İçeriğe atla

Canım Hoca Mehmed Paşa

Canım Hoca Mehmed Paşa Osmanlı denizcisi (d. 1640[] - ö. 1737, Kütahya). III. Ahmed saltanatında 18 Aralık 1714 - 14 Şubat 1717 döneminde; I. Mahmud saltanatında Haziran 1731 - Kasim 1731 ve 7 Mayıs 1733 - 14 Kasım 1736 dönemlerinde kaptan-ı derya görevi yapmıştır. Diğer kale muhafızlığı görevlerinde de bulunmuştur.[1]

Hayatı

Bazı kaynaklara göre Cezayir'de doğmuştur. Bir savaşta Venediklilere esir düşerek yedi yıl esir kalmış, Osmanlılar tarafından fidyesi verilmek suretiyle kurtarılmıştır.[2]

Tersanede yetişmiş ve kalyon süvarisi ve kaptanı olmuştur. III. Ahmed döneminde Aralık 1714'te vezirlik verilerek kaptan-ı derya olmuştur. Mora kıyılarının düşmandan temizlenmesinde büyük başarıları olmuştur. Bir ara Korfu adasının kuşatılmasında yanlış iş gördüğünden 14 Şubat 1717'de Yedikule'de hapsedilmiştir.[1][3]

Yine I. kaptan-ı deryalık zamanında Veziri Âzam Şehit Ali Paşa ile zıt gitmesinden dolayı kaptan-ı deryalıktan azledilerek Kandiye'ye sürgün edilmiş ve oradan oğlunun idare ettiği bir çektiryeye[4] binerek Trablus ve Tunus taraflarına kaçarak oralarda bir hakimiyet tesis etmek istemiş ise de muvaffak olamayıp Cezayir'de ikamete gelmiştir.[5] Daha sonra affedilmiş; 1718'de Koron Muhafızı ve 1726'da Hanya Muhafızı görevlerine tayin edilmiştir.[1]

I. Mahmud döneminin başında ikinci kez kaptan-ı derya görevine getirilmiştir. Bu dönemin başında Patrona Halil ve zorbaları devletin her işine karışmaktaydılar ve Kasım 1730'da Patrona Halil sedaret kaymakamı olmak istemişti, Bunu önlemek için devlet ricali Canım Hoca Mehmet Paşa'dan bir plan yapması istemiş ve 25 Kasım'da bu plana uygun olarak Patrona Halil ve diğer elebaşıları saraya bir toplantıya çağrılıp bir baskınla öldürülmüşlerdir.

27 Mart 1731'de çıkan bir diğer yeniçeri isyanınında da Sadrazam Kabakulak İbrahim Paşa, Kaptanpaşa Canım Hoca Mehmet Paşa ve yeniçeri ağası sancağ-ı şerif altında toplanan askerlerle birlikte Etmeydanı'na isyancıların üzerine yürüyüp isyanı bastırmışlardır.

Canım Hoca Mehmet Paşa Kasım 1731'de kaptan-ı deryalık görevinden azledilmiştir..[1]

Mart 1732'de Ağrıboz Muhafızı tayin edilmiştir.

7 Mayıs 1733'te üçüncü kez kaptan-ı derya görevi verilmiş ve bu görevde 1737'de azledilmesine kadar kalmıştır.[1] Bu dönem sonlarında Osmanlı donanması Rusların 1736'da Azak Denizi ağzında elegeçirdikleri Azak Kalesine bağlı ve diğer nehir ağızlarındaki Rus deniz hareketlerini kontrol etmek için Sinop'ta bir filo kurulmuştur. Bu filo Canım Hoca Mehmet Paşa komutasında ilk olarak Dinyeper Nehri ağzına sefer yapmıştır.

Kaptan-ı deryalıktan 14 Kasım 1736'da azledilmesinden sonra Kütahya'ya sürgüne gönderilmiştir. O şehirde sürgünde iken 1737'de ölmüştür.[1]

Değerlendirme

Zayıf zamanlarında Fransızlar'dan yardım gördüğü için ikbal zamanında Fransızlar'ın Türkiye'de nüfuzlarının artmasına çalışmıştır. Fransa Sefiri Marki dö Vilnov ile samimaâne görüşürmeler yapmıştır. Sicill-i Osmani'de

"Deniz işlerini bilir ve sadıktı"

olarak değerlendirilmiştir.[1] Tabiaten başkaldıran biri olmakla beraber zarif bir zat idi. Azamet ve görkemi, zevk ve sefayı severdi. Mehmed Paşa İtalyancaya vakıf idi.[6]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.230 [1]
  2. ^ http://www.nevenedir.com/canım-hoca-mehmet-paşa---1673/37090/[]
  3. ^ "Ahmet Yesevi Üni. bilig dergisi, Bahar 2016/sayı 77, sayfa 34,35" (PDF). 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Şubat 2017. 
  4. ^ yelkenli fakat kürekle de idare edilen gemi
  5. ^ Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 225
  6. ^ Uzunçarşılı, İsmail H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 226
Askerî görevi
Önce gelen:
Koca Bekir Paşa		Kaptan-ı Derya
7 Mayıs 1733 - 14 Kasım 1736 		Sonra gelen:
Laz Ali Paşa
Önce gelen:
Abdi Paşa		Kaptan-ı Derya
Haziran 1731 - Kasım 1731 		Sonra gelen:
Abdi Paşa
Önce gelen:
İzmirli Süleyman Paşa		Kaptan-ı Derya
18 Aralık 1714 - 14 Şubat 1717 		Sonra gelen:
Moralı İbrahim Paşa

İlgili Araştırma Makaleleri

Siyavuş Paşa, IV. Mehmed saltanatında 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 ve 5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656 tarihleri arasında iki kez toplam iki ay yirmi dokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 1641 - 1642 döneminde Kaptan-ı Derya'lık da yapmıştır.

