İçeriğe atla

Caleb Afendopolo

Caleb Afendopolo, Edirne'de 1430'dan önce doğup bir süre Belgrad'da yaşayan ve İstanbul'da 1499'da ölen, birçok alanda ihtisas yapmış Yahudi bir bilim insanıdır. Samuel HaRamati'nin kardeşi, Judah Bali ve Karay cemaatinin hahamı ve Elijah Başyazı'nın kayınbiraderi ve havarisiydi.

Bir Paris yazıtında, özel dersler vererek geçimini sağladığından bahsedilmektedir. Fakat bu durumun Moritz Steinschneider tarafından şüpheli olduğu düşünülmektedir. Edirne'de Mordecai Comtino'nun öğrencisi olarak fende uzmanlaştı; derinlemesine ve orijinal düşünce açısından eksiklikleri olan Afendopolo'nun, içinde, kimisi satın alınmış ve kimisi de kendisi tarafından çoğaltılmış ender yazıtlar bulunan geniş kütüphanesi edebi anlamda üretken olmasına olanak sağladı. 1490'da, hocası Başyazının Karay kanunlarıyla ilgili bitmemiş çalışmasına devam etti.

Afendopolo'nun kız kardeşi olan Başyazı'nın karısı, kocasından evvel öldüğü için ona kayın birader demeyi bırakıp hoca dedi. Afendopolo, Başyazının tezini bitiremeden öldü.

Çalışmaları

Afendopolo'nun kişisel çalışmaları Karaimlerle ilgili dolu bilgiler sunar. Çalışmalarının parçalarının büyük bir kısmı Jonah Hayyim Gurland tarafından eseri Ginze Yisrael (Lyck, 1865)'de bir kısmı da Abraham Firkovitch tarafından gün ışığına çıkarıldı. Yazıları şunlardır:

  • Aaron ben Elijah'nın Etz HaHayim (1497) çalışmasının Derek Etz HaHayim adı altında tanıtıcı içeriği.
  • Judah Hadassi'nin Eşkol eserinin benzer şekilde tanıtıcı içeriğı Nahal Eşkol adı altında (Koslov, 1836).
  • Sevgi, tıp ve aktif zeka üzerine Divan şiiri ile yazılmış Gan HaMelek (Krallar Bahçesi) isimli ana çalışması.
  • Asarah Mamarot (On Söylev), Pesah ile ilgili çalışması.
  • Abner ben Ner (1488), İbranice, Şaul, Davud ve Saba Melikesi Belkıs'ın diyalogları bulunan makam.
  • Ezgiler Ezgisi ile ilgili kinayesi.
  • İggeret ha-Şehita (1497), damadına dini yolla hayvan kesimini anlatan mektubu.
  • Seder İnyan Şehita, aynı konunun kafiyelisi.[1]
  • Arak'ın kullanılışı.
  • Iggeret ha-Kimah, yasak evlilikler ve Yeşu'nun çalışmaları.
  • Patşegen Ketab ha-Dat (1496), Tevrat ve Aftara üzerine.
  • Karay takvimine göre yedi hafta hesaplanışının Rambam'a karşı savunması.
  • Moses ben Jacob ha-Ashkenazi'ye karşı Aaron ben Elijah'ın Gan Eden'inin savunması.
  • Nicomachus'un aritmetik üzerine olan çalışmalarının İbranice tercümesiyle ilgili yorumları.
  • Elijah'ın Gan Eden eserinin yorumlarında kullanılan astronomik tezleri.
  • İggeret ha-Maspeket, astronomik terminolojiler.
  • Tikkun Keli Rob ha-Şa'ot (1487).

Afendopolo ayrıca Karay Mahzorlarında da bulunan pişmanlıkla ilgili ilahiler yazmıştır;[2] fakat bu ilahilerin büyük kısmı Rabinik şiirlerden çıkarılmıştır.[3] Afendopolo ayrıca Öklit unsurlarını tercüme etmeye, Jabir ibn Aflah'ın Kitab al-Hiyyah (Astronomi üzerine özet) ve Batlamyus'un Almagest eserlerine yorum yazmaya niyetlenmiştir.

