İçeriğe atla

Campanula glomerata

Campanula glomerata
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Klad:Eudicots
Takım:Asterales
Familya:Campanulaceae
Cins:Campanula
Tür:Campanula glomerata
L.
Dağılımı

Campanula glomerata, Campanulaceae familyasına ait Campanula cinsinden bir çiçekli bitki türüdür. Aynı zamanda İngiltere'nin Rutland bölgesinin resmi çiçeğidir.[1]

Etimoloji

Bu bitkinin isminin kökeni oldukça açıklayıcıdır: Cinsin Latince adı olan "campanula", küçük çan anlamına gelir ve çiçeğin çan şeklini ifade eder. Tür adı olan "glomerata" ise, gövdenin tepesindeki çiçeklerin sıkı bir şekilde kümelenmesine işaret eder.

Tanım

Campanula glomerata, çok yıllık otsu bir bitkidir ve 20-60 santimetre yüksekliğe kadar büyür. Maksimum boyu ise 90 santimetreye ulaşabilir. Gövde basit, dik ve kısa tüycüklüdür. Taban yaprakları uzun saplı, oval-uzun mızrak şeklinde ve hafif kalp şeklindedir. Gövde yaprakları ise mızrak şeklinde, sapsız ve gövdeyi saran özelliktedir. Çiçeklenme; 15-20 adet, sapsız, aktinomorf ve hermafrodit, yaklaşık 2–3 cm büyüklüğünde tek çiçeklerden oluşur. Bu çiçekler, terminal salkımlarda veya üst yaprakların koltuklarında, bir çanak yaprakla çevrili olarak bulunur. Çanak yaprakları çan şeklinde ve tüylüdür, beş adet koyu menekşe mavisi veya mora çalan mavi renkte petalleri vardır. Çiçeklenme dönemi Haziran'dan Eylül'e kadar sürer.

Dağılım ve yaşam alanı

Polenlenme

Tür, Kuzey ılıman kuşak Avrasya'sına, yani Britanya'dan Japonya'ya kadar uzanan bölgede doğal olarak yayılış gösterir. Avrupa'da ise en kuzey bölgeleri hariç hemen hemen her yerde bulunur. Kuzey Amerika'da ise bitki sonradan tanınmış bir türdür.

Bu bitki ormanlarda veya kuru çayırlarda, fundalık ve açık ağaçlık alanlarda, çimenli ancak çok ıslak olmayan yerlerde, orman kenarlarında ve yol ve patika kenarlarında bulunabilir. Kalkerli toprakları tercih eder ve deniz seviyesinden 1.500 metre yüksekliğe kadar olan bölgelerde yetişir.

Alt türler

WCSP'ye göre 15 alt tür tanınmaktadır:[2]

  • Campanula glomerata subsp. glomerata
  • Campanula glomerata subsp. cervicarioides (Schult.) Arcang. (1882)
  • Campanula glomerata subsp. serotina (Wettst.) O.Schwarz (1949) -
  • Campanula glomerata subsp. farinosa (Rochel ex Besser) Kirschl. (1852)
  • Campanula glomerata subsp. elliptica (Kit. ex Schult.) Kirschl. (1851)
  • Campanula glomerata subsp. subcapitata (Popov) Fed. (1973)
  • Campanula glomerata subsp. hispida (Witasek) Hayek (1930)
  • Campanula glomerata subsp. caucasica (Trautv.) Ogan. (1995)
  • Campanula glomerata subsp. oblongifolia (K.Koch) Fed. (1972)
  • Campanula glomerata subsp. oblongifolioides (Galushko) Ogan. (1995)
  • Campanula glomerata subsp. symphytifolia (Albov) Ogan. (1995)
  • Campanula glomerata subsp. panjutinii (Kolak.) Victorov (2002)
  • Campanula glomerata subsp. krylovii Olonova (1999)
  • Campanula glomerata subsp. daqingshanica D.Y.Hong & Y.Z.Zhao (1983)
  • Campanula glomerata subsp. speciosa (Hornem. ex Spreng.) Domin (1936)

Ekimi

Bitki bahçelerde yaygın olarak yetiştirilir ve çiçekleri beyaz, pembe, mavi ve mor gibi çeşitli renklerde olabilir. Bahçe kullanımı için çok sayıda çeşidi geliştirilmiştir. Bunlardan bazıları; iri menekşe çiçeklere sahip olan 'Joan Elliott' ve beyaz çiçekli 'Schneekrone'dur. 60 cm'ye kadar uzayan, koyu mavi çiçeklere sahip kuvvetli 'Superba' çeşidi, Kraliyet Bahçe Derneği'nin Garden Merit Ödülü'nü kazanmıştır.[3] Açık mor renkte küme çiçekli 'Caroline' çeşidi de bu ödülü kazanmıştır.[4]

