırasında tatlıyla alakalı bütün belgeler yok edilmesi ve tatlıyı yapan kişilerin bölgeden sürülmesiyle tatlının gerçekten rahibelerle bağlantılı olup olmadığı belirsizdir.[2][6] 1930'lü yıllarda Bordeaux'taki fırınlarda vanilya dolgulu bir kek olarak tekrardan ortaya çıktı fakat İkinci Dünya Savaşı döneminde popülerliğini yitirdi.[5]

1985 yılında Bordeaux'lu pastacılar tarafından canelé'yi Fransa'nın kültürel mirası ve Bordeaux'un resmi mülkü yapmaya adayan Conférie du Canelé de Bordeaux isimli bir örgüt kuruldu. Örgütteki 88 pasta şefi bir araya gelerek canelé'nin tarifini gizli tutmaya ve bunu sadece pişirmeye layık gördükleri pasta çıraklarına iletmeye yemin ettiler. Pasta şefleri canelé'nin tek bir tarifinin olduğunu vurgulamak için daha önceden 'cannelé' olarak bilinen tatlının ismindeki tek bir "n" harfini çıkartarak tarife "canelé" adını verdiler.[5][7][8]

Canelé'nin pişirilmesi konusunda bazı standartlar vardır. Fransa'da genel olarak silikona kıyasla daha iyi bir şekilde ileten bakır kaplarda pişirilir. Aynı zamanda canelé'nin karamelli dış yüzeyinin koyu bir renk alıncaya kadar pişirilmesi gerekir. Birçok Fransız pasta şefi, canelé'nin siyahlaştıktan sonra kendisine özgü bir tat ve daha gevreksi bir kıvam aldığını iddia etmektedir. Fransa'da canelé'nin siyaha yakın bir renkte sayılması yaygınken, Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde siyah görüntünün yanık tadı çağrıştırması nedeniyle daha açık kahverengi tonda satılması daha yaygındır.[2][5]

Kaynakça

  1. ^ a b "Cannelé de Bordeaux – Canelé - Bayrak Yemekleri". 25 Haziran 2016. 10 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  2. ^ a b c d e "The Story Behind the Iconic Canelé and the Recipe | Best of France". bestoffrance.ca (İngilizce). 10 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  3. ^ a b "L'histoire du canelé". www.baillardran.com. 10 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  4. ^ "Canelé | Traditional Sweet Pastry From Bordeaux | TasteAtlas". www.tasteatlas.com. 10 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  5. ^ a b c d "From Nuns Who Baked to a Brotherhood: The Probable History of the French Canelé". www.cadburydessertscorner.com (İngilizce). 10 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  6. ^ Denim, Double (12 Nisan 2018). "Today in Cannele-related clickbait: the story French male bakers DON'T want you to know". Medium (İngilizce). 10 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  7. ^ "Classic Canelé: The History of the Fluted French Pastry | Institute of Culinary Education". www.ice.edu (İngilizce). 28 Şubat 2020. 10 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  8. ^ redmond, ally (4 Ekim 2018). "the history of the canelé". MY FRENCH COUNTRY HOME (İngilizce). 10 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mücver</span> Türk mutfağından kızartma kabak (sakız kabağı) yemeği

Mücver bir pişirme tekniğinin adıdır.Yaklaşık 20 değişik mücver yemeğinden kayıtlara dayanarak bahsedebiliriz.

<span class="mw-page-title-main">Muzlu ekmek</span>

Muzlu ekmek (ingilizce:Banana bread) veya "muzlu kek"; asıl maddesi olgun muz olan tatlı. ABD ve Avustralya'da popülerdir.

<span class="mw-page-title-main">Melek Kek</span>

Melek Kek (ingilizce:Angel Cake) tereyağı olmadan dövülmüş yumurta akı ile yapılan pandİspanya'nın bir türüdür. Melek gıda kek Amerika Birleşik Devletleri kökenli olup 19. yüzyılın sonlarında popüler oldu.Hafif ve kabarık dokusuna göre "Melek Kek" ismini almış ve bu ad ile birlikte eşsiz bir ün kazanmıştır.Melek kek sadece kaskatı çırpılmış yumurta akı ile yapılan beyaz sünger keki olup,yağ kullanılmıyor. Beyaz bir sünger kek için ilk tarif 1839 yılında Marul Bryan'ın Kentucky Housewife yemek kitabında yer almıştır.Isabella Stewart tarafından 1878 yılında "The Home Messenger Book of Tested Recipes", kekin ilk tarifi içeriyordu.Stewart'ın detaylı tarifi on bir yumurta akı, şeker, un, vanilya özü ve tartar kreminden oluşurdu.

