İçeriğe atla

Camuka

Camuka
Ölüm1206
Ölüm sebebiİdam
MilliyetMoğol
Diğer ad(lar)ıGür Han
MeslekAsker, Politikacı

Camuka ((Moğolca: Жамуха) veya Gür Han ö. 1206), asker, politikacı ve Moğol Cacirat kabilesinin şefi, sonraları Cengiz Han olarak anılacak olan Temuçin’in kan kardeşi (anda) ve rakibidir.

Hayatı

Camuka, 12. yüzyıl sonları ve 13. yüzyıl başlarında yaşamıştır. Küçük yaşlarda Temuçin ile tanışmış ve kan kardeşi (anda) olmuştur. Temuçin'in karısı olan Börte, Merkitler tarafından kaçırıldığında, Tuğrul Han ile birlikte Temuçin'in yanında Merkitler’e karşı savaşmış ve Börte’nin kurtulmasını sağlamıştır. Buna rağmen Temuçin ve Camuka’nın aralarının bozulması çok uzun sürmemiştir. Aralarının bozulmasında ki asıl etmenin iktidar hırsı olup, “Moğolların Gizli Tarihi” adlı eserde bir buçuk yıl göçebe olarak Temuçin ve Camuka’nın nasıl birlikte yaşadığını ve ayrıldığını anlatmıştır. Temuçin dağa doğru, Camuka nehre doğru giderek konaklamışlardır. Temuçin ile aralarında olan gerilim daha sonraları artmış, Camuka, Temuçin’in kabilesine saldırarak büyük zararlar vermiştir.

Temuçin ile Mücadele

Temuçin'in yeniden güçlenmesinin ardından, Tuğrul Han ile ittifak yapan Camuka, Temuçin'e yeniden saldırmış, ancak ittifakta olan bazı kabilelerin Temuçin'in yanında yer alması nedeniyle Tuğrul Han ve Camuka yenilmiştir. Bu yenilgiden sonra Camuka Naymanlar’a sığındı.

1201’de, Camuka’nın topladığı Kurultay, Camuka’ya “Gür Han” unvanı vermiştir. Camuka bu unvanını kullanarak, Temuçin'e karşı olan kabileleri tekrar etrafında topladı ve Temuçin'e karşı savaş başlattı. Bu savaşı da Temuçin kazanarak, Camuka'nın ordusunu tamamen dağıttı ve Camuka, Temuçin'e esir düştü.

Ölümü

Moğolların Gizli Tarihi” adlı esere göre, Camuka'nın, Temuçin'e esir düşmesinden sonra, Temuçin yeniden dost olmak istediğini söylemiş ancak Camuka bunu reddedip, onurlu (kansız) bir ölüm istemiş ve Temuçin de Camuka'nın bu isteğini yerine getirmiştir. Bir çuvalın içine konularak tokmaklarla vura vura öldürülmüştür, böylece kanı akıtılmamıştır.[1]

Kaynakça

  1. ^ Ortaylı İlber, Tarih Tv, Hangisi Gerçek programı, 19.12.2022

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Han</span> Moğol İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı (1162–1227)

Cengiz Han,, Moğol İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk Kağanı olan Moğol komutan ve hükümdardır. Hükümdarlığı döneminde gerçekleştirdiği hiçbir savaşı kaybetmeyen Cengiz Han, dünya tarihinin en büyük askerî liderlerinden birisi olarak kabul edilmektedir. 13. yüzyılın başında Orta Asya'daki tüm göçebe bozkır kavimlerini birleştirip, bir ulus hâline getirerek Moğol siyasi kimliği çatısı altında toplamıştır. Cengiz Han, hükümdarlığı döneminde 1206-1227 arasında, Kuzey Çin'deki Batı Xia ve Jin Hanedanı; Türkistan'daki Kara Hıtay, Maveraünnehir; Harezm, Horasan ve İran'daki Harezmşahlar, Kafkasya'daki Gürcüler, Deşt-i Kıpçak'taki Rus Knezlikleri, Kıpçaklar ile İdil Bulgarları üzerine seferler yaptı. Bunların sonucunda Pasifik Okyanusu'ndan Hazar Denizi'ne ve Karadeniz'in kuzeyine kadar uzanan bir imparatorluk kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Çing Hanedanı</span> Doğu Asyada kurulan Çinin son imparatorluk hanedanı

Çing Hanedanı, 1644-1911 yılları arasında Çin'de hüküm sürmüş hanedandır. Kurucusu, Çin'in kuzeydoğusunda yaşayan Mançuların Aisin Gioro klanıdır; bu nedenle Mançu Hanedanı olarak da adlandırılır. Çin'in son imparatorluk hanedanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Oğuz Yabguluğu</span> Türkmen ve Oğuz boylarının atası olan Türk devleti