Galeri

Sinonimler

  • Campanula aggregata Willd. ex Schlecht. (1813) (synonym = C. glomerata subsp. glomerata)
  • Campanula cervicarioides Schultes in Roemer & Schultes (1819) (synonym = C. glomerata subsp. cervicarioide)
  • Campanula congesta Schultes in Roemer & Schultes (1819) (synonym = C. glomerata subsp. glomerata)
  • Campanula farinosa Andrz. in Besser (1821) (synonym = C. glomerata subsp. farinosa)
  • Campanula glomerata subsp. aggregata (Willd.) Kirschleger (1851) (synonym = C. glomerata subsp. glomerata)
  • Campanula glomerata subsp. cephalotes (Fisch. ex Schrank) D.Y.Hong (1983) (synonym = C. glomerata subsp. speciosa)
  • Campanula glomerata subsp. congesta (Roemer & Schultes) Schubler & Martens (1834) (synonym = C. glomerata subsp. glomerata)
  • Campanula glomerata var. aggregata (Willd.) Koch (1846) (synonym = C. glomerata subsp. glomerata)
  • Campanula glomerata var. congesta (Roemer & Schultes) Rouy (1908) (synonym = C. glomerata subsp. glomerata)
  • Campanula glomerata var. dahurica Fisch. ex Ker-Gawl. (1822) (synonym = C. glomerata subsp. speciosa)
  • Campanula glomerata var. farinosa (Andrz.) Koch (1846) (synonym = C. glomerata subsp. farinosa)
  • Campanula glaucophylla Schlosser & Vukot. (1875) (synonym = C. glomerata subsp. farinosa)
  • Campanula speciosa Hornem. (1815) (synonym = C. glomerata subsp. speciosa)

Kaynakça

  1. ^ Plantlife website County Flowers page 30 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ "WCSP". World Checklist of Selected Plant Families. 30 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2012. 
  3. ^ "RHS Plant Selector - Campanula glomerata 'Superba'". 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2020. 
  4. ^ "Campanula glomerata 'Caroline'". RHS. 8 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020. 

Dış bağlantılar

Vikitür'de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur:

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Zakkum</i> Zakkum apocynaceae familyasından Haziran-Eylül ayları arasında pembe,kırmızı,sarı ve krem renklerde çiçek açan 2-5 m yüksekliğinde kışın yaprak dökmeyen zehirli bir bitki

Zakkum, Nerium oleander yaygın olarak veya nerium olarak bilinir, dünyada ılıman ve subtropikal bölgelerde süs ve peyzaj bitkisi olarak yetiştirilen çalı veya küçük ağaçtır. Halen Nerium cinsinde sınıflandırılan yalnızca türler, dogbane familyasının Apocynaceae alt familyasına Apocynoideaeye aittir. O kadar yaygın bir şekilde yetiştirilir ki, genellikle Akdeniz Havzası ile ilişkilendirilmesine rağmen, kesin bir menşe bölgesi tanımlanmamıştır. Zakkum Arapça kökenli bir kelimedir, bitkinin Türkçe adı Ağarcık'tır.

<span class="mw-page-title-main">Dalak otu</span>

Dalak otu, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından Haziran-Eylül ayları arasında pembe veya beyazımsı renkli çiçekler açan, 10–30 cm boyunda, çok senelik, otsu bir bitki. Orman altları ile kurak çayırlarda rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Rosaceae</span> çilek, armut, elma, badem ve benzeri türleri içine alan, ayrı taç yapraklı iki çeneklilerden, örneği gül olan bir bitki familyası

Rosaceae (gülgiller), Rosales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Orman gülü</span> Rhododendron cinsinin 800 kadar türünü içeren çiçekli bitkilerin ortak adı

Orman gülü, fundagiller (Ericaceae) familyasından Rhododendron cinsinin 800 kadar türünü içeren çiçekli bitkilerin ortak adı. Gösterişli çiçekleri nedeniyle bahçelerde ve saksıda yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Çan çiçeği</span>

Çan çiçeği (Campanula), çan çiçeğigiller (Campanulaceae) familyasından bir, iki ya da çok yıllık bitkilerin ortak adı. Adlarını çiçeklerinin çan şeklinde olmasından alır. Latince'de Campanula küçük çan anlamına gelir. Çiçekleri için bahçelerde ve saksılarda süs bitkisi olarak yetiştirilir.

<i>Lamium purpureum</i> ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından çiçek

Lamium purpureum, Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasından nemli ve verimli topraklarda yetişen kırmızı-eflatun çiçekli bir yıllık bir ballıbaba türü. Halk ağzında kırmızı ısırgan olarak da adlandırılır.

Kumalar Dağı, Sandıklı'nın doğu sınırını kaplayan, Afyonkarahisar - Sandıklı - Dinar doğrultusunda, başka bir tanımlama ile kuzey-güney yönünde il topraklarını iki büyük havzaya ayırarak uzanan 50 – 60 km uzunluğunda ve 30 – 35 km genişliğinde bir dağ kütlesidir. Göktepe, 2247 metre yükseltisi ile dağın en yüksek zirvesini oluşturur.

