İçeriğe atla

Cağ kebabı

Cağ kebabı
Ülke(ler)Türkiye Türkiye
BölgesiErzurum
TürüEt yemeği
TipiKebap
Servis şekliSıcak
Servis türüLavaş ekmeği, ayran veya şalgam suyu
Ana malzemelerOğlak veya kuzu eti, soğan, reyhan, karabiber ve tuz
Cağ kebabının coğrafi işaret tescil belgesi.

Cağ kebabı, oğlak veya kuzu etinden yapılan Türk mutfağında bir çeşit kebaptır. Geleneksel olarak Erzurum'un Oltu ilçesinde yapılan cağ kebabı, önceden terbiye edilmiş etin yatık bir şişe geçirilip odun ateşi üzerinde pişirilmesiyle hazırlanır. Cağ (veya bico) adı verilen şişler kullanılarak servis yapıldığından bu adı almıştır. Günümüzde Türkiye'nin birçok yerinde yapılıp tüketilmektedir. Hazırlanan parça etler, bu malzemeye eklenen soğan, reyhan, tuz ve karabiber gibi baharatlar ile birlikte iyice yoğrulur. Daha lezzetli olması istenirse hazırlanan et 24 saat serin ortamda veya buzdolabında dinlendirilir ve bu süre sonunda cağ kebabı pişirilmeye başlanabilir. Et yatık biçimde odun ateşinin kızgın közüne 10–15 cm yüksekte pişirilir ve döner bıçağı ile birer porsiyon kesilip cağ, bico üzerinde ızgaraya konulur. Burada biraz daha pişirilir.

Kebap, yanında soğan, domates ve sivri biber ve tandır ekmeği veya lavaş ile birlikte servis edilir.

Oltu ve çevre ilçeler Olur, Tortum yörelerinde ahşaptan yapılan şişlere "bico" adı verilir.[1]

Cağ kebabı olacak kuzunun seçimi esnasında özellikle 6 aylık olmasına ve yaşıtlarından daha boylu ve dolgun olmasına dikkat edilmektedir.[kime göre?]

Cağ kebabı, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından ''Erzurum Oltu Cağ Kebabı'' olarak 2010 yılında tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[2][3][4]

Coğrafi Tescil

Oltu Cağ Kebabını diğer kebap türlerinden ayıran en önemli özellik, söz konusu kebabın üretiminde kullanılan etin bölgeye ait, doğal ortamda veya yaylalarda doğal besinlerle yetiştirilen koyunlardan elde edilmiş olmasıdır. Ayrıca kebap Oltu yöresindeki ustalara has üretim şekli ve usulü ile hazırlandığı için diğer kebap türlerinden ayrılır.

Oltu ilçesine ait üretim tekniği zaman içerisinde devlet ve kamuoyu tarafından kabul edilmiş ve ilgili kebap üretim şekli ile 1.baskısı 1945 yılında Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan sözlükte ''OLTU KEBABI'' şeklinde tanımlanmıştır. Ayrıca söz konusu tanım çeşitli sivil toplum kuruluşları tarafından kabul edilmiş. Anadolu Halk Mutfağı Platformu mevcut ürünü ''OLTU CAĞ KEBABI'' olarak kabul etmiştir. Söz konusu kebabın üretiminde sadece bu yöreye has teknik ve usuller kullanıldığı için ürün ile ilgili mahreç işareti talebinde bulunulmuştur. 22 Şubat 2010'da Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından ''Erzurum Oltu Cağ Kebabı'' olarak tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[2][5]

Dünyada

Cağ kebabı, 2022 yılında TasteAtlas'ın yayınladığı Dünya'nın en lezzetli yemekleri listesinde 9. sırada yer aldı. Coğrafi tescili bulunan Erzurum'un Oltu Cağ Kebabı Türkiye'nin en lezzetli yemeği seçildi. Dünya lezzetlerinde ilk 10'a girmesi ve Türk mutfağının en iyisi seçilmesiyle Türkiye'yi ve Erzurum bölgesini temsil etti.[6][7][8][9]

