Caca Bey - Turkipedia

Nurettin Cibril Bin Cacabey (d. 1240 İskilip - Çorum, ö. 1301), Selçuklular döneminde Keyhüsrev zamanında Kırşehir emiri olan Türk devlet adamıdır.

Caca Bey, küçük yaşlarında üstün yetenekleri ile devrin önde gelenlerinin dikkatini çekmiştir. Kırşehir'de devrin fakültesi gözüyle bakılan Caca Bey Medresesi'ni yaptırmıştır. Yönetim işlerinde Türkçe konuşan ve yazışmalarında Türkçe kullanan Caca Bey, Caca Bey Medresesi'nde de Türk dilinde eğitim verilmesini sağlamıştır.

Caca Bey'in Yaşamı

Genç yaşında başarısını gösteren Caca Bey, kısa zamanda büyüklerin arasında yer almaya başladı. Mevlana yazdığı bir mektupta, Caca Bey'in yeteneklerine ve başarılarına övgüde bulunmuş ve kendisiyle bir araya geldiği meclislerde de bu konuyu dile getirmiştir. Caca Bey, kendi idaresinde yaşamakta olan Hacı Bektaş Veli ile ilgilenmiş onu himaye etmiştir. Anadolu'da birçok hayır kurumu ve ayrıca cami, zaviye gibi pek çok kamusal yapının da onarımını yaptırmıştır. Caca Bey, 1301 yılında Bizanslılara karşı savaşırken ölmüştür. Cenazesi, Kırşehir'e getirilerek yaptırdığı medresenin yanındaki türbeye defnedilmiştir.

Caca Bey Medresesi

Kırşehir kentinin merkezinde bulunan medrese, Caca Bey tarafından 1271-1272 yıllarında bir gözlem evi (rasathane) ve medrese olarak yaptırılmıştır. Yapı daha sonra camiye çevrilmiştir. Türk bilim adamı Uluğ Bey'in Batı Türkistan'da kurduğu medrese ne ise, Caca Bey'in kurduğu bu bilim merkezi de aynı derecede öneme sahiptir. Birkaç kez onarılmış olup, minaresindeki mavi çiniler nedeniyle halk arasında cıncıklı camii adı ile anılmaktadır. Medrese kesme taştan yapılmış olup kare planlıdır. Kubbeli medrese yapı tipine dahildir. Minare yapının arka tarafına alınmıştır.

Döneminde astronomi yüksek okulu olarak hizmet vermiştir. Kubbesi açık ve altında bir kuyunun bulunduğu medresede kuyunun içindeki suya yansıyan yıldızlar incelenir, bunlar üzerinde araştırmalar yapılırdı. Astronot kelimesine Türkçe çeviri önerisi olarak önerilen sözcüklerden biri cacabey olmuştur^[].

Kaynakça

Aslanapa, O., 1973, Türk Sanatı II - Anadolu Selçuklularından Beylikler Devrinin Sonlarına Kadar, Başbakanlık Müsteşarlığı Kültür Yayınları, İstanbul.

Dış bağlantılar

Kırşehir Valiliği İnternet Sitesi 23 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kırşehir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü İnternet Sayfası 20 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kırşehir Turizm Tanıtım Sayfası
e-Kırşehir: Caca Bey Medresesi^[]
Kırşehir Caca Bey Medresesi - Kent Haber^[]
Caca Bey ve 12.Yüzyılda Uzay Çalışmalarımız - Mesut Selek 26 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Caca Bey'in Kırşehir ve Türkiye Tarihindeki Yeri
Caca Bey Türbesi 14 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Caca Bey Medresesi 14 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Molla Hüsrev d. Karkın - ö. 1480, İstanbul) Fıkıh alimi ve devlet adamı.

Medrese, Müslüman ülkelerde orta ve yükseköğretimin yapıldığı eğitim kurumlarının genel adıdır. Medrese kelimesi Arapça ders (درس) kökünden gelir. Medreselerde ders verenlere "müderris", onların yardımcılarına "muid", okuyanlara "danışmend", "softa" veya "talebe" adı verilir.

Karatay Medresesi, Konya'da bulunan Selçuklu dönemine ait yapı. Medrese Karatay ilçesi, Ferhuniye Mahallesi, Adliye Bulvarı'nda bulunmaktadır.

Anadolu Beylikleri, Anadolu Türkmenlerinin 1071'deki Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu’da kurdukları devletlerdir. Savaşın hemen ardından, özellikle Doğu Anadolu Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde kurulan devletlere Birinci Dönem Anadolu Beylikleri denir. Anadolu'nun batı ucunda İznik'i başkent edinen, sonradan da Haçlı Seferleri nedeniyle başkentini Konya'ya taşıyarak Orta Anadolu merkezli olarak devam eden Anadolu Selçuklu Devleti’nin zayıflaması ve yıkılmasından sonra kurulan devletler ise İkinci Dönem Anadolu Beylikleri olarak ifade edilir.