Hamur işi, un, su ve katı yağdan oluşan bir hamurdur. Şekerli hamur işleri genellikle şekerleme ürünü olarak da tanımlanır. "Hamur işleri" sözcüğü, un, şeker, süt, tereyağı, katı yağ, kabartma tozu ve yumurta gibi maddelerden yapılmış birçok pişirilmiş ürünleri bildirir. Küçük tartlar ve diğer tatlı pişmiş ürünler de hamur işleri olarak adlandırılır. Fransızca kelime pâtisserie de aynı yiyecekler için kullanılır. Ortak hamur işleri turta, tart, kiş hamuru ve etli börek türlerini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Pastane</span>

Bir pastane veya pasta dükkânı, kek üretmek veya satmak konusunda uzmanlaşmış bir perakende işletmedir; Ayrıca top kek, muffin, sünger kek ve bir pasta unvanı altına giren diğer pişmiş ürünleri de satabilirler. Kek dükkânları ayrıca olarak, özellikle pasta süsleme için, ev keki pişirme malzemeleri ve malzemeleri satabilirler, fakat hepsi bunu yapmaz. Bazıları ise daha da gelişerek, kafe, kahvehane, restoran hizmetleri de verebilirler. Bir diğer yaygın, fakat evrensel olmayan yan hat, düğün pastası ve özenli doğum günü pastası gibi özel siparişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Koyu krema</span>

Koyu krema pişirilmiş bir süt veya krema ve yumurta sarısı karışımına dayanan çeşitli mutfak terkipleridir. Ne kadar yumurta veya kıvam arttırıcı kullanılmasına bağlı olarak, muhallebi, ingiliz kreması veya pasta kremasına kadar değişebilir. En yaygın olan koyu krema tatlılar veya tatlı sosu olarak kullanılır ve tipik olarak şeker ve vanilya içerir. Bazen un ve mısır nişastası, pasta kreminde veya krem peyniri olarak eklenir.

<span class="mw-page-title-main">Pasta şefi</span>

Pasta şefi veya pâtissier hamur işi, tatlılar, ekmekler ve diğer unlu mamullerin yapımında usta, profesyonel bir mutfakta istasyon şefi ve aşçıdır. Büyük otellerde, bistrolarda, restoranlarda, pastanelerde ve bazı kafelerde çalışmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Rikwato</span> tatlı türü, çörek

Rikwato, genellikle pişmiş bir tatlı yiyecek ve kek türüdür. En eski formlarında, rikwatolar çörek ve ekmeklerin modifikasyonuydu. Ancak basit veya ayrıntılı hamur işleri, turnover, bundt kek, beze, koyu krema, tart ve turtalar gibi tatlılarla özellikleri paylaşan çok çeşitli preparatları kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Damla çikolatalı kurabiye</span> çikolata parçası içeren kurabiye

Çikolata çikolatalı kurabiye Amerika Birleşik Devletleri kökenli bir çikolatalı kurabiye olup ayırt edici bileşeni olarak damla çikolata parçaları, M&M's veya çikolata şekerleri içerir. 1938 dolaylarında, Ruth Graves Wakefield, Nestlé yarı-tatlı bir çikolata çubuğundan bir kurabiyeye doğranmış parçalar ekledi.

Ispanaklı pasta veya Ispanaklı kek, Türk mutfağında yer alan ve yeşil görüntüsüyle ünlenmiş bir tatlıdır. Ispanak, krema, vanilya, yumurta ve süt ile yapılır. Bu pasta keşfedilirken ilk başta ıspanak sadece pastaya yeşil renk vermesi amacıyla az miktar ıspanak konulsa da daha sonra ıspanak miktarı arttırılarak hem pastaya daha koyu yeşil renk vermesi hem de ıspanak tadını daha çok hissetirmesiyle lezzetli bulunmuştur. Bu pastada kremanın önemi fazladır ve ıspanağın verdiği tat ile birleşip pastanın tadını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Şu hamuru</span>

Şu hamuru, Pataşu hamuru veya Choux hamuru Fransız mutfağı'na ait bir hamur türüdür. Profiterol ve ekler gibi tatlıların yapımında kullanıldığı için profiterol veya ekler hamuru olarak da isimlendirilir. Aynı zamanda Türk mutfağı'ndaki tulumba ve İspanyol-Portekiz mutfağındaki churro'nun yapımında da pataşu hamuru kullanılır. Fransız Mutfağı'nda Paris-Brest ve Krokan Bush gibi tatlıların yanı sıra Gougère gibi tuzlu atıştırmalıklarda da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Tart hamuru</span>

Tart hamuru, tart, kiş, turta yapımında kullanılan bir hamur türüdür. Un, tereyağı, su ve yumurta kullanılarak yapılır. Tart hamuru, pürüzsüz ve esnek bir kıvama gelene kadar yoğrulur ardından merdane kullanılarak belirli bir kalınlığa gelene kadar açılır. Hamurun fırında pişerken şişmesini engellemek için çatal veya kürdanla üzerinde delik açılabilir.