Resim galerisi

  • Biber, soğan ve domates dilimleri ile servise hazır bicolar
    Biber, soğan ve domates dilimleri ile servise hazır bicolar

Kaynakça

  1. ^ "Türkçe Bilgi: bico". Türkçe Bilgi. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022. 
  2. ^ a b "Coğrafi İşaret Tescil Belgesi" (PDF). Türk Patent. 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2023. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022. 
  5. ^ "Coğrafi İşaret: Oltu Cağ Kebabı". Türkiye Kültür Portalı. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
  6. ^ "Cağ Kebabı Dünya Lezzetleri Listesi'nde Türkiye'nin en iyisi seçildi". NTV. 27 Aralık 2022. 27 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2023. 
  7. ^ "Dünya lezzetlerinde ilk 10'a giren cağ kebabı, Türkiye'yi temsil etti". İHA. 28 Aralık 2022. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2023. 
  8. ^ "Taste Atlas, dünyanın en iyi geleneksel yemeklerini sıraladı: Erzurum Cağ kebabı 9. sırada". Medyascope. 27 Aralık 2022. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2023. 
  9. ^ "Dünya'daki En iyi geleneksel yemekler". TasteAtlas. 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2023. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Cağ kebabı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Adana kebabı</span> Adana menşeili bir kebap türü

Adana kebabı, Adana'ya özgü, "zırh" adı verilen, satıra benzer bir bıçak ile elde kıyılan parça etten yapılan Türk mutfağında bir kebap veya şiş köfte çeşidi.

<span class="mw-page-title-main">Şiş kebabı</span> şişe geçirilerek ızgara edilen et (yemeği)

Şiş kebabı, Türk yemek kültürünün içinde önemli bir yeri olan et yemeği. Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de tarifi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Çi börek</span>

Çibörek veya Yarımca; kıyma, soğan ve baharat karışımının açılmış yufkaya konulup yağda kızartılmasıyla yapılan geleneksel bir Kırım Tatar yemeğidir.

<span class="mw-page-title-main">Döner</span> Türk mutfağından geleneksel et yemeği

Döner, içyağı ve yöresel baharatlarla iyice terbiyelenmiş ve dövülmüş et parçalarının, bir şişin üzerine geçirilerek, dik bir şekilde asıldıkları odun ateşi karşısında pişirildiği, Türk mutfağına özgü bir yemek.

<span class="mw-page-title-main">Çılbır</span> Türk mutfağından sarımsaklı yoğurtlu bir yumurta yemeği

Çılbır, çıpıl, çırpır, çiğ yumurtanın kaynayan suya kırılıp pişirilmesiyle hazırlanan, Türk mutfağına ait bir tür yemektir. Üzerine sarımsaklı yoğurt ve kızdırılmış tereyağlı-pul biberli sos dökülerek servis edilir. Ahmed Vefik Paşa'nın 1876'da yazdığı Lehce-i Osmani adlı kitabında çıpıl, çırpırın yoğurtlu yağsız yumurta taamı olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kâğıt kebabı</span>

Kâğıt kebabı hazırlanan kebabın yanmaz kâğıdın içine konulmak suretiyle bir miktar daha pişirilmesiyle yapılır. Kâğıt kebabın lezzetli olması için yağsız kuzu etinin ince dilimler hâlinde kesilmesi ve uzun süre hafif ateşte pişirilmesi gerekir. Kâğıt kebabın kalitesini pişirilme süresi belirler. Kâğıt ne kadar yanmaz olursa olsun fırında fazla kalmamalıdır. Kâğıt bir süre sonra kokusunu yemeğe vermeye başlar.

<span class="mw-page-title-main">Testi kebabı</span>

Testi kebabı bir kebap türüdür.