Gök Medrese ya da diğer adıyla Sahibiye Medresesi, Sivas'ta yer alan medresedir.

İlmiye, Osmanlı Devleti'ndeki başlıca dört enstitüden biri. Diğer üçü ise seyfiye, mülkiye ve kalemiyedir. Devlet kontrolünde örgütlü bir sınıf olan ve tepesinde Şeyhülislam'ın bulunduğu ilmiyenin başlıca görevleri dini eğitim ve şeriatin doğru bir şekilde uygulanmasıdır.

Miralay Ahmet Bey Camii, Mersin'in Tarsus ilçesinde bulunan, adını onu yaptıran kişi olan Miralay Ahmet Bey'den alan camidir. Miralay Ahmet Bey tarafından yaptırılan eserler arasında Eski Hal Camii, 20 odalı bir medrese ve Bozcaada'da bulunan Alaybey Camii de yer almaktadır.

Çifte Minareli Medrese, Türkiye'de Erzurum İlinde bulunmaktadır. Selçuklular dönemine aittir. Bu tarihî eser günümüze kadar varlığını koruyabilmiş ve bulunduğu şehrin sembolü haline gelmiştir. Her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilir.

Uluğ Bey Medresesi, Timur İmparatorluğu'nun 4. sultanı Uluğ Bey tarafından Semerkant'ta Registan Meydanı'nın karşısında duran 1417 - 1420 yılları arasında yaptırılmış olan medresedir. Uluğ Bey Medresesi'nin yanında bir de Rasathane yaptırmıştır. Uluğ Bey Medresesi 15. yüzyılda Ana Asya'nın en iyi ve en önemli üniversitesidir.

Kıbrıs'ta Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılmış on beş medrese bulunmaktaydı. Vakfıye defterlerine göre ise kayıtlı on bir tane medrese vardı. Bu medreseler, lise düzeyinde eğitim vermekteydi. Adadaki ilk medrese, 1573'te, Lefkoşa'da inşa edilen Büyük Medrese'dir. Yine Lefkoşa'da bulunan Küçük Medrese ise, ondan beş yıl sonra inşa edilmiştir. On iki medresenin sadece sekizi İngiliz dönemine kadar eğitimine devam edebilmiştir.

Yağ Camii, Adana Eski Cami veya eskiden Surp Hagop Ermeni Apostolik Kilisesi, Adana'nın merkezinde, eski çarşı içindeki tarihî cami.

Ebu İnaniye medresesi, Fas'ta Berber emiri Ebu İnan Faris tarafından 1351-1356 yıllarında yaptırılmış bir medresedir. Ebu İnan, aynı adla bir başka medreseyi de Meknes kentinde yaptırmıştır. Meriniler mimarisinin en iyi örneklerinden biri olarak kabul edilir.

Tillâ-Kârî Medresesi Semerkand'ın Registan Meydanı'nda Şir-Dor Medresesi'nin inşaatının tamamlanmasından on yıl sonra binâ edilen "Altın-Kaplamalı Medrese".

Mübarizeddin Ertokuş Bey ya da kısaca Ertokuş Bey, I. Gıyaseddin Keyhüsrev, I. İzzeddin Keykavus (1211-1220) ve I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) dönemlerinde Türkiye Selçuklu Devleti'nde Atabeglik ve Isparta ve Antalya Serleşkerliğini yapmış devlet adamı. İdari ve askeri bakımdan hem şahsına hem de devletine kazandırdığı prestij nedeniyle Türkiye Selçukluları için önemli bir devlet adamıdır. Mübarizeddin Ertokuş bey gulam asıllı olup Türkiye Selçuklu Devletinin Gulaman-ı Haslarındandır.

Dündar Bey Medresesi Isparta ilinin Eğirdir ilçesinde yer alan tarihi bir medresedir. Medrese Eğirdir'in merkezindedir.

Yağıbasan Medresesi ya da Çukur Medrese, Dânişmendliler Beyliği döneminde Tokat'ta ve inşa edilen medrese.

Yağıbasan Medresesi, Dânişmendliler Beyliği döneminde Tokat'ta ve Niksar'da inşa edilen medreselerden birisidir. Türkler tarafından Anadolu'da inşa edilen ilk medrese olarak bilinmektedir.

Bu listede, Türkiye'deki medreseler listelenmiştir. Osmanlı'nın sonrasında kurulan Türkiye'de 3 Mart 1924 yılında kabul edilen Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu ile tüm medreseler kapatılmıştır.

Melike Hatun Sultan, 14. yüzyılda Ankara'da yaşamış bir hayırsever.

Ak Medrese, Ankara'nın Ulus semtinde Hacı Bayram Camii’nin bitişiğinde yer alan, Selçuklular ve Osmanlılar devrinde eğitim hizmeti vermiş medrese.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.