İçeriğe atla

Campus Martius

M.S. 300 civarında Antik Campus Martius'un modeli

Campus Martius (Latince Roma'lı kahramanların üzerinde yürüdüğü "Tanrı Mars'ın alanı", İtalyanca Campo Marzio), Antik Roma'da halk tarafından sahiplenilmiş yaklaşık 2 km² (600 acres) genişliğinde alan. Orta Çağlarda Roma'nın en meşhur yeriydi. Günümüz Roma'sının IV rione'si (bölge) olan Campo Marzio, orijinal alanın daha küçük bir bölümünü içerir ve aynı adı taşır.

Antik Roma Çağı

Roma'nın kuruluşundan önce, Campus Martius Tiber Nehri'nin Tiber adası yakınlarındaki kıvrımının batısına yakın, Quirinal Tepesi'nin doğusunda ve Capitol Tepesi'nin güneydoğusunda alçak seviyeli bir düzlüktü.

Bie efsaneye göre, Campus Martius Roma'nın son Kralı Tarquinius Superbus'a ait bir buğday tarlasıydı ancak Roma Cumhuriyeti'nin kuruluşu sırasındaki devrimde yakılmıştı.

Şehrin kurulmasının ardından gelen ilk yüzyıllarda bölge hala Servian Duvarı'nın dışındaydı. Campus, atların ve koyunların otlatılması, Roma ordusunun askeri eğitim etkinlikleri için ya da ordunun sahip olduğu silahları kullanma hakkı olan özel kişiler tarafından eğitim amaçlı kullanılmıştır. Roma savaş tanrısı olan Mars'a ithaf edilmişti ve üzerinde antik bir sunak vardı ve zamanla ordu ve askerlerle bağlantılı hale gelmeye başlamıştı. Başlangıçta, alan sıklıkla askerleri eğitmek amaçlı kullanılmıştı. Sonradan, başarılı geçen askeri seferlerin kutlanması için yapılan geçit törenlerinin merkeziydi.

Güney Campus Martius modeli
The Pantheon, Antik Roma'dan beri Campus Martius'un işareti

Şehir duvarlarının dışında olması nedeniyle, Campus Martius dinleyiciler, şehre giremeyen yabancı elçiler ve yabancı tapınım kültlerine ait tapınaların dikilmesi için uygun bir yerdi.

MÖ 221'de, Campus Martius'un güney tarafında Tiber yakınlarında Circus Flaminius inşa edildi. Araba yarışları için yapılan bu pist, sonradan Via Flaminia'yı da yaptıran Gaius Flaminius Nepos'un adıyla anıldı.

Sulla'nın çağında, birçok bina, etkili Roma'lılar tarafından satın alındı ve insulae (apartman blokları) ve villa'lar ortak kullanım alanlarına kadar girdi. Ardından zaman içinde comitia centuriata adını alarak silahlarla birlikte yapılan şehir toplatıları ve şehir milis'leri için toplanma yeri haline geldi. Pompey, Roma'nın ilk taş tiyatro binasını MÖ 55 yılında Campus Martius'da inşa ettirdi: Bu bölgedeki ilk gerçek anıttır. Alan aynı zamanda seçim toplantıları içinde kullanılmıştır. Julius Caesar, Saepta (içinde seçim yapılan bina) yeri olarak burayı uygun görmüş ve bunlar sonradan mirasçısı Augustus tarafından tamamlanmıştır. MÖ33'de Octavian, Dalmaçya Savaşı ganimetleriyle Porticus Octaviae'yı (Octavian portiko'su) yaptırmıştır.

Campus Martius'daki Antoninus Pius sütunu kaidesi (Vatican Müzesi Bahçesi)

Roma İmparatorluğu'nun başlarındaki Augustus döneminde, alan resmi olarak şehrin bir parçası haline geldi. Şehir 14 yönetim bölgesine bölündü ve Campus Martius, Doğu'da VII Via Lata ve nehir yakınlarındaki IX Circus Flaminius arasında ikiye bölündü.

Campus Martius, aynı zamanda Roma Senatosu tarafından Augustus barışını kutlamak için yaptırılan Ara Pacis'i de (Barış Sunağı) içerir. Augustus'un İmparatorlukta istikrarı sağlama uğraşlarının başarıya ulaştığını sembolize eder.