Oğuz Yabguluğu veya Oğuz Yabgu Devleti, Kiev Knezliği tarafından yenilgiye uğratılan Hazar Kağanlığı'nın gücünü kaybetmesiyle Hazarlar'a bağlı olarak Hazar denizi ile Aral gölü arasında ve civarında yaşayan Tengrici Oğuzlar, 950 yıllarında Hazarlar'dan kopuk bağımsız dönem yaşamaya başlamışlardır. Oğuz Yabguluğu 1055 yılına kadar sürmüş ve daha sonra da Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun bir parçası haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ögeday</span> Cengiz Hanın oğlu ve 2. Moğol imparatoru

Ögeday veya Ogeday, Cengiz Han'ın oğullarından biri ve halefi. Cengiz Han'dan sonra Moğol İmparatoru olmuş ve babasının yarım bıraktığı istilaları ve devlet düzenlemesini tamamlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cuci</span>

Cuci, Cengiz Han'ın en büyük oğlu. Bazı kaynaklarda Cuci Han olarak geçse de Cengiz Han'dan önce öldüğü için hanedan, kardeşleri ve oğullarıyla sürmüştür, kendisi han olmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moğol İmparatorluğu</span> 13. ve 14. yüzyılda hüküm sürmüş olan, tarihin bitişik sınırlara sahip en büyük kara imparatorluğu

Moğol İmparatorluğu, 13. ve 14. yüzyıllarda tarihin en büyük bitişik imparatorluğuydu. Doğu Asya'da bugünkü Moğolistan'da ortaya çıkan Moğol İmparatorluğu, en güçlü döneminde Japon Denizi'nden Doğu Avrupa'nın bazı bölgelerine kadar uzandı, kuzeye doğru Kuzey Kutbu'nun bazı bölgelerine kadar uzandı; doğuya ve güneye doğru Hint alt kıtasının bazı bölgelerine girdi, Güneydoğu Asya'yı istila etmeye çalıştı ve İran Platosu'nu fethetti; ve batıya doğru Levant ve Karpat Dağları'na kadar uzandı.

Töregene Hatun ya da Turakine Hatun,, kocası Ögeday'ın ölümünden oğlu Güyük'ün Han seçilmesine kadarki dönemde Moğol İmparatorluğu naibi.

<span class="mw-page-title-main">Subutay</span> Türk olduğu düşünülen Moğol kökenli Komutan

Subutay, Cengiz Han ve Ögeday'ın başlıca stratejisti olan Moğol generali. Subutay, insanlık tarihinin en büyük bitişik imparatorluğu olan Moğol İmparatorluğu'nun genişlemesinin bir parçası olarak tarihteki diğer tüm komutanlardan daha fazla bölgeyi fethettiği veya ele geçirdiği 20'den fazla seferi yönetti ve 65 meydan muharebesi kazandı. Zaferlerini genellikle sofistike stratejileri ve birbirinden yüzlerce kilometre uzakta hareket eden orduları rutin olarak koordine etmesi sayesinde kazandı. Subutay, kendisini Orta Asya'dan Rus bozkırlarına ve Avrupa'ya götüren seferlerinin coğrafi çeşitliliği ve başarısı ile tanınır. Subutay, birçok kişi tarafından Cengiz ve Ögeday Han'ın fetihlerinde etkili olan tarihteki en büyük askeri komutan olarak kabul edilmektedir.

Hindistan'ın Moğollar tarafından istilası, 1221 – 1327 yılları arasında Hindistan yarımadasına düzenlenen çok sayıdaki Moğol İmparatorluğu istilalarını anlatır. Moğollar Kaşmir bölgesine boyun eğdirseler de Delhi Sultanlığına karşı yapılan saldırılar başarısız olur.

<span class="mw-page-title-main">Yesügey</span> Moğol kabile şefi ve Cengiz Hanın babası

Yesüey Batur ya da Yesügey, Moğol kabile şefi ve daha sonraları Cengiz Han olarak bilinecek Temuçin'in babası.

<i>Moğolların Gizli Tarihi</i> Edebi Eser

Moğolların Gizli Tarihi Moğolca yazılmış en eski eserdir. Moğol tarihi ve dili hakkında bilinen en eski eser olarak kabul edilmektedir. Cengiz Han'ın ölümünden sonra tamamlanan eser, bilinen nüshalarına göre Çin yazısıyla Moğolca olarak yazılmış, Moğolca metnin hemen yanı başına da yine Çince karakterlerle sözcüklerin çevirileri verilmiştir. Cengiz Han ve Moğolların tarihini ele alan eser Çin'deki ilk Moğol hanedanının adı ile de anılmaktadır. Batı'da 1872'den beri tanınan eserin 1940'tan beri bütünlüklü, tam çevirileri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Tuğrul Han</span> Kerait Hanı

Tuğrul Han, veya Ong Han, diğer bir unvanı da Wang Han'dır. Daha sonraları Cengiz Han olarak bilinecek Temuçin'in babası Yesügey'in kan kardeşidir (anda). Temuçin'in ilk yıllarında Temuçin'e yardımcı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Höelin</span>

Höelin sonraları Cengiz Han olarak anılacak olan Temuçin'in annesi ve Moğol kabile şefi Yesügey'in eşi.