<span class="mw-page-title-main">St. Honoré keki</span>

Saint Honoré keki, Fransız mutfağında bulunan bir tatlı türüdür. Milföy hamuru, şu hamuru topları, vanilyalı pastacı kreması, karamel ve krem şanti gibi Fransız mutfağında sıkla kullanılan malzemelerin birer kombinasyonudur. Tatlı adını Fransa'da fırıncıların ve pastacıların koruyucusu Saint Honoré'den almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rahibe pufları</span>

Rahibe Pufları Fransız mutfağına ait hamurdan yapılan bir tatlı türüdür. Tatlının adı daha kaba bir tabirle "Rahibe'nin osuruğu" anlamına gelir. Kanada'nın Fransızca konuşan bölgeleri, ABD, İngiltere ve İspanya'da da yapılmaktadır. Tatlı aynı zamanda "Rüzgar çöreği", "Rüzgarlı çörek" ve "Rahibenin iç çekişi" ve "Rahibe huzuru" olarak da isimlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Religieuse</span>

Fransız mutfağında bulunan bir tatlı türüdür. Biri büyük biri küçük iki adet şu hamurunun vanilyalı pastacı kremasıyla doldurulması ve üst üste dizilmesiyle yapılır. Profiterol toplarının ikisi de çikolata ganaja batırılır ardından küçük parça büyük olanın üzerine konur. Ardından pastanın birleşme kısımlarına krema sıkılarak tatlı süslenir. Bazı tariflerde birleştirme aşamasında buzlanma adı verilen yöntem kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Chiboust kreması</span>

Chiboust kreması, pastacı kreması, jelatin ve beze kullanılarak yapılan Fransız mutfağına ait pasta kremasıdır. Tarifindeki jelatin ve beze, klasik pastacı kremasını hafifletmek amacıyla kullanılır bu nedenle Chiboust kremasının yapısı daha köpüksü bir yapıya tadı da daha tatlı bir kıvama gelir. Krema genellikle vanilya aromalıdır fakat portakal kabuğu, tarçın kabukları gibi çeşitli aromalarda tarifin içine eklenebilir. St. Honoré keki'nin ve Fransızların milföy (mille-feuille) tatlısının temel bileşenlerinden olduğu için St. Honoré veya Mille-feuille kreması olarak da bilinir. Fransız tatlılarında kek ve diğer hamur işlerinin içlerini doldurmak ve süslemelerini yapmak için kullanılır. Tart yapımında eğer krema hamurla beraber pişirilecekse tarifin içerisine jelatin eklenmesine gerek yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Biscuit Rose de Reims</span>

Biscuit Rose de Reims Fransız mutfağında bulunan tarifindeki kırmız ilavesiyle pembemsi bir renge sahip olan bisküvi türüdür. Dikdörtgen bir şekle sahiptir ve üzerine pudra şekeri serpilerek hazırlanır. Herhangi bir sıvıya batırıldığında kırılmayacak bir yapıya sahiptir bu nedenle sıklıkla şampanya ve kırmızı şaraba batırılarak tüketilir. Bisküvi temel olarak yumurta, un, şeker ve vanilyadan oluştuğu bilinse bile orijinal tarifi gizli tutulmaktadır. Fransa'nın Reims kentinde bulunan Biscuits Fossier şirketine ait bir üründür ve adını tarifinin ortaya çıktığı şehirden alır.

<span class="mw-page-title-main">Franjipan</span>

Franjipan Fransız mutfağında bulunan genellikle kek ve tart gibi hamur işlerinde kullanılan tatlı badem aromalı bir krema (muhallebi) türüdür. 1674 tarihli bir yemek kitabında "franchipane" olarak geçen kelimenin en erken modern yazımı 1732 tarihli pastacılar sözlüğünde bulunmaktadır. Başlangıçta badem veya antep fıstığı ile tatlandırılmış bir muhallebi tartını tanımlasa bile daha sonradan çeşitli şekerlemelerde ve hamur işlerinde kullanılan bir dolguyu tanımlamak için kullanılmaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Financier</span>

Financier ya da eski adıyla Visitandine Fransız mutfağında bulunan bademli bir kek türüdür. Genellikle beurre noisette sosu ile tatlandırılır ve küçük bir kalıpta pişirilir. Kekin içi hafif ve nemli, dışı ise gevrek ve yumurta kabuğu sertliğindedir. Geleneksel financier ayrıca yumurta beyazı, un ve pudra şekeri içerir. Yapımında kullanılan kalıplar petits four boyutlarında küçük dikdörtgen somun şeklindedir. Financier'in ismi Fransızca "finansör" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Koulourakia</span>

Koulourakia veya Koulouria olarak bilinen genellikle Paskalya döneminde yapılan ve Kutsal Cumartesi'den sonra yenen geleneksel bir Yunan tatlısıdır. Pontus Rumcasında kerkele olarak isimlendirilir. Koulourakia geleneksel tarifinde vanilya, tereyağı ve şeker bulunur ve hamur işi at nalı, yunan harfleri, saç tokası veya saç örgüsü şeklinde örülebilse bile en yaygın örgü şekli yılan şeklinde örülmesidir. Hamur işi fırınlanmadan önce fırça ile üzerine yumurta sarısı sürülür bu sayede üstünün daha iyi pişmesi sağlanır. Bazı tariflerde hamurun üzerine susam serpilirken, bazı tariflerde hamurun ortasına karanfil konur. Tatlı veya atıştırmalık olarak kahve ve çayla beraber servis edilir. Hamur işinin yılan şeklinde örülmesinin sebebi Antik Girit'te yaşayan Minosluların dini uygulamalarının bir parçası olan yılanın iyileştirici gücü olduğuna inanmasına dayanmaktadır.