Bico Erzurum'un Tortum ilçesinde ağaçtan yapılan şişlere verilen addır. Geçmişte Cağ kebabı yerken bico kullanılırdı; bugün ise yerini krom ve demir şişler almıştır. Bico ismi zamanla değişerek cağ şeklini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İçli köfte</span> dışı bulgur içi kıyma dolgulu olan, kızartılmış veya haşlanmış topak

İçli köfte ya da oruk, bulgurun hamur hâline getirilerek içinin doldurulması suretiyle yapılan, Orta Doğu mutfağında bir yemektir.

<span class="mw-page-title-main">Türk mutfağı</span> Türk gastronomi geleneğine dahil bütün yiyecek ve içecekler

Türk mutfağı, Türkiye'nin ulusal mutfağıdır. Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler ile Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfağı hem Balkan ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Sarma</span> Yiyecek

Âdi yaprak dolması, Sarma, Yaprak sarması ya da Yaprak dolması, bulgur ya da pirinç başta olmak üzere çeşitli iç malzemelerin, genellikle asma yaprağı, beyaz lahana, kara lahana, dut yaprağı veya kiraz yaprağıyla sarılmasıyla yapılan bir yemektir. Osmanlı mutfağı kökenli olup, Osmanlı İmparatorluğu'nun hüküm sürdüğü topraklarda yapılmaktadır. Asma yaprağıyla olanı Nevşehir, Tokat, Ege mutfağına özgü olan Zeytinyağlı sarma ya da kıymalı sarma şeklinde farklı çeşitleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ciğer kebabı</span> Türkiyenin güney illerinde sıklıkla yapılan bir kebap türü

Ciğer kebabı, menşei Diyarbakır,Gaziantep ve Şanlıurfa olan fakat Türkiye'nin güney illerinde sıklıkla yapılan bir kebap türü. Ayrıca Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır illerinde sabahları kahvaltı olarak da tüketimi söz konusudur.

Tandır kebabı tandırda pişirilen kebap çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Tas kebabı</span> Türk mutfağından sulu et yemeği

Tas kebap veya tas kebabı, Türk mutfağında yer alan etli bir sulu yemektir. Macar yemeği gulaş ile karşılaştırılabilir. Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de tas kebabı tarifi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Denizli kebabı</span>

Denizli kebabı, Denizli ve çevresinde 1900'lü yılların başından beri yapılan meşhur Türk mutfağında kebap türüdür.

Sülbiye, malzemeleri dana eti, arpacık soğanı, sarımsak, tereyağı, domates, haşlanmış nohut, kimyon, tuz, karabiber,su olan etli nohut yemeğidir.Osmanlı mutfağında yer alır. Akşehir ve Konya mutfağında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Çöp şiş kebabı</span>

Çöp şiş kebabı bir çeşit kebaptır. Uçları bıçakla yontularak sivri hale getirilen kamışlara dizilen küçük et parçalarının mangal kömüründe pişirilmesiyle üretilir.

<span class="mw-page-title-main">Asma yaprağı sarması</span> asma yaprağı pirinç veya kıyma ile doldurularak yapılan yemekler

Asma yaprağı sarması veya Asma yaprağı dolması, asma yaprağının içerisine bulgur ya da pirinç başta olmak üzere yöresine göre değişen diğer iç malzemeleri konarak yapılan bir yemektir. Zeytinyağlı sarma ya da kıymalı sarma şeklinde farklı çeşitleri vardır. Malzemeler karıştırılarak harmanlanır. Daha sonra salamura asma yaprağıyla sarılır. Üzerine limon suyu sıkılarak ya da yoğurt konularak yenir.

Cağırtlak kebabı tercihen erkek koyundan akciğer, karaciğer, yürek, böbrek ve yağ olarak çöz yağı veya kuyruk yağının terbiye edilmeden bir şişe sırasıyla tek tek dizilerek mangalda pişirilmesiyle elde edilen kebaptır.

Aydın mutfağı Aydın ili ve ilçelerinin sofra ve yemek kültürlerini tanımlamak için kullanılır. Zeytinyağlı ve ot yemekleri ağırlıklıdır. İzmir mutfağı ve Yunan mutfağına benzerlik gösteren yemekleri mevcuttur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.