Kaynakça

  • Julius Fürst, Gesch. d. Karäert. ii.301-316;
  • Isaak Markus Jost, Gesch. d. Judenthums und seiner Sekten, ii.367;
    • idem, Gesch. d. Israeliten, ix, appendix p. 96;
  • Neubauer, Aus der Petersburger Bibliothek, chap. i;
  • Gurland, Ginze Yisrael, Lyck, 1865;
  • Moritz Steinschneider, in Ersch and Gruber's Encyklopädie, xxvii;
    • idem, Hebr. Uebers. pp. 508, 519, 524, 544;
  • Monatsschrift, xxxviii.76;
  • Neubauer, Cat. Bodl. Hebr. MSS. Index, col. 928
  1. ^ Firkovitch's MS. No. 569)
  2. ^ Neubauer, Catalogue, No. 2369, 3; Zunz, G. V., p. 425; idem, 2nd ed., p. 440
  3. ^ bkz David Kahana in Oẓar ha-Sifrut, vol. v, Cracow, 1896

Dış bağlantılar

Bu konu 1901-1906 Yahudi (Jewish) Ansiklopedisi'nde Sunulmuştur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yahudilik</span> tek tanrılı etnik bir İbrahimî din

Yahudilik, Yahudi milletinin kolektif inancını, kültürünü, hukukî kurallarını ve medeniyetini içeren etnik bir dindir. İlk İbrahimî din olmasının yanı sıra insanlık tarihindeki en eski dinler arasında da yer alan Yahudilik, monoteizm temelli dinlerin ilk örneğidir. Yahudilik, riayetkâr Yahudiler tarafından "Avraham'ın YHVH ile yaptıkları sözleşmenin bir ifadesi" olarak yorumlanır. Geniş metinleri ve uygulamaları, çeşitli teolojik pozisyonları ve örgütlenme biçimlerini kapsayan Yahudilik, bir İbrani felsefi görüşü olmakla birlikte aynı zamanda bir dünya görüşüdür. Torah, Tanah'ın bir parçasıdır ve Midraş ile Talmud gibi ikincil metinlerle birlikte temsil edilen tamamlayıcı bir sözlü geleneğin parçasıdır. Dünya çapındaki toplam 14 ila 15 milyon takipçisi ile Yahudilik, en büyük onuncu dindir.

Moses Hamon Joseph Hamon'un oğlu olarak İspanya'da doğdu. Babasıyla birlikte İstanbul'a gelip I. Sultan Süleyman'ın doktoru oldu. Judah ibn Verga tarafından "ünlü prens ve büyük doktor" olarak tanımlanan Hamon, sultanın bütün keşiflerinde yanında bulundu; bilgisi ve yeteneği karşılığında kendisine imtiyaz tanınıyordu.

Solomon ibn Verga İspanyol tarihçi ve doktordu. Judah ibn Verga ile olan akrabalık derecesi tam olarak bilinmemesine rağmen baba-oğul olmadıkları bilinmektedir.

Suriye'deki Yahudileri, ilk çağlardan beri Suriye'de yaşayan Yahudiler ile 1492'de İspanya'dan kovulan Sefaradlar oluşturur. Halep, Şam ve Kamışlı'da asırlar boyunca büyük Yahudi cemaatleri var olmuştur. 20. yüzyılın başlarında Suriye Yahudilerinin büyük bir yüzdesi ABD, Orta ve Güney Amerika ve İsrail'e göç etti. Bugün Suriye'de çok az Yahudi yaşamaktadır. Suriye Yahudilerinin oluşturduğu en büyük cemaat 75.000 kişilik nüfusuyla Brooklyn, New York'tadır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yahudilerin tarihi</span>

Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yahudilerin tarihi, Osmanlı topraklarında var olan Yahudilerin tarihidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.