<i>Cymbidium</i> Orkide cinsi

Cymbidium, salepgiller familyasından tropikal ve subtropikal Asya ile Avustralya'da yaşayan ve 93 tanımlanmış türü olan epifit orkide cinsi. Mumsu yapıda iri çiçeklerinden dolayı melez türleri ve kültivarları bahçecilikte gözde olan orkide cinslerindendir. İlk tanımlaması 1799 yılında İsveçli bitki bilimci Olof Swartz tarafından yapılmıştır.== Türleri ==Nisan 2020 itibarı ile World Checklist of Selected Plant Families tarafından kabul görmüş tür listesi şunlardır:

<i>Rhododendron caucasicum</i>

Rhododendron caucasicum, Ericaceae (fundagiller) familyasından, en çok bir metreye kadar boylanabilen, kısa boylu, çiçekleri güzel kokulu, her dem yeşil bir çalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kedi otu</span> yaz aylarında hoş kokulu pembe veya beyaz çiçekler açan çok yıllık çiçekli bitki

Kedi otu yaz aylarında hoş kokulu pembe veya beyaz çiçekler açan çok yıllık çiçekli bir bitkidir. Kedi otu çiçeğinin ekstraktları 16. yüzyılda parfüm olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ankara florası</span> Ankara ilinin florası

Ankara florası; Ankara il sınırları içerisinde hüküm süren iklim koşulları, sıcaklık, yağış miktarı gibi faktörler sonucunda şekillenip ortaya çıkan bitki çeşitliliğini tabir etmek için kullanılır. Güncel kayıtlara göre şehirdeki flora; 99 familyadan 495 cinse ait 1365 çiçekli bitki türünden oluşmaktadır. Bu türler içinden de 22'si safi Ankara'ya özgü olmak üzere 271 tanesi (%19.85) Türkiye'ye endemik canlılardan oluşmaktadır.

<i>Orchis</i> bitki cinsi

Orchis, orkide ailesindeki (Orchidaceae) cinslerden bir tanesidir ve genel olarak Avrupa ve Kuzeybatı Afrika'da bulunur ve Tibet, Moğolistan ve Sincan'a kadar yayılış alanı uzar. Orchis'in adı, orkidelerin bir çoğunda görülen çifte tuberoid yumrularının görünümünden dolayı "testis" anlamına gelen Grekçe ὄρχις orchis kelimesinden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Çit sarmaşığı</span>

Çit sarmaşığı, bilimsel adıyla Calystegia sepium Kahkahaçiçeğigiller familyasından bir türdür ve kısmen kozmopolit bir dağılıma sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Campanula betulifolia</span>

Çıngırakotu veya bilimsel adıyla Campanula betulifolia, volkanik kayalıklardaki yarıklarda yetişen çan çiçeğigiller familyasından çiçekli bitki türüdür. Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesine özgü olan çıngırakotu, Kafkasya'ya bitki toplama gezileri düzenlemiş Alman botanikçi Karl Koch tarafından 1850'de sınıflandırılmıştır.

<i>Phlomis russeliana</i>

Phlomis russeliana, Türkiye'ye özgü, Lamiaceae familyasından çiçekli bitki türüdür. Genellikle P. samia ve Phlomis viscosa ile karıştırılır. 1 metreye kadar uzayabilen, çok yıllık, dik gövdeli ve tüylü bir bitkidir. Gri-yeşil renkli yapraklar ok şeklindedir ve aşağıya bakar. Phlomis russeliana, güneş alan nemli toprakta süs çiçeği olarak yetiştirilir. - 20 santigrat derecedeki sıcaklıklara kadar hayatta kalabilir. İngiltere Kraliyet Bahçıvanlık Cemiyeti'nin Bahçe Ödülünü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Toros akçaağacı</span> sapindaceae familyasından bir akçaağaç türü

Toros akçaağacı, Sapindaceae familyasından bir akçaağaç türüdür.

<i>Tilia dasystyla</i> bitki türü

Tilia dasystyla, ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından bir ıhlamur türü.

<span class="mw-page-title-main">Astrantia major</span>

Havaifişek çiçeği veya bilimsel adıyla Astrantia major, Apiaceae familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. Bahçelerde yetiştirilen bu bitki, 90 cm uzunluğa ve 45 cm genişliğe erişebilir.

<i>Bistorta officinalis</i>

Bistorta officinalis, Avrupa, Batı Asya ve Kuzey Asya'ya endemik, kuzukulağıgiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. Tür, Türkçede çimen eveliği olarak bilinmektedir. Kafkasya ve Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesine endemik olan Polygonum bistorta subsp. carneum alttürü ise dağlahanası adıyla bilinmektedir.

<i>Scabiosa</i>

Scabiosa, Caprifoliaceae familyasına mensup çiçekli bitkilerden bir cinstir. Bu cinsteki birçok türün isminde "scabiosa" kelimesi geçer ancak bazı "scabiosa" olarak bilinen bitkiler, aslında Knautia ve Succisa gibi yakın akraba cinslere dahildir. Bu bitkilerin bir kısmı geçmişte Scabiosa cinsinde sınıflandırılmıştı.