İçeriğe atla

Candida

Candida
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Fungi
Bölüm: Ascomycota
Sınıf: Saccharomycetes
Takım: Saccharomycetales
Familya: Saccharomycetaceae
Cins: Candida

Candida, insanlarda ve hayvanlarda mantar hastalığına yol açabilen bir maya cinsidir, en önemli türü Candida albicans'tır. Türkçe "kandida" olarak okunur.

Candida dubliniensis bir diğer Candida türüdür. Anti-fungal ilaç alan HIV-pozitif kişilerde C. dubliniensis'in fluconazole adlı anti-fungal ilaca direnç geliştirmesi sıkça raslanan bir sorundur.

Vücutta fazla miktarda Candida bulunması kandidiyaz hastalığına yol açar.

Antiasit ilaç kullanımı sindirim sisteminde C. albicans'ın yerleşmesine yol açabilir. Bu durum Koenzim Q emilmesine engel oluşturabilir.[1]

Candida enfeksiyonlarının en sık görülen tiplerinden biri akrilik takma diş kullananlarda görülen oral kandidiyazdır.[2]

Patojen

Vajinal çubukta Candida sporları. (Gram boyama)

Candida, sağlıklı yetişkinlerin cilt'inde[3] az sayıda neredeyse evrenseldir. C albicans, solunum yolu mukoz membranlarının normal florasının, mide-bağırsak ve kadın genital yollarının bir parçasıdır. Cildin diğer dokulara kıyasla kuru olması mantarın büyümesini engeller ancak hasarlı cilt veya birbirine sürtünen veya basan cilt (intertriginous) bölgeleri hızlı büyümeye uygundur.[4]

"C." "albicans" da dahil olmak üzere birçok türün aşırı büyümesi, orofaringeal kandidiyaz (pamukçuk) veya vulvovajinal kandidiyaz (vajinal kandidiyaz) ve balanite neden olabilen subpreputial kandidiyaz gibi yüzeysel enfeksiyonlara ve fungemi ve invaziv kandidiyazis gibi sistemik enfeksiyonlara neden olabilir.

Oral kandidiyazis, yaşlı protez kullananlarda yaygındır.[5]

Kaynakça

İngilizce Wikipedia'da Candida (genus) maddesinin 7.08.2006 tarihli sürümü

  1. ^ Krone, et al. (2001), Med Hypotheses 57:570-2
  2. ^ Samaranayake ve MacFarlane, 1990 (eds). Oral Candidosis. London, UK: Butterworth, 1990: 66–132
  3. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; rmm isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  4. ^ {{Kitap kaynağı|soyadı=Goehring|ad=Richard V.|başlık=Mims' medical microbiology.|yıl=2008|yayıncı=Mosby Elsevier|yer=Philadelphia, PA|isbn=9780323044752|sayfa=656|basım=4.4
  5. ^ Darwazeh A, Lamey P, Samaranayake L, MacFarlane T, Fisher B, Macrury S, MacCuish A (1990). "The relationship between colonisation, secretor status and in-vitro adhesion of Candida albicans to buccal epithelial cells from diabetics". J Med Microbiol. 33 (1): 43-9. doi:10.1099/00222615-33-1-43Özgürce erişilebilir. PMID 2231671. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">HIV/AIDS</span> HIV virüsünün sebep olduğu bulaşıcı ölümcül hastalık

AIDS, ilk kez 1980'lerin başında Orta ve Güney Afrika'da gündeme gelen ve giderek ürkütücü boyutlara ulaşan, etkeni HIV (İngilizce: Human Immunodeficiency Virus / Türkçe: İnsan bağışıklık yetmezliği virüsü) olan bir enfeksiyon hastalığıdır. HIV, bağışıklık sistemindeki akyuvarların (özellikle CD4+ lenfositler) yapısını bozarak ve sayısını azaltarak vücudun enfeksiyonlara karşı direncini ortadan kaldırır.