Marcus Vipsanius Agrippa, orijinalinde bataklık olan zemine Laconicum Sudatorium ya da Agrippa Hamamları olarak bilinen havuz, hamam, parklar ve tapınaklar inşa ettirdi. Porticus Argonautarum ve en dikkat çekici olanı olarak Hadrianus zamanında yeniden inşa edilen ve bu gün hala ayakta olan Pantheon da yine onun tarafından inşa ettirilmiştir. MÖ 19'da yeni hamam ve yapılara su sağlayan Aqua Virgo tamamlandı.

Çok da bilinmeyen kuzey köşesinde devasa Augustus Mozelesi bulunur. Yapılan diğer binalar şöyledir: Marcellus Tiyatrosu, Isis tapınağı (Caligula döneminden), hamamlar ve Nero köprüsüd.

80 yılındaki büyük yangından sonra, Domitian yanan anıtlara ek olarak bir stadium (bugünün Piazza Navona'sı) ve bir Odeion (küçük bir gösteri salonu) yaptırtmıştır.

Aşamalı olarak Campus zaman içinde tapınak, kamu binaları, sirkler, tiyatrolar, portikolar, hamamlar, anıtlar, sütunlar ve obelisk'lerle dolmuştur. İlginç bir şekilde, alan her ne kadar savaş tanrısı Mars'a adanmışsa da Geç Roman döneminde onun adına hiçbir yapı inşa edilmemiştir.

Bu alan her ne kadar başlangıçta şehir duvarlarının dışında kalsa da sonunda savunma amaçlı olarak 270 yılında yapılan Aurelian Duvarı'nın içine alınmıştır.

Orta çağ

Barbar istilalarından sonra Roma'ya su sağlayan kemerlerinin yıkılması üzerine, tepeler üzerindeki nüfus hızla azaldı ve Tiber nehri suyuna bağlı olarak taşkın tehlikesine rağmen Campus Martius etrafından yoğunlaştı.

Nehre ve Vatikan'a olan yakınlığından dolayı, alan Orta Çağ'da şehrin en meşhur yeri haline geldi. Nehir, gelişen bir ekonomiyi ve su tedarikini desteklerken, şehre gelen hacılarda bölgenin zenginleşmesine yardımcı oldu.

Roma'yı Avrupa'nın geri kalanına bağlayan yol olan Via Cassia, Roma'ya Campus Martius'un kuzey köşesindeki Porta del Popolo dan ("halkın kapısı") geçerek giriyordu. Via Cassia, Roma'yı diğer kentler Viterbo, Siena ve Floransa'ya bağladığı için Orta Çağ'ın en önemli yolu haline geldi.

Bölgenin öneminin artması üzerine, birkaç papa bölgenin şartlarını geliştirmeye karar verdiler. 1513-1521 yılları arsında Papa Leo X, Porta del Popolo yu Vatikan'a bağlayan bir yol yaptırdı. Önceleri Via Leonina olan yolun adı, papa'nın ardından meşhur limanı nedeniyle Via di Ripetta adıyla anılmaya başlandı. Bölgenin temizliği için birkaç Roma su kemeri restore ettirildi.

Orta Çağ'da Roma nüfusunda yaşanan olağanüstü artış sonucunda Campus Martius, birçok yabancın yerleştiği kalabalık, multi-kültürel bir yer haline geldi. 1555 yılında, Papa Paul IV Campus Martius'un kuzey köşesini Yahudi nüfusu için getto olarak düzenletti.

Modern Roma

Rönesans'ın ardından, Roma'nın tamamında olduğu gibi Campus Martius çok fazla değişmedi; başka büyük yapı projeleri olmadı ve nüfusu azaldı. Bu durum, Roma'nın 1870 yılında yeni doğan İtalya krallığının başkenti olmasıyla değişti. Bundan sonra bölge daha kalabalık hale geldi ve nehir taşkınları için bölgeye setler yapıldı. Bu her ne kadar bölgeyi su taşkınlarına karşı daha güvenli hale getirdiyse de, yüksek setler Ripetta ("küçük bank") olarak bilinen geleneksel seti ve nehre doğru uzanan dar caddeleri ve nehir kıyısındaki yerel mimari örneği evlere zarar verdi.