<span class="mw-page-title-main">Kan kardeş</span> sadakat yemini etmiş doğuştan akraba olmayan erkek

Kan kardeş, akraba olan veya olmayan iki ya da daha fazla erkeğin birbirine sadakat yemini etmesidir. Modern zamanlarda genellikle bu durum bir ritüelle oluşmaktadır. Kan kardeşi olacak kişiler genellikle parmak, el ya da ön kol kısmında küçük bir kesik oluşturur ve kişiler bu kesikleri birbirine bastırır. Bu, kan kardeşlerden birinin kanının diğerinin damarlarında akmasına dayanan bir fikirdir. Fakat bu olay, kan yoluyla bulaşan hastalıklar nedeniyle risk taşıyabilir. Modern zamanlarda, bazı çetelerin de kan paktı yaptığına dair söylentileri vardır. Tarihte İskitler, Hunlar, Çinliler, Kumanlar, Macarlar ve bazı İskandinav topluluklar arasında uygulandığı bilinmektedir.

Cengiz Han (Monɡol (Rusça: Монгол Moğol: Amerika Birleşik Devletleri'nde Cengiz Han'ın Yükselişi ve Birleşik Krallık'ta Moğol: Cengiz Han'ın Gücünün Yükselişi olarak da bilinen, Sergei Bodrov tarafından yönetilen, daha sonraları Cengiz Han olarak bilinen Temüjin'in erken yaşamını konu alan 2007 yapımı epik bir filmdir. Hikâye, Bodrov ve Arif Aliev tarafından yazılan bir senaryodan tasarlandı. Yapımcılığını Bodrov, Sergei Selyanov ve Anton Melnik'in üstlendiği filmin başrollerinde Tadanobu Asano, Sun Honglei ve Chuluuny Khulan yer alıyor. Mongol kaçırılmayı, akrabalığı ve savaşın sonuçlarını araştırıyor.

Shengwu qizheng lu Cengiz Han ve oğlu Ögeday'ın hayatlarını anlatan bir Moğol kroniğinin Çince çevirisidir. Vakayinamenin büyük bir kısmı Moğol İmparatorluğu'nun artık kayıp olan bir devlet tarihi olan Altan Debter alınmıştır. Hem 14. yüzyılın başında Reşîdüddîn Fazlullah-ı Hemedânî tarafından yazılan Farsça Câmiu't-Tevârîh hem de Çince Yuan Tarihi, Altan Debter yararlanmıştır. Tarihçiler, mevcut üç eseri birleştirerek Altan Debter orijinal içeriğini yeterince yeniden yapılandırabilmişlerdir.

Chakirmaut Muharebesi, Cengiz Han'ın Moğol kabilelerini birleştirme girişimlerinin son muharebesiydi. Temuçin, Tayang Han ve oğlu Kuçluk ile rakibi Camuka komutasındaki Naymanlar tarafından yönetilen kabile koalisyonunun birleşik güçleriyle savaştı ve hepsini yendi. Tayang Han savaşta öldü, Kuçlug küçük bir kuvvetle kaçtı ve Camuka geri çekildi ancak daha sonra yakalanarak idam edildi.

Tayang Han Naymanlar'ın kağanıydı. Moğolların Gizli Tarihi'ne göre, fiziksel olarak çok zayıf doğdu ve babası İnanç Bilge Han oğlunun yetişkinliğe kadar hayatta kalacağına inanmıyordu, bu nedenle kendisine Torluq Tayang ismi verildi.

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Han'ın yükselişi</span>

Cengiz Han'ın yükselişi, 1162'de Temuçin olarak doğumundan, Moğol reislerinden oluşan bir meclis olan Kurultay tarafından kendisine "Evrensel Hükümdar" anlamına gelen "Cengiz Han" unvanının verildiği 1206 yılına kadar olan olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Kasar (Cengiz Han'ın kardeşi)</span>

Kasar, Cengiz Han'ın üç erkek kardeşinden biriydi. Câmiu't-Tevârîh'e göre asıl adı Jo'chi idi ve cesaretli biri olduğundan dolayı Kasar (Khasar), yay kullanımı konusunda yetenekli olduğu için de Habutu Kasar lakabını aldı.