Kasık mantarı veya tıbbî ismiyle Tinea cruris, kasık bölgesinde oluşan bir mantar enfeksiyonudur. Genellikle sporcularda ve şişman, çok terleyen kişilerde görülür. "Kasık kaşıntısı" diye de bilinir.

-3,5,7,9,11,13-hexamethyl-1-oxacyclotetradecane-2,10-dione

<span class="mw-page-title-main">Farenjit</span>

Farenjit, Pharyngitis yutağın (farenks) iltihaplanmasına (enflamasyon) yani yutak ve boğaz iltihaplanma verilen bir hastalıktır. Yutağın bazen mikrobik, bazen metabolik, bazen de çalışılan ortamın ısısına, tozuna bağlı olarak reaksiyon göstermesi olan farenjit sıklıkla boğaz ağrısı veya boğaz yangısı olarak anılır. Bademciklerin enfeksiyonu, tonsilit, de eş zamanlı olarak görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Candida albicans</span>

Candida albicans, eşeyli çoğalan, diploit, maya tipi bir mantar türü ve insanlarda oral ve vajinal fırsatçı enfeksiyonların etmenidir. Candida cinsine ait 200 tür olmasına karşın Candida enfeksiyonlarının %75'inin sorumlusu C. albicans'tır. Türkçe okunuşu kandida albikanstır.

Pamukçuk ya da oral kandidiyaz (oral candidiasis), Candida albicans mantarının ağız mukozasında yaptığı enfeksiyondur. "Pamukçuk" adı genelde bebeklerin ağzında görülen enfeksiyon için kullanılmakla beraber yetişkinlerin ağzında veya boğazında meydana gelen kandida enfeksiyonları için de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kandidiyaz</span>

Kandidiyaz, herhangi bir Candida türüne bağlı olarak gelişen herhangi bir mantar enfeksiyonu için kullanılan genel addır. Kandidiyaz başka adlarla da anılabilmektedir ve bunlar şöyle sıralanabilir:

  • Kandida enfeksiyonu, kandidoz ve kandidiyazis.
  • Moniliyaz ve moniliyazis.

Vajinit, vajina mukozasının enflamasyonudur ve genelde aşağıdaki üç kategoriye ayrılır:

<span class="mw-page-title-main">Lenfadenopati</span> lenf düğümü hastalıkları

Lenfadenopati' veya adenopati, lenf düğüm'lerinin büyüklük veya kıvam açısından anormal olduğu bir lenfatik hastalık tır. İltihaplanma tipi lenfadenopatisi şişmiş veya genişlemiş lenf düğümleri üretiği lenfadenittir. Klinik uygulamada, lenfadenopati ve lenfadenit arasındaki ayrım nadiren yapılır ve kelimeler genellikle eş anlamlıdır. Lenfatik damarların iltihaplanmasına lenfanjit denir.

<span class="mw-page-title-main">Maya (biyoloji)</span> gayriresmi mantar grubu

Mayalar ökaryot, tek hücreli, fungi (mantarlar) alemi içerisinde sınıflandırılan mikroorganizmalardır. Kökenleri 300 milyon yıl öncesine kadar uzanmaktadır ve bilinen en az 1500 türü bulunmaktadır. Tanımlanmış tüm mantar türlerinin tahminen %1'i mayalardır. Mayalar çok hücreli atalardan evrimleşmiş, tek hücreli organizmalardır, fakat bazı türleri, pseudohif olarak bilinen, birbirine zincirleme eklenen tomurcuklanmış hücre dizileri oluşturarak, çok hücreli organizma benzeri özellikler gösterme yeteneğine sahiptirler. Maya hücreleri, türe ve çevresel ortama göre, genellikle 3–4 µm (mikrometre) olsalar da, 40 µm'ye kadar varan farklı boyutlarda olabilirler.

Mantar hastalığı, 50 kadar mantar türünün sebep olduğu çeşitli cilt ve tırnak hastalıklarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dişeti büyümeleri</span>

Dişeti büyümeleri, dişler arasında yer alan piramit biçimindeki dişetlerinin büyümesidir.

Fiziksel nedenlere bağlı stomatitler ağız mukozasında ısı değişikliklerinin (termal) ya da elektrik akımının neden olduğu yanıklar ile mekanik travmaların yol açtığı yangılardır.

<span class="mw-page-title-main">Ketokonazol</span>

Konazol markası altında satılan ketokonazol, bir dizi mantar enfeksiyonunu tedavi etmek için kullanılan bir antiandrojen ve antifungal ilaçtır. Cilde uygulandığında tinea, kutanöz kandidiyazis, pityriasis versicolor, kepek ve seboreik dermatit gibi mantarlı cilt enfeksiyonlarında kullanılır. Oral kullanım daha az tercih edilen bir seçenektir ve sadece diğer formların kullanılamadığı ciddi enfeksiyonlarda önerilir. Diğer kullanımlar, aşırı tüylenme ve Cushing sendromu tedavisidir.

Vorikonazol, bir dizi mantar enfeksiyonunu tedavi etmek için kullanılan bir antifungal ilaçtır. Buna aspergilloz, kandidiyazis, koksidioidomikoz, histoplazmoz, penisiloz ve Scedosporium veya Fusarium enfeksiyonları dahildir. Ağızdan alınabilir veya damar içine enjeksiyon yoluyla kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Flusitozin</span> kimyasal bileşik

5-florositozin (5-FC) olarak da bilinen flusitozin, mantar önleyici bir ilaçtır. Özellikle ciddi Candida enfeksiyonları ve kriptokokoz için amfoterisin B ile birlikte kullanılır. Kromomikoz için tek başına veya diğer mantar önleyicilerle birlikte kullanılabilir. Flusitozin ağız yoluyla ve damar içine enjeksiyon yoluyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Flukonazol</span> kimyasal bileşik

Flukonazol, bir dizi mantar enfeksiyonu için kullanılan bir mantar önleyici ilaçtır. Buna kandidiyaz, blastomikoz, koksidiyomikoz, kriptokokoz, histoplazmoz, dermatofitoz ve pitriyazis versikolor dahildir. Ayrıca organ nakli sonrası, düşük doğum ağırlıklı bebekler ve kan nötrofil sayısı düşük olanlar gibi yüksek risk altındaki kişilerde kandidiyazisin önlenmesinde kullanılır. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyon yoluyla.verilir.

<span class="mw-page-title-main">Klotrimazol</span> kimyasal bileşik

Klotrimazol, mantar önleyici bir ilaçtır. Vajinal mantar enfeksiyonları, oral pamukçuk, tinea versicolor ve ayak mantarı ve kasık mantarı dahil olmak üzere saçkıran türlerini tedavi etmek için kullanılır. Ağız yoluyla alınabileceği gibi cilde veya vajinaya krem olarak sürülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Nistatin</span> temel ilaç

Nistatin, mantar önleyici bir ilaçtır. Bebek bezi dermatiti, pamukçuk, özofageal kandidiyazis ve vajinal maya enfeksiyonları dahil olmak üzere cildin Candida enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılır. Yüksek risk altında olanlarda kandidiyazı önlemek için de kullanılabilir. Nistatin ağız yoluyla, vajinada kullanılabilir veya cilde uygulanabilir.

Fenazopiridin, böbrekler tarafından idrarla atıldığında idrar yolu üzerinde lokal analjezik etkiye sahip olan bir ilaçtır. Genellikle idrar yolu enfeksiyonları, ameliyat veya idrar yolu yaralanmasından kaynaklanan ağrı, tahrişin giderilmesine yardımcı olmak için kullanılır. Fenazopiridin, Cilag'ın kurucusu Bernhard Joos tarafından keşfedilmiştir.