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Roma</span> Roma iline bağlı komün (Lazio, İtalya)

Roma veya Roma komünü, İtalya'nın, Lazio bölgesinin ve aynı zamanda Roma ilinin başkentidir. Roma hem şehir hem de özel komün statüsü taşır. Tiber ve Aniene nehirleri arasında ve Akdeniz'e yakındır. Yaklaşık 2,7 milyon nüfuslu şehirde, Katoliklerin ruhani lideri Papa'nın yaşadığı bağımsız devlet Vatikan da yer almaktadır. Bu sebeple Roma'ya bazı kaynaklar tarafından iki devletin başkenti de denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Afrodisias</span> Aydındaki antik kent

Afrodisias veya Afrodisyas, Tanrıça Afrodit'e adanmış birçok eski çağ kentinin ortak adı. Afrodisyas adlı kentlerin en ünlüsü, Anadolu'nun güneybatısında, eski Karia bölgesinde, günümüzde Aydın ilinin Karacasu ilçesine bağlı Geyre mahallesinin bulunduğu yerde bulunan Antik Yunan kentidir. Arkeolojik kazılar başladıktan sonra Geyre taşınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roma Forumu</span> Romada meydan

Roma Forumu, Antik Roma'nın geliştiği merkez bölgesidir. Ticaret, iş, fahişelik, ibadet ve adaletin yönetimi burada gerçekleşmekteydi. Burası toplumsal ocağın olduğu yerdi. Kaldırım kalıntılarından anlaşılan, çevresindeki tepelerden aşınan çökeltilerin forumun seviyesini Cumhuriyet'in erken zamanlarından itibaren yükseltmeye başladığı görülmektedir. Asıl olarak bataklık bir zemin olan alan, Tarquins tarafından Cloaca Maxima ile kurutulmuştur. Hâlâ görülebilen en son traverten kaldırımı, Augustus'un yönetimi zamanındandır.

<span class="mw-page-title-main">Latium</span> Antik Romada tarihi bir bölge

Latium Batı İtalya'da bulunan, Antik Roma'ya başkentlik yapmış olan Roma'nın kurulduğu bölge. Latium ilkin verimli volkanik topraklardan oluşan küçük bir araziydi. Bölgeyi Latinler iskan etmiştir. Tiber Nehri'nin sol şeridinde, kuzeyde Anio Nehri'ne ve güneydoğusu boyunca Pomptina Palus'a, en güneyde ise Circeius Dağı'na uzanan bölgede lokalizasyonu yapılmıştır. Tiber'in sağ şeridi Etrüsk şehri Veii ve diğer sınırlar da diğer İtalik kavimerce çevrelenmiştir. Roma sırasıyla önce Veii'yi ve onun İtalik komşularını mağlup ederek sınırlarını kuzeydoğuda Apenninus Dağlarına kadar, güneydoğuda ise Pomptina'ya kadar genişletmiştir. Günümüzdeki ardılı Lazio hala büyük bir şehir olsa da antik Latium'un yarısı kadar dahi değildir.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Roma Hamamı</span> Ankarada bulunan Roma hamamı

Ankara Roma Hamamı veya Caracalla Hamamı; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir Roma hamamıdır. Günümüzde Hacı Bayram Mahallesi sınırları içerisinde yer alan yapı, ilk katmanı Frigler dönemine kadar uzanan bir höyük üzerine inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Via Appia</span>

Via Appia

<span class="mw-page-title-main">Tiber</span> İtalyada bir akarsu.

Tiber nehri, İtalya'da bir nehir. İtalya'nın üçüncü büyük nehridir ve Toskana'daki Apenin Dağları'ndan doğar, 406 km'lik bir akıştan sonra Tiren Denizi'ne dökülür. Su toplama havzası 17.375 km2'dir. Nehir, meşhur ana su yolu olarak sonunda, doğu ağzında kurulmuş olan Roma şehrine ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Cloaca Maxima</span> Dünyanın en eski kanalizasyon sistemlerinden biri

Cloaca Maxima, dünyanın en eski kanalizasyon sistemlerinden biridir. Antik Roma'da, yerel bir bataklığın drenajı ve döneminde dünyanın en kalabalık şehirlerinden birinin atık sularının tasfiyesi için yapılmış olup, atık suları şehrin içinden akan Tiber Nehri'ne taşırdı.