Silahdar Damat Mehmed Paşa, I. Mahmud saltanatında 1 Ekim 1730 - 22 Ocak 1731 tarihleri arasında üç ay yirmi bir gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Kabakulak İbrahim Paşa I. Mahmud saltanatında, 22 Ocak 1731 - 10 Eylül 1731 tarihleri arasında yedi ay on dokuz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. Kabakulak İbrahim Paşa Patrona Halil ve ekibini tasfiye eden paşa olarak tarihinde yerini almıştır.

Muhsinzade Abdullah Paşa I. Mahmud saltanatında, 6 Ağustos 1737 - 19 Aralık 1737 tarihleri arasında dört ay on dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Damad Mehmed Ali Paşa</span> 183. Osmanlı sadrazamı

Damad Mehmed Ali Paşa (1813-1868), Abdülmecid saltanatında 3 Ekim 1852 - 14 Mayıs 1853 tarihleri arasında yedi ay on iki gün sadrazam olmuş; 6 kez kaptan-ı derya görevi ve diğer yüksek devlet görevleri yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Abdi Paşa, Osmanlı denizcisi.. III. Ahmed ve I. Mahmud saltanatlarında 28 Eylül 1730 - Mayıs 1731 ile Ağustos 1731 - 19 Aralık 1731 dönemlerinde iki kez kaptan-ı derya görevi yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kaptan-ı deryalar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1401-1867 yılları arasında Osmanlı donanmasının en üst kademedeki sorumlusu olan ve önceleri -16. yüzyılın ortalarına kadar- deryabeyi olarak da anılan Kaptan-ı Derya'ların listesi aşağıdadır. Kaptan-ı Deryalık kurumu 1867'de kaldırılarak yerine Bahriye Nezareti ve Osmanlı Donanması donanma komutanlığı görevleri kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kaymak Mustafa Paşa</span>

Kaymak Mustafa Paşa ya da Atlamacı Mustafa Paşa Lale Devri sırasında Kaptan-ı Derya olarak Osmanlı Donanmasına kumanda etmiş bir devlet adamıydı.

<span class="mw-page-title-main">Damat Gürcü Halil Rifat Paşa</span> Osmanlı devlet adamı

Damad Gürcü Halil Rifat Paşa, II. Mahmud ve Abdülmecid dönemlerinde görev yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 4 kez Kaptan-ı Deryalık yapmıştır.

Kara Mehmed Paşa, 1822-1823 yılları arasında Osmanlı kaptan-ı deryalığı görevini yapmış denizci.

İzmirli Süleyman Paşa Osmanlı denizcisi. III. Ahmed saltanatında Ocak 1714 - 18 Aralık 1714 ile 5 Nisan 1718 - Eylül 1721 dönemlerinde iki kez kaptan-ı derya görevi yapmıştır. Diğer valilik görevi de verilmiştir.

Aşçı Mehmed Paşa Osmanlı denizcisi. III. Mustafa saltanatında 1702 - 1703 ile III. Ahmet saltanatında Ekim 1713 - Ocak 1714 tarihleri arasında iki kez kaptan-ı derya olarak görev yapmıştır. Sancak beyliği ve valilik görevleri de verilmiştir.

Elçi Mirahor Mustafa Paşa ya da Sarı Mustafa Paşa, Osmanlı devlet adamı ve denizcisi.

Kara Nişancı Davud Paşa Osmanlı devlet adamı ve denizcisidir. II. Bayezid saltanatında 1492 - 1503 arası kaptan-ı deryalık yapmıştır. Bunun yanında başka devlet görevleri de yapmıştır.

Ateş Mehmet Paşa veya Ateş Mehmet Salih Paşa Osmanlı denizcisi. 1863-1865 döneminde kaptan-ı derya görevi yapmıştır.

Kara Mehmet Paşa, idareci ve 1811'de kaptan-ı derya görevi yapmış bir devlet adamıdır.

Çavuşzade Mehmed Paşa, (1622-1682), vezirlik, eyalet valiliği ve kaptan-ı deryalık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

Silahdar Damat Dimetokalı Mehmed Paşa I. Mahmud saltanatında 9 Ocak 1736 - 6 Ağustos, 1737 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Laz Ali Paşa Osmanlı denizcisi ve kaptan-ı derya.

Küçük Osman Paşa, Türk devlet adamı ve kaptan-ı derya.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.