<span class="mw-page-title-main">Circus Maximus</span>

Circus Maximus, Roma'da antik bir hipodrom ve kitlesel eğlenceler için toplanma yeri.

<span class="mw-page-title-main">Augustus Mozolesi</span> Romada Augustusa ait mezar kalıntıları

Augustus Mozolesi, MÖ 28 yılında Roma İmparatoru Augustus için Roma'daki Campus Martius'da inşa edilmiş olan büyük anıt mezar. Mozole günümüzde Piazza Augusto Imperatore'de bulunmaktadır ve ziyarete kapalıdır. Zamanın tahribatı ve dikkatsizlik yüzünden kalıntılar oldukça zarar görmüştür. Ancak yine de Campus Martius'un kuzey tarafından yer alan kalıntılar etkileyici ve hakim bir manzaraya sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Augustus Forumu</span>

Augustus Forumu, Antik Roma'da İmparator Augustus tarafından Roma kentinde inşa ettirilen bir İmparatorluk forumu. Forum içerisinde Mars Ultor Tapınağı da bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Augustus Zafer Anıtı</span>

Alpler Zafer Anıtı ya da Augustus Zafer Anıtı, Roma İmparatoru Augustus tarafından, Roma yolları üzerindeki tüccarları rahatsız eden, bölgede yerleşik antik Kelto-Liguryan kabilelerine karşı elde ettiği kesin zafer onuruna inşa ettirilmiş olan zafer anıtı. Esere ait kalıntılardan bir bölümü Monako'ya 6 km uzaklıktaki La Turbie (Alpes-Maritimes) komününde görülebilmekte olup şehrin en önemli turistik cazibe merkezidir. Şehirde ayrıca bu anıtın küçük bir modelininde bulunduğu bir müze vardır.

<span class="mw-page-title-main">Galatya (eyalet)</span> Roma eyaleti

Galatya,, Galat Kralı Amyntas'ın MÖ 25 yılında ölmesinin ardından Roma İmparatoru Augustus tarafından düzenlenen Roma eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Augustus Tapınağı</span> Ankarada tarihi bir tapınak

Augustus Tapınağı; Ankara'nın Altındağ ilçesinde, Hacı Bayram Camii'nin hemen bitişiğinde bulunan, tahminen MÖ 25-20 yılları arasında inşa edilmiş bir tapınaktır.

<span class="mw-page-title-main">IV. Sixtus</span> 9 Ağustos 1471 - 12 Ağustos 1484 arasında papalık yapmış din adamı

IV. Sixtus, gerçek adıyla Francesco della Rovere, 9 Ağustos 1471 - 12 Ağustos 1484 arasında papa olarak görev almış bir din adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">İmparatorluk Forumları</span>

İmparatorluk Forumları Roma'da MÖ. 43 ile MS. 113 tarihleri arasındaki bir buçuk yüzyıl içinde inşa edilmiş, halka açık meydanlardır. Bu forumlar Roma İmparatorluğu'nun merkezinde sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Piazza del Popolo</span> Romada meydan

Piazza del Popolo, İtalya'nın başkenti Roma'da bulunan bir meydandır. Modern İtalyancada tam anlamıyla "Halk Meydanı" anlamına gelir fakat tarihsel olarak Latince'de kavak anlamına gelen populus kelimesinden türetilmiştir. Daha sonra, adını Piazza'nın kuzeydoğu köşesindeki Santa Maria del Popolo kilisesinden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Felix</span>

Papa I. Felix, 5 Ocak 269'dan 30 Aralık 274'teki ölümüne kadar Roma piskoposu ve papaydı.

<span class="mw-page-title-main">Quirinal Tepesi</span> Romanın yedi tepesinden birisi

Quirinal Tepesi, tarihi şehir merkezinin Kuzeydoğu'sunda bulunan Roma'nın yedi tepesi'nden birisi. Tepe, günümüzde İtalya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanın resmi konutu olan Quirinal Sarayı'na ev sahipliği yapar; bu sebeple bir metonimi olarak "Quirinal" modern İtalya'da Devlet bürokrasisi anlamında da